آیا بیماری روانی ارثی است؟

آیا بیماری روانی ارثی است ؟ در بین افراد و خانواده هایی که یک نفر به بیماری روانی مبتلا است این سوال که آیا بیماری ارثی روانی است، می تواند یک دغدغه فکری مهم باشد. والدینی که به بیماری های روانی گرفتار هستند اغلب نگران ابتلای فرزندان خود به همان اختلال یا بیماری روانی هستند. برای دریافت مشاوره تلفنی فردی کلیک کنید.
 

آیا بیماری های روانی ارثی است

بنابرتحقیق متخصصین در زمینه بیماری ها و اختلال های روانی پنج نوع از اختلالات روانی شناخته شده اند که ممکن است با تغییرات ژنتیکی ارتباط داشته باشند. این پنج اختلال شامل موارد زیر می شود

• روان گسیختگی
• اختلال دوقطبی
• اختلال افسردگی اساسی
• اختلالات طیف اوتیسم
• اختلال بیش فعالی، کمبود توجه

 

تاثیر وراثت بر اختلالات روانی

با توجه به ارتباط بین این اختلالات و احتمال ارتباط بین ابتلا به این بیماریها و مسائل ژنتیکی بررسی این ارتباط و میزان احتمال ابتلا به اختلالات روانی به دلایل ارثی ضرورت دارد. بنابراین در ادامه به بررسی ارتباط برخی بیماری های روانی شایع با وراثت می پردازیم.

1-افسردگی

برای به دست آوردن نتایج نزدیک به واقعیت محققات تغییرات ژنتیکی را در هزاران نفر و ارتباط آن با این پنج اختلال را برررسی و تجزیه و تحلیل نمودند و سپس کدهای ژنتیکی را با افراد فاقد این شرایط مقایسه کردند و به تحقیق در مورد احتمال بروز جفت اختلال به دلایل ژنتیکی یکسان پرداختند و نتایج تحقیقات همپوشانی های زیر را بین وراثت و اختلالات روانی در نتیجه ی تنوع ژنتیکی یکسان نشان داد. محققان معتقد هستند که  نتایجی که از تحققات به دست آمده و شواهد ژنتیکی بین اسکیزوفرنی و افسردگی می تواند پیامدهای مهمی در تشخیص دربرداشته باشد. هیچ یک از اختلالات روانی بر پایه وراثت کامل به وجود نمی آیند و دارای مبنای ژنتیکی کامل نیستند و بسیاری از آنها تحت تاثیر عوامل محیطی به وجود می آیند چه با وجود عوامل ژنتیکی موثر یا بدون آن. بنابراین اختلالات روانی حاصل چندعاملی هستند و از ژن و محیط تاثیر می پذیرند ولی قسمت اعظمی از اختلالات روانی دارای زمینه وراثتی بالایی هستند به این معنا که اگر در یک خانواده فردی دچار اختلال روانی باشد احتمال خطر ابتلابه آن به شکل چشمگیری در سایر افراد خانواده افزایش پیدا می کند. برای دریافت مشاوره خانواده کلیک کنید. صرف نظر از این عامل نیز جهش های ژنتیکی یا چند شکلی خاصی نیز وجود دارد که ممکن است در خانواده ای که حتی سابقه خانوادگی بیماری روانی ندارد فرد را مستعد اختلال به بیماری روانی بنماید. تغییرات و جهش های ژنتیکی و اپی ژنیک می توانند رشد مغز را به نحوی تغییر دهند که سیم کشی مغزی را تغییر دهد و به این ترتیب شخصی با این شرایط در هر زمان و مقطعی از زندگی می تواند به اختلال روانی مبتلا شود این اتفاق ممکن است در زمان تولد یا بعدها هنگام همراهی محرک های محیطی با این تغییرات اپی ژنیک رخ بدهد

2-آیا بیماری روانی ارثی است |دوقطبی

اختلال دو قطبی یکی دیگر از اختلالات روانی است که با دوره هایی از افسردگی و شیدایی همراه بوده و مشخص می شود. احتمال به ارث رسیدن این اختلال بسیار بالاست و مطابق با آمار یک تا چهار درصد از افراد مبتلا را شامل می شود. در حالی که در بین عوامل تاثیر گذار عوامل محیطی نقش مهمی دارند تخمین زده می شود که بین هفتاد تا نود درصد از کل موارد بیماری به عوامل ژنتیکی مربتط باشد

3-اسکیزوفرنی

در خانواده ای که یکی از اعضای درجه یک به اسکیزوفرنی مبتلا است احتمال ابتلای سایرین به این اختلال به شدت افزایش می یابد به همین دلیل تصور غالب این است که بیماری اسکیزوفرنی تا هشتاد درصد احتمال انتقال ژنتیکی دارد اگرچه عوام محیطی بسیار در ابتلا به این اختلال موثر هستند. در نهایت به دلیل شدت تاثیر هر یک از دو عامل فوق الذکر تشخیص این که کدام علت واقعی و حتمی ابتلا به این بیماری هستند بسیار سخت است. بنابراین می توان گفت که اثر جمعی جهش ارثی و ترکیب با محرک های محیطی خطر ابتلا به این اختلال را افزایش می دهد و این بیماری اغلب حاصل هر دو عامل است.

4-آیا بیماری روانی ارثی است |اوتیسم

اوتیسم یا ASD یک اختلال تکاملی عصبی است و معمولا نیز از بدو تولد آغاز می شود. در ابتلا به این اختلال ژن های خاصی تاثیر گذار و دخیل هستند که بسیاری از آنها به کانال های یون یونی و سیناپس ها مربوط می شوند. بنابراین وجود این بیماری توسعه و رشد غیرطبیعی سیناپسی و شبکه عصبی را نشان می دهد. بنابراین با توجه به ژن های دخیل و جهش ژنی، میزان قابل توجهی ناهمگونی ژنی به وجود می آید که منجر به اوتیسم می شود و جهش های ژنی زیادی در اتبلا به اوتیسم تاثیر گذار هستند.  

نتیجه ارتباط بین اختلالات روانی و ژنتیک

اختلالات روانی مانند دوقطبی و اسکیزوفرنی و اوتیسم پایه های قوی ژنتیکی دارند یعنی دچار جهش یا چند شکلی ژنی یا تغییرات اپی ژنیک شده اند بنابراین می توانند مستقیما از والدین به ارث رسیده برسند. برای دریافت مشاوره ژنتیک کلیک کنید. در کنار ژن های کلیدی که در این اختلالات وجود دارد تعداد زیادی ژن پلئوتروپیک نیز وجود دارد که در همه اختلالات دخیل هستند که ریشه آن به نقص در ژن های منفرد برمی گردد. بنابراین بسیاری از اختلالات روانی لاجرم به دلیل تکامل غصبی غیرطبیعی به وجود می آید که ممکن است می تواند فرد را از همان ابتدای تولد دچار اختلال روانی نماید مانند اوتیسم یا اینکه فرد را به شدت مستعد ابتلا به بیماری کند و فرد در برهه های دیگر زندگی و در ترکیب عوامل ژنی و عوامل محیطی به اختلال مبتلا شود.  

علائم محیطی موثر در اختلالات روانی

در بروز بیماری های روانی در طول سال های زندگی عوامل محیطی متعددی می توانند باعث ابتلا فرد به اختلالات روانی بشوند یا استعداد فرد را برای ابتلا به بیماری نمایان کنند. این عوامل محیطی ممکن است هر یک از شرایط نامساعد زیر باشد

1-ناکامی و از دست دادن یک عزیز

ناکامی و شکست در زندگی با توجه به ظرفیت های روانی محدود فرد ممکن است باعث شود او تحمل شرایط ناگوار پیش آمده را نداشته باشد و در مقابل آن از نظر روحی به اندازه ای دچار فشار و استرس و ناراحتی شود که شرایط ابتلای او به اختلالات روانی فراهم شود. فراق و از دست دادن یک عزیز در زندگی نیز از عواملی است که تاب آوری زیادی می طلبد و ممکن است روان فرد را بسیار تحت تاثیر قرار دهد. غم از دست دادن می تواند بر سبک زندگی فرد تاثیر بگذارد و او را نسبت به زندگی بی تفاوت کند، تعادل روانی فرد را بهم بریزد و بر تمام جنبه های زندگی او تاثیر نامطلوب بگذارد.

2-آیا بیماری روانی ارثی است |اضطراب زیاد و تجاوز در کودکی

داشتن اضطراب و سبک زندگی همراه با استرس و اضطراب زیاد آستانه سلامت روانی فرد را رد می کند و با تاثیراتی که بر روی جسم و روح او می گذارد باعث کاهش هورمون های تنظیم کننده خلق و خو شده جسم و بعد روان او را درگیر بیماری کند. اضطراب عمکرد سالم فرد را تخریب می کند و اجازه نمی دهد فرد در موقعیت های مختلف زندگی تصمیم های درست بگیرد. مجموعه ناباسامانی های فکری و روحی باعث ابتلا فرد به بیماری های روانی است. یکی دیگر از عوامل محیطی بسیار تاثیر گذار تجربه سوءاستفاده جنسی در سال های ابتدایی زندگی است که از تحمل کودک خارج است و باعث آسیب های روحی بسیاری می شود. فردی که در کودکی در معرض چنین اتفاق قرار می گیرد به دلیل عدم مهارت مدیریت احساسات و فشارهای روانی بالا به شدت در معرض ابتلا به اختلالات روانی در بزرگسالی است.  

راه های کاهش خطر ابتلا به بیماری های روانی

برای این که به بیماری ها و اختلالات روانی مبتلا نشوید یا احتمال ابتلای به آن را کاهش دهید راهکارهایی وجود دارد که می تواند در این زمینه کمک کننده و تاثیر گذار باشد که در ادامه ملاحظه می کنید.

1-مراقبت های لازم در زمان تشکیل خانواده و دوری از شرایط استرس زا

اگر دچار بیماری روانی هستید و قصد تشکیل خانواده را دارید مهم ترین کاری که باید انجام دهید صحبت کردن با یک مشاور ژنتیک حرفه ای است تا احتمال ابتلا به بیماری برای دیگر اعضای خانواده کاهش پیدا کند. مشاوران ژنتیک به طور مستقیم با بیماران و خانواده آنها کار می کنند و می توانند مشاوره و اطلاعات لازم را در شرایط خاصی که اعضای خانواده به اختلالات روانی مبتلا هستند در اختیار بیمار و سایر اعضا قرار دهند. همچنین درمورد بیماری های ژنتیکی بیشتر بخوانید. در هنگام مراجعه به متخصص ژنتیک لازم است مدارک مربوط به بیماری و اختلال روانی را همراه داشته باشید تا پزشک شما کاملا در جریان جزییات بیماری شما قرار بگیرد. با تغییرات لازم در زندگی خود سبک و سیاق خود را طوری پیش ببرید که حدالمقدور از استرس دور باشید. از انتخاب مشاغلی که استرس زیادی به همراه دارند اجتناب کنید و شرایط محیطی را برای خودتان امن کنید تا از استرس دور بمانید. شرایط استرس زا به مرور روان فرد را مستعد ابتلا به اختلالات روانی می کنند

2-استفاه از رژیم غذایی سالم و مناسب و ورزش

در برنامه غذایی خود چیزهایی بگنجانید که به داشتن اعصابی آرام کمک می کنند. انواع غذاهای پروتئینی که به تولید اسیدآمینه های ضروری بدن کمک می کنند، می بایست در رژیم غذایی شما باشد. غذاهای فراوری شده و دارای چربی را کاهش دهید تا با عوارض و ناراحتی های جسمی متعدد روبرو نشوید ضمن این که انتخاب غذاهای کم چرب و مفید به داشتن اندامی مناسب و دوری از چاقی نیز کمک می کند. از مصرف زیاد قهوه، چای و مواد کافین دار خودداری کنید زیرا هم باعث بی خوابی شبانه شده و هم می توانند به افزایش استرس و بی قراری بینجامند. سبک زندگی که روزانه شما را ملزم به انجام ده دقیقه ورزش می کند بسیار می تواند در ایجاد  تعادل روحی شما موثر باشد. ورزش سروتونین بدن را بالا می برد و به تنظیم خلق شما کمک می کند بنابراین در اغلب ساعات روز انرژی خوبی داشته و می توانید در آرامش به سایر فعالیت های خود بپردازید.

3-زندگی خودآگاهانه و گسترش شبکه ارتباطات

دانستن این که عوامل محیطی می توانند در روان انسان تاثیرات نامطلوبی داشته باشند و باعث بیماری شوند به شما این امکان را می دهد که هوشمندانه رفتار کنید. خودآگاه رفتار کنید و با اراده و اهتمام سعی کنید زندگی خود را بر مدار آرامش و کنترل احساسات ادامه دهید. ذهن اگاهی شما می تواند به بهبود عملکرد ذهنی شما کمک کند و همچنین به شما در مدیریت جنبه های مختلف زندگی کمک می کند. هر زمانی که احساس کردید احساسات منفی را تجربه می کنید و اضطراب وجود شما را فرامی گیرد افسار احساسات خود را در دست بگیرید و با تفکر منطقی جلوی پیشروی ناراحتی های روحی خود را بگیرید. مدام به خودتان یادآوری کنید که باید حواستان به افکار منفی، احساسات، بدن و دنیای اطرافتان و اتفاقات آن باشد تا شما را با خود به سمت و سویی نامناسب نبرند. یکی از بهترین موانع مشکلات روانی، گسترش و حفظ شبکه ارتباطات است. پیدا کردن دوست و برقراری روابط اجتماعی تا حد زیادی بار مشکلات روحی را کاهش می دهد و به شما اجازه می دهد در سایه همنشینی با دیگران برای مدتی مشکل خود را پشت درهای ذهن جابگذارید و به تفریح بپردازید.

4-خواب مفید و کافی و یادگیری مهارت جدید

زمانی که به رخت خواب می روید خود را با هزاران خبر بی اعتبار شبکه های مجازی بمباران نکنید. گوشی همراه را کنار بگذارید و ریکلس کنید و سعی کنید در سکوت بخوابید. دیر خوابیدن نعمت ریکاوری بدن و ذهن را از شما می گیرد. بنابراین در ساعت مشخص به رخت خواب بروید و به اندازه نیاز بخوابید تا ذهن شما مجال استراحت و رهایی از دغدغه های دنیای اطراف را داشته باشد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه خواب کافی برای بدن کلیک کنید. اگر فکر می کنید در زندگی خود جای خالی وجود دارد که می توانید با پر کردن آن با هنر یا یک مهارت جدید از دغدغه های فکری خود کمک کنید پس دست به کار شوید و این فرصت را به ذهنتان بدهید که استراحت کند با شما تفریح کند و آسوده باشد. یادگیری هنر یا مهارتی که به آن علاقه دارید به آرامش ذهن و دوری از استرس کمک می کند.  

سخن آخر درمورد آیا بیماری روانی ارثی است

شاید برای عوامل ژنتیکی که خود در ایجاد آن نقشی نداشته اید نتوانید کاری هم انجام دهید اما برای روزمرگی های خود می توانید کارهایی بکنید تا آرامش روان شما را تامین کنند. بنابراین در حق خودتان کوتاهی نکنید و زندگی را سراشیب بیماری های روانی نیندازید. برای دریافت خدمات مشاوره روانشناسی کلیک کنید.