درمان پارافیلیا یا برانگیختگی جنسی در موقعیت های خاص

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با درمان پارافیلیا پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

اقدام برای درمان پارافیلیا به دلیل آسیب هایی که بر فرد وارد می کند ضروری است. این اختلال که به عنوان فانتزی‌ها، تمایلات یا رفتارهای تحریک‌کننده جنسی تعریف می‌شوند، به این شرط که مکرر و شدید باشند و باعث تداخل قابل توجه در بخش‌های مهم عملکرد فرد بشوند، انحراف جنسی و احتلال نامیده می شوند. متخصصان پزشکی تقریباً به طور انحصاری پارافیلیا را در مردان تشخیص می دهند. انواع مختلفی از اختلالات پارافیلیک وجود دارد که هر کدام تمرکز متفاوتی از تحریک جنسی برای فرد مبتلا دارند. عوامل خطر بیولوژیکی، روانی و اجتماعی برای ایجاد پارافیلیا وجود دارد. درمان این اختلال سخت و معمولا ترکیبی از دارو درمانی و مشاوره فردی خواهد بود.  

پارافیلیا چیست؟ 

کلمه paraphilia از زبان یونانی گرفته شده است. پارا به معنای اطراف یا کنار‌ و فیلیا به معنای عشق است. تعریف پارافیلیا هر گونه اختلال عاطفی است که با تخیلات، تمایلات یا رفتارهای تحریک‌کننده جنسی مشخص می‌شود که مکرر و شدید بوده، در یک دوره حداقل ۶ ماهه رخ بدهند و باعث ناراحتی قابل توجه یا تداخل در کار، عملکرد اجتماعی یا سایر موارد زندگی بیمار می ‌شوند. در حالی که محرک جنسی مورد نظر برای مبتلایان به پارافیلیا به پارافیلیای خاص بستگی دارد، ویژگی‌های این بیماری اغلب بسیار مشابه هستند. همانطور که در استانداردترین مرجع تشخیص سلامت روان، DSM-5 توضیح داده شده است.
به منظور ایجاد تشخیص پارافیلیا، متخصصان سلامت روان معمولاً فرد را برای مصاحبه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش‌های معمول آزمایشگاهی تحت بررسی قرار می‌دهند یا به متخصص مربوطه ارجاع می‌دهند. متخصص هرگونه سابقه علائم سلامت روان را ارزیابی می کند. درمان اختلالات جنسی پارافیلیک معمولاً شامل ترکیبی از روان درمانی و دارو است. پارافیلیا اختلالی کاملا مزمن است. به طوری که حداقل ۲ سال درمان حتی برای خفیف ترین پارافیلیا توصیه می شود. پیشگیری از بروز هر رفتار پارافیلیک معمولاً شامل کاهش عوامل خطر روانی اجتماعی برای تشدید آن است.
همچنین پیشنهاد می کنیم مقاله انحرافات جنسی را نیز مطالعه کنید.  

علائم و نشانه های پارافیلیا

در حالی که محرک جنسی مورد نظر برای فرد مبتلا به پارافیلیا از شخصی به شخص دیگر متفاوت است، ویژگی های این بیماری اغلب بسیار مشابه است. به طور خاص، افراد مبتلا به پارافیلیا تمایل دارند به واسطه محرک های عجیب تر نسبت به آن چیزی که بین مردم رایج تر است، لذت جنسی را تجربه کنند. شدت کشش جنسی می تواند آنقدر زیاد باشد که باعث ناراحتی فرد شود. ماهیت غیرمعمول یا ممنوع پارافیلیا اغلب باعث احساس گناه و ترس از مجازات می شود.
علائم پارافیلیا می‌تواند شامل دل مشغولی تا حد وسواس باشد به حدی که در تلاش‌های فرد برای فکر کردن به چیزهای دیگر یا شرکت در فعالیت‌های جنسی مرسوم ‌تر با شریک مناسب سن خود، تداخل ایجاد کند. مبتلایان به پارافیلیا غالبا افسردگی یا اضطرابی را تجربه می کنند که با درگیر شدن در رفتار پارافیلیک به طور موقت از بین می‌رود و در نتیجه منجر به چرخه اعتیاد می‌شود. اضطراب با همراهی احساسی از دلهره و ترس است، با ظهور علائم فیزیکی مانند تپش قلب، تعریق، تحریک پذیری.  

علل و عوامل خطر پارافیلیا

مسائل بیولوژیکی که تصور می شود عوامل خطر پارافیلیا هستند شامل برخی از تفاوت ها در فعالیت مغز در طول برانگیختگی جنسی و همچنین ساختار کلی مغز است. متخصصان سلامت روان دریافته‌اند که پدوفیل‌های مرد در تست‌های روان‌شناختی در مقایسه با مردانی که پدوفیل نیستند، از بهره هوشی پایین‌تری برخوردار می باشند. تحقیقات همچنین نشان داده است که آن‌ها بدون توجه به توانایی‌های فکری و سبک‌های یادگیری، سابقه کسب نمرات پایین‌تری نسبت به همتایان غیر پدوفیلی خود در مدرسه دارند.

1-دلایل روانشناختی

تعدادی نظریه روانشناختی در مورد چگونگی ایجاد پارافیلیا وجود دارد. برخی این اختلالات را مظهر رشد روانی-جنسی متوقف شده می دانند. رفتارهای پارافیلیک به عنوان یک مکانیسم دفاعی مخرب، از روان فرد در برابر اضطراب محافظت می کند. برخی دیگر بر این باورند که پارافیلیا نتیجه ارتباط فرد مبتلا با چیزی در برانگیختگی و علایق جنسی است که با داشتن تجربیات جنسی غیرعادی در اوایل زندگی و ارگاسم تقویت می‌شود.
برخی این اختلالات را شکل دیگری از اختلال وسواس فکری عملی می دانند. از نظر روانشناختی، پدوفیلیانی که بر اساس اغراض خود با آزار دادن جنسی با دیگران رفتار می کنند، تمایل دارند در تفکرات به شدت تحریف شده درگیر شوند. به این صورت که از موقعیت قدرت خود استفاده می کنند و آزار جنسی و مزاحمت را راهی مناسب برای برآوردن نیازهای خود می دانند. در مورد کودکان، آن ها را به عنوان موجودات جنسی برابر با بزرگسالان تصور می کنند‌ و نیازهای جنسی خود را غیرقابل کنترل می دانند.

2-نظریه مراحل رشد روانی

نظریه دیگری در مورد عوامل خطر پارافیلیا این است که این رفتارها با مراحل رشد روانی دوران کودکی مانند خلق و خوی، شکل گیری اولیه در رابطه، تکرار ضربه های روحی و اختلال در رشد جنسی مرتبط هستند. به شرح زیر:

• خلق و خوی: تمایل به مهار یا کنترل نشدن بیش از حد با احساسات و رفتارها
• شکل‌گیری زودهنگام رابطه: فقدان خودآگاهی پایدار، مشکل در مدیریت احساسات و درخواست کمک و راحتی از دیگران.
• تکرار تروما: افرادی که قربانی آزار جنسی یا سایر اشکال آزار جنسی هستند، به خصوص اگر در دوران کودکی اتفاق افتاده باشد، ممکن است با آزارگر همزاد پنداری کنند. با قربانی کردن دیگران به نوعی آنچه را که به آن ها وارد شده است جبران می کنند.
• آن ها همچنین ممکن است با آسیب رساندن به خود سعی کنند آسیب وارده را از بین ببرند.

3-اختلال در رشد تمایلات جنسی

الگوهای محرکی که لذت جنسی را به ارمغان می آورد در نوجوانی شکل می گیرد. افرادی که در خانواده‌ های بیش از حد سختگیر و بازدارنده از نظر جنسی یا بیش از حد سهل گیر بزرگ می‌شوند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پارافیلیا هستند. عوامل خطر شیوه تربیتی خانواده برای رشد پارافیلیا عبارتند از: تعارض زیاد بین والدین یا نظارت کم والدین، عدم محبت مادر و عموماً احساس نکردن رفتار خوب توسط والدین. افراد مبتلا به پارافیلیا در ایجاد و حفظ دوستان و سایر روابط با مشکل مواجه هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد هویت جنسی کلیک کنید.  

انواع پارافیلیا

بر اساس جدیدترین مرجع استاندارد برای اختلالات روانی، راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم (DSM-5) و قبل از DSM-IV و DSM-IV-TR، تعدادی از انواع مختلف پارافیلیا وجود دارد که هر کدام تمرکز متفاوتی بر تحریک جنسی فرد مبتلا دارند:

• نظر بازی جنسی: تماشای یک فرد با مفهوم دقیق دید زدن و چشم چرانی بدون رضایت که یا برهنه است یا در حال تعویض لباس یا درگیر فعالیت جنسی است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اختلال تماشاگری جنسی کلیک کنید.
• نمایشگری: در معرض دید قرار دادن اندام تناسلی خود در مکان های عمومی
• مالش دوستی: دست زدن یا مالیدن آلت تناسلی به شخصی که رضایت ندارد.
• آزارطلبی جنسی: تحقیر شدن، ضرب و شتم، مقید شدن یا رنج کشیدن توسط دیگری (مازوخیسم)
• آزارگری جنسی: تحمیل رنج فیزیکی یا عاطفی، وارد آوردن ضرب و شتم به شخص دیگر (سادیسم)
• پدوفیلیا: فعالیت جنسی با یک کودک پیش از بلوغ (معمولاً 13 سال یا کمتر)
• فتیشیسم: شیفتگی جنسی به اشیاء غیر زنده یا اعضای بسیار خاص بدن(پارتیالیسم). نمونه هایی از فتیشیسم های خاص عبارتند از خواب دوستی(برانگیختگی جنسی توسط فردی که بیهوش است) و اروفیلیا (کسب لذت جنسی از دیدن یا فکر کردن به ادرار یا دفع ادرار).
• ترنس وستیسم: پوشیدن لباس جنس مقابل که از نظر جنسی تحریک کننده است و در عملکرد اختلال ایجاد می کند. نباید با جنسیت بینابینی اشتباه گرفته شود که مایلند جنسیت خود را تغییر دهند. اتوژینفیلیا زیرگونه ای از ترنس وستیسم است که به طور خاص به مردانی اشاره دارد که با فکر کردن یا تجسم خود به عنوان یک زن برانگیخته می شوند.

سایر پارافیلیاهای مشخص شده

برخی از پارافیلیاها معیارهای تشخیصی کاملی برای یک اختلال پارافیلیک ندارند اما ممکن است انگیزه های جنسی کنترل نشده ای داشته باشند که به اندازه کافی برای بیمار ناراحتی ایجاد می کند تا تشخیص داده شود. نمونه هایی از این پارافیلیاهای خاص عبارتند از نکروفیلی(جسد خواهی) اسکاتولوژی (تماس های تلفنی با مضامین جنسی) کوپروفیلیا (مدفوع خواهی) و زوفیلیا (حیوان دوستی).
اصرار برای درگیر شدن در رابطه جنسی اجباری یا تهاجمی مانند تجاوز، نشانه یک بیماری روانی نیست. بنابراین چنین خشونت جنسی به عنوان پارافیلیا در نظر گرفته نمی شود و از جنبه های دیگر باید بررسی شود.  

تشخیص پارافیلیا

معمولاً متخصصانی که به تشخیص پارافیلیا کمک می‌کنند، درمانگران حوزه سلامت روان هستند که شامل روان‌پزشکان، روان‌شناسان، پرستاران روانپزشکی، دستیاران پزشک و مددکاران اجتماعی می شود. یکی از این متخصصان احتمالاً فرد مبتلا به پارافیلیا را برای یک مصاحبه پزشکی گسترده و معاینه فیزیکی به عنوان بخشی از فرایند تشخیص آماده می کند یا ارجاع می دهد. برای اطمینان از اینکه فرد پارافیلیک از شرایط پزشکی که ممکن است ارزیابی یا درمان وضعیت روان او را پیچیده کند، رنج نمی‌برد، متخصصان پزشکی اغلب آزمایش‌های معمولی را در طول ارزیابی اولیه انجام می‌دهند.
به عنوان بخشی از این معاینه، از بیمار یک سری سوالات در قالب یک پرسشنامه استاندارد یا خودآزمایی برای کمک به ارزیابی وجود علائم پارافیلیک پرسیده می شود. یک متخصص بهداشت روان کاوش کاملی را برای هرگونه سابقه یا وجود تمام علائم سلامت روان انجام می دهد؛ به طوری که پارافیلیا را می توان از سایر انواع اختلالات روانی متمایز کرد. افراد مبتلا به پدوفیلی ممکن است از یک اختلال شخصیت یا اختلالات خلقی نیز رنج ببرند و حدود ۶۰ درصد از آن ها دارای یک پارافیلیای اضافی مانند نمایشگری، چشم چرانی و نظربازی یا سادیسم هستند.
به منظور واجد شرایط بودن برای تشخیص اختلال پارافیلیک، فرد باید برانگیختگی جنسی مکرر و قابل توجهی را توسط هدف مورد علاقه خود تجربه کند. در امیال، خیالات یا اعمال بر روی آن جاذبه عمل جنسی آزارگونه انجام دهد و حداقل به مدت ۶ ماه علائم را تجربه کند؛ تا جایی که فرد از سطوح قابل توجهی از ناراحتی یا تداخل در کار، عملکرد اجتماعی یا سایر جنبه های مهم زندگی خود رنج ببرد.

درمان پارافیلیا | ارزیابی پارافیلیا

اندازه گیری تعداد افرادی که از پارافیلیا رنج می برند به دلایلی دشوار است. بسیاری از افراد مبتلا به یکی از این اختلالات در خفا یا سکوت از شرم رنج می برند و برخی از آن ها که رفتارهای نامعمول جنسی انجام می دهند سعی می کنند که پارافیلیای خود را گزارش ندهند. بنابراین، بسیاری از برآوردها در مورد شیوع اختلالات پارافیلیک از تعداد افرادی است که به دلیل پدوفیلیا با سیستم قضایی کیفری درگیر هستند.
اکثر افراد مبتلا به این انحراف جنسی مرد هستند (۳٪ -۵٪ از جمعیت مرد) و تنها ۱٪ -۶٪ از این افراد زن هستند. زنان مبتلا به پارافیلیا هم کمتر تشخیص داده می شوند و هم از سوی کسانی که رفتارهای جنسی آن ها را ارزیابی می کنند، با شک و تردید روبرو می شوند. بسیاری از مردان مبتلا، با بیش از یک نوع از انواع پارافیلیا تشخیص داده می شوند. به عنوان مثال، حدود یک سوم پدوفیل ها به پارافیلیای دیگری نیز دچار هستند. بیش از نیمی از آن ها سه یا چهار نوع رفتار را به جای یک رفتار انجام می دهند. اکثر افرادی که به پارافیلیا مبتلا می شوند قبل از ۱۳ سالگی در مورد آن فانتزی می کنند.  

درمان پارافیلیا

تحقیقات در مورد درمان پارافیلیا به دلیل تأثیر وحشتناک این رفتار بر قربانیان و به دلیل دخالت مجرمان جنسی پدوفیلی با سیستم قضایی، بر پدوفیلی متمرکز است. این مطالعات نشان داده‌اند که درمان تنها زمانی مؤثر است که فرد مبتلا به نوعی از پارافیلیا به ویژه پدوفیلی با انگیزه و متعهد به کنترل رفتار خود باشد و درمان ترکیبی از روان‌درمانی و دارودرمانی را در بر بگیرد.

1-درمان پارافیلیا | روان درمانی

روان درمانی برای پدوفیلی و سایر پارافیلیاها بر استفاده از درمان شناختی رفتاری تمرکز دارند. تمرکز روان درمانی بر این است که به فرد مبتلا به پدوفیلی کمک کند تا با منطق رفتاری خود مبارزه کند و همچنین به فرد مبتلا به پدوفیلیا در ایجاد همدلی با قربانی و تکنیک هایی برای کنترل تکانه های جنسی او آموزش دهد. این درمان رویکردی را برای درمان مجرمان جنسی با استفاده از یک مدل پیشگیری از عود اتخاذ می کند که مشابه درمان افراد معتاد به مواد مخدر است.
این رویکرد سعی می‌کند به فرد پارافیلیک کمک کند تا موقعیت‌هایی را پیش‌بینی کند که خطر فعالیت جنسی او را افزایش می‌دهد. راه‌هایی برای اجتناب یا پاسخ مؤثرتر به آن محرک‌ها پیدا می‌کند و به او آموزش می دهد. افراد مبتلا به پارافیلیا همچنین از آموزش مهارت های اجتماعی برای کمک به ایجاد روابط متقابل مناسب با سن بهره مند می شوند.

2-درمان پارافیلیا | دارو درمانی

داروهایی که تولید هورمون مردانه تستوسترون را سرکوب می کنند، فراوانی یا شدت میل جنسی را در پدوفیل ها کاهش می دهند. ممکن است ۳ تا ۱۰ ماه طول بکشد تا سرکوب تستوسترون برای کاهش میل جنسی عمل کند. مطالعات مربوط به اثربخشی مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین در درمان پدوفیلی و سایر پارافیلیاها در یافته‌هایشان در مورد اثربخشی آن ها متفاوت است. با این حال، SSRI ها مکملی مفید برای درمان های دیگر می باشند زیرا تمایل به کاهش وسواس جنسی و تمایلات مرتبط با پارافیلیا دارند و به افزایش توانایی پارافیل برای کنترل تکانه های خود کمک می کنند.
نمونه هایی از داروهای SSRI عبارتند از فلوکستین (پروزاک)، سرترالین (زولوفت)، پاروکستین (پاکسیل)، سیتالوپرام (سلکسا)، اسیتالوپرام (لکساپرو)، و ورتیوکستین (ترینتلیکس). برخی تحقیقات اولیه نشان داده است که داروهای محرک مانند متیل فنیدات (ریتالین) می تواند اثربخشی SSRI ها را افزایش دهد و نالترکسون می تواند برخی از وسواس جنسی مرتبط با پارافیلیا را کاهش دهد.
داروهای ضد آندروژن، از جمله آنالوگ‌های استروئیدی مصنوعی مانند مدروکسی پروژسترون استات و آنالوگ‌های هورمون آزادکننده گنادوتروپین مانند لوپرورلین، سطح تستوسترون را با مکانیسم‌های مختلف با هدف کاهش میل جنسی و از بین بردن فانتزی‌ها و تمایلات پارافیلیک کاهش می‌دهند. مزایای اضافی فرمولاسیون تزریقی و طولانی اثر دارند که می تواند پایبندی بیمار به رژیم درمانی را بهبود بخشد.  

طول درمان پارافیلیا

پارافیلیا اختلالی کاملاً مزمن است به طوری که حداقل ۲ سال درمان حتی برای خفیف ترین پارافیلیا توصیه می شود. در حالی که اکثر افراد مبتلا به پارافیلیا از نظر جنسی معمولی رفتار نمی کنند و آزار جنسی یک بیماری روانی محسوب نمی شود، افرادی که مرتکب تجاوزات جنسی می شوند گاهی اوقات دچار پارافیلیا نیز می شوند اما عکس آن صادق نیست. داده های مربوط به اثربخشی این درمان ها محدود است.
مطالعات معمولاً دارای حجم نمونه کوچکی هستند که عمدتاً از مجرمان جنسی تشکیل شده است که فقط برخی از آن ها اختلالات پارافیلیک داشته اند. علاوه بر این، نقطه پایانی اولیه برای اکثر مطالعات، تکرار جرم جنسی است که در مقابل بهبود ذهنی در علائم پارافیلیک و پریشانی مرتبط قرار می گیرد. تحقیقات کاکرین در سال ۲۰۱۵ از مداخلات دارویی برای افرادی که از نظر جنسی آزارگر هستند یا در معرض خطر آزارهای جنسی هستند، شواهد مربوط به هر دسته دارویی را ارزیابی کرد. تنها شش مطالعه که از آنالوگ های استروئیدی مصنوعی استفاده کرده بودند، یافت شد که شواهد کلی به دست آمده هم ضعیف بود.

پیشگیری از پارافیلیا

با توجه به اینکه رفتارهای پارافیلیک به شدت مورد انگ و برچسب قرار می گیرند و برخی از رفتارهای پارافیلیک غیرقانونی هستند، ردیابی اینکه چگونه درمان موفق اغلب شامل میزان تکرار جرم می شود آسان نیست. بنابراین، پیشگیری از رفتارهای آزاردهنده در آینده اغلب بر جلوگیری از دسترسی مجرمان جنسی به قربانیان بالقوه متمرکز است. پیشگیری از بروز هر رفتار پارافیلیک معمولاً شامل کاهش عوامل خطر روانی اجتماعی برای رشد آن است.  

سخن آخر

برای موارد سخت یا پرخطر، مشاوره روانشناسی یا ارجاع به متخصص اختلالات جنسی ضروری است. با وجود این نگرانی‌ها، هم بیماران و هم جامعه در کل می‌توانند از مدیریت مؤثر اختلالات پارافیلیک بهره ببرند. درمان می تواند تمایلات و تخیلات جنسی آزاردهنده و ناخواسته بیماران را مهار کند و خطر رفتارهای جنسی مضر را کاهش دهد. بنابراین روانپزشکان باید از این دسته از اختلالات آگاه باشند. با مصاحبه یک تاریخچه کامل رفتارهای جنسی، احساس راحتی کنند و بتوانند در مورد گزینه های درمانی بحث کنند، حتی اگر بیمار در نهایت مراقبت از خود را در جای دیگری دریافت کند.