درمان شناختی چیست؟ | آشنایی با تکنیک های درمان شناختی

درمان شناختی یک درمان معتبر علمی است که در بهبود بسیاری از مشکلات و اختلالات روانی موثر است. اکثر روشهای درمانی دیگر از نظر بالینی با تحقیقات تجربی تأیید نشده اند. بسیاری دیگر از درمان هایی که مورد آزمایش تجربی قرار گرفته اند، تا این اندازه موثر نیستند. از سوی دیگر، درمان شناختی موضوع بیش از ۳۰۰ مطالعه علمی بوده و به عنوان یکی از موثرترین درمان ها برای افسردگی، اضطراب و دیگر مشکلات از این دست در نظر گرفته می شود. در ادامه به شرح بیشتری از این رویکرد درمانی پرداخته شده. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمان شناختی رفتاری کلیک کنید.  

درمان شناختی چیست؟

درمان شناختی، نوعی درمان نسبتاً کوتاه مدت از انواع روان درمانی است. این رویکرد بر اساس مفهومی بنا شده است که معتقد به تاثیرگذاری طرز فکر بر احساس ما می باشد. درمان شناختی بر تفکر، رفتار و ارتباطات فعلی تمرکز دارد و نه تجربیات مرتبط با گذشته. به تبع آن درمان شناختی بر شناسایی و تغییر الگوهای تفکر، پاسخهای احساسی و رفتارهای نادرست یا تحریف شده متمرکز است. از آنجا که این روش بسیار موثر است، معمولاً بهتر از گفتگو درمانی سنتی خواهد بود. برخی افراد برای رسیدن به اهداف درمانی به ۶ جلسه درمان نیاز دارند. سایر افراد با مشکلات طولانی تر ممکن است به چندین ماه یا بیشتر برای رفع مسائل خود نیاز داشته باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه روان درمانی کلیک کنید.

اینفوگرافیک درمان شناختی چیست؟

درمان شناختی در مورد چیست؟

درمان شناختی بر این فرض استوار است که اگرچه مشکلات ما ممکن است در گذشته شروع شده باشد، اما در حال حاضر با مشکلات دیگر همایند و تشدید می شود. در نتیجه، موثرترین روش برای درمان مشکلات، هدف گیری زمان حال است. به این ترتیب درمان شناختی با گفتگو درمانی سنتی از این جهت متفاوت است. زیرا منحصراً بر گذشته تمرکز نمی کند. در عوض افراد یاد می گیرند الگوهای فکری فعلی خود را که منجر به خلق و خوی منفی و رفتارهای غیرمولد یا خودزنی می شود، شناسایی کنند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه خودزنی در نوجوانان کلیک کنید.

درمان شناختی چگونه کار می کند؟

کار درمان شناختی بر اساس چیزی است که به عنوان مدل شناختی احساسات و رفتار شناخته می شود. به طور خلاصه، مدل شناختی، رابطه ی بین افکار، احساسات و رفتار افراد را توضیح می دهد. مردم معمولاً ناراحتی خود را ناشی از شرایط سخت می دانند. اما در واقع این واکنش های ما نسبت به موقعیت ها است که عامل اصلی بدحالی می شود. موقعیت ها می توانند افکار بیش از حد منفی یا تحریف شده را تحریک کنند. این افکار تحریف شده منجر به احساسات منفی و رفتارهای ناسازگارانه خواهد شد. به عبارت دیگر، ادراکات، اغلب احساس ما و آنچه انجام می دهیم را تعیین می کند.
اگر می خواهید احساس و رفتار متفاوتی داشته باشید، یک روش موثر برای شروع این است که ادراک خود را تغییر دهید. هرچه تفکر ما متعادل تر باشد عموماً احساس ارزشمندی و رضایت بیشتری داریم. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه احساس ارزشمندی کلیک کنید.

مراحل کار در درمان شناختی

در اولین جلسه، شما و درمانگر شناختی برای تعیین اهداف درمانی با یکدیگر همکاری خواهید کرد. هنگامی که شما بر روی اهداف مشخصی به توافق رسیدید، درمان بر بررسی موانع شناختی و رفتاری اهداف متمرکز می شود. سپس این موانع را به صورت بسیار دقیق از جلسه ای به جلسه دیگر موضوع تمرین و بحث قرار می دهد. به عنوان مثال، اگر هدف شما موفقیت بیشتر در کار یا ارتقاء درجه باشد، ممکن است برخی از موانع رفتاری، عدم صحبت در جلسات و اجتناب از تعامل با سرپرستان باشد.
اگر این به دلیل اضطراب اجتماعی است، درمانگر شناختی به شما کمک می کند افکاری را که در ایجاد اضطراب نقش دارند شناسایی کنید. سپس به شما کمک می کند مهارت های شناختی و رفتاری خود را افزایش دهید تا اضطراب را کاهش دهید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اضطراب اجتماعی کلیک کنید.  

طول درمان شناختی

درمان شناختی چنانچه ذکر آن رفت عموماً درمان کوتاه مدت تلقی می شود. از حدود پنج تا ۲۰ جلسه. شما و درمانگر می توانید در مورد تعداد جلسات مناسب برای شما توافق کنید. عواملی که باید در میزان طول درمان در نظر گرفته شوند عبارتند از:

• نوع اختلال
• شدت علائم شما
• چه مدت است علائم خود را نشان داده اید یا با وضعیت خود کنار آمده اید.
• در طول درمان چقدر پیشرفت و بهبودی نشان می دهید.
• چقدر استرس دارید. برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره کنترل استرس کلیک کنید.
• چقدر از سوی اعضای خانواده و افراد دیگر حمایت می شوید.

 

تمرکز درمان شناختی بر انواع اختلالات

درمان شناختی برای طیف وسیعی از مشکلات از جمله افسردگی، اضطراب، وحشت، ترس، اختلالات غذایی، سوء مصرف مواد و مشکلات شخصیتی متمرکز است. درمان شناختی گاهی اوقات رفتار درمانی شناختی نامیده می شود. زیرا هدف آن کمک به افراد برای اصلاح طرز فکر آنها (شناختی) و نحوه رفتار آنها (رفتار) است. به عنوان مثال، از درمان شناختی برای کمک به افراد وابسته به کوکائین برای ترک آن و سایر مواد استفاده می شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر درمورد کوکائین کلیک کنید.
فرض اساسی این است که فرایندهای یادگیری نقش مهمی در توسعه و تداوم سوء مصرف و وابستگی به کوکائین ایفا می کنند. از همین فرایندهای یادگیری می توان برای کمک به افراد در کاهش مصرف مواد مخدر استفاده کرد. در زیر به طیف گسترده تری از اختلالات اشاره می شود.طیف گسترده تری از اختلالات سلامت روان که با درمان شناختی بهبود می یابد عبارتند از:

• اختلال استرس پس از سانحه
• اختلالات خواب و وسواس جبری. برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره اختلالات خواب کلیک کنید.
• اختلالات دوقطبی و روانگسیختگی
• اختلالات جنسی در برخی موارد.

 

تکنیک های درمان شناختی

به مانند هر رویکرد درمانی که برای تحقق اهداف درمانی از یک سری شیوه های اختصاصی استفاده می شود، درمان شناختی هم چند تکنیک مختص به خود دارد که برای درمان مراجعین کارساز می افتد. در ادامه ی مطلب به چند نوع از این شیوه ها اشاره کرده و توضیحی کوتاه درباره ی آنها ارائه می دهیم.

1-تکنیک برنامه ریزی فعالیت ها

برنامه ریزی فعالیت ها یک تکنیک درمان شناختی است. این تکنیک با هدف کمک به افراد برای افزایش رفتارهایی که به کاهش مشکل می انجامد، طراحی شده است. با شناسایی و برنامه ریزی رفتارهای مفید مانند مدیتیشن، پیاده روی یا کار روی پروژه، احتمال انجام آنها افزایش می یابد. این تکنیک به ویژه برای افرادی که به دلیل افسردگی فعالیت های مفید زیادی انجام نمی دهند یا افرادی که به دلیل به تعویق انداختن کارها با مشکل مواجهند، مفید است. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه مدیتیشن کلیک کنید.

2-تمرین ذهن آگاهی

ذهن آگاهی یک تکنیک دیگر رفتار درمانی شناختی است که از بودیسم وام گرفته شده است. هدف ذهن آگاهی این است که به افراد کمک کند از فکر کردن حول مسائل منفی خودداری کنند. توجه خود را به آنچه که در حال حاضر در حال وقوع است جلب کنند. ذهن آگاهی موضوع بسیاری از تحقیقات جدید در روانشناسی است. این اتفاق نشان دهنده ی پیشرفت های روان درمانی می باشد. تحقیقات مهم نشان داده است که ذهن آگاهی در بهبود تمرکز، مدیریت درد و تنظیم احساسات موثر است. برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره ذهن آگاهی کلیک کنید.

3-آموزش مهارتها

بسیاری از مشکلات افراد ناشی از نداشتن مهارت های مناسب برای رسیدن به اهدافشان است. آموزش مهارت ها یک تکنیک رفتاردرمانی دیگر است که در رفع چنین نقایصی اجرا می شود. زمینه های رایج برای آموزش مهارت ها شامل آموزش مهارت های اجتماعی، آموزش ارتباطات و آموزش قاطعیت است. معمولاً آموزش مهارت ها از طریق آموزش مستقیم، مدل سازی و ایفای نقش و همچنین از طریق درمان حل مسئله صورت می گیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه چگونه به اهدافمان دست یابیم کلیک کنید.  

اثربخشی درمان شناختی

درمان رفتاری شناختی برای درمان طیف وسیعی از مسائل استفاده می شود. اغلب روان درمانی ترجیحی است. چرا که به سرعت می تواند به شما در شناسایی و کنار آمدن با چالش های خاص کمک کند. به طور کلی نیاز به جلسات کمتری نسبت به سایر انواع درمان دارد و به صورت ساختارمند انجام می شود. یک ابزار مفید برای مقابله با چالش های احساسی است. به عنوان مثال، ممکن است به شما در موارد زیر کمک کند.

اثربخشی در علائم بیماری ها

1. علائم بیماری روانی یا علائم جسمی مزمن را مدیریت کنید.
2. اسباب جلوگیری از عود علائم بیماری روحی باشد.
3. هنگامی که داروها گزینه مناسبی نیستند، یک بیماری روحی را درمان کنید.
4. روش های مقابله با شرایط استرس زای زندگی را بیاموزید.
5. راه های مدیریت احساسات را مشخص کنید. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه مهارت کنترل احساسات کلیک کنید.
6. تعارضات روابط را حل کنید و راههای بهتری برای برقراری ارتباط  پیدا کنید.
7. با اندوه یا از غم دست دادن کنار بیایید.
8. غلبه بر آسیب های احساسی مربوط به سوء استفاده یا خشونت یا بیماری پزشکی کنار بیایید.

 

خطرات احتمالی درمان شناختی

به طور کلی، خطر کمی برای انجام درمان شناختی وجود دارد. اما ممکن است در مواقعی از نظر احساسی ناراحتی شدیدی را تجربه کنید. این به این دلیل است که درمان شناختی می تواند باعث شود شما احساسات و تجربیات دردناک را عمیقا فراخوانی کنید. ممکن است در یک جلسه چالش برانگیز گریه کنید. احساس عصبانیت داشته باشید. همچنین ممکن است احساس خستگی جسمی شدیدی بر شما تحمیل شود. با اینحال، کار با یک درمانگر ماهر خطرات را به حداقل می رساند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه احساس خشم کلیک کنید.  

تفاوت انواع درمان شناختی با یکدیگر

هرکسی که به دنبال درمان روانشناسی باشد با واژه های درمان رفتاری، شناختی و شناختی-رفتاری روبرو شده است. این اصطلاحات می توانند کمی گیج کننده باشند و یکی دیگری را پیش فرض بداند. به عنوان مثال، آیا یک درمانگر شناختی، رفتار درمانی را اعمال می کند؟ آیا مناسب است برای هر روانشناس مجاز که می گوید از تکنیک های شناختی-رفتاری استفاده می کند معادل یک درمانگر شناختی-رفتاری در نظر گرفت؟ اگرچه این اصطلاحات اغلب به جای یکدیگر برای متمایز کردن آنها از اشکال سنتی درمان استفاده می شوند، تفاوت های مهمی وجود دارد.
علیرغم این واقعیت که تکنیک های رفتاری و شناختی بیش از هشت دهه وجود داشته است، اما تا همین اواخر (سه دهه یا بیشتر) است که آنها در زمینه ی فعالیت به تمایز دست یافته اند. در ادامه به وجوه متفاوت این رویکرد پرداخته می شود.

1-رفتار درمانی

در رفتار درمانی، تمرکز اصلی دستکاری محیط خارجی و فیزیکی برای ایجاد تغییر در رفتار است. این امر با استفاده از روش های مختلفی از جمله:
حساسیت زدایی سیستماتیک
مواجهه و پیشگیری از واکنش
اصلاح رفتار
شرطی سازی عامل
یادگیری بصری
آموزش معکوس کردن عادت و آموزش مهارت های زندگی انجام می شود. بسته به اختلال و دلیل ارجاع، استفاده از برخی روشها مناسبتر از سایر روش ها خواهد بود. برای دریافت اطلاعات بیشتر درمورد مهارت های زندگی کلیک کنید.

2-درمان شناختی

درمان شناختی، تفکر را عامل تغییر می داند. از نظر این سبک درمانی، علت اصلی بیشتر رفتارها، شناخت است. بنابراین بازسازی شناختی شامل موارد زیر می شود:
ارزیابی اعتبار افکار و باورهای مراجع
ارزیابی آنچه مراجع انتظار دارد و پیش بینی می کند
ارزیابی اسناد مراجع برای علل وقایع

3-درمان شناختی-رفتاری

اگر بخواهیم هم رفتار و هم درمان های شناختی را نقطه مقابل یک طیف بدانیم، نظریه ی شناختی-رفتاری در این بین قرار خواهد گرفت. درمان شناختی-رفتاری ترکیبی از تکنیک های فوق را به کار می گیرد. مشارکت این نظریه ها با هم مفهوم آسیب شناسی روانی را از دیدگاه شناختی-رفتاری شکل داد. به طور خاص، آسیب شناسی روانی ناشی از: روابط عملکردی بین محیط است. تفکر و رفتار آشکار فرد و عواقب عمل.  برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه درمان شناختی رفتاری افسردگی کلیک کنید.  

روند شناخت درمانی

اگرچه تجربه های فردی مختلف است و بسته به مشکلات و اهدافی که فرد دنبال می کند انتظار از درمان متفاوت خواهد بود، با این حال بسیاری از بیماران با شروع درمان می توانند انتظار موارد زیر را داشته باشند:

1-یک درمانگر پیدا کنید

شما از پزشک، دوست یا منابع معتبر دیگر و یا حتی به تنهایی، می توانید ارجاع بگیرید. بسیاری از موسسات خدمات مشاوره ارجاع را از طریق برنامه های کمک به مراجعان ارائه می دهند. برای مثال، از طریق یک انجمن روانشناسی محلی یا با جستجو در اینترنت. قبل از مراجعه به روان درمانگر، سوابق وی را بررسی کنید. روان درمانگران آموزش دیده بسته به تحصیلات و نقش خود می توانند تعدادی عناوین شغلی متفاوت در این حوزه داشته باشند. اکثر آنها دارای مدرک کارشناسی ارشد یا دکتری با آموزش های خاص در زمینه مشاوره روانشناسی هستند.
پزشکان متخصص در زمینه سلامت روان (روانپزشکان) می توانند داروها را تجویز کرده و همچنین روان درمانی ارائه دهند. مطمئن شوید که درمانگری که انتخاب می کنید دارای گواهینامه و مجوزهای لازم برای رشته خاص خود باشد. حوزه تخصصی اش را بپرسید. آیا درمانگر تخصص و تجربه ای درباره درمان علائم شما مانند اختلالات خوردن یا اختلال استرس پس از سانحه دارد یا خیر. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سلامت روان کلیک کنید.

2-گام بعدی پس از یافتن درمانگر

نگرانی های خود را مرور کنید. قبل از اولین قرار ملاقات، به این فکر کنید که می خواهید روی چه مسائلی کار کنید. در حالی که شما این مسئله را با درمانگر خود حل می کنید، داشتن کمی پیش از زمینه درباره ی مشکل، نقطه شروع را اسان تر می کند. شرایط نگران کننده در زندگی خود را مشخص کنید. این موارد ممکن است شامل مواردی مانند وضعیت پزشکی، طلاق، عصبانیت و پرخاشگری یا علائم یک اختلال روانی مرتبط با سلامت روانی باشد. شما و درمانگر احتمالا مدتی را صرف تصمیم گیری در مورد مشکلات و اهدافی می کنید که می خواهید بر آنها تمرکز کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اختلالات روانی کلیک کنید.
از افکار، احساسات و باورهای خود در مورد این مشکلات آگاه شوید. هنگامی که مشکلات کار را مشخص کردید، درمانگر شما را تشویق می کند تا نظرات خود را در مورد آنها به اشتراک بگذارید. این ممکن است شامل مشاهده آنچه در مورد یک تجربه رخ داده است باشد. یا درباره ی تفسیر شما از معنای یک موقعیت و باورهای شما در مورد خودتان، افراد و رویدادهای دیگر باشد. درمانگر در ادامه به شما پیشنهاد می کند که یک دفتر ثبتی از افکار خود داشته باشید.

3-ارزیابی اولیه

از شما خواسته می شود که تعدادی از فرم های خود گزارشی را تکمیل کنید. این فرم ها مشکل ارائه شده شما و سابقه مشکلات شما را ارزیابی می کنند. این پرسشنامه های استاندارد، سطح افسردگی، اضطراب، احساسات، شیوه ی تصمیم گیری، اختلالات شخصیت، مسائل مربوط به رابطه، سوء مصرف مواد و سایر مشکلات موجود را بررسی می کند. بعد از اینکه درمانگر این فرم ها را بررسی کرد، می توانید با هم کار کنید. بعد تعیین کنید که چه زمینه هایی نیاز به تمرین و درمان دارند. مشخص می کنید سطح علائم شما قبل از درمان چیست. به این ترتیب، شما همچنین می توانید پیشرفت خود را هم طی درمان مشاهده کنید. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه اختلالات شخصیت کلیک کنید.

4-ارزیابی های دوره ای

ممکن است درمانگر از شما بخواهد که فرم های اضافی دیگری را در طول درمان پر کنید تا ببینید چه چیزی در حال تغییر است و چه چیزی هنوز جای کار کردن دارد. شما و درمانگر این امکان را می یابید که ببینید در واقع چه اتفاقی دارد می افتد. اگر افسردگی، اضطراب یا واکنش های احساسی شما در حال تغییر است، می توانید یادداشت کنید و روی آنها کار کنید. ممکن است بخواهید برای رفتار خود اهدافی را تعیین کنید. به عنوان مثال، پروژه هایی که می خواهید انجام دهید یا کارهایی که به تعویق می اندازید را مشخص کنید. برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره درمان اضطراب کلیک کنید.

5-خودیاری

تحقیقات زیادی نشان می دهد بیمارانی که به طور فعال تکالیف خود را انجام می دهند، به احتمال زیاد بهبود می یابند و بهبودیافتگی شان پایدارتر خواهد بود. شما و درمانگر می توانید تکنیک ها و مداخلات را گسترش دهید. امکان این هست که خارج از جلسات درمانی در موقعیت های واقعی، تمرین کنید تا به شما کمک کند در کنترل احساسات، افکار منفی، روابط و مشکلات رفتاری خود موثرتر عمل کنید. خودیاری باعث ایجاد حس خودکارآمدی می شود.
مهارت های مقابله ای که یاد می گیرید می تواند به شما در مدیریت و غلبه بر احساسات و ترس های منفی کمک کند. ممکن است خودتان تصمیم بگیرید که می خواهید درمان رفتاری شناختی را امتحان کنید. یا پزشک یا شخص دیگری ممکن است این نوع از درمان را به شما پیشنهاد دهد. قدم اول پیدا کردن یک درمانگر با تخصص درمان شناختی است. در راستای این موضوع می توانید از مشاوران و روانشناسان در این مورد کمک بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.