پرورش دانش آموز خلاق

راه های پرورش دانش آموز خلاق کدامند؟ آیا دانش آموزان شما به طور مرتب خلاقیت خود را در کلاس نشان می دهند و یا تلاش می کنند آن را گسترش دهند؟ خود شما آیا به عنوان معلم با خلاقیت خود در ارتباط هستید؟ وقتی صحبت از پرورش خلاقیت دانش‌آموز می‌شود یک فرآیند مد نظر است که می‌توان آن را آموزش داد و یاد گرفت.  پرورش خلاقیت یک تمرین کامل مغزی است که در آن هر دو نیمکره با هم کار می کنند. درک همین موضوع دلیلی است که به خاطر آن تسلط بر خلاقیت  و پرورش دانش آموز خلاق را در اولویت قرار می دهند. با روش های مختلفی مانند تغییر استراتژی های آموزشی در کلاس و تغییر قوانین حاکم بر مدرسه می توان به این امر مهم دست یافت. برای دریافت مشاوره کودک کلیک کنید.

خلاقیت و اهمیت پرورش آن

چرا مدارس باید خلاقیت را در اولویت قرار دهند؟ یک تعریف کاملاً پذیرفته شده از تفکر خلاق تولید محصول جدیدی است که هم بدیع و هم در یک سناریوی خاص مناسب و کاربردی باشد. یک محصول می تواند یک ایده، یک اثر هنری، یک اختراع یا یک تکلیف در کلاس شما باشد. تنها یک راه برای "خلاق" بودن یک فرد یا مجموعه ای از ویژگی ها وجود ندارد که توسط آن فرد خلاق متمایز شود. بلکه بسیاری از کارشناسان خلاقیت را مجموعه‌ای از مهارت‌ها و نگرش‌ها می‌دانند که هر کسی قادر به دستیابی به آن است. مواردی مانند تحمل ابهام، بازتعریف مشکلات، یافتن مشکلات جدید برای حل، ریسک‌های معقول.

ایده‌های نادر افراد خارق‌العاده مانند مونالیزای لئوناردو داوینچی یا نظریه‌های تغییر پارادایم فیزیک نظری اینشتین. اما اشکال روزمره خلاقیت نیز وجود دارد که خلاقیت "مینی سی" شناخته می شود و زمانی رخ می دهد که فرد چیز جدیدی می آموزد و درک او از جهان تغییر می کند و خلاقیت "کوچک" مربوط به زمانی است که زندگی فرد با افکار و اعمال خلاقانه روزمره عجین می شود. بنابراین مدارس به عنوان رشد دادن دانش آموزان به عنوان افرادی که قرار است با مسایل روزمره درگیر باشند باید بتوانند از مسیر درست جنبه خلاقیت کودکان  را برای دست یابی به نتایج مفید آن شکوفا کنند.

باورهای نادرست پیرامون خلاقیت

• خلاقیت فقط برای هنرمندان، نویسندگان و نقاشان است: خلاقیت یک نوع نگرش و روشی از مهارت های حل مسئله است که در سراسر حوزه ها از مهندسی‌گرفته تا زیست شناسی و کسب و کار کاربرد دارد و محدود به هنرمندان نیست.
• خلاقیت نتیجه یا نشانه ای از بیماری روانی است: در حالی که ممکن است بین خلاقیت در افراد مبتلا به اختلالات خاص ارتباط وجود داشته باشد اما لزوما افراد خلاق همگی با مسائل روانی سر و کار نداشته اند یا همه بیماران مبتلا به اختلال روانی لزوما آدم های خلاقی نبوده اند. بنابراین خلاقیت ویژگی ثابتی نیست که فقط برخی افراد آن را داشته باشند.
• خلاقیت همان IQ است: حتی دانش‌آموزانی که از نظر ذهنی باهوش یا با استعداد نیستند می‌توانند بسیار خلاق باشند. فراتر از اندازه گیری هوش در حالی که هیچ آزمون واحدی برای ارزیابی آن کامل نیست، راه های زیادی برای ارزیابی و بهبود خلاقیت وجود دارد و محدود به سطح  و افزایش ضریب هوشی نمی شود.

اثرات خلاقیت

اثر خلاقیت شباهت زیادی به حرکت ماهیچه ای مرکب دارد. زیرا انجام آن به طور همزمان برای بسیاری از مناطق مختلف مفید است. چیزهایی مانند استدلال انتزاعی، تفکر طراحی و آگاهی فرهنگی را به این لیست تاثیرات باید افزود. اگر هر روز به مدت یک سال بنشینید و با مداد زغالی مدلی بکشید مطمئناً در طراحی بهتر خواهید شد. درست مانند تمرینات قدرتی عضلات شما با گذشت زمان قوی تر و هماهنگ تر از قبل با فعالیت مواجه می شوند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه ترفند های افزایش خلاقیت کلیک کنید.

با این حال این ربطی به خلاق بودن ندارد. چرا که به سادگی یک تکرار از یک حرکت است که منجر به مهارت فنی می شود. اما خلاقیت در واقع ارزش عملکرد را از طریق فرم افزایش می دهد. مطمئن باشید شما واقعا خلاق هستید. همه افراد به شیوه خود خلاق هستند‌.

1-پرورش دانش آموز خلاق |افزایش یادگیری

خلاقیت مستقیماً با افزایش انگیزه، عمیق‌تر کردن درک و ارتقای شادی، مراحل یادگیری را افزایش می‌دهد. انگیزه درونی برای فرآیند خلاق ضروری است و متکی به دانش آموزان است که اهداف معناداری را دنبال می کنند. با توجه به الگوهای گسترده تر و اتصال مطالب بین رشته های دانشگاهی، تفکر خلاق می تواند یادگیری بین درسی عمیق تر را تسهیل کند. همانطور که آلن جردن استارکو در کتاب خلاقیت در کلاس درس اشاره می‌کند استراتژی‌هایی که از خلاقیت پشتیبانی می‌کنند شامل حل مشکلات، کاوش گزینه‌های متعدد و یادگیری پرس و جو و تحقیق کردن بوده و همچنین از عمق درک فرد از مسائل حکایت دارند.

2-موفقیت بیشتر در دانشگاه و لذت بخش کردن یادگیری

رابرت استرنبرگ استدلال کرده است که خلاقیت می‌تواند موفقیت دانشگاهی را بالاتر و فراتر از آن چیزی که از نمرات آزمون استاندارد به دست می‌آید پیش‌بینی کند. در یک مطالعه روی دانش‌آموزانی که در آزمون جی آر ای شرکت می‌کنند، نمرات بالاتر با خلاقیت بالاتر مرتبط است. فراتر از پیشرفت و موفقیت تحصیلی خلاقیت می تواند یادگیری را سرگرم کننده تر کند که منجر به شادی و درگیری عاطفی مثبت در دانش آموزان می شود.

این دیدگاه نقطه مقابل دیدگاه کسانی مانند جاناتان پلاکر، استاد دانشکده تعلیم و تربیت جانز هاپکینز است که رویکرد آموزشی "لیسترین" را معرفی کرده و می گوید سیستم "جدی و کسل کننده" تنها راه یادگیری مولد است.

پرورش دانش آموز خلاق

حال خلاقیت دانش آموزان در کلاس را چگونه می توان پرورش داد؟ خلاقیت نیاز به محیطی امن دارد که در آن بتوان بازی کرد، خودمختاری داشت و ریسک کرد. به عنوان معلم این به شما بستگی دارد که چنین کلاس درسی را با چنین فضای حمایتی چگونه فراهم کنید. در ادامه چند پیشنهاد از روانشناسان و مربیان متخصص امر برای نحوه رشد و پرورش خلاقیت دانش آموزان آورده شده است که می توان در کلاس ها با هدف پرورش دانش آموز خلاق پیاده کرد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه رشد خلاقیت فردی کلیک کنید.

1-کشف علایق کودک و بازتعریف نحوه انجام تکالیف

از آنجایی که خلاق بودن مستلزم خارج شدن از چهارچوب های فردی است دانش آموزان باید به شما اعتماد کنند و مطمئن شوند که می توانند در مقابل شما اشتباه کنند. بدون اینکه نگران قضاوت شدن و یا تنبیه باشند. با ایده های دانش آموزان همراهی نشان دهید. با دانش آموزان مکالمات غیرمستقیم بیشتری داشته باشید. دریابید که زمینه های علایق آن ها چیست و آن ها را در رویکرد خود شریک کنید. دانش آموزان را به مستقل اندیشیدن و عمل کردن تشویق کنید. مراقب باشید که ایده و نتایج تلاش های آن ها را داوری نکنید؛ اینکه کار «خوب» چیست و یا چه تعریفی دارد. برای دریافت مشاوره تحصیلی کلیک کنید.

تکالیف را برای ترویج تفکر خلاق بازنویسی کنید. سعی کنید کلماتی مانند «ایجاد»، «طراحی»، «اختراع»، «تصور کنید»، «فرض کنید» را به تکالیف خود اضافه کنید. افزودن دستورالعمل‌هایی مانند «تا حد امکان راه‌حل‌های بیشتری پیدا کنید» یا «خلاق باشید!» می تواند عملکرد خلاقانه را افزایش دهد. به دانش آموزان بازخورد مستقیم در مورد خلاقیت آن ها بدهید. بسیاری از دانش‌آموزان متوجه نمی‌شوند که چقدر خلاق هستند. دریافت بازخورد به آن ها کمک می کند خلاقیت و خلاق بودن را در خودپنداره خود بگنجانند. ایده «شایستگی خلاق» را در کنار شایستگی‌های آکادمیک سنتی در سواد و ریاضیات کاوش کنید.

2-نهادینه کردن یک خودپنداره خلاق و تعریف الگوی خلاقیت

به دانش آموزان در فهم اینکه چه زمانی مناسب است که خلاق باشند کمک کنید. با آن‌ها در کشف اینکه چه زمینه‌هایی را ببینند که خلاقیت در آن کم و بیش مفید است همکاری کنید. به عنوان مثال در یک پروژه گروهی کم خطر در مقابل ارزیابی حالت استاندارد. ایجاد یک خودپنداره و خودشناسی که شامل خلاقیت باشد می تواند تاثیر عمیقی بر برداشت های دانش آموز از تواتایی های خود داشته باشد. تا حد امکان از استراتژی ها، مدل ها و روش های آموزشی خلاقانه در حوزه های مختلف استفاده کنید.

الگوی خلاقیت دانش آموزان باید در نحوه صحبت و نحوه عمل شما نیز نمود پیدا کند. به عنوان مثال می توانید بگویید من به سه راه مختلف برای معرفی این درس فکر کردم. دو راه آن را به شما نشان می‌دهم و سپس شما سومی را ارائه کنید یا پروژه شخصی‌ای را که روی آن کار می‌کردید به آن ها نشان دهید. انگیزه های خلاقیت را در آنچه «رفتار نادرست» شناخته می شود هدایت کنید. دانش آموزانی که اغلب مزاحم هستند را بررسی کنید ببینید آیا خلاقیتی در رفتار آن ها مشاهده می شود یا خیر. شاید بتوان آن اصالت را از راه های دیگری هدایت کرد. همچنین درمورد خلاقیت پنهان درونی بخوانید.

3-پرورش دانش آموز خلاق |حمایت از انگیزه های درونی

از انگیزه درونی دانش آموزان خود محافظت و حمایت کنید. انگیزه درونی به خلاقیت دامن می زند. چندین مطالعه نشان داده‌اند که تکیه بر پاداش‌ها و مشوق‌ها در کلاس درس می‌تواند انگیزه درونی برای تکمیل یک کار را تضعیف کند. اثری که «توجیه بیش از حد» نامیده می‌شود. برای جلوگیری از این امر، محققان پیشنهاد می کند که مربیان سعی کنند رقابت ها و مقایسه با دیگران را محدود و در عوض روی بهبود خود تمرکز کنند. در حین کار دانش‌آموزان را کمتر تحت نظر بگیرید و فرصت‌هایی را برای آن‌ها فراهم کنید تا در صورت امکان علاقه خود را دنبال کنند. همچنین درمورد راه های حفظ انگیزه بخوانید.

4-تفهیم دستیابی به خلاقیت به شرط تلاش

برای دانش آموزان روشن کنید که خلاقیت نیاز به تلاش دارد. فرآیند خلاقانه یک "آها" ساده نیست که بدون هشدار خود را به شما نشان بدهد. به دانش‌آموزان بگویید که افراد واقعاً خلاق باید هنگام کار روی یک پروژه نتیجه را تصور کنند. برای آن مبارزه کنند و دوباره آن را تصور کنند. صراحتاً درباره اسطوره ها و کلیشه های خلاقیت با دانش آموزان بحث کنید. به آن ها کمک کنید بفهمند خلاقیت چیست و چگونه آن را در دنیای اطراف خود تشخیص دهند. با فعالیت هایی آزمایش کنید که دانش آموزان بتوانند تفکر خلاق را تمرین کنند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه عادت های مخرب خلاقیت کلیک کنید.

بسیاری از معلمان پیشنهادهایی برای فعالیت های خلاقانه دارند که آن ها را به عنوان گرم کردن ذهن یا استراحت سریع امتحان کرده اند. معماهای تصویری، خطوط ساده ای هستند که می توانند طیف گسترده ای از تفاسیر مختلف را داشته باشند و می توانند تفکر واگرا را تحریک کنند. نوشتن سریع نیز می ‌تواند به دانش‌آموزان کمک کند تا سانسور داخلی خود را رها کنند و خود واقعی را به نمایش بگذارند. به عنوان بخشی از مرور مطالب کلاسی از بچه‌ها بخواهید از کارتون مفهومی استفاده کنند یا استعاره‌های بصری را بکشند، طراحی یا نقاشی کنند تا جوهر اطلاعات پیچیده دانشگاهی را به تصویر دربیاورند.

پیشنهاد برای تقویت خلاقیت معلمان

خلاقیت فقط به ایجاد نوآوری یا هنر نیست بلکه خلاقانه زیستن است. شما می توانید با روحیه خلاقانه به هر موقعیتی در زندگی نزدیک شوید. معلمی از جهاتی یک حرفه خلاق است. معلمانی که می توانند شیوه های تفکر خلاقانه را الگوبرداری کنند به شکل بازیگوشانه با محتوا درگیر شوند و ایده های خود را بیان کنند دانش آموزان خلاقی را تربیت خواهند کرد. دانش‌آموزان باید معلمانی را ببینند که علاقه ‌مند به طراحی، ریاضیات، نقاشی، زیست‌شناسی، موسیقی، سیاست یا تئاتر هستند.  برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه تاثیر موسیقی بر مغز کلیک کنید.

معلمانی که خلاقیت دارند معلمان شادتری نیز هستند. یک مطالعه در ژورنال روانشناسی مثبت نشان می دهد که درگیر شدن در یک فعالیت خلاقانه مانند دلقک سازی، نواختن آلات موسیقی، بافتنی، طراحی و غیره فقط یک بار در روز می تواند شما را به وضعیت ذهنی مثبت تری هدایت کند. این حالت ذهنی مثبت شما را حفظ می کند و به دانش آموزان شما نیز سرایت می کند. در ادامه چند روش وجود دارد که معلمان می توانند خلاقیت خود را از طریق آن ها توسعه داده و پرورش دهند. برای دریافت مشاوره تلفنی فردی کلیک کنید.

1-آکاهی از مرزهای محدود کننده

از تصورات نادرست محدود کننده خود در مورد خلاقیت آگاه باشید. نگرش خود را نسبت به خلاقیت بررسی کرده و با فکر کردن به راه حل های جایگزین به رشد خود کمک کنید. با روش‌های جدید تدریس در کلاس درس آغاز کنید. آیا می‌توانید درس ادغام هنرهای جدیدی را که همیشه از امتحان کردن آن می‌ترسیدید امتحان کنید؟ در مورد آزمایش یک تحقیق دستی جدید STEM چطور؟ همچنین درمورد مدیریت کلاس بخوانید.

2-پرورش دانش آموز خلاق |ریسک کردن

برای بیان جنبه خلاقانه خود ریسک کنید. اغلب به عنوان جلب توجه یا برای رساندن پیام صبحگاهی، چیزی را روی تخته به شکل کاریکاتور طراحی کنید. با برنامه ریزی درسی به عنوان یک تمرین خلاقانه برخورد کنید. هر روز با محدودیت های جدیدی در قالب نیازها و ترجیحات زبان آموزان خاص در کلاس خود مواجه می شوید. آیا شنیده‌اید که دانش‌آموزان در طول تعطیلات یا در راهرو درباره موضوع خاصی بحث می‌کنند؟ آیا دقت کرده اید که توجه آن ها بر چه ابزار جدید خاص، موضوع مد یا رویدادهای جاری تمرکز کرده است؟ راهی پیدا کنید که آن را در قالب یک یک درس بگنجانید و باب صحبت درباره آن را در کلاس باز کنید.

چند روش دیگر

• انجام تمرین‌های مراقبه‌ای: مراقبه را امتحان کنید که تفکر خلاق را تشویق می‌کند. مانند مراقبه "نظارت باز". یک مطالعه نشان داد کسانی که مدیتیشن تمرکز را تمرین می‌کنند در آزمون تفکر همگرا بهتر عمل می‌کنند. در حالی که کسانی که مراقبه نظارت باز را تمرین می‌کنند در آزمون تفکر واگرا بهتر عمل می‌کنند.
• مسافرت رفتن: تجارب بین فرهنگی می تواند معیارهای تفکر خلاق را افزایش دهد. برنامه های روزمره خود را تغییر دهید. با انتخاب مسیری متفاوت برای رسیدن به محل کار، گوش دادن به سبک جدیدی از موسیقی، رفتن به موزه و بررسی سبک هنری که با آن ناآشنا هستید روش‌های متعارف تفکر خود را به چالش بکشید. تغییر محیط و دور شدن از افکار معمولی می تواند ذهن شما را از رکود خارج کند.
• گذراندن وقت به  تنهایی: گذراندن زمان در تنهایی برای تقویت خلاقیت شما ضروری است. زمانی را به تنهایی دور از حواس‌پرتی‌های تکنولوژی و دیگرانی که ممکن است به شما تکیه می‌کنند اختصاص دهید.
• تحمل ابهام:  احتمالاً به دانش‌آموزان خود یاد می‌دهید که خطا را بپذیرند، ریسک کنند و از شکست درس بگیرند. تدریس خود را به عنوان یک توسعه همان فرآیند ببینید. مناطق خاکستری و ابهامات موجود در مسایل را با آغوش بپذیرید. تحمل ابهام یکی از اجزای کلیدی خلاقیت است.

سخن آخر درمورد پرورش دانش آموز خلاق

بسیاری از متخصصان روانشناسی و آموزش استدلال می کنند که مهارت های خلاقیت مهارت های روانی مورد نیاز برای موفقیت در مدرسه و نیروی کار آینده است. به این ترتیب مدارس وظیفه دارند به دانش آموزان خلاقیت را آموزش دهند و اگر فردی در مدرسه خلاق است برای توانایی او ارزش قائل شوند. یک نظرسنجی در سال ۲۰۱۰ نشان داد که بیش از ۱۵۰۰ مدیر اجرایی، خلاقیت را به‌عنوان مهم‌ترین مهارت تجاری در دنیای مدرن ارزیابی می‌کنند.

در یک اقتصاد دانشی که در آن وظایف تکلیفی می‌توانند توسط ماشین‌ها اجرا شوند و تقریباً تمام اطلاعات با یک کلیک در دسترس است دانش‌آموزان باید برای یادگیری مستقل آماده باشند و دائماً در محیط کار خود را تطبیق دهند، نوآوری کنند و خلاقانه مشکل را حل کنند. برای دریافت اطلاعات بیشتر از خدمات مشاوره روانشناسی کلیک کنید.