تابو چیست ؟ | آشنایی با ریشه و معنی توتم و تابو

نبایدها و ممنوعیت‌ها همگی برای جوامع بشری نوعی از تابو به شمار می روند؛ ممکن است شما هم چنین جمله‌هایی را زیاد شنیده‌ باشید: «این کار را نباید انجام دهی چون هیچوقت در خانواده ما کسی انجام نداده»، «چون در دین ما ممنوع است»، «این عمل گناه است و تو باید تنبیه شوی». تمام این جملات ما را از انجام برخی امور که آن‌ها را تابو می‌نامند، منع می‌کنند. ممنوعیت‌ها قوانینی هستند که همیشه وجود داشته و شکستن آن‌ها به دغدغه و یک مسئله مهم برای خانواده‌ها و جوامع تبدیل شده‌است. تابو مفهومی است که در عین سادگی، می‌تواند شدیدا پیچیده و مبهم باشد. آگاهی از ریشه‌ی این ممنوعیت‌ها و پیامدهای شکستن آن‌ها به شما کمک می‌کند تا جواب بسیاری از سؤالات خود را بیابید.

تابو چیست؟

تابو ممنوعیت چیزی است(معمولاً در برابر یک گفته یا رفتار) مبتنی بر حساسیت فرهنگی که آن را بیش از حد نفرت انگیز، مقدس یا فقط توسط افراد خاصی مجاز می داند. چنین ممنوعیت هایی تقریباً در همه جوامع وجود دارد. تابوها به صراحت توسط عرف و یا مذهب ممنوع هستند. تابوها اغلب به منظور محافظت از فرد تعریف می شوند اما دلایل دیگری برای رشد آن ها وجود دارد. پیشینه زیست محیطی یا پزشکی اثبات نشده در بسیاری از آن ها آشکار است. از جمله برخی که منشأ مذهبی یا معنوی دارند. تابوها می توانند به استفاده کارآمدتر از یک منبع کمک کنند اما زمانی که فقط برای یک بخش فرعی از جامعه اعمال شوند (تابوی بکارت) می توانند برای سرکوب همان بخش فرعی جامعه مفید باشند. برخی دیگر از تابوهایی که توسط یک گروه یا قبیله خاص به عنوان بخشی از روش آن ها به رسمیت شناخته می شود به انسجام گروه کمک می کند. به آن گروه خاص کمک می کند تا در مقابل دیگران برجسته و متمایز شود و هویت خود را حفظ کرده و بنابراین احساس «تعلق» ایجاد می کند. معنای کلمه «تابو» تا حدودی در علوم اجتماعی به ممنوعیت‌های شدید مربوط به هر حوزه ای از فعالیت یا عرف انسانی که بر اساس قضاوت اخلاقی، اعتقادات مذهبی یا هنجارهای فرهنگی مقدس یا ممنوع است، گسترش یافته است. «شکستن یک تابو» معمولاً توسط جامعه به طور کلی اسباب اعتراض می شود و نه صرفاً توسط زیرمجموعه یک فرهنگ که این نشان از عمق پیدا کردن مفاهیم تابو در گستره ای از جمعیت است.

به عقیده زیگموند فروید، این مسائل ممنوعه قدیمی‌ترین و کهن‌ترین مجموعه قوانین بشری به حساب می‌آیند. تابوها قوانین و ممنوعیاتی هستند که تقریبا تمام انسان‌ها طبیعتا تمایل دارند آن‌ها را پنهان کنند و از آن بپرهیزند. در فرهنگ‌های مذهبی، تابو به معنای هر چیز یا هر کسی است که دست زدن و نزدیک شدن به آن حرام است و با واژه‌ای مثل نجس و ناپاک از آن‌ها یاد می‌شود. تابو اما دو معنای متضاد را در بر می‌گیرد، از یک طرف مفهوم مقدس که اجازه دست بردن در آن وجود ندارد و دیگری مفهوم اضطراب انگیز، پلید، نجس و خطرناک است.

اینفوگرافیک تابو چیست

ریشه تابو از کجا آمده است؟

تابو واژه‌ای است که از زبان پولینزی، در معنای ممنوعه و حرام به کار می‌رود. در این زبان، متضاد واژه تابو، نوآ است. یعنی مسئله‌ای که عادی و معمولی و چیزی که در دسترس همگان قرار دارد. زیگموند فروید، روانکاو مشهور اتریشی، در کتاب توتم و تابو نیز همین تعریف را برای تابو آورده است. او تابو را چیزی فراتر از ممنوعیت‌های اخلاقی یا مذهبی می‌داند و معتقد است تابوها به خودی خود قانونی جامع و مستقل هستند.

چرا تابوها را نباید جدی گرفت؟

هر کسی معمولا در زندگی خود، رفتارها و افکاری دارد که گمان می‌کند نباید آن‌ها را انجام دهد. افراد این ممنوعیت‌ها را از والدین، مدرسه و یا جامعه آموخته‌اند و حتی ممکن است خودشان به آن رسیده باشند. افکاری هستند که در ذهن شما می‌چرخند، اما شدیدا آن‌ها را زننده می‌دانید. مثل روابط جنسی با نزدیکان درجه یک، خیانت به همسر، شکنجه و... .

شما تابوها را انجام نمی‌دهید به این خاطر که اولا خودتان وجدان آسوده ای داشته باشید و دوم اینکه از طرف جامعه تنبیه نشوید. اساس کلی تمام ممنوعیت‌ها بر این است که برای دریافت مقبولیت و پیشگیری از محرومیت‌ها، از انجام یا بیان کردن آن‌ها خودداری شود و یا پنهان بمانند. اما گاه افراد به سمت انجام تابوها تمایل پیدا می‌کنند و یا دائم به آن‌ها فکر می‌کنند؛ اینجا است که تعارضات درونی بین گناه و لذت ذهن و روح را آزار می‌دهند.

تابوها، تعارض بین هوس و مقاومت

نکته جالب توجه این است که انسان‌ها به طور قراردادی تابوها وضع می‌کنند و خودشان نیز تمایل دارند آن قوانین و تابوهای خود ساخته را زیر پا بگذارند. بسیاری از این قوانین از باورهای درونی، به خصوص از انسان‌های نخستین ناشی می‌شود. قوانین وضع می‌شوند تا بقا را تامین کنند، شکستن این قوانین گناه محسوب می‌شود. اما همیشه بودند کسانی که با شکستن تابوها، مجازات شده‌اند.

چه چیزهایی تابو است؟

همانطور که گفته شد تابوها مجموعه‌ای از قوانین و موارد ممنوعه هستند. در پی جریان‌ها و دوره‌های تاریخی مختلف تابوهای گوناگونی شکل گرفته است. از قدرت گرفتن کلیسا تا جلوگیری از گسترش جهل و توحش، ارتباط جنسی با اعضای خانواده، روابط جنسی فردی، مسائل مربوط به مردگان یا تولید مثل، خوراکی‌ها و... موضوعات متنوع تابوها هستند.

تابو با احساس گناه در ارتباط است و هرچیزی که باعث احساس گناه شود می‌تواند تابو باشد. به هرحال تابو بسیار گسترده است اما اگر بخواهیم مختصر بگوییم، چند دسته کلی دارد که در ادامه شرح داده‌ایم. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه احساس گناه کلیک کنید.

1. تابوهای اخلاقی

آن دسته از بایدها و نبایدهای اخلاقی مثل صداقت، خیانت، عدالت، انصاف، شفقت و هر عملی که در ذهن خیلی از انسان‌ها به خودی خود به عنوان عمل اشتباه شناخته می‌شود. ممکن است از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت باشد اما این مفاهیم معمولا جهان شمول هستند.

2. تابوهای اجتماعی

این تابوها بیشتر به هنجارهای فرهنگی هر جامعه و هر محیط مربوط می‌شوند. این محیط از خانواده تا کشور یا قومیت یا نژاد گسترده است. به عنوان مثال در یک خانواده، بعد از 9 شب به خانه آمدن تابو است. در یک فرهنگ مثل فرهنگ اعراب، ازدواج با پسرعمو و دختر عمو واجب است. در جایی مصرف الکل در خیابان و در جایی پوشش زنان موضوع تابو می‌شود. رابطه با محارم در دوره‌ای از مصر باستان جزء آداب دربار به حساب می‌آمد اما اکنون به تابو تبدیل شده‌است. انجام تابوهای اجتماعی، معمولا طرد از محیط و تنبیه را در پی دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه رابطه با محارم کلیک کنید.

3. تابوهای مذهبی

تابوهای مذهبی، آن دسته از قوانین و ممنوعیاتی هستند که در هر دین و آیینی وجود دارد و مردم خود را به انجام ندادن آن توصیه می‌کنند. همجنس گرایی در مسیحیت یا اسلام، مصرف خوراکی‌های ممنوعه، محدودیت‌ها و قوانین ازدواج، عدم ارتباط با نامحرم در اسلام، عدم ازدواج با نزدیکان در مسیحیت و ... برخی از تابوهایی است که در ادیان مختلف وجود دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه همجنس گرایی کلیک کنید.

4. تابوهای قانونی

تابوهای قانونی، همان مسائلی است که امروزه در صورت زیر پا گذاشتن آن‌ها برخورد قضایی صورت می‌گیرد. دزدی، درگیری و آسیب رساندن به دیگران، کلاهبرداری و ... از جمله ممنوعیت‌ها و تابوهای قانونی محسوب می‌شوند.

تابوشکنی و تابو در دنیای امروز

تعریف قدیمی تابو با تعریف امروزی آن متفاوت است. در گذشته بیشتر ناشی از باورهای مذهبی و اعتقادی بوده است اما امروزه تابو اغلب برای توصیف چیزهایی استفاده می‌شود که به لحاظ اجتماعی غیر قابل قبول یا بحث برانگیز باشند. برخی از تابوها همیشگی و برخی قابل تغییر است. این تغییرات به عنوان تابو شکنی و هنجار شکنی شناخته می‌شود که گاهی درست و گاهی اشتباه است. عمده این تابوها در جامعه امروزی ما، صحبت بی پرده درباره مسائل جنسی بدون توجه به بحث بهداشتی و آموزشی آن، صحبت علنی از مصرف مواد مخدر، ارتباط با جنس مخالف، نوع پوشش و... است که برخی از آن‌ها در گذشته نیز تابو بوده‌اند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مسائل جنسی پیشنهاد می کنیم مقاله رابطه جنسی را نیز بخوانید.

سخن آخر

فروید در تحقیقات روانکاوانه‌ی خود بیان می‌کند که میان آداب و رسوم مرتبط با تابوها و عوارض بیماری وسواس فکری ارتباط وجود دارد و از این رو پرداختن بیش از حد و فکر کردن زیاد در مورد انجام ندادن ممنوعیت‌ها وتابوها منجر به بروز برخی آسیب‌های روانی به خصوص وسواس می‌شود. از طرفی تابوها بسیار وسوسه‌انگیز هستند و میل و کشش غریزی و ناآگاهانه‌ی انسان را بر می‌انگیزانند به همین دلیل نیاز به مقاومت آگاهانه حس می‌شود. شما می‌توانید برای کاهش تعارضات مرتبط با تابوها و تمایلات درونی از افراد متخصص و روانشناسان حضوری و تلفنی کمک بگیرید. برای کسب اطلاعات در زمینه مشاوره تلفنی فردی کلیک کنید.

مرکز مشاوره حامی هنر زندگی

امروزه بسیاری از افراد به دلایل متعدد، ضرورت کمک گرفتن از خدمات روانشناسی را در خود احساس می کنند. خدمات روانشناسی تنها مختص افرادی که به اختلالات روانی مبتلا هستند نمی باشد. بلکه اکثر افراد سالم و نرمال در جامعه نیز برای افزایش سلامت روان خود به درمان های روانشناختی نیاز دارند. اما اختصاص دادن زمانی برای مشاوره حضوری برای اکثر افراد کاری بسیار سخت است چرا که امروزه اکثر افراد وقت کافی ندارند و یا حتی از بیان کردن مشکلات خود به صورت حضوری احساس شرم می کنند.

مرکز حامی هنر زندگی این امکان را مهیا کرده تا شما عزیزان بتوانید به صورت تلفنی و به راحتی هر چه تمام با متخصصان حرفه ای و با تجربه این مرکز تماس بگیرید و از آنان کمک دریافت کنید. توجه داشته باشید که در مشاوره تلفنی به هیچ عنوان از کیفیت جلسات کاسته نمی شود و خدمات مشاوره در بالاترین کیفیت خود به شما ارائه می گردد.