درمان عدم تمرکز در بزرگسالان | علائم، دلایل و راه حل ها

درمان عدم تمرکز در بزرگسالان چگونه امکان پذیر است؟ بسیاری از افراد فارق از کلیشه سن، ممکن است به مشکلات عدم تمرکز حواس دچار گردند. این مسئله دلایل گوناگونی را دارد که سبب عدم توجه و دقت بسیاری از افراد نسبت به مسائل مختلف می شود. بی ‌توجهی و یا سخت بودن حفظ تمرکز، از مولفه های اصلی عدم تمرکز و یا تمرکز پایین هستند. این معضل می تواند سبب ایجاد مشکلات مختلفی در ابعاد گوناگون زندگی افراد بشود و در نهایت پیامد هایی فراتر از عدم توجه به همراه داشته باشد. این پیامد ها در بزرگسالان می توانند ابعاد گسترده تری نظیر روابط بین فردی، موقعیت های شغلی، تحصیلی و...، را نسبت به افراد کم سن و سال تر، درگیر کنند. برای دریافت مشاوره تلفنی فردی کلیک کنید.  

مهارت شناختی تمرکز

داشتن تمرکز و توجه به منظور فرایند یادگیری بهتر و عملکرد بالا، از مهارت های شناختی الزامی است. در واقع بدون تمرکز، فرایند یادگیری به درستی رخ نمی دهد. بنابراین قبل از شروع یادگیری و در هنگام آن، داشتن و حفظ قوه تمرکز الزامی است.

تمرکز چیست؟

تمرکز تعاریف زیادی می تواند داشته باشد و از جنبه های متنوعی می توان به تعریف آن پرداخت. با این حال یکی از ساده ترین تعاریف تمرکز عبارتست از: تمرکز یعنی، توجه و دقت فکر در هنگام انجام یک کار مشخص، بطوریکه به غیر از آن فعالیت، هیچگونه محرک خاص دیگری روی ذهن و توجه فرد تاثیری نگذارد. در واقع مهارت تمرکز یعنی توجه فعال نسبت به موضوع و یا فعالیتی خاص؛ بدون توجه به سایر موضوعات. در حالت تمرکز، فرد نسبت به مسئله مورد نظر درک و شناخت بهتری دارد و با استفاده از این مهارت شناختی، می توان سایر مهارت های شناختی و ذهنی، نظیر حافظه، یادگیری، توجه، دقت و...، را نیز تقویت کرد. تمرکز یک مفهوم بسیار وسیع است که شامل حواس پنجگانه انسانی نیز می شود و حتی سطح عملکرد همه این حواس نیازمند تمرکز به نسبت بالایی است.

اهمیت قوه تمرکز

تمرکز از جنبه های مختلفی در زندگی انسان اهمیت دارد و داشتن یا نداشتن آن می تواند تا حد زیادی به انسان کمک کند و یا به او ضربه بزند. عملکرد مغزی انسان شامل مجموعه ‌ای از مهارت‌ های شناختی نظیر حافظه، استدلال، تمرکز، تصور، شهود و تفکر خلاق است. وقتی یکی از این توانایی‌ ها تقویت شود، سایر توانایی ها نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرند. حال از میان همه این توانایی ‌ها، قوه تمرکز تاثیرگذار ترین آن‌ ها است؛ چراکه اولین مهارت شناختی که در ذهن شروع به پردازش می کند، قوه تمرکز در انسان است. سپس عملکرد سایر قوای ذهنی تحت تاثیر همین تمرکز قرار دارد. اگر اصول موفقیت را با دستیابی به هدف یکی در نظر گرفت، مهم ‌ترین گام در راه رسیدن به آن، متمرکز شدن، اختصاص توجه و وقت کافی نسبت به هدف است. فرایند تمرکز سبب عادت مغز به تک وظیفه ‌ای بودن می شود؛ همین مسئله از حواس پرت شدن ذهن، جلوگیری می کند. در کل داشتن تمرکز سبب بهبود سطح کیفیت و عملکرد فعالیت ها می شود. از نتایج اصلی داشتن تمرکز در انجام فعالیت های مختلف زندگی می توان به موارد اصلی زیر اشاره کرد:

• افزایش آگاهی ذهن نسبت به مسئله ای خاص
• کاهش اشتباهات
• کاهش خطر انجام فعالیت های مختلف ولی همزمان
• پیشگیری از هدر رفتن دو مولفه انرژی و زمان

درمان عدم تمرکز در بزرگسالان |فرایند تمرکز چگونه رخ می دهد؟

فرایند تمرکز به شدت شبیه دقیق نگاه کردن است؛ در واقع زمانیکه کسی قصد تمکز بر چیزی را دارد، در وهله اول مغز او تمام داده های قابل حس را از طریق حواس 5 گانه دریافت و سپس در ذهن پردازش می ‌کند. خروجی همین پردازش سبب واضح سازی اهمیت یک موضوع و افزایش قدرت تمرکز بر آن می شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه راه های افزایش تمرکز کلیک کنید. این فرایند بسیار شبیه زمانی است که یک نفر برای نخستین بار به یک نقاشی و یا یک عکس نگاه می کند و ذهن او به سراغ جنبه های مورد نظر خود در اثر می رود. در همین نقطه از فرایند ذهنی تمرکز است که مغز انسان توانایی بیش تری در جهت نادیده گرفتن محرک های مزاحم بیرونی و یا حتی درونی دارد.  

عدم تمرکز در بزرگسالان

انسان ها به دلایل مختلفی ممکن است که تمرکز خود را از دست بدهند و یا در تمرکز کردن مشکل داشته باشند. عوامل زیادی می توانند سبب عدم تمرکز و حواس پرتی بشوند اما به طور کلی این عوامل به دو دسته عمده عوامل بیرونی و درونی تقسیم می شوند که در ادامه به آن ها پرداخته می شود.

مسئله ای مهم و آزار دهنده

از دست دادن تمرکز، فرایند طبیعی و بیسار مهمی در ذهن انسان است که به دلیل حفظ امنیت جسمی و غیر جسمی او رخ می دهد. به طور مثال زمانیکه یک نفر از خیابان رد می شود و به مسئله ای با تمرکز فکر می کند، صدای بوق یک ماشین حواس او را پرت می کند ولی از برخورد ماشین با او نیز جلوگیری می کند. مشکل عدم تمرکز برای افراد یک اتفاق طبیعی اما گاهی آسیب زا است؛ به طور مثال اگر یک نفر بر روی فعالیت خاصی در محیط شغلی خود، در حال تمرکز باشد، حواس پرتی می تواند سبب از بین رفتن تمرکز مورد نیاز او برای اتمام فعالیت بشود. بنابراین می توان ذهن را به گونه ای تقویت کرد که با وجود محرک های مزاحم، تمرکز همچنان برقرار باشد. باید دانست اگر عدم تمرکز به شکل مستمر و حاد تکرار بشود، می تواند سبب مشکلات جسمی و روحی نظیر عدم کنترل استرس، عدم واکنش فیزیکی به موقع و...، بشوند که در این مرحله باید از مداخله های درمانی درمان‌گران استفاده کرد.

درمان عدم تمرکز در بزرگسالان |علائم

عدم تمرکز در افراد به طرق مختلفی در افراد ظاهر می شود که برخی از این علائم به شرح زیر هستند:

• داشتن اختلالاتی نظیر کمبود توجه و یا اختلال بیش ‌فعالی کمبود توجه برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه بیش فعالی در بزرگسالان کلیک کنید.
• ناتوانی در نگه داری تمرکز بر روی کار های به نسبت طولانی نظیر رانندگی
• بی قراری فیزیکی در زمان کمبود انرژی
• تمایل به انجام کار های تکراری و بیهوده
• ناتوانی در دقت و تمرکز بر جزئیات
• ناتوانی در انجام کار ها بر اساس قانون انجام آن
• فراموش و یا گم کردن وسایل مورد نیاز برای یک فعالیت خاص
• داشتن مشکل جدی در برنامه ریزی و مدیریت زمان برای انجام فعالیت ها و اولویت بندی آن ها.

دلایل عدم تمرکز در بزرگسالان

افراد به دلایل مختلفی تمرکز خود را از دست می دهند. این دلایل هر چه که باشند یا درونی اند و یا بیرونی. بنابراین به طور کلی دلایل عدم تمرکز در بزرگسالان به دو دسته درونی و بیرونی تقیسیم می شود. از دلایل اصلی عدم تمرکز در بزرگسالان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده افراطی از فناوری های الکتریکی نظیر موبایل، کامپیوتر و...
• اختلالات خواب
• اختلالات خلقی
• وجود اختلالات مربوط به توجه نظیر ADHD
• انجام چندین کار به طور هم زمان
• عدم تحرک و احساس خستگی یا ضعف فیزیکی
• مصرف داروهای خاص
• اختلالات تغذیه ای نظیر پرخوری عصبی

 

راهکار های درمانی برای تقویت تمرکز بزرگسالان

انسان با استفاده از روش های متنوعی می تواند حساسیت پذیری خود را نسبت به محرک های مزاحم کاهش و در مقابل تمرکز خود را افزایش دهد. این روش ها شامل فعالیت های گسترده ای هستند که گاهی از لحاظ سنی، درجه بندی می شوند. در ادامه به معرفی تعدادی از راهکار های درمانی برای تقویت تمرکز در بزرگسالان پرداخته می شود. برای دریافت مشاوره تلفنی کلیک کنید.

1-انگیزه یابی و انجام کارهای مهم

یکی از دلایلی که موجب عدم تمرکز می شود، بی انگیزگی و یا مبهم بودن آن است. گاهی این بی‌انگیزه بودن به این صورت است که افراد نمی ‌دانند که چرا انجام یک کار خاص، رسیدن به هدفی را آسان تر می ‌کند و یا گاهی نمی ‌دانند که باید برای دستیابی به یک هدف خاص، تلاش یکنند. در حالیکه اگر هدف مشخص و منطقی باشد، نه تنها نگرش افراد را تغییر و بهبود می دهد بلکه، سبب ایجاد انگیزه در آنه ها نیز می شود. در این زمیان است که تمرکز کردن آسان تر می شود. چراکه هدف سازی براساس علاقه، به دنبال خود انگیزه می آورد. انگیزه نیز با خود تمرکز را به همراه دارد. متاسفانه اغلب افراد تمایل دارند که تنها بر انجام فعالیت هایی که به نظر خودشان مهم هستند، تمرکز کرده و آن ها را انجام دهند. بدین ترتیب از انجام کار های مهم تر و تمرکز بر آن ها، باز می مانند. انجام این قبیل فعالیت های بیهوده و وقت گیر، تنها شرایط را برای افراد سخت می کند و آن ها را از انجام تمرکز برای انجام کار های اصلی تر باز می دارد. افرادی که تنها به انجام کار های مورد نظر خود می چردازند، متوجه اهمیت کار های مهم تر نیستند و متاسفانه گاهی زمان و انرژی لازم را برای انجام فعالیت های مهم تر از دست می دهند.

2-کنار گذاشتن تکنولوژی

یکی از دلایل مهم کاهش تمرکز انسان ها، استفاده مستمر و البته آسیب زا از فناوری های الکتریکی است. به طور طبیعی زمانیکه مغز انسان با کار هایی مواجه می ‌شود که اهمیت یکسانی دارند ولی کیفیت انجام آن ها با هم تفاوت دارند، فعالیت آسان ‌تر را انتخاب می‌ کند تا سریع تر انجام دهد. همین مسئله از مهارت حل مسئله مغز می کاهد و بر تمرکز او نیز تاثیر کاهنده می گذارد. بنابراین حتی اگر افراد بواسطه شغلشان نمی وانند به طور کامل تکنولوژی را کنار بگذارند، بهتر است که محدودیت هایی مشخص را برای استفاده از آن اعمال کنند. این مسئله به داشتن ارامش بیش تر نیز کمک می کند؛ چراکه در فضا اینترنت افراد به سرعت با حجم زیادی از داد ها مواجه می شوند که آرامش آن ها را تحت تاثیر منفی قرار می دهد. کاهش استفاده از فناوری ها به ذخیره ارامش و در نتیجه تمرکز کمک شایانی می کند.

3-درمان عدم تمرکز در بزرگسالان |مراقبه و استفاده از تکنیک پومودورو

مراقبه یکی از مهم ترین تمرین های حرکتی و ذهنی برای تقویت اراده و تمرکز در بزرگسالان است. قدم ابتدایی برای مراقبه تنها بستن چشم ها است و در وهله های بعدی سایر تمرین های این روش متناسب با خود فرد، می تواند به تقویت تمکز او کمک کند. تجسم ذهنی در فرایند مراقبه یا مدیتیشن سبب افزایش قدرت حفظ تمرکز افراد می شود. تکنیک پومودورو یکی از بهترین راه های تمرینی مغز انسان در جهت درمان عدم تمرکز بزرگسالان و تقویت آن است. برای اجرای این تکنیک باید در حدود 25 دقیقه به ‌طور کامل تنها بر یک فعالیت تمرکز و سپس 5 دقیقه استراحت کرد. در وهله بعدی، بعد از هر 4 دوره‌ 25 دقیقه‌ای، زمان استراحت طولانی ‌تری را در حدود 20 تا 30 دقیقه باید اتخاذ کرد. اگر به هر دلیلی 25 دقیقه تمرکز کامل بر یک فعالیت در ابتدا برای افراد سخت باشد، می‌ توان با بازه زمانی یک ربعه این تکنیک را شروع کرد. سپس به ‌تدریج این زمان را می توان افزایش داد. با تمرین مداوم این تکنیک، قدرت تمرکز افراد افزایش یاقته و حتی گاهی ذهن به دلیل تمرکز، متوجه گذشت زمان نمی شود.

4-افزایش کیفیت خواب و پرهیز از انجام چند کار به‌صورت هم ‌زمان

کیفیت و کمیت خواب تاثیر به سزایی بر میزان تمرکز و کیفیت آن دارد. در واقع محرومیت از خواب و کاهش کیفیت آن به راحتی می ‌تواند تمرکز انسان را مختل سازد و عملکرد ذهنی انسان را کاهش دهد. ناتوانی در داشتن یک خواب مناسب به سرعت و به شدت عملکرد های ذهنی و مغزی، از جمله تمرکز، را تحت تاثیر مخرب خود قرار می دهد. به همین دلیل است که بسیاری از متخصصین توصیه می کنند که بزرگسالان حداقل به 7 تا 9 ساعت خواب در شب نیاز دارند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه خواب کافی برای بدن کلیک کنید. انجام چندین کار بصورت هم ‌زمان، عدم تمرکز مغز را در انسان عادی می سازد. در مطالعه‌ای که در دانشگاه استنفورد انجام شده است، گروهی از افراد تعدادی بسیاری از کار ها و گروه دیگری تعداد کمی از کار ها را هم‌ زمان انجام داده بودند و در نهایت مشخص شد که حفظ تمرکز برای گروه نخست دشوار تر است. به ‌علاوه در یک بررسی نشان داده شده است که انجام هم ‌زمان چندین کار سبب داشتن حسی بسیار خوب در انسان می شود اما این حس خوب و انجام هم‌ زمان چندین کار، منجر به پایین آمدن بهره‌ هوشی و کیفیت کاری انسان می‌ شود. در مقابل انسان مرتکب اشتباهات متعدد و زیادی می شود.

5-تغذیه سالم و توقف محرک های بیرونی مزاحم

رژیم های غذایی و مواد مغذی که به بدن انسان می‌رسند برای سلامتی تمام اعضا بدن انسان ضروری هستند. مغز نیز تمام انرزی مورد نیاز خود را از مواد غذایی دریافت می‌ کند. با توجه به اهمیت نقش تغذیه در عملکرد های مغزی، از جمله تمرکزف داشتن یک رژیم غذایی سالم و مناسب هم برای داشتن یک ذهن سالم، برای از بین بردن عدم تمرکز و تقویت تمرکز در افراد، از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. برای دریافت مشاوره تغذیه کلیک کنید. گاهی کاهش و یا حذف محرک های مزاحم خارجی سبب حفظ و تقویت قوه تمرکز در انسان می شود. بدین منظور ابزار هایی برای جلوگیری از تاثیرگذاری محرک‌ های خارجی طراحی شده‌ اند که به مغز امکان تمرکز بیش تر را می ‌دهند. با استفاده از این ابزار نظیر گوشی های صداگیر، می توان محیطی را ایجاد کرد که در آن محرک‌ های خارجی برای انسان مزاحمتی ایجاد نکند.

6-درمان عدم تمرکز در بزرگسالان |دارو های تجویزی و ورزش کردن

دارو های مخصوص تمرکز، تنها باید تحت نظر و دستور پزشک مصرف شوند، چراکه ممکن است مصرف خودسرانه ان ها خطرات جدی مانند اعتیاد به همراه داشه باشد. استفاده از این دارو ها بدون اطلاع از عوارض احتمالی و دقیق آن می ‌تواند مشکلات متععدی را در افراد ایجاد کند. حتی گاهی در مواردی دوز نامناسب می ‌تواند منجر به تشدید عدم تمرکز و اشفتگی ذهنی بشود. باید توجه داشت که تنها دارو هایی که در دوز و هدفی مناسب استفاده می ‌شوند، می ‌توانند به بهبود عدم تمرکز و توجه در بزرگسالان کمک کنند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه ترک اعتیاد کلیک کنید. براساس نتایج مطالعات علمی، محققان دریافتند که داشتن تحرکات بدنی نه ‌تنها برای بدن انسان مفید است، بلکه به مغز انسان نیز کمک می‌ کند تا افکار مزاحم را نادیده گرفته و تمرکز بهتری داشته باشد. در یک مطالعه مشاهده شد دانش‌آموزانی که از برنامه ورزشی متوسطی در زندگی روزانه خود برخوردارند، در مقایسه با دیگران کیفیت تمرکز بسیار بهتری را از خود نشان می دادند. اگر شما هم در راستای این موضوع مسئله ای دارید، می توانید از مشاوران و روانشناسان در این مورد کمک بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.