درمان بیماری آنهدونیا | بیمارانی که هیچ لذتی را تجربه نمی کنند

درمان بیماری آنهدونیا به چه روش هایی ممکن است؟ لذت بردن از زندگی درکنار سختی هایی که دارد، حق هرکسی است. اما گاهی اوقات از زندگی لذت بردن سخت تر از همیشه می شود به نحوی که دیگر از هیچ چیز لذت نمی برید. شاید تا به حال نشنیده باشید اما به این حالت بیماری آنهدونیا گفته می شود. بیماری آنهدونیا بیماری است که فرد در آن با از دست دادن توانایی تجربه «لذت بردن» در زندگی مواجه است. این اصطلاح ابتدا توسط ریبوت در سال 1897 ابداع شد. دراین مقاله در مورد این بیماری، علائم آن و راه های درمانش مطالبی گردآوری شده است.  

معنای آنهدونیا

آنهدونیا ریشه در کلمه آنهدونی یک کلمه یونانی دارد که به معنای ظرفیت پاداش قبل از تقویت محرک ها و از دست دادن علاقه یا لذت بردن از همه فعالیت ها. بنابراین فردی که از آنهدونی رنج می برد توانایی لذت بردن از فعالیت های محیط خود را کاهش می دهد. اگر سابقه خانوادگی افسردگی شدید یا اسکیزوفرنی را دارید  احتمال ابتلا به آنیهدونی در شما افزایش می یابد. سایر عوامل خطر عبارتند از:

• یک رویداد آسیب زا یا استرس زای اخیر
• سابقه سوء استفاده یا غفلت
• بیماری که بر کیفیت زندگی شما تأثیر می گذارد
• یک بیماری بزرگ
• اختلالات خوردن

 

اینفوگرافیک درمان بیماری آنهدونیا

اختلالات مرتبط با آنهدونیا

ناتوانی در تجربه لذت علامتی است که اغلب در مجموعه ای از اختلالات روانی وجود دارد.

افسردگی

افسردگی آسیب شناسی روانی است که در آن آنهدونیا در واقع  بیشتر شایع است. در این موارد آنهدونیا یکی از علائم مهم علائم افسردگی است. افسردگی با وجود خلق افسرده و کاهش انجام کارها مشخص می شود  بنابراین توانایی لذت بردن در این شرایط اغلب پیچیده است.

اختلال دوقطبی

مشخصه اختلال دوقطبی دوره های افسردگی است که به دنبال آن دچار افسردگی می شوند، که برعکس افسردگی است: خلق و خوی از حالت عادی بالاتر می رود و فعالیت بسیار بیشتر است. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی می توانند در دوره های افسردگی خود دچار آنهدونیا شوند که مشابه افسردگی تک قطبی است.

روان گسیختگی

اسکیزوفرنی یک اختلال روان پریشی است که در آن علائمی مانند هذیان، توهم، رفتار نامنظم یا افزایش میزان گفتار(علائم مثبت) وجود دارد. در کنار این علائم، علائم متضادی مانند فقر زبان، بی تفاوتی، از دست دادن انرژی و ظاهراً عدم دید (علائم منفی) ظاهر می شود.  

تفاوت افسردگی و بیماری آنهدونیا

اصولا این بیماری با افسردگی اشتباه گرفته می شود زیرا در این بیماری هم فرد تمایلی به انجام کارها نشان نمی دهد، به نظر می رسد اصلا انگیزه ای برای انجام دادن کارهایش ندارد. یا انگار هیچ چیز او را خوشحال نمی کند اما آنهدونیا درواقع یکی از علائم افسردگی است. فرد مبتلا به افسردگی ممکن است توانایی خود را درمورد لذت بردن از اتفاقات از دست بدهد اما آنهدونیا فقط زیرمجموعه ای از افسردگی محسوب می شود.

درمان بیماری آنهدونیا | عدم انگیزه فراگیر

این مهم است که بدانید آنهدونیا فقط با ناتوانی درلذت بردن از زندگی همراه است نه چیزی بیشتر. به همین شکل تمایز بین آنهدونیا از عدم انگیزه و بی تفاوتی مهم است. بی علاقگی با عدم علاقه به فعالیت های روزانه و فعالیت های اوقات فراغت مشخص می شود. از دست دادن علاقه به این فعالیت ها با فقدان انگیزه کامل همراه است.
فردی که از آنهدونیا رنج می برد هم ممکن است علاقه چندانی به فعالیت های تفریحی نداشته باشد که ممکن است در نظر عموم لذت بخش باشد اما دلیلی که منجر به این عدم علاقه در او شده است این است که بداند هیچ  لذتی از انجام آن ها نخواهد برد. درنتیجه وقتی همه چیز مربوط به لذت بردن باشد فرد مبتلا تصمیم می گیرد که کلا غیرفعال بماند و این بی انگیزگی از این جا نشات می گیرد. باخود فکر کنید اگر قرار باشد به سینما بروید و هیچ لذتی نبرید آیا اصلا به آن جا خواهید رفت؟

درمان بیماری آنهدونیا | عدم بهره مندی از احساسات مثبت

مشخصه اصلی که آنهدونیا را از افسردگی متمایز می کند عدم وجود هرگونه احساس مثبت است. با افسردگی ممکن است لحظاتی گاه به گاه ریز و زودگذر داشته باشید که در آن کمی احساس خوب را برای یک لحظه کوتاه احساس کنید. ممکن است به این سادگی باشد که گربه خود را ببینید و لحظه ای فکر کنید او ناز است. یا اینکه آهنگی را که دوست دارید بشنوید و برای یک لحظه از آن لذت ببرید. با بیماری آنهدونیا هیچ احساس مثبتی در هیچ زمان، به هیچ کس یا هیچ چیز ندارید. مثلا در محبت کردن و در آغوش گرفتن فرزندتان عاجزید چون از در آغوش گرفتن او اصلا احساس لذت نمی کنید. در واقع لذت بردن از زندگی را تجربه نمی کنید.
یکی دیگر از ویژگی های آنهدونیا از دست دادن علاقه کامل است. فرد مبتلا هیچ انگیزه یاتمایلی برای انجام کارهایی که معمولا از آن لذت می برد ندارد. مانند تماشای برخی برنامه های تلویزیونی، بازی های ویدیویی، شام خوردن با دوستان  گشت و گذار در اینترنت یا گوش دادن به موسیقی. در حالی که از دست دادن علاقه در افسردگی نیز رایج است. تفاوت با ابراز تمایل در کل از دست دادن است. این یک علاقه کامل و کلی است و هیچ لذت متناظر با آن نیست.

درمان بیماری آنهدونیا | بی تفاوتی کامل

تجربه غم و اندوه هم در بین افسردگی و آنهدونیا باهم متفاوت است. فرد افسرده ممکن است چندان اهمیتی به ماجراها ندهد اما زمانی که مرگ یکی از نزدیکان اتفاق بیفتد احساس ناراحتی یا از دست دادن خواهد داشت. اما فرد مبتلا به آنهدونیا متاسفانه قدرت ابراز ناراحتی هم ندارد چرا که انگار اصلا نمی تواند ناراحت شود یک جور بی تفاوتی کامل!
با توجه به تفاوت ها  اهداف درمانی برای درمان آنهدونیا باید به طور بالقوه متفاوت از افسردگی باشد. به نظر می رسد درمان افسردگی بیشتر در مورد خلاص شدن از شر احساسات منفی است، در حالی که درمان آنهدونیا بیشتر در مورد افزایش یا ایجاد احساسات مثبت است. در حالی که آن ها شبیه به نظر می رسند، نتایج نهایی که موفقیت درمان را تعیین می کند متفاوت خواهد بود. برای تشخیص درست افسردگی از آنهدونیا مشاوره افسردگی می تواند به شما کمک کند.  

انواع آنهدونیا

شاید با خود فکر کنید که کسی که درفعالیت های مختلفی لذت نمی برد اما ممکن است از برخی چیزها لذت ببرد آیا دیگر درگیر آنهدونیا نیست؟ پاسخ منفی است. زیرا انواع مختلفی از آنهدونیا وجود دارد. نوع خیلی شدید آن به این شکل است که از هیچ فعالیتی لذت نمی برید.
در آنهدونی افرادی هستند که می توانند از ناتوانی کامل در لذت بردن از هر چیزی رنج ببرند و افرادی هستند که در برخی از فعالیت ها از کاهش لذت رنج می برند.

آنهدونیای اجتماعی

نوعی از آنهدونی نیز وجود دارد که فرد مبتلا از اجتماع و تماس با دیگر افراد لذت نمی برد و هنگام ارتباط با افراد قادر به درک وتجربه لذت نیست. درنتیجه از تماس های اجتماعی خودداری می کند و تبدیل به فردی منزوی می شود. آنهدونیای اجتماعی علائمی را داراست از جمله:

• کاهش توانایی درک و تجربه لذت‌های فردی
• انزوای اجتماعی
• داشتن احساسات منفی نسبت به خود و دیگران
• نداشتن دوستان نزدیک و صمیمی، کاهش روابط و افت کیفیت روابط
• ضعف سازگاری اجتماعی
• کاهش واکنش‌پذیری هیجانی
• حالت مربوط به اضطراب

آنهدونیای جنسی

نوع دیگر آنهدونیا سبک جنسی آن است. جایی که لذت در فعالیت های عاشقانه از بین می رود. چنان بی اشتها می شود که گویی یک فرد سیر از غذا باشد! درحالی که این فعالیت ها قبلا برای او لذت بخش بود. به این حالت درمردان « انزال بدون لذت» گفته می شود. این وضعیت بدان معنا است که مرد بدون هیچ گونه لذتی از رابطه جنسی به ارگاسم برسد. این وضعیت اغلب در مردان رخ می‌دهد، اما عدم توانایی درک لذت جنسی در زنان هم رخ می‌دهد حتی زمانی که جسم آنها از نظر فیزیولوژیکی ارگاسم را تجربه می‌کند.  

تشخیص بیماری آنهدونیا

به گفته محققان به نظر می رسد که آنهدونیا ناشی از تغییراتی در سیستم پاداش مغز است. سیستم پاداش مانند "شبکه ای از نورون ها" در مغز ما است که عملکرد ایجاد احساس لذت را برآورده می کند.
برای تشخیص احتمال پزشک از شما در مورد علائم و خلق و خوی عمومیتان سوالاتی می پرسد. لیستی از تمام علائم خود را قبل از قرار ملاقات با دکتر، از جمله از دست دادن تجربه لذت. گفتن همه علائم پزشک به او کمک می کند تا بهتر تشخیص دهد. پزشک شما ممکن است یک معاینه فیزیکی انجام دهد تا مشخص شود که آیا هر گونه مشکل جسمی دارید یا خیر. علاوه بر این ممکن است آزمایشاتی برای کمبود ویتامین و مشکلات تیروئید برایتان بنویسد که می توانددر اختلالات خلقی تان موثر باشد.

علائم انهدونیا

آنهدونی امروزه به خودی خود یک بیماری محسوب نمی شود بلکه علامتی است که می تواند در بیماری های روانی مختلف ظاهر شود. با این حال ویژگی هایی وجود دارد که می تواند با آنهدونیا همراه باشد و یک سری علائم نیز در کنار آن ظاهر می شود.

• ناتوانی در تجربه لذت: همانطور که پیش تر گفته شد، این اصلی ترین علامتی است که هنگام مراجعه باید آن را ابراز کنید.
• از دست دادن علاقه: افرادی که قادر به تجربه لذت از فعالیت ها نیستند علاقه خود را به آنها از دست می دهند.
• عدم تحرک:عدم توانایی در لذت بردن از فعالیتها باعث کاهش فعالیت فرد می شود.
• کاهش قدرت بیان: افراد مبتلا به آنهدونیا اغلب در بیان احساسات مثبت مانند اشتیاق یا شادی دچار مشکل می شوند.
• تغییر در اشتها: تغییر در اشتها و میزان مصرف می تواند به دلیل ناتوانی در تجربه لذت هنگام غذا خوردن رخ دهد.
• انزوا: افراد مبتلا به آنهدونیا اغلب از حلقه اجتماعی خود جدا می شوند زیرا از روابط شخصی یا فعالیت های اجتماعی خود لذت نمی برند.
• مشکلات جنسی: از دست دادن علاقه و ناتوانی در لذت بردن از فعالیت های جنسی می تواند با مشکلات دیگری مانند اختلال نعوظ همراه باشد.
• فقدان انرژی: افراد مبتلا به آنهدونیا ممکن است توانایی خود را در انجام کارها از دست داده و راحت تر خسته شوند.
• عدم توجه: افراد مبتلا به این مشکل می توانند فعالیت کمتری داشته باشند توجه کمتری داشته باشند و برای توجه و تمرکز مشکل داشته باشند.

 

علل ابتلا به آنهدونیا

به نظر می رسد منشاء آنهدونیا در عملکرد دوپامین است، به ویژه در مشارکت آن در سیستم پاداش مغز. کاملاً واضح به نظر می رسد که از دست دادن توانایی تجربه لذت باید مربوط به نواحی از مغز باشد که مسئول "ایجاد" این احساس هستند. بیماری های روانی خاصی وجود دارد که می تواند باعث ایجاد این اختلال در مغز شده و باعث بهم ریختگی شناختی شود. اما دلایل دیگری نیز وجود دارد از جمله:

• احساس گناه از شاد بودن در شرایطی که افراد دیگر نیستند و از شرایط استرس زا مانند گرسنگی یا درد رنج می برند، می تواند عاملی باشد که در بروز آنهدونیا دخیل است.
• داشتن سرکوب برای بیان احساسات در کودکی ممکن است مستعد ابتلا به آنهدونیا باشد. به عنوان مثال، داشتن یک سبک آموزشی که مانع از ابراز احساسات مثبت مانند شادی یا طنز تأکید بر شیوه ای جدی و غیرقابل بیان داشته باشد.
• معمولاً احساس گناه، اضطراب عملکرد جنسی، داشتن شخصیتی که بر اساس نیاز به موفقیت یا شناخت شناخته می شود می تواند به تحریف افکار و احساسات در مورد لذت کمک کند.
• داشتن حوادث ناگوار در دوران کودکی می تواند توانایی تجربه لذت را ضعیف کند.
• سوءمصرف مواد آمفتامین و ...

این 5 جنبه به خودی خود باعث ایجاد آنهدونیا نمی شوند، بلکه عواملی هستند که می توانند فرد را وادار به ایجاد شخصیتی با مشکلات یا تحریف های مربوط به لذت کنند، حقیقتی که می تواند منجر به آنهدونیا شود.  

درمان بیماری آنهدونیا

درمان بیماری آنهدونیا ممکن است، یا حداقل می تواند تا حدی بهبود یابد. وقتی منشاء یکی از اختلالات روانی (افسردگی، اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی و اعتیاد به مواد) است که پیش تر درمورد آن صحبت شد، آنهدونیا معمولاً از طریق درمان بیماری زمینه ای بهبود می یابد.
آنهدونی را می توان با دارو درمان کرد، هنگامی که صحبت از افسردگی می شود افرادی که از داروهای ضد افسردگی (مهارکننده های بازجذب سروتونین یا SSRIs)  استفاده می کنند ممکن است متوجه شوند که آنهدونی همراه با سایر علائم افسردگی بهبود می یابد اما همیشه اینطور نیست. گاهی این داروها احساسات را از بین می برند و این مشکل را بدتر می کنند.

درمان بیماری آنهدونیا با دارو

دانشمندان در حال کار روی درمان های جدیدی برای افراد مبتلا به آنهدونی هستند که با درمان هایی مانند داروهای ضد افسردگی SSRI و گفتاردرمانی بهبود نمی یابند. یکی که از آن داروهایی که امیدوار کننده است  کتامین است. دارویی که بیشتر به عنوان داروی مهمانی شناخته می شود و همچنین دارای اثر ضد افسردگی است. تحقیقات بیشتری لازم است اما حداقل یک مطالعه نشان داد که افراد مبتلا به افسردگی دوقطبی که دچار آنهدونی شده بودند در عرض 40 دقیقه پس از تزریق کتامین از این علامت رهایی یافتند.
برای درمان آنهدونیای جنسی می توان از داروی بوپروپیون استفاده کرد. شواهد نشانگر موفقیت این دارو برای از بین بردن اختلال عملکردجنسی بیمار است.
به طورکلی درمان خاصی برای این بیماری تاکنون شناخته نشده است. تاکنون صحبت از داروهای ضدافسردگی، یا الکتروشوک درمانی و .... است و بس. اما اگر شما این علائم یادشده در مقاله را درخود مشاهده کردید بهتر است از مشاور کمک بگیرید تصور براین است که روان درمانی و دارودرمانی، تاحدود زیادی بیماری را مدیریت خواهد کرد. برای کسب اطلاعات کامل از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.