- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
والدین سمی در اصطلاح به والدینی گفته می‌شود که خواسته یا ناخواسته با اتخاذ سبک‌های نادرست تربیتی به فرزندان خود آسیب می‌رسانند و در دراز مدت موجب تجربه مشکلات هیجانی و روانی مختلفی در آن‌ها می‌شوند. افرادی که توسط این پدر و مادرها پرورش می‌یابند اغلب در برقراری روابط صمیمانه خود در آینده دچار مشکل می‌شوند و در هر مرحله از رشد بحران‌های مختلفی را تجربه می‌کنند. شناخت ویژگی‌های والدین سمی به شما کمک می‌کند تا بتوانید اشکالات رفتاری خود را شناسایی کنید و با اقدام جهت بهبودی آن‌ها نقش موثرتری در تربیت فرزندان خود داشته باشید. مشاوره کودک به شما برای اصلاح روش های ناکارآمد کمک می کند.
.gif)
ویژگی والدین سمی
اغلب والدین به دنبال داشتن فرزندان سالم می‌باشند و هرگز نمی‌خواهند که به طور عمد آسیبی به آن‌ها برسانند. در واقع در اکثر موارد پدر و مادرها ناخواسته به سبک‌های تربیتی غلط روی می‌آورند. ما در ادامه به اشــتباهات تربیتی والدین که می‌توانند روحیه فرزندان را به طور جدی تحت تاثیر قرار دهند و به آن‌ها آسیب جدی برساند، پرداخته ایم. این ویژگی‌ها مواردی هستند که می‌توانند همچون سمی مهلک روان فرزندان را بیازارند.
اینفوگرافیک والدین سمی
سرکوب کردن هیجانات فرزندان از ویژگی‌های والدین سمی
تجربه سالم و به موقع هیجانات در ســلامت روان افراد نقش بسیار مهمی دارد. همه انسان‌ها به طور طبیعی در موقعیت‌های مختلف هیجان‌های متفاوتی نظیر خشم، اندوه، شادی، نفرت و... را تجربه می‌کنند. هیچکدام از این احساسات به خودی خود امری منفی نیستند بلکه نحوه ابراز آن‌ها می‌باشد که می‌تواند به شیوه نادرستی صورت بگیرد.
بسیاری از والدین با ایجاد فضایی خشک و بی‌روح در خانواده اجازه تجربه هیجانات را به فرزندان خود نمی‌دهند. این مسئله باعث می‌شود که آن‌ها در اغلب موارد احــساسات خود را سرکوب کرده و درنتیجه نتوانند شیوه صحیح ابراز آن‌ها را بیاموزند. در نهایت زندگی در این فضا باعث می‌شود که افراد در برابر اختلالات هیجانی نظیر اضطراب و افــسردگی بسیار آسیب‌پذیر شده و بیش از دیگران به آن‌ها دچار شوند.
برای جلوگیری از این موضوع لازم است که بتوانید همدلی بیشتری با فرزندان خود داشته باشید. هنگامی که فرزندمان دستخوش احساسات مختلفی می‌شود، به او اجازه دهید که این عواطف را با شما در میان بگذارند و به شیوه سالمی آن‌ها را تجربه کند. همچنین لازم است به جای ایستادن در مقابل هیجانات منفی فرزندان و برخورد نامناسب با ناتوانی در کنترل هــیجانات کودک، نحوه مدیریت کردن آن را به آن‌ها بیاموزید.
راهبردهای مقابله‌ای غلط در مواجهه با تعارض‌ها
برخی والدین انتظار دارند که فرزندان همیشه مطیع آن‌ها باشند و نمی‌توانند اختلافات و تعارضات را تحمل کنند. این امر باعث می‌شود که هنگام مواجهه با این موقعیت‌ها راهبردهای مقابله‌ای غلطی را اتخاذ کنید. از جمله این راهبردها می‌توان به قهر کردن و دعواهای بی سرانجام و جــر و بحث با کودک اشاره کرد. قهر کردن به خصوص در زمانی که فرزند شما دوران کودکی خود را می‌گذراند می‌تواند بسیار آسیب‌زا باشد. در واقع کودکان در این شرایط احساس طرد شدگی می‌کنند و ممکن است تــرس از طرد شدن و از دست دادن تا سال‌های آتی همچنان همراه آن‌ها باقی بماند.
در نتیجه باید تلاش کنید تا با مهارت‌های گفت‌وگوی سالم آشنا شوید و هنگام درگیر شدن در موقعیت‌های متعارض به درستی با فرزندان خود صحبت کرده و شیوه‌های صحیح حل مسئله را بیاموزید. برای کسب اطلاع در خصوص مـهارت حل مسئله کلیک کنید.
داشتن انتظارات غیر واقع بینانه از فرزندان از ویژگی‌های والدین سمی
والدین سمی اغلب انتظارات غیر واقع بینانه‌ای از فرزندان خود دارند. اکثر آن‌ها بر این عقیده‌اند که کودکان مدیون آن‌ها هستند. بنابراین باید همیشه در خدمت آن‌ها باشند. این والدین نه تنها برای رسیدگی به فرزندان، برنامه خاصی ندارند، بلکه همیشه انتظار دارند که فرزندان همیشه در دسترسشان بوده و نیازهای آن‌ها را رفع کنند. این در حالی است که والدین سالم برعکس این افراد، تلاش می‌کنند تا برای فرزندانشان سکوهای پرش و لحظه‌ها و فرصت‌های مناسب مختلفی خلق کنند.
آسیب زدن به حد و مرزهای ارتباطی
والدین سمی اغلب در خصوصی‌ترین مسائل فرزندان دخالت می‌کنند و هیچ حد و مرز یا حــریم خصوصی برای آن‌ها قائل نیستند. این موضوع به خصوص زمانی که فرزندان به دوران نـوجوانی می‌رسند بیش از هر زمان دیگری می‌تواند مسئله ساز شود چرا که افراد در دوران نوجوانی نیاز بیشتری به استقلال دارند و می‌خواهند هویت منحصر به فردی را برای خود تعریف کنند. دخالت‌های بیش از حد و افراطی والدین باعث می‌شود که استقلال کــودکان دچار اختلال شده و آن ها مستقل بودن خود را در خطر ببینند و بیش از پیش با والدین خود مخالفت کنند.
داشتن سبک فرزند پروری مستبدانه
بسیاری از والدین اقتدار را با استبداد اشتباه می‌گیرند. در حالی که آنچه در تــربیت کودک بسیار اهمیت دارد مقتدر بودن والدین است. تفاوت این دو سبک این است که والدین مستبد برای آن که فرزندان خود را به مسیر درستی هدایت کنند دائما از زورگویی استفاده می‌کنند و نمی‌توانند ارتباط صمیمانه‌ای با کودکان خود برقرار کنند. در حالی که والدین مقتدر در عین حال که کنترل اوضاع را به دست دارند می‌توانند ارتباط صحیح و درستی با فرزندان خود برقرار کنند و در واقع این امر مانع عشق ورزی و محبت در بین آن‌ها و صــمیمیت با فرزندان نمی‌شود.
بی‌توجهی به نظرات و ایده‌های فرزندان از ویژگی‌های والدین سمی
یکی از جنبه‌های رشدی که والدین در برابر آن وظیفه سنگینی دارند، رشــد شناختی کودک و فکری فرزندان است. والدین وظیفه دارند شیوه درست فکر کردن را به فرزندان بیاموزند و آن‌ها را با تـفکر انتقادی آشنا سازند. با این حال بسیاری از پدر و مادرها به طور ناخواسته دائما می‌خواهند که فرزندان مقلد آن‌ها باشند و نظرات و سلیقه‌هایی مشابه آن‌ها داشته باشند.
به همین خاطر نمی‌توانند به نظرات و ایده‌های متفاوت فرزندان خود احترام بگذارند. در حالی که والدین در مسیر تربیت فرزندان باید ایده‌های مختلف آن‌ها را بشنوند و به او اجازه دهند تا به درستی آن‌ها را بیان کند. این کار به پرورش خـلاقیت کودکان و استقلال او کمک بسیاری می‌کند.
دنبال کردن رویاهای خود به واسطه فرزندان
والدین سمی اغلب فرزند خود را وسیله‌ای برای رسیدن به آرزوهای خود قرار می‌دهند. این امر باعث می‌شود که تمام علاقه مندی‌های او را نادیده بگیرند و دائما تلاش کنند که مسیر دلخواه خود را برای فرزندشان انتخاب کنند. در حالی که این کار انگیزه‌های درونی فرزند شما را از بین می‌برد و باعث می‌شود که او در آینده رضایت کافی از زندگی خود نداشته باشد. برای آشنایی با نشانه های بــی انگیزگی کودکان کلیک کنید.
احساسات از کودکی تا بزرگسالی
والدین سمی تا مدت ها تاثیر خود را با فرد به همراه دارند. آن ها حتی بعد از مرگ نیز هنوز هم این قدرت را دارند که بر فرزندانشان تاثیر بگذارند و آن ها در کنترل خود در آورند. بنابراین با بزرگ شدن و ازدواج نیز احساسات منفی به همراه آن ها خواهد بود. پرخاشگری والدین، رفتارهای نامناسب و عدم توجه کافی به فرزندان، تحقیر و توهین و صدها رفتار منفی دیگر والدین می توانند اثرات زیان باری از دوران کودکی تا بزرگسالی فرزندانشان ایجاد نمایند. احساساتی که بدون التیام آن ها نمی توان به آرامش رسید. برای درک بهتر این موضوع پیشنهاد می کنیم مقاله تاثیر پــرخاشگری والدین بر کودکان را مطالعه فرمایید.
سخن آخر
اگر روابط شما و فرزندتان آن‌طور که دوست دارید پیش نمی‌رود و دائما دچار تعارض‌ها و اختلافات مختلف می‌شوید، این فرض را در نظر بگیرید که شاید در سبک‌های تربیتی خود دچار اشکالاتی می‌باشید و ممکن است با اصلاح آن‌ها بتوانید رضایت بیشتری را تجربه کنید. مراجعه به یک روانشناس خانواده به شما کمک می‌کند تا بتوانید به شناخت بیشتری در این زمینه برسید و بتوانید روابط خود را از نو بسازید. هرچه زودتر برای دریافت مشاوره اقدام کنید بیشتر می‌توانید از آسیب‌های روانی جدی در آینده پیشگیری کنید.
مشاوران حامی هنر زندگی با سال ها تجربه در حوزه روانشناسی در این زمینه حامی و یاور شما خواهند بود. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره روانشناسی این مرکز کلیک کنید.
