
- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با اضطراب اجتماعی پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.
اضطراب اجتماعی یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که ویژگی اصلی آن ترس و فوبیای غیرمنطقی و شدید در شرایطی است که فرد در موقعیتهای اجتماعی مورد تمسخر یا انتقاد دیگران قرار میگیرد. در واقع اضطرابی که فرد تجربه میکند ویژه موقعیتهای خاص است. عوامل ژنتیکی، تجربیات تلخ دوران کودکی، عوامل رفتاری و شناختی معمولا بیشترین نقش را در ابتلای افراد به این بیماری دارند. از آن جایی که این اختلال باعث افت شدید عملکردی و عدم سازگاری اجتماعی میشود، درمان اختلال اضطراب احتماعی دریچهای ست برای ورود به دنیایی بدون استرس و نگرانی، که همزمان بستر رشد و شکوفایی نیز فراهم میشود. با توجه به اهمیت این اختلال در ادامه به طور جامع تری به بیان علل، علائم و درمان آن خواهیم پرداخت پس همراه ما باشید. برای اطلاع درباره روند دریافت مشاوره کنترل استرس و اضطراب کلیک کنید.
فوبیای اجتماعی چیست؟
اختلال اضطراب اجتماعی، نوعی اختلال اضطرابی است که در موقعیتها و شرایط اجتماعی روزمره، فرد دچار اضطراب طاقت فرسا و بیش از اندازه میشود. افراد دارای فوبیای اجتماعی ترسی همیشگی، از مشاهده یا قضاوت شدن توسط دیگران و مورد تمسخر قرار گرفتن دارند. اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است در معاشرت با مردم نمایان شود یا در مواردی فرد در تعامل با دیگران مشکلی ندارد ولی زمانی که میخواهد در حضور دیگران کار خاصی را انجام دهد، دچار اضطرابی نامعقول میشود. در این حالت فرد روی این موضوع تمرکز میکند که ممکن است عملکردی خجالت آور داشته باشد. افراد مبتلا به اختلال فوبیای اجتماعی، معمولا دچار عزت نفس و اعتماد به نفس پایین، وسواس فکری و افسردگی میشوند و احتمال ابتلای آنان به دیگر انواع فوبیا نیز وجود دارد.
برای اطلاع بیشتر در زمینه انواع اختلالات اضطرابی و انواع فوبیا کلیک کنید.
اینفوگرافیک اضطراب اجتماعی
علایم اضطراب اجتماعی چیست؟
از مهمترین علائم برای تشخیص فوبیای اجتماعی که معمولا شش ماه یا بیشتر طول میکشد، میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- اضطراب بارز در مورد یک یا چند موقعیت اجتماعی مانند سخنرانی، معاشرت با دیگران یا انجام دادن کاری در مقابل دیگران
- ترس از مورد قضاوت واقع شدن، تحقیر، تمسخر و طرد شدن
- اجتناب شدید از موقعیتهای اجتماعی
- عدم تناسب ترس و اضطراب فرد با بافت فرهنگی–اجتماعی
- افت و اخلال در عملکرد اجتماعی، شغلی، تحصیلی و دیگر جنبههای مهم زندگی
- هنگام مواجهه با موقعیت اضطراب زا فرد نشانههای جسمی مانند سرخ شدن، عرق کردن، نفس تنگی، سرگیجه و ضربان قلب بالا را تجربه میکند.
پیامدهای اضطراب اجتماعی
اختلال اضطراب اجتماعی، در صورت عدم درمان به موقع، پیامدهای منفی زیادی به همراه خواهد داشت که از جمله این پیامدها می توان به موارد زیر اشاره داشت.
- هراس از بودن در کنار افرادی غیر از خانواده خود
- از دست دادن موفقیت های بزرگ شغلی، تحصیلی و ... به واسطه اضطراب بیش از حد
- عدم توانایی برقراری ارتباط اجتماعی یا دوست یابی و اجتناب از دیگران
- مستعد شدن برای ابتلا به افسردگی، وسواس فکری و دیگر آسیبهای روانی
- گرایش به مصرف الکل و مواد اعتیاد آور
برای اطلاع بیشتر در زمینه شخصیت اجتنابی و انواع مواد اعتیادآور کلیک کنید.
علل بروز اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟
برخی از تحقیقات انجام شده، حاکی از این است که آمیگدال (بادامه) که بخش مرکزی مغز برای پاسخگویی به ترس در انسان است، در بروز فوبیای اجتماعی نقش اساسی دارد. همچنین نقش ژنتیک و محیط تربیتی که فرد در آن رشد میکند در بروز فوبیای اجتماعی چشمگیر است. والدین فرد مبتلا به فوبیای اجتماعی معمولا افرادی هستند که از لحاظ اجتماعی ترسو هستند و دائما نگران مورد ارزیابی واقع شدن توسط دیگران هستند.
از دیگر عوامل مهم در بروز فوبیای اجتماعی میتوان به تجربه بدرفتاریها در دوران کودکی فرد، شرایط مالی نامناسب، تنها گذاشتن کودک در خانه، دعوای والدین و مسخره شدن فرد در دوران کودکی توسط همسالان اشاره کرد. در کنار این مسئله برخی کودکان به طور ذاتی گوشه گیر و منزوی هستند که این موضوع باعث میشود آنها ریسک بالاتری برای ابتلا داشته باشند.
برای اطلاع درباره تنها ماندن کودک در خانه کلیک کنید.
مهمترین عناصر غلبه بر فوبیای اجتماعی
چهار عنصر مهم برای غلبه بر اختلال اضطراب اجتماعی وجود دارد که لازم است قبل از شروع درمان در نظر بگیرید.
1- فهم و آگاهی از مشکل و عواملی که ریشه اصلی ترس و فوبیا را در شما به وجود میآورند.
2- تعهد به ادامه درمان حتی اگر تحمل شرایط برایتان سخت باشد.
3- استمرار در تمرینها، تا زمانی که روشهای شناختی تبدیل به یک عادت در شما شود و به صورت اتوماتیک انجام شوند.
4- شرکت در جلسات مشاوره روانشناسی که در آن شما میتوانید روشها و تکنیکهایی که منجر به کاهش اضطراب و استرس میشوند را ارتقا بخشید.
درمان فوبیای اجتماعی
فوبیای اجتماعی یا اختلال اضطراب اجتماعی، را میتوان با بهره گیری از تکنیکهای شناختی-رفتاری در جلسات مشاوره کنترل استرس درمان نمود. تحقیقات و مشاهدات روانشناسی بالینی نشان میدهند که درمانهای شناختی-رفتاری تغییرات دائمی و ماندگاری را در زندگی افراد ایجاد میکنند. تفکر اصلی در درمان شناختی-رفتاری حذف عقاید و باورهای غلط شما یا رفتارهایی است که به حفظ اختلال اضطرابی اجتماعی کمک میکند.
درمانگر برای درمان فوبیا از شما میخواهد ترسهایتان را تصور کنید و با تکنیکهایی که به شما آموزش داده میشود پاسخهایی ساختارمند برای رویارویی با ترستان ایجاد کنند. این مراحل همراه با آموزش و مدیریت اضطراب صورت میپذیرید. اگر دوره درمانی با روش صحیح و به کمک یک درمانگر صورت پذیرد، منجر به بهبود اختلال اضطرابی اجتماعی یا همان فوبیای اجتماعی میگردد.
علاوه بر این گروه درمانی نیز میتواند به فرد کمک کند تا در جمع درباره مشکلات و خود صحبت کند و این روش درمانی نیز تمرکز خود را بر همین مورد میگذارد. گروه درمانی در فرد این توانایی را ایجاد میکند که مورد توجه قرار گیرد و در جمع نیز حضور داشته باشد اما اضطرابی را تجربه نکند. در کنار این مسئله استفاده از دارو از جمله داروهای ضد افسردگی در کنار روان درمانی میتواند کمک کننده باشد اما به تنهایی تنها باعث ایجاد تغییرات موقتی شده و به درمان کامل منجر نمیشود.
برای آگاهی درباره وسواس فکری عملی و افسردگی کلیک کنید.
سوالات متداول
افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی بیشتر در چه موقعیت هایی دچار اضطراب میشوند؟
این افراد معمولا هنگام صحبت با یک فرد غریبه، صحبت در جمع، ارتباط چشمی، شروع کردن مکالمه، مرکز توجه بودن، ملاقات با افراد مهم، معرفی شدن به دیگران و... اضطراب اجتماعی را تجربه میکنند. با این حال برای همه افراد، همه موقعیتها استرس آور نیست و هر فرد در تعدادی از این موقعیتها احساس اضطراب میکند اما به طور کلی همه افراد در سه موقعیت ترس از قضاوت شدن، ترس از مسخره شدن و ترس از مرکز توجه بودن اضطراب دارند و در میان آنان مشترک است. لازم است که درمان برای جلوگیری از کاهش عملکرد فرد هرچه سریعتر انجام گیرد.
برای آگاهی بیشتر درباره بهترین راه درمان فوبیا کلیک کنید.
آیا میتوان بدون درمان و با داشتن اضطراب اجتماعی زندگی معمولی خود را داشته باشیم؟
فوبیای اجتماعی اجازه زندگی راحت را به شما نمیدهد و انرژی و وقت زیادی نیز از شما میگیرد. همچنین شما به مرور اعتماد به نفس خود را از دست میدهید و به یک انسان منزوی و گوشه گیر تبدیل میشوید که از موقعیتهای اجتماعی دوری میکند. در کنار این مسائل احتمال ابتلا به اختلالات افسردگی و وسواس فکری عملی نیز زیاد است.