مدیریت کلاس | سبک های اداره در کلاس

با وجود آموزش‌هایی که معلمان قبل از شروع تدریس دریافت می‌کنند،پس از شروع کار عملی سبک اداره در کلاس به یکی از مشکلات اصلی برای بسیاری از آن‌ها تبدیل می‌شود. ناتوانی در آرام نگه داشتن دانش آموزان، داشتن آموزشی با جدیت و عطوفت کافی، داشتن واکنش مناسب در برابر خطاهای دانش آموزان و نحوه برخورد با ضعف‌های تحصیلی از جمله موضوعاتی است که معلمان را به چالش می‌کشد. ما در این مقاله قصد داریم تا بر اساس اصول جهانی در مورد سبک اداره در کلاس اطلاعاتی را ارائه داده و به پاسخ‌های تربیتی معلمان در این زمینه پاسخ دهیم. برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

راهبردها و سبک‌های مختلف اداره کلاس

امروزه تحقیقات بسیاری در زمینه روانشناسی تربیتی صورت گرفته است که به ما نشان می‌دهد چگونه می‌توانیم در برخورد با دانش آموزان یا به طور کلی کودکان و نوجوانان بهترین روش برخورد را اتخاذ کنیم. از همین رو ما در ادامه به چند راهبرد مهم که در تحقیقات علمی به آن‌ها اشاره می‌شود اشاره خواهیم کرد. معلمان با بهره گیری از این راهبردها می‌توانند با سهولت بیشتری از پس مشکلات مربوط به مدیریت کلاس برآیند. مشاوره تحصیلی به شما نیز می تواند جهت بهبود وضعیت شغلی تان یاری رسان باشد.

1- مدل سازی یا الگوسازی رفتاری

مدل سازی یکی از روش‌های مؤثر برای آموزش دانش آموزان است. این روش به شما کمک می‌کند تا به دانش آموزان یاد دهید چه رفتاری را در چه موقعیتی از خود نشان دهند.

یکی از روش‌های اصلی برای مدل سازی یا الگوسازی در مورد یک رفتار خاص این است که با یکی از دانش آموزان داوطلب، یا با سایر معلمان و همکاران مدرسه مکالمه‌ای را در جلوی کلاس شکل دهید. در این مکالمه سعی کنید ویژگی‌های رفتار صحیح را به دانش آموزان نشان دهید. به این صورت آن‌ها از طریق یادگیری مشاهده‌ای و به صورت غیر مستقیم با روش‌های رفتاری صحیح آشنا خواهند شد. هنگام داشتن چنین مکالماتی در حضور دانش آموزان به نکات زیر توجه کنید:

- ادبیات محترمانه‌ای را به کار ببرید.

- تماس چشمی کافی را با فرد مقابل برقرار کنید.

- موبایل و وسایل الکترونیکی را در دست خود نگه ندارید.

- سخن یکدیگر را قطع نکنید.

- نگرانی خود را در مورد اظهارات شخص مقابل به شیوه‌ای محترمانه ابراز کنید.

روش مدل سازی به خصوص در دانش آموزان دبستانی می‌تواند تأثیر بسزایی در بهبود رفتارهای آن‌ها سر کلاس داشته باشد. چرا که آن‌ها در این سن در حال همانند سازی با بزرگسالان هستند و از رفتارهای آن‌ها الگو می‌گیرند. در نتیجه به جای آنکه مستقیماً به دانش آموزان رفتارهای درست و غلط را آموزش دهید با الگو سازی و تشویق رفتارهای صحیح می‌توانید تأثیر بیشتری در شکل دهی رفتار آن‌ها داشته باشید.

2- مشارکت دهی دانش آموزان

هنگامی که می‌خواهید قوانین کلاس را وضع کنید از خود دانش آموزان کمک بگیرید. هنگامی‌که آن‌ها خودشان در ایجاد قوانین و مقررات دخیل باشند به احتمال بیشتری آن‌ها را رعایت می‌کنند. برای این کار در شروع سال تحصیلی می‌توانید زمان خاصی از کلاس را به قوانین مرتبط با اداره کلاس اختصاص دهید. از خود دانش آموزان بپرسید که به نظر آن‌ها انجام چه کارهایی در کلاس مجاز و انجام چه کارهایی مجاز نیست.

 برای مثال می‌توانید از آن‌ها بپرسید که چه حدی از سر و صدا در کلاس به یادگیری آن‌ها آسیب می‌زند؟ هنگامی که در این زمینه با دانش آموزان صحبت می‌کنید به آن‌ها یادآور شوید که با احترام با یکدیگر گفت و گو کنند و به عقاید یکدیگر احترام بگذارند. در این حین از دانش آموزان بخواهید که خودشان را در جایگاه معلم قرار داده و برای آموزش هرچه بهتر مناسب‌ترین قوانین را پیشنهاد دهند.

3- مستند کردن قوانین

پس از بحث‌هایی که در مورد قوانین با دانش آموزان انجام دادید در نهایت باید بتوانید به یک جمع بندی کلی برسید و قوانین نهایی را در جایی یادداشت کنید. نباید بگذارید که این قوانین به دست فراموشی سپرده شوند. برای این کار می‌توانید لیست قوانین را تکثیر کرده و در میان دانش آموزانتان توزیع کنید. به این صورت شما جدیت خود را در اجرای قوانینی که خود دانش آموزان متذکر آن بوده‌اند، نشان می‌دهید و با این کار به آن‌ها این پیام را می‌رسانید که به مسائل مطرح شده در کلاس احترام می‌گذارید. همچنین داشتن قانون مستند در کلاس به شما کمک می‌کند که به سادگی هنگامی که کسی قوانین را نقض می‌کند به آن‌ها اشاره کنید.

4- عدم مجازات کل کلاس

هرگز به دلیل نقض قوانین مرتبط با کلاس توسط یک نفر یا چند نفر همه کلاس را تنبیه نکنید. این کار به روابط بین فردی دانش آموزان آسیب می‌زند و موجب دلسردی و صدمه دیدن افرادی که قوانین را رعایت می‌کنند می‌شود. به همین خاطر در این شرایط فرد خاطی را به صورت جداگانه و محترمانه فرا بخوانید و قوانین را به او یادآور شوید. اگر نیاز به تنبیهی نظیر محروم کردن دانش آموز از برخی فعالیت‌ها را لازم می‌دانید به‌دور از جمع و بدون پرخاشگری آن را به دانش آموز منتقل کنید. اما از آنجایی که در اصول تربیتی همواره تشویق از تنبیه مؤثرتر است تلاش کنید بر رفتارهای مثبت دانش آموزان تمرکز کنید و با تقویت و افزایش آن‌ها به طور غیر مستقیم در جهت کاهش رفتارهای مخرب بکوشید.

5- از زبان بدن کمک بگیرید

به عنوان یک معلم بسیار اهمیت دارد که بتوانید مطالب را به شیوه‌ای جذاب برای دانش آموزان ارائه دهید تا آن‌ها بتوانند تمرکز خود را حفظ کنند و از توجه به مطالب درسی خسته نشوند. برای آنکه در این زمینه مهارت پیدا کنید توجه به زبان بدن می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.

اگر شما با لحنی یکنواخت در جای ثابتی از کلاس بنشینید و تنها محتواهای درسی را ارائه دهید به احتمال زیاد دانش آموزان خسته شده و خستگی خود را با به هم ریختن نظم کلاس یا کارهایی از قبیل نشان می‌دهند. در نتیجه تلاش کنید تا در مهارت‌های ارتباطی غیر کلامی نیز پیشرفت کنید. برای این کار می‌توانید در کلاس راه بروید، روی بیانات چهره‌ای خود کار کنید، افت و خیزهای صدایتان را افزایش دهید و از حرکات دست‌ها نیز برای انتقال بهتر مطالب استفاده کنید.

سوالات متداول 

- چگونه می‌توان دانش آموزان را به کلاس علاقه مند کرد؟

عوامل مختلفی می‌توانند در این مسئله نقش داشته باشند. یکی از مهم‌ترین عوامل در این میان شیوه تدریس شماست. هرچقدر شیوه تدریس جذاب‌تر باشد دانش آموزان به حضور در کلاس و توجه به آن علاقه بیشتری خواهند داشت. برای  این کار می‌توانید از نکات جالب و مهیج شروع کنید، دانش آموزان را در فعالیت‌های گروهی شرکت کنید و از ابزارهای کمک آموزشی بهره بگیرد. هم چنین در کنار تدریس لازم است که به اوقات فراغت دانش آموزان نیز اهمیت دهید و زمان‌هایی که به آن‌ها استراحت می‌دهید را به نحوی برای آن‌ها جذاب و هیجان‌انگیز کنید.

- برای آنکه دانش آموزان عملکرد خود را در طول زمان از دست ندهند چه باید کرد؟

برخی دانش آموزان در طول سال تحصیلی افت و خیزهایی را تجربه می‌کنند. برای مثال ممکن است اوایل سال عملکرد خوبی داشته باشند اما به تدریج دچار افت شده و نمرات پایینی کسب کنند. برای پیشگیری از این مسئله لازم است که انگیزه را در دانش آموزان خود حفظ کنید. به این منظور لازم است که سوابق و نمرات خوب را ثبت و ضبط کنید و دانش آموزان را برای عملکرد خوبشان تشویق کنید.

البته این موضوع را نیز در نظر داشته باشید که عوامل روحی و روانی در عملکرد تحصیلی دانش آموزان بسیار تأثیرگذار است. به همین خاطر به این مسائل نیز دقت داشته باشید و با حفظ تماس با خانواده‌ها و ارتباط با مشاور مدرسه همواره وضعیت روحی دانش آموزان خود را نیز مورد توجه داشته باشید.

برای دریافت مشاوره در زمینه سبک اداره کلاس می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.