درمان ژنوفوبیا | مهمترین علت های ژنوفوبیا

درمان ژنوفوبیا به روش های مختلفی امکان پذیر است. حتما تاکنون افرادی را دیده اید که ترس از رابطه جنسی دارند و به همین دلیل از ازدواج فراری اند. ترس از رابطه جنسی ژنوفوبیا نامیده می شود که البته این اصطلاح می‌تواند ترس از صمیمیت را هم در بر بگیرد. برخی افراد حتی از فکر کردن به رابطه جنسی هم می ترسند. اگرچه سکس هراسی یک وضعیت سلامت روان نیست، رویکردهایی مانند رفتار درمانی شناختی (CBT) ممکن است به افراد در این زمینه کمک کند. برای آشنایی بیشتر با اصطلاح ژنوفوبیا و درمان آن از مشاوره جنسی مشورت بخواهید.

ژنوفوبیا چیست؟

ترس از رابطه جنسی یا صمیمیت جنسی ژنوفوبیا نامیده می شود. ژنوفوبیا مواردی بیشتر از یک دوست نداشتن یا بیزاری را نشان می‌دهد. این رفتار یک نوع بیماری محسوب می‌شود که هنگام تلاش برای برقراری رابطه جنسی سبب وحشت شدید می شود. بعضی از افراد حتی با فکر کردن به رابطه جنسی دچار احساسات ترس می شوند. کسانی که دچار ژنوفوبیا هستند از همه اعمال جنسی یا صرفاً از خود آمیزش جنسی هراس دارند و فراری اند. گاهی اوقات ژنوفوبیا به نام کویتوفوبیا یا اروتوفوبیا خوانده می شود.

اگرچه ژنوفوبیا و اروتوفوبیا هر دو برای توصیف ترس از رابطه جنسی استفاده می شوند، با این حال ژنوفوبیا مختص ترس از اعمال جنسی یا آمیزش جنسی است. اروتوفوبیا همه چیزهای جنسی را در بر می گیرد. از جمله ترس از تمایلات جنسی، ترس از برهنگی و ترس از مایعات جنسی و غیره. اروتوفوبیا را می توان برای توصیف ژنوفوبیا استفاده کرد اما ژنوفوبیا را نمی توان برای توصیف همه اشکال اروتوفوبیا به کار برد.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که زن ها بیشتر دچار این نوع فوبیا می‌شوند و اغلب از مشکلات و روابط جنسی رنج می برند. فوبیاهای دیگری که ممکن است همزمان با ژنوفوبیا رخ دهد شامل موارد زیر هستند:

• نوسوفوبیا که ترس از ابتلا به بیماری یا ویروس است.
• جیمینو فوبیا که ترس از برهنگی یا دیدن بدن برهنه دیگران یا برهنه بودن یک یا دو نفر است.
• هتروفوبیا که ترس از جنس مخالف است.
• کویتوفوبیا که ترس از دخول است.
• هافوبیا که ترس از لمس کردن و دست دادن به دیگران می باشد.
• توکوفوبیا که ترس از بارداری و زایمان می باشد.

همچنین ممکن است فردی از صمیمیت و نزدیکی عاطفی با شخص دیگری دچار ترس و استرس شود که همین عامل می تواند ترس از رابطه جنسی را هم ایجاد کند.

نشانه های ترس از رابطه جنسی

اصطلاح فوبیا اشاره به واکنش خاص افراطی نسبت به دوست نداشتن یا ترس بیش از حد از چیزی دارد که سبب اضطراب شدید می گردد. این احساسات می‌توانند به صورت روانی یا فیزیکی آشکار شوند و باعث ایجاد اختلال در عملکرد انسان شوند. به عبارتی فوبیا ترس های شدید و اغلب غیرمنطقی هستند، اما می توان آن ها را مدیریت کرد. یادگیری بیشتر می تواند اولین قدم برای کمک به مدیریت ترس از رابطه جنسی باشد. افراد دچار فوبیا در برخورد با مسئله ترس خود معمولا نشانه ها و علائم واحدی را بروز می دهند که می‌توان به این نحو آن ها را خلاصه کرد:

1. تجربه فوری و بدون اراده احساس اضطراب و ترس و نگرانی
2. درک این موضوع که این ترس غیر معقول و بیش از حد شدید است.
3. عدم توانایی در غلبه بر ترس و اضطراب
4. افزایشی بودن بروز نشانه ها تا زمان ظاهر شدن عامل محرک
5. اجتناب همیشگی از موقعیتی که باعث ایجاد ترس می شود.
6. نشان دادن علائم فیزیکی همچون حالت تهوع، تنگی نفس، سرگیجه، تپش قلب یا افزایش تعریق هنگام مواجهه با عوامل محرک

افراد دچار ترس از رابطه جنسی این نشانه ها را در خصوص رابطه جنسی و روابط قبل از آن تجربه می‌کنند. به این معنا که درموقع رابطه جنسی و یا در زمان ایجاد هرگونه صمیمیت زناشویی با جنس مخالف که به رابطه جنسی می رسد دچار استرس و نگرانی شدید و تنگی تنفس و تهوع و تپش قلب شده و دوست دارند هر چه سریع تر رابطه را به پایان برسانند. آن ها اغلب ترجیح می دهند در معرض چنین روابطی نباشند تا اینکه بخواهند از آن فرار کنند.

واکنش های رفتاری رایج فرد مبتلا به ژنوفوبیا

در ژنوفوبیا، به محض اینکه ترس از رابطه جنسی تجربه شود، ممکن است به طرق مختلف واکنش رفتاری مشاهده گردد. به طور مثال:

در لحظات شروع صمیمیت فیزیکی بر سر شریک زندگی فریاد می زنند.
اقدام به هر گونه خرابکاری در رابطه برای جلوگیری از رابطه جنسی
آرام و قرار نداشتن یا عدم تمایل به روابط عاشقانه
بهانه آوردن برای سکس نکردن
خودآگاه یا ناخودآگاه خود را از نظر جسمی نامطلوب نشان دادن
رفتار غیرقابل دسترس در محیط های اجتماعی
یخ زدن و ناتوانی در حرکت در موقعیت آمیزش جنسی

پاسخ مبارزه، فرار یا یخ زدن بخشی از سیستم هشدار بدنی است و هدفی را دنبال می کند. می تواند فرد را برای رویارویی با تهدیدات و خطرات آماده کند. هنگام مواجهه با چنین تهدیدی، پاسخ ترس می تواند فرد را به مقابله، یخ زدن یا فرار سوق دهد.

ارتباط انواع ترس

ژنوفوبیا در کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا، ویرایش پنجم (DSM-5) فهرست نشده است زیرا همه فوبیاها تحت فوبیای خاص قرار می گیرند که نوعی اختلال اضطرابی هستند. به عبارت دیگر، اگر هر نوع فوبیایی در شما تشخیص داده شود به عنوان فوبی خاص درج می شود.

فوبیای خاص به عنوان واکنش های ترس شدید به محرک ها تعریف می شود. در این صورت آمیزش جنسی محرکی است که باعث اضطراب و اجتناب می شود. از آنجا که فوبیا معمولاً اشاره به یک اختلال کلی در روانشناسی دارد، سایر ترس ها به عنوان فوبیای خاص زیرمجموعه آن هستند. این ترس ها معمولاً با یکدیگر ارتباط دارند. بنابراین افراد دچار ژنوفوبیا با ترس ها و فوبی های دیگری هم روبرو می شوند. بعضی از ترس هایی که در کنار این اختلال می‌تواند وجود داشته باشد ترس از دخول یا بارداری است که به برخی از آن ها پرداخته شد. شدت نشانه ها در افراد متفاوت مختلف است و می تواند از ترس از صمیمیت عاطفی تا ترس از دخول متغیر باشد. اما ترس از آمیزش جنسی در همه مبتلایان مشابه است.

دلایل و زمینه های بروز ژنوفوبیا

به طور کلی می‌توان گفت علت بروز فوبیا در افراد تا حدی مبهم است و نمی‌توان با قطعیت دلیل خاصی را تعیین کرد. با این حال برخی از علل و زمینه های رایج در بین مبتلایان به ژنوفوبیا به صورت مشترک وجود دارد. این دلایل می تواند مسائل فیزیکی و روانی باشد که برخی از آن ها شامل:

1-واژینیسموس در زنان

واژینیسموس اشاره به یک اختلال جنسی و جسمانی دارد که طی آن ماهیچه های واژن موقع رابطه جنسی به شکل غیر عمد و ناخواسته دچار انقباض می شوند و از انجام مقاربت جلوگیری می شود. این اختلال می‌تواند باعث تجربه درد و رنج زیاد در هنگام مقاربت و ناراحتی بعد از رابطه جنسی شود. این اختلال که به طور ویژه در زن ها رخ می دهد می تواند سبب ایجاد ترس از رابطه جنسی به طور کلی شود و فرد مبتلا به واژینیسموس از هرگونه رابطه یا صمیمیتی که سبب ایجاد رابطه جنسی شود خودداری کند. یکی از نتایج این واژینیسموس ایجاد اختلال ژنوفوبیا خواهد بود.

2-ترس از رابطه جنسی به علت اختلال در نعوظ

اختلال نعوظ که به طور ویژه در مردها آشکار می شود اشاره به عدم آمادگی اندام تناسلی برای آغاز رابطه جنسی دارد و خود می تواند دلایل و زمینه های متفاوتی داشته باشد. هر چند که اختلال نعوظ تا حد زیادی قابل درمان است اما اغلب مردهایی که با اختلالات این چنینی در گیر هستند به علت احساساتی مانند اضطراب یا شرم از درمان پرهیز کرده و ترجیح شان بر آن است که سراغ حل این مشکل به صورت پزشکی نروند و خود از سری روش های خود درمانی استفاده کنند. در نتیجه از هرگونه عمل و رابطه‌ای که در نهایت به مقاربت جنسی ختم شود خودداری می کنند و این زمینه بروز ترس از رابطه جنسی را در آن ها بیشتر می کند.

3-ترس به دلیل سوء استفاده جنسی در گذشته

افرادی که در کودکی و نوجوانی مورد تجاوز یا سوء استفاده های جنسی مختلف قرار گرفته‌اند از لحاظ روحی روانی و فیزیکی بیشترین زمینه را برای ابتلا به ژنو فوبیا دارند. هر چند که احتمال دارد تمام افراد که چنین وقایعی را تجربه کردند، دچار چنین اختلالاتی نشوند اما خیلی از کسانی که مورد تجاوز جنسی قرار گرفته اند و یا به علت رابطه جنسی در شرایط پرفشار و اجباری و همراه با پرخاشگری قرار داشته اند ترس زیادی از رابطه پیدا می‌کنند. احتمال بروز اختلالاتی همچون واژینیسم و ژنوفوبیا در آن ها بیشتر از دیگران است.

4-ترس از عملکرد جنسی

بعضی از افراد نسبت به عملکرد جنسی در رابطه زناشویی نگرانی و استرس زیادی دارند و نمی دانند که می توانند بر اساس آنچه که یک رابطه جنسی مناسب خوانده می شود عمل کنند یا خیر. این استرس و نگرانی خیلی از اوقات می تواند چنان ترسی را در فرد ایجاد کند که به صورت ناخواسته و ارادی از هرگونه شرایط منتهی به عمل جنسی پرهیز کنند.

5-ترس شرایط ظاهری

ایجاد شرم و خجالت از بدن و اندام و حساسیت و نارضایتی نسبت به وضعیت ظاهری و فیزیکی می تواند باعث تاثیرات ناخوشایند زیادی بر رضایت جنسی فرد شود و رابطه جنسی او را با مشکل روبرو کند. خیلی از این افراد هرچند از نظر دیگران عادی به نظر می رسند اما از آنجایی که تصویر مثبتی از بدن و اندام خود ندارند نمی‌توانند یک رابطه جنسی همراه با لذت را داشته باشند. از این رو خیلی از اوقات ترجیح می دهند از این رابطه و هرچه که به نمایش اندام آن ها در مقابل دیگری می‌انجامد پرهیز کنند.

6-هنجارهای فرهنگی

در بعضی از فرهنگ‌ها به علت وجود باورهای نادرست نسبت به مسئله مقاربت جنسی نوعی ترس و نگرانی درباره آن ایجاد شده است. این هنجارها با ایجاد احساس گناه و سرزنش در فرد نسبت به اعمال جنسی او را به سمت پرهیز و گریز از رابطه سوق می دهند و فرد به این دلیل که نمی‌خواهد خلاف باورها و سنت ها عمل کند در زمینه ای آماده برای بروز ژنو فوبیا قرار می گیرد.

7-ترس از بیماری در رابطه جنسی

از آنجا که بعضی بیماری ها همچون ایدز از طریق رابطه جنسی منتقل می شود بعضی از افراد به دلیل ترس از همین بیماری ها و دیگر بیماری های مقاربتی قادر نیستند به صورت منطقی خطرات و مزایای رابطه جنسی را ارزیابی کننند و احساس می کند که رابطه جنسی پر خطر است و هرگز ارزش تجربه کردن ندارد.

بر اساس دیدگاه روانکاوی ژنوفوبیا می تواند به علت تربیت سخت یا بسیار قدیمی و سنتی والدین باشد. به علت ایجاد محدودیت های زیاد و سختگیرانه باعث می شود که شخص از تمام اعمال جنسی ترس داشته باشد و در صورت تخطی از آن با برخورد شدید سوپر ایگو یا همان وجدان خود روبرو می شود. عوامل دیگر همچون تماشای رابطه جنسی دیگران به صورت مستقیم یا در رسانه ها یا رابطه جنسی حیوانات در طبیعت اگر در سنین کودکی و نوجوانی بدون دریافت اطلاعات صحیح و توضیحات به جا اتفاق بیفتد می تواند تصویری نامناسب از امرجنسی ایجاد کند. همین امر با احتمال بیشتری باعث بروز زمینه‌ای برای ژنوفوبیا در فرد خواهد شد. در این رابطه مطالعه مقاله اضطراب عملکرد جنسی پیشنهاد می شود.

درمان ژنوفوبیا

دلیل خاصی برای ژنوفوبیا وجود ندارد. پروتکل درمانی خاصی هم هنوز برای این بیماران طراحی نشده است اما روش های درمانی وجود دارد که می‌توانند در بهبود حال آن ها کمک کننده باشند.

1-مواجهه درمانی

مواجهه درمانی یکی از بهترین روش های درمان برای انواع ترس می باشد. با در معرض موضوع قرار دادن بیمار او می تواند مکانیسم های مقابله ای موثر را به کار بگیرد و با کمک این مهارت ها خود را در برابر ترس آماده نگاه دارد. در رابطه با ژنوفوبیا به مرور زمان در مواجهه با محرک قرار می‌گیرد تا ترس کم شود یا از بین برود. قرار گرفتن در معرض ترس به تدریج پیش می‌رود و با مراحل کوتاه مدت آغاز می شود. به عنوان مثال این روند احتمال دارد با انگیزه دادن به صمیمیت عاطفی با همسر آغاز شود. در طول تمرین درمانگر تکنیک‌های آرام‌سازی را هم توصیه می کند تا اضطراب بیمار کم شود.

2-رفتار درمانی شناختی

رفتار درمانی شناختی شامل مواجهه درمانی و تکنیک های درمانی در کنار یکدیگر است تا نگرش های نادرست فرد را تغییر دهد. این نوع روان درمانی کمک می کند تا هنگامی که فرد دچار ترس از رابطه جنسی می شود افکار احساسات و باورهای نادرست خود را به تدریج تغییر دهد. به چالش کشیدن تدریجی ترس و تسلط بر تکنیک‌های آرام‌سازی خود می تواند به یک فرد مبتلا به ژنوفوبیا کمک کند تا بر احساس اضطراب خود غلبه کند و بتواند رابطه مناسبی با همسر داشته باشد.

3-دارودرمانی

درمان های پیشنهادی برای ژنوفوبیا رفتاردرمانی شناختی هستند. با این حال اگر اضطراب فرد آن قدر زیاد شود که قادر به کنترل نباشد مراجعه به روانپزشک برای تجویز دارو نیاز خواهد بود. داروهایی که برای مدیریت نشانه های فوبیا مناسب هستند داروهای ضد افسردگی که در کاهش وحشت و نشانه های اضطراب نقش دارند. آرامبخش ها مانند بنزودیازپین ها هم برای فوبیاها استفاده می شوند و بتا بلاکرها که برای درمان نشانه های جسمانی اضطراب مانند فشار خون تپش قلب و لرزش کاربرد دارند.

چه زمان باید برای ژنوفوبیا اقدام کرد؟

می‌دانید که فوبیا با یک ترس معمولی تفاوت دارد. ترس های ناشی از فوبیا تاثیرات ناخوشایند و مختل کننده بر روح و روان فرد می‌گذارند و زندگی شخصی و اجتماعی و تحصیلی او را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار می‌دهند. فردی هم که ترس از رابطه جنسی یا ژنوفوبیا دارد نمی تواند در روابط عاطفی و صمیمیت رابطه جنسی خوشایندی را با همسرش تجربه کند. همین عامل می تواند باعث ایجاد مشکلات دیگری در زندگی مشترک شود. برای آشنایی با انواع اختلالات جنسی کلیک کنید.

رابطه جنسی یک جنبه اساسی از زندگی زناشویی محسوب می‌شود و اختلالاتی مانند ترس از رابطه جنسی می تواند تاثیرات مخربی بر تعاملات کسانی که آن را تجربه می‌کنند بگذارد. احتمال دارد بعضی از مبتلایان زندگی غیر جنسی را ترجیح دهند و معنا و رضایت را خارج از تجربه رابطه جنسی به دست بیاورند.

اهمیت رابطه سالم جنسی

افرادی که زندگی غیر جنسی را از روی ترس ناشی از ژنوفوبیا انتخاب می کنند معمولاً احساس ناخوشایندی دارند و لذتی از زندگی نمی برند چرا که آن ها علیرغم میل درونی به رابطه سالم نزدیک نمی شوند. ژنوبیا با تخریب کردن رابطه عاطفی و احساسی فرد تاثیرات نامطلوبی بر روان او می‌گذارد. این افراد به علت نشانه های ناشی از ژنوفوبیا همیشه با احتمال فروپاشی روابط زناشویی و عاطفی خود مواجه هستند. بعد از آن هم در معرض اختلالات دیگری مانند اضطراب افسردگی و گوشه گیری قرار می‌گیرند. بسیاری از افراد دچار ژنوفوبیا به علت پرهیز از هرگونه صمیمیت و رابطه عاطفی معمولا افرادی تنها و گوشه گیر شده و به شخصیت های ضد اجتماعی تبدیل می شوند. این ویژگی ها به مرور می تواند تمام جنبه‌های زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.

سخن آخر

ژنوفوبیا یا ترس از رابطه جنسی دلایل مختلف روحی و روانی می تواند داشته باشد و برای هر شخصی منحصر به فرد است. گاهی علت این اختلال مربوط به دوران کودکی یا باورهای نادرست است. اگر شما هم در اطرافیان خود کسانی را می شناسید که عقاید یا افکار این چنینی دارند یا خود شما هم ترس از صمیمیت و رابطه جنسی دارید توصیه می شود که مراجعه به مشاوره روانشاسی با تجربه را در اولویت قرار دهید.