وسواس تقارن ، ریشه یابی و راهکا

وسواس تقارن یکی از زیرشاخه های اختلال وسواس فکری_عملی است. نام علمی وسواس تقارن symmetry obsessions  می باشد که معادل انگلیسی این وسواس است. فرد مبتلا به این نوع وسواس در مورد تقارن داشتن و نظم اشیا وسواس بسیاری دارد. این نوع وسواس حتی می تواند در ظاهر افراد نیز ایجاد شود، به این صورت که فرد در ظاهر خویش نیز دائما به دنبال ایجاد تقارن و همسان سازی است. مشاهده ی هر نوع عدم تقارن در ظاهر خود فرد یا دیگران و یا در محیط اطراف او، هم چنین مشاهده بی تقارنی اشیا برای فرد بسیار آزار دهنده بوده و او را دچار حالات عصبی، پرخاشگری و آشفتگی می کند.

 

شکل گیری وسواس تقارن

این نوع وسواس معمولا در دوران کودکی و نوجوانی شکل می گیرد و اگر پیگیری و درمان نشود به همراه فرد باقی می ماند و تا بزرگسالی ادامه پیدا می کند این اختلال در سنین پایین ‌تر در مردان و در سنین میانسالی در زنان بیشتر رخ می‌دهد. این افراد معمولا رفتارهایی اجباری را از خود نشان می دهند که مربوط به تنظیم درست اشیا در تقارن یکدیگر است. برای کسب آگاهی درباره بیماری وسواس و انواع اختلالات مرتبط کلیک کنید.

اگر فرد مبتلا به وسواس تقارن، نظم را در اطراف خود و یا حتی در ظاهرش پیدا نکند، مضطرب و بی قرار می شود و تا زمانی که این بی نظمی و عدم تقارن ظاهری را رفع نکند ارام و قرار نداشته و نمی تواند روی موضوعات دیگر به درستی تمرکز کند. به طور معمول خانم ها بیش تر از آقایان دچار وسواس تقارن می شوند این درحالی است که شکل گیری وسواس تقارن در سنین کودکی در پسربچه ها بیش تر از دختر بچه ها اتفاق می افتد.

 

اینفوگرافیک وسواس تقارن

وسواس تقارن چه مواردی را شامل می شود

فرد مبتلا به وسواس تقارن اکثر اوقات در زندگی خود در تلاش است تا همه چیز در اطراف او نظم و ترتیب بیش از حدی داشته باشد. از دید فردی که وسواس تقارن دارد باید به طرزی افراطی تمام اشیا تقارن و نظم خاصی داشته باشند. مرتب کردن مداوم و مکرر کتاب ها در طبقات کتاب خانه و یا ایجاد تقارن در چیدمان مبلمان و لباس های داخل کمد و ظروف داخل کابینت تبدیل به یک عادت و دغدغه بزرگ ذهنی برای این فرد می شود تا جایی که تمام آرامش ذهن و انرژی او را سلب کرده و از پرداختن به موضوعات اساسی تر و جنبه های مهم تر زندگی باز می دارد.

دکور خانه چندان برای او مهم نباشد یا این که افراد دیگری ممکن است که به چیدمان متقارن اشیا در کمد ها و قفسه و یا مبلمان یا هر چیز دیگری بنا به موقعیت خود حساس باشند. به طور کلی حفظ نظم ترتیب برای اکثر افراد جامعه مهم و ارزشمند است اما در صورتی که حساسیت بیش از حدی به تقارن داشته باشید به گونه ای که این موضوع تبدیل به بزرگ ترین مشغله و درگیری ذهنی برای شما شود به طور حتم می تواند باعث بروز نگرانی و اشتغال فکری برای شما شود و در این حالت است که باید به دنبال پیدا کردن راهی برای کنترل وسواس خود باشید. بهترین گزینه برای کنترل وسواس مشاوره وسواس است.

وسواس به ظاهر خود

وسواس تقارن تنها منحصر به چیدمان وشکل ظاهری اشیا و وسایل داخل کمد و کابینت ها در داخل خانه نیست و بسته به علایق و شخصیت هر فرد می تواند طیف گسترده ای از حساسیت به نظم و تقارن را در بر بگیرد. ممکن است که هر کسی با توجه به شرایط خود به موارد خاصی حساسیت بیش تری داشته باشد. برای مثال ممکن است فردی که به ظاهر خود اهمیت بسیار زیادی می دهد به طور مداوم فقط در حال چک کردن وضعیت تیپ و ظاهر خود باشد.این فرد مبتلا به وسواس چک کردن است.  

عوامل ابتلا به وسواس تقارن

علت ابتلا به وسواس تقارن به طور صددرصد مشخص نیست. با این وجود دلایل متعددی برای علت احتمالی بروز این وسواس در کودکی و بزرگسالی ذکر شده است. از جمله دلایل احتمالی بروز این مشکل می توان موارد زیر را نام برد:

1-دلایل ژنتیکی

وسواس تقارن می تواند ریشه ژنتیکی و جنبه ارثی داشته باشد. کودکان، بسیاری از رفتارها و عادات خود را به طور ژنتیکی از طریق ساختار DNA والدین خود به ارث می برند. برای همین ممکن است که به دلایل ژنتیکی به  وسواس مبتلا شوند و در صورت نا اگاهی و عدم درمان، این اختلال فکری را تا بزرگسالی هم چنان ادامه دهند.

2-تاثیر رفتار والدین

 اگر پدر و مادر کودک مبتلا به وسواس تقارن باشند احتمال ابتلای کودک نیز، بالا می رود. چرا که کودکان از ان ها الگو گرفته و به طور خودکار طرز فکر و رفتار والدین خود را کپی می کنند. رفتار والدین می تواند به طور مستقیم بر آینده کودک تاثیر بگذارد. هم چنین کودکانی که شاهد اختلافات و مشکلات خانوادگی و به خصوص اختلاف بین پدر و مادر خود بوده اند با احتمال بیشتری استعداد ابتلا به این گونه وسواس را دارند.

3-مشکلات عصبی

نداشتن آرامش کافی، عدم تمرکز و مشکلات عصبی و سایر اختلالات روانی می توانند زمینه ساز ابتلا به وسواس تقارن باشند یا باعث شدیدتر شدن وسواس و حساسیت به ایجاد نظم و تقارن شوند.

 

پیامدهای وسواس تقارن

همه ی افراد روزانه هزاران افکار مختلف در ذهن خود دارند که دائما در مغز آن ها در حال رفت و برگشت هستند. برای بعضی افکار زمان زیادی صرف می شود و ممکن است ساعت ها به یک فکر خاص پرداخته شود و برخی فکرها به طور ناخودآگاه از ذهن فرد پاک می شوند. روند طبیعی ذهن این است که افکار می ایند و می روند اما مشکلی که افراد دچار اختلال وسواس تقارن دارند، این است که افکارشان حالت تکرار شونده به خود می گیرد.

1-خستگی

فرد علاوه بر این که نمی تواند جلوی ورود این وسواس فکری را به ذهن خود بگیرد یک سری اعمال اجباری را نیز انجام می دهد. آنها وارد یک چرخه ی تکراری و اجباری ناخواسته می شوند. مثلا به ذهن شان می رسد که وسایل اشپزخانه که به ظاهر کاملا هم مرتب است نظم لازم را ندارد. سپس دچار اضطراب و نگرانی می شوند و با وجود احساس خستگی مزمن تا ساعت ها مشغول مرتب کردن می شوند و تا اشپزخانه را به صورت قرینه نظم و ترتیب ندهند این احساس فشار و اضطراب ان ها را رها نمی کند.

2-اضطراب شدید

اولین چیزی که این افراد تجربه می کنند، اضطراب شدید و نگرانی به هنگام مشاهده بی نظمی و عدم تقارن است. بر خلاف افراد عادی آن ها به هنگام مشاهده کوچک ترین بی نظمی دائما مضطرب و نگران هستند و به سادگی نمی توانند این عواطف خود را کنترل کنند.
در مقابل هر چیزی که شاید کمی نامتقارن باشد، به طور غیرارادی واکنش شدیدی از خود نشان می دهند و نمی توانند خود را کنترل کنند. آنها دائما به شدت نیازمند ایجاد تقارن در اشیا هستند و این موضوع بزرگ ترین دغدغه ذهنی شان است. حتی برخی از این افراد مدام به دلیل نامتقارن بودن از ظاهر و بدن خود یا دیگران ایراد می گیرند. برای کسب آگاهی از درمان قطعی وسواس فکری کلیک کنید.
برخی از بیماران مبتلا به وسواس تقارن در صورت مشاهده هر گونه بی نظمی احساس ناقص بودن می کنند. ان ها فکر می کنند که وقتی اشیاء نامتقارن باشند، حتما مشکل بزرگی وجود دارد. آن ها فکر می کنند  اگر اجبار ناشی از وسواس را انجام ندهند، اتفاق بدی خواهد افتاد.

3-گسترش وسواس

بیمار مبتلا به وسواس تقارن، در  هر زمان و هر مکانی و با هر شرایطی تمایل زیادی به مرتب کردن اشیاء به صورت متقارن دارد تا حدی که ممکن است در هر مکان دیگری مانند خانه دیگران، محل کار، مرکز خرید، سینما و پارک نیز اصرار به ایجاد تقارن داشته باشند.
نشانه های وسواس تقارن در مورد رفتارهای فرد مبتلا نیز وجود دارد. ممکن است فرد مبتلا هنگام راه رفتن نیز سعی کند به هر دو پای خود به یک اندازه فشار وارد کند. این افراد معمولا به حافظه خود شک دارند. ممکن است کاری را بارها و بارها تکرار کنند و باز هم شک کنند که ان را انجام داده اند یا خیر بنابراین مرتب وضعیت را چک می کنند و اعتماد به نفس ندارند.
ممکن است به هنگام نوشتن یا تایپ یک مطلب نیز دچار وسواس باشند و سعی کنند در یک سطر تعداد کلمات با سطر دیگر برابر و متقارن باشد. از رفتن به مکان‌هایی که طرح‌های هندسی متقارنی دارند ممکن است خودداری کنند، چراکه در این صورت نمی تواند به همسان سازی و متقارن کردن وضعیت بپردازد. به هنگام راه رفتن سعی کند به هر دو پای خود به یک اندازه فشار وارد کند یا فقط در یک لاین به خصوص حرکت کند. رفتار با این گونه افراد قوانین خاص خود را دارد. برای کسب آگاهی بیشتر درباره رفتار با وسواسی کلیک کنید.  

درمان وسواس تقارن

اگر با مشورت یک روانشناس متخصص سعی کنید حساسیت های خود را کاهش داده و اختلال وسواس خود را درمان کنید، به مرور زمان می توانید شاهد تغییر باورهای ذهنی و حساسیت های خود و کاهش آنها باشید. یکی از مهم ترین راهکارهایی که برای درمان بیماران استفاده می شود روان درمانی یا روش شناختی رفتاری می باشد که به تحلیل طرز فکر معیوب فرد و تلاش برای تغییر آن ها می پردازد. این پروسه زمانبر است و برای همین نباید انتظار داشته باشید که در مدت کوتاهی شاهد تغییرات گسترده در افکار افراد مبتلا به وسواس تقارن باشید.

درست است که درمان وسواس می تواند کار سختی باشد، اما در صورتی که فرد اراده خوبی داشته باشد با مشورت روانشناس متخصص، می تواند به طور کامل از اختلال وسواس تقارن رهایی یابد. تغییر در ذهنیات و تفکرات فرد یکی از بهترین راه ها برای درمان این مشکل در بلند مدت می باشد که بدون کمترین عوارض به حل مشکل و درمان اختلال فرد می پردازد. ممکن است فردی که به یکی از انواع وسواس فکری عملیOCD  مبتلاست به انواع دیگر این اختلال نیز مبتلا باشد. بنابراین لازم است که هنگام درمان وسواس تقارن به درمان و شناسایی سایر انواع وسواس فکری عملی نیز بپردازید.

اختلال وسواس تقارن هم نوعی  وسواس است هم نوعی رفتار اجباری. یعنی فرد هم دچار افکار تکراری و نشخوار فکری محیط است و هم بر اثر آن افکار ناسالم، رفتارهایی اجباری را برای نظم و تقارن بخشیدن به اشیا انجام می دهد. تغییر دادن طرز فکر فرد و شیوه تفکر او باعث می شود که رفتار های اجباری را به طور خود به خودی کنار بگذارد. پس مهم ترین عاملی که به کمک فرد می آید تغییر شیوه تفکر او از طریق انجام مشاوره است.

1-روش های پزشکی

درمان این نوع اختلالات روانشناختی نیاز به فرد متخصص دارد و هر فردی نمی تواند در روند درمان به شما یاری دهد. برای درمان وسواس تقارن بهتر است حتما از یک  روانشناس متخصص کمک بگیرید. با این حال انواع روش های درمانی برای وسواس تقارن می تواند شامل موارد زیر باشد:

1. گاهی اوقات اگر میزان وسواس نظم و تقارن در فرد شدید باشد درمان دارویی تجویز می شود.
2.  روش شناختی رفتاری، به بیمار کمک می کند تا نسبت به افکار و باورهای خویش شناخت پیدا کرده و متوجه شود که چگونه افکار او منجر به انجام رفتارهای اشتباه  می شوند. بیمار در این روش می اموزد که می تواند با تغییر دادن طرز فکر و شناسایی احساسات خود، بر وسواس خود غلبه کرده و از انجام کارهای وسواس گونه بپرهیزد.
3. روش دیگری که برای درمان این نوع وسواس مورد استفاده قرار می گیرد، روش مواجهه و پیشگیری از پاسخ است. در این روش به صورت عمدی خود را در موقعیتی قرار می دهید که از رویارویی با آن ترس و واهمه دارید یا دجار عواطف منفی می شوید در این روش شما متوجه می شوید که ترس های شما نوعی توهم هستند و حتی اگر هیچ کاری انجام ندهید اتفاق بدی برای شما رخ نمی دهد.

2-آرامش ذهن

اگر درگیر اختلال وسواس تقارن هستید، استفاده از تکنیک های ارام کردن ذهن با افزایش میزان ارامشی که در طول روز دارید می تواند تا حد زیادی به شما کمک کند. باید سعی کنید که تا حد امکان آرامش خود را حفظ کرده و از استرس و مشغله های فکری دوری نمایید. استرس و عدم آرامش به تنهایی باعث تشدید این اختلال می شود و برعکس، افزایش آرامش تا حد زیادی به کمک شما آمده ومی تواند وسواس تقارن را کاهش دهد. می توانید برای این کار از روش های زیر کمک بگیرید.

تکنیک های مدیتیشن و مراقبه تاثیر بسیار زیادی برآرام سازی ذهن و روان شما دارد. سعی کنید هر روز حداقل بیست دقیقه از طریق انجام مدیتیشن به آرام سازی روان خود بپردازید.

یادگیری روش های تنفس عمیق کمک زیادی به آرامش می کند. تحقیقات نشان داده است یادگیری و تغییر شیوه تنفس مسیرهای نورونی مغز را تغییر داده و در دراز مدت تاثیرات شگرفی بر نیم کره های مغز به جا می گذارد. برای کسب آگاهی بیشتر درباره تکنیک های آرام سازی خود کلیک کنید.

 اینترنت، گوشی موبایل و شبکه های اجتماعی، روزانه میلیون ها مطلب غیر ضروری را وارد ذهن شما می کنند. انباشت مطالب می تواند ذهن شما را بیش از حد شلوغ کرده و روان شما را ناارام کنند. کنار گذاشتن هر یک از این موارد می تواند برای افزایش آرامش بسیار موثر باشد.

3-خواب کافی و استراحت مغز

خواب کافی و رژیم غذایی مناسب، داشتن سبک زندگی سالم، گردش در طبیعت و همچنین وقت گذاشتن برای تفریح شما را در وضعیت تعادل جسمی و ذهنی قرار می دهد. به خاطر داشته باشید که هر گونه اختلال در ذهن و روان شما نشان دهنده عدم تعادل و هماهنگی شماست. به عبارتی سبک زندگی ناسالم بیش تر از آنجه که فکر می کنید می تواند ذهن و روح شما را دچار ناهماهنگی و اختلال کند. بنابراین سعی کنید برای آرامش خود وقت و انرژی و دقت بیشتری هزینه کنید.

برای مقابله با رفتار های وسواسی، نیاز به اطلاعات کامل و تخصصی است. بهترین گزینه برای درمان هر گونه اختلالات وسواسی مراجعه به متخصصان روانشناسی است. برای کسب آگاهی بیشتر از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.