تست وکسلر | کارایی تشخیصی آزمون هوش وکسلر

تست هوش وکسلر در میان انواع تست‌های هوش موجود در بازار، یکی از رایج‌ترین و درعین حال معتبرترین تست‌ها می‌باشد. تست هوش وکسلر برای هر سه گروه سنی کودکان پیش دبستانی، دانش آموزان و بزرگسالان قابل استفاده است و در سه زمینه مهارت‌های کلامی، مهارت‌های عملی و نمره هوش کلی، میزان توانایی‌های فرد را مشخص می‌کند. این آزمون در سال‌های اخیر معمولاً در اکثر مدارس و مهدهای کودک اجرا می‌شود؛ با این حال با توجه به اینکه اجرا و تفسیر آن نیازمند یک مهارت تخصصی و آموزش کافی است، معمولاً توصیه می‌شود که این نتایج را با یک روانشناس متخصص در میان بگذارید. در کنار آن می‌توانید به نقاط ضعف و قوت خود پی برده و با بهره بردن از مشاوره تحصیلی در راستای موفقیت تحصیلی قدم بردارید. در ادامه به بررسی جامع این آزمون خواهیم پرداخت پس همراه ما باشید.

 

مقیاس‌های تست هوش وکسلر

تست هوش وکسلر یکی از انواع تست‌های هوش می‌باشد که علاوه بر نمره هوش فرد یا آی‌کیو که به‌صورت کلی ارائه می‌دهد، در دو مقیاس مهارت‌های کلامی و مهارت‌های عملی نیز، میزان توانایی فرد را مشخص می‌کند که در ادامه به بیان این خرده مقیاس‌ها خواهیم پرداخت.

WAIS بر اساس تعریف وکسلر از هوش استوار است که او آن را به عنوان ظرفیت یک فرد برای عمل هدفمند، تفکر منطقی و برخورد موثر با محیط خود تعریف کرد. او معتقد بود که هوش ساخته شده و از عناصر خاصی که می‌توان آن ها را جدا کرد، تعریف می شود و سپس این عناصر را اندازه‌گیری کرد. با این حال، این عناصر منفرد کاملاً مستقل نیستند و بلکه همه به هم مرتبط می باشند. به عبارت دیگر، استدلال او این بود که هوش عمومی از کارکردها یا عناصر مختلف خاص و مرتبط با یکدیگر تشکیل شده است که می توان آن ها را به صورت جداگانه اندازه گرفت. این نظریه تفاوت زیادی با مقیاس بینه داشت که در روزگار وکسلر به طور کلی مرجع عالی تست هوش تلقی می شد. نسخه جدید به شدت اصلاح شده مقیاس بینه، که در سال 1937 منتشر شد، انتقادات زیادی را از سوی دیوید وکسلر دریافت کرد.

اینفوگرافیک تست وکسلر

مقیاس کلامی تست هوش وکسلر

با استفاده از 7 خرده مقیاس مختلف، نمره هوشی فرد در زمینه مهارت‌های کلامی شناسایی می‌شود. هر خرده مقیاس شامل چندین سوال است و یک نمره مشخص خواهد داشت. برای مثال در خرده آزمون "شباهت"، از آزمودنی خواسته می‌شود تا شباهت میان پدیده‌های مختلف (پرتقال و سیب)، (ژاکت و کاپشن) را مشخص کند. یا در خرده مقیاس "دایره واژگان" از فرد خواسته می‌شود تا لغات مشخصی را معنا کند.

برحسب تعداد سؤالاتی که آزمودنی در هر خرده مقیاس به آن‌ها پاسخ درست داده است و با توجه به میزان اهمیت پاسخ فرد (در پاسخ به سوال شباهت سیب و پرتقال، فرد می‌تواند بگوید هردو میوه هستند یا هردو گرد هستند)، نمره خام وی در هر خرده مقیاس مشخص می‌شود. نمره‌های خام بر اساس جدول تست هوش وکسلر به نمره‌های تراز شده تبدیل می‌شوند و سپس از مجموع این نمرات تراز شده، نمره هوش کلامی فرد مشخص می‌شود.

خرده آزمون‌های هوش کلامی شامل موارد زیر هستند.

1. لغات
2. شباهت
3. اطلاعات عمومی
4. درک مطلب
5. محاسبات
6. حافظه عددی
7. توالی

با استفاده از این هفت خرده مقیاس توانایی‌های کلامی و حافظه کاری در فرد مورد بررسی قرار می‌گیرد.

نمره فرد در هریک از خرده مقیاس‌های کلامی اطلاعاتی را راجع به توانایی‌های فرد در اختیار می‌گذارد. برای مثال اطلاعات عمومی نشان‌دهنده میزان کنجکاوی فرد برای یادگیری و مهارت‌های اکتسابی است. دایره واژگان فرد نیز نشان‌دهنده میزان تعاملات اجتماعی هستند. درنتیجه علاوه بر نمره هوشبهر و نمره مقیاس‌های کلامی و غیرکلامی، یک متخصص حرفه‌ای در زمینه آزمون‌های هوش با نگاه کردن به هر خرده مقیاس می‌تواند اطلاعات با ارزشی را، راجع به توانایی‌های هوشی و حتی ویژگی‌های شخصیتی فرد به دست آورد.

مقیاس غیرکلامی تست هوش وکسلر

مقیاس‌های غیرکلامی به‌ویژه برای افرادی مناسب است که قادر به تکلم نیستند یا به دلایلی نظیر مهاجرت، با زبان آشنایی ندارند. این مقیاس از تست هوش وکسلر، دارای شش خرده آزمون بوده و مهارت‌هایی نظیر ادراک فضایی و سرعت عمل را می‌سنجد.

خرده مقیاس‌های هوش غیرکلامی شامل موارد زیر هستند.

1. تکمیل تصاویر
2. تنظیم تصاویر
3. طراحی با مکعب‌ها
4. رمزنویسی
5. مازها
6. الحاق قطعات

مانند مقیاس کلامی آزمون، نمرات آزمودنی در خرده مقیاس غیرکلامی نیز بر اساس تبدیل نمرات خام به نمرات استاندارد شده مشخص می‌شود. پس از به دست آوردن نمرات استاندارد در هر دو مقیاس کلامی و غیرکلامی، از مجموع نمرات این دو مقیاس می‌توان نمره هوشبهر کلی را به دست آورد.

خرده آزمون‌های وکسلر حتی اگر به‌تنهایی اجرا شوند می‌توانند اطلاعات مشخصی را در ارتباط با وضعیت آزمودنی در اختیار بگذارند. خرده آزمون مازها به‌تنهایی می‌تواند توانایی حل مسئله و هوش فضایی را در فرد مشخص کند. افراد تکانه‌ای معمولاً در انجام آزمون ماز ضعیف عمل می‌کنند و نمرات پایین‌تری می‌گیرند. طراحی با مکعب‌ها نیز نماینده خوبی برای بررسی نحوه حل مسئله در موارد غیرکلامی در کودک است. به همین خاطر گفته می‌شود که بهتر است آزمودن هوش وکسلر زیر نظر یک متخصص انجام گرفته و نتایج با نظارت وی تفسیر شوند؛ زیرا بخش مهمی از تفسیر آزمون به نحوه آرایش نمرات خرده آزمون‌ها در کنار یکدیگر بستگی دارد. برای آگاهی بیشتر در زمینه انواع تست هوش و خلاقیت کلیک کنید.

گروه‌های سنی تست هوش وکسلر

تست هوش وکسلر در سه نسخه و برای سه گروه سنی متفاوت به کار برده می‌شود.

• پیش دبستانی؛ برای کودکان 4 تا 6 سال
• کودکان؛ برای گروه سنی 6 تا 16 سال
• بزرگسالان؛ بالاتر از 16 سال

در انجام تست وکسلر می‌بایست دقت داشته باشید که نسخه مربوط به گروه سنی خود را انجام دهید. این موضوع به‌ویژه برای افرادی اهمیت پیدا می‌کند که در سنین مرزی هستند؛ یعنی کودکانی که در آستانه 6 سالگی هستند و یا در مرز 16 سالگی می‌باشند. برای این افراد ابتدا نسخه مربوط به گروه سنی بالاتر اجرا می‌شود، درصورتی‌که نتواند به سؤالات پاسخ دهد، نسخه مربوط به گروه سنی کوچک‌تر اجرا می‌شود.

اهمیت استفاده از تست هوش وکسلر

برای بسیاری از افراد اهمیت اجرای آزمون هوش به‌خوبی مشخص نشده است و صرفاً در صورت بروز مشکل یا به توصیه متخصصین برای اجرای آزمون اقدام می‌کنند. برخی از دلایل برای اهمیت اجرای آزمون هوش را، در این قسمت با یکدیگر بررسی می‌کنیم.

دریافت نمرات هوش‌بهر

نخستین مزیت استفاده از تست هوش وکسلر، به دست آوردن نمرات هوشبهر می‌باشد. نمره هوشبهر ما را به این آگاهی می‌رساند که به لحاظ بهره هوشی در مقایسه با گروه همسالان در چه مرحله‌ای قرار داریم. بسیاری از مشکلات ذهنی نیز از این طریق مشخص می‌شوند. مشکلات خفیف مربوط به هوش و توانایی‌های ذهنی، ممکن است تا شروع سال‌های دبستان و آموزش رسمی، پنهان بماند. انجام تست‌های هوش ما را هرچه سریع‌تر در جریان وضعیت هوشی و ذهنی فرزندمان قرار می‌دهد.

شناسایی نقاط ضعف و قوت

علاوه بر آگاهی از اینکه نسبت به گروه همسالان در چه مرحله‌ای قرار داریم، از طریق تست هوش وکسلر می‌توانیم نقاط قوت و ضعف خود را مشخص کنیم. نتایج وکسلر به خوبی نشان می‌دهد که فرد در چه زمینه‌هایی قوی و در چه زمینه‌هایی ضعیف عمل می‌کند. در کنار این مسئله می‌توانید به خوبی اطلاعات کاملی درباره استعداد کودک خود در زمینه‌های مختلف به دست آورید.

برای اطلاع بیشتر در زمینه استعدادیابی کلیک کنید.

مشخص شدن مشکلات ثانویه

درصورتی‌که اجرا و تفسیر تست هوش وکسلر، زیر نظر یک ارزیاب متخصص صورت بگیرد، می‌توان احتمال وجود مشکلات مختلفی مثل بیش فعالی و نقص توجه، وسواس فکری-عملی، افسردگی و بسیاری دیگر از مشکلات روانی یا حتی جسمی را مشخص کرد.

استخدام

برای برعهده گرفتن برخی مشاغل نیاز است که فرد ویژگی‌های خاصی را داشته یا نداشته باشد. آزمون هوش وکسلر علاوه بر ارزیابی بهره هوشی فرد، این اطلاعات را نیز فراهم خواهد کرد.

برنامه‌ریزی برای بهبود وضعیت

هنگامی که نقاط قوت و ضعف فرد به‌درستی مشخص شد، می‌توان برای بهبود توانایی‌ها و قدرت بخشیدن به نقاط ضعف اقدام کرد. متخصصین روانشناسی، با در نظر گرفتن میزان بالاتر یا پایین‌تر بودن از میانگین، برنامه‌ریزی دقیقی را برای فرد شروع می‌کنند. این موضوع هنگامی که تست در بازه سنی قبل از 6 سالگی و یا در دوران مدرسه انجام گیرد، بیشتر خود را نشان می‌دهند چراکه می‌تواند با موفقیت تحصیلی برای فرد همراه باشد.

برای شناخت بیشتر در زمینه موفقیت تحصیلی کلیک کنید.

سؤالات متداول

نمرات تست هوش وکسلر چگونه تفسیر می‌شود؟

به‌طورکلی نمرات هوش بین 90 تا 109 نشان دهنده بهره هوشی طبیعی و متوسط هستند. نمرات بالاتر از این طیف، کودکان باهوش و نمرات کمتر از این طیف کودکان مرزی و عقب مانده ذهنی را شامل می‌شود؛ اما تفسیر دقیق‌تر نمرات باید توسط یک متخصص صورت بگیرد.

مدت زمان اجرای آزمون هوش وکسلر چقدر است؟

با توجه به میزان همکاری کودک بین 60 تا 90 دقیقه به طول می‌انجامد.