بازتاب پرش زانو | اهمیت و نحوه بررسی پرش زانو

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با بازتاب پرش زانو پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

بازتاب پرش زانو از جمله بازتاب‌هایی است که از دوران نوزادی آغاز شده و تا آخر عمر ادامه دارد. این بازتاب واکنشی است که در برابر ضربه به تاندون پا که در زیر کمر زانو قرار دارد، ایجاد می‌شود. طی این واکنش، پس از ضربه خوردن به زانو، پا ناگهان به صورت خودکار، حرکتی شبیه لگد زدن انجام می‌دهد. به طور کلی باید بدانید که بازتاب‌ها فعالیت‌های خودکار و غیرارادی هستند که بدون اختیار و آگاهی انسان انجام می‌شوند. فعالیت بازتاب‌ها از طریق مدارهای عصبی نسبتا ساده صورت می‌گیرد. تشدید یا تضعیف آن‌ها می تواند نشانۀ ابتلا به بیماری‌های عصبی باشد. به همین منظور برای تشخیص اختلالات عصبی و همچنین برای تعیین میزان هوشیاری افراد، وضعیت بازتاب‌ها در کودک بررسی می‌شود. در این راه بهره بردن از مشاوره کودک نیز به شما کمک می‌کند تا از سلامت نوزاد خود مطمئن شوید.

بازتاب پرش زانو چیست؟

رفلکس تکانه ای شدن زانو که به آن رفلکس کشکک نیز می‌گویند، حرکت لگد زدن ناگهانی ساق پا در پاسخ به ضربه تند روی تاندون کشکک که درست زیر کاسه زانو قرار دارد می باشد. یکی از چندین حالتی که یک آزمودنی ممکن است برای آزمایش بگیرد، نشستن با زانوهای خم شده و یک پا روی پای دیگر به گونه‌ای است که قسمت بالایی پا از زمین آویزان شود. ضربه تند روی تاندون، عضلات چهارسر ران را که مجموعه ماهیچه های جلویی بالای ساق پا است، کمی کش می دهد. در واکنش، این ماهیچه ها منقبض می شوند و انقباض باعث صاف شدن پا در یک حرکت لگد گونه می شود. اغراق یا عدم وجود واکنش نشان می دهد که ممکن است به سیستم عصبی مرکزی آسیب وارد شده باشد. بازتاب پرش زانو همچنین می تواند در تشخیص بیماری تیروئید مفید باشد.

بازتاب پرش زانو از جمله بازتاب‌های نوزادان است و هنگامی که ضربه به تاندون پا که در زیر کمر زانو قرار دارد وارد می‌شود؛ نوزادان به طور ناگهانی و خودکار حرکتی شبیه به لگد زدن انجام می‌دهند. در واقع اگر پا در وضعیت آویزان قرار گیرد و به زردپی زیر زانو ضربه‌ای وارد شود، پا ناگهان به سمت جلو حرکت می‌کند که این علامت خود یکی از نشانه‌های سلامت نوزاد است. 

برای آگاهی بیشتر درباره بازتاب نوزادان کلیک کنید.

اینفوگرافیک بازتاب پرش زانو

انواع اعمال بازتابی 

تکان خوردن ناگهانی زانو چه نوع رفلکسی است؟ این تکان ناگهانی در واقع نوعی واکنش بازتابی است. عمل رفلکس یا بازتاب به کل فرآیند پاسخ به تحریک عصب محیطی اشاره دارد که به طور غیرارادی رخ می دهد و نیاز به درگیری یک بخش از CNS (سیستم اعصاب مرکزی) دارد. بازتاب یک عمل حیاتی است که توسط اعصاب حرکتی نشان داده می شود و معمولاً سریع تر از سایر واکنش های بدن است. رفلکس ها بر اساس اینکه از بدو تولد وجود دارند یا از طریق تجربیات زندگی به دست می آیند دو نوع هستند: رفلکس های ساده و رفلکس های اکتسابی. رفلکس های ساده: تکان دادن زانو هنگام ضربه به زیر زانو یک نوع رفلکس ساده است. رفلکس های ساده نوعی رفلکس هستند که از بدو تولد در ارگانیسم یافت می شوند و به آن ها رفلکس های ذاتی یا ارثی نیز می گویند. این رفلکس ها خاص، قابل پیش بینی و دارای ارزش بقا هستند.

اهمیت بررسی بازتاب پرش زانو

بررسی بازتاب پرش زانو اطلاعات بسیار مفیدی در مورد سیستم عصبی فرد به دست می‌دهد. به این صورت که شدید بودن این واکنش یا عدم حضورآن نشان دهندۀ اختلال در سیستم عصبی مرکزی است. البته عوامل دیگری نظیر اضطراب نیز در تشدید این عملکرد تاثیر می‌گذارند. عملکرد غیر طبیعی این بازتاب به خصوص زمانی که با علائم دیگری همراه باشد به متخصصان در تشخیص بیماری‌ها کمک شایانی می‌کند.

برای مثال عملکرد غیر طبیعی و همراه با تاخیر بازتاب پرش زانو در صورتی که همزمان با احساس خستگی شدید در فرد اتفاق بیافتد، می‌تواند نشانه‌ای از کم کاری غدد تیرویید باشد. البته فقدان این بازتاب به تنهایی، نمی‌تواند دلیل قطعی برای وجود بیماری باشد؛ بلکه برای تشخیص نهایی معاینات بیشتر لازم است.
برای کسب آگاهی درباره ایمنی نوزاد کلیک کنید.

اختلال در عملکرد پرش زانو در چه اختلال هایی مشاهده می شود؟

بیماری‌هایی که موجب تغییر در رفلکس تاندون‌ها می‌شوند، بسیار متعدد هستند. هر گونه آسیبی به عصب و مراکزی که پیام را در دستگاه عصبی مرکزی انتقال می‌دهند، موجب اختلال در این بازتاب می‌شوند. پره اکلامپسی، هیپر-هیپوکلسمی، اسکلروز طرفی آمیوتروپیک، اختلال در غدد تیروئید، و پاراتیروئید و بسیاری دیگر از اختلالات و حتی تنش‌های روانی می‌توانند در بازتاب پرش زانو تأثیر داشته باشند. اما بیشتر این بیماری‌ها موجب شدت عکس العمل می‌شوند و نه کاهش عکس العمل. در این راه لازم است با نشانه‌های سلامت نوزاد بیشتر آشنا باشید تا در صورت بروز مشکل بتوانید سریعا برای درمان اقدام کنید.

نحوه بررسی بازتاب پرش زانو

انجام درست معاینۀ بازتاب پرش زانو، نیاز به تمرین زیاد دارد، حتی بسیاری از پزشکان جوان این معاینه را صحیح انجام نمی‌دهند. بنابراین اگر این عمل به دست شخص غیر متخصص انجام شود، نتیجه قابل توجهی به دست نمی‌دهد.

حتی اگر این معاینه صحیح و در شرایط درست انجام شود؛ شدت و ضعف این عکس العمل نسبت به ضربه به خودی خود نشانۀ هیچ بیماری نیست. پزشک متخصص، خصوصاً نورولوژیست‌ها و ارتوپدها این معاینه را به همراه معاینات دیگر انجام می‌دهند و در نهایت با در نظر گرفتن نکاتی نظیر اینکه آیا شدت عکس العمل در پاها تقارن دارد یا خیر و سایر علائمی که بیمار از خود نشان می‌دهد به تشخیص نهایی می‌رسند. مهم ترین نکته این است که این معاینه به خودی خود نشانه هیچ بیماری نیست به خصوص اگر به دست فرد غیر متخصصی انجام شود.
برای آشنایی بیشتر در زمینه نشانه های سلامت نوزاد کلیک کنید.

سخن آخر

درست است که نحوۀ عملکرد بازتاب‌ها و مخصوصا بازتاب پرش زانو می‌تواند نکات مهمی در زمینۀ سلامتی به شما ارائه کند اما بررسی شخصی این بازتاب نمی‌تواند منبع درستی برای تشخیص بیماری‌های عصبی نظیر بیماری ام اس باشد. برای این که به اطلاعات درست و دقیقی دست پیدا کنید حتما از نظر یک متخصص و روانشناس در این زمینه استفاده کنید. از آن جا که سیستم اعصاب ارتباط مستقیمی با روان فرد دارد، مشاوره روانشناسی نیز به شما کمک می‌کند تا عوامل استرس زا و دیگر تنش‌ها را شناسایی کرده و برای رفع آن‌ها اقدام نمایید. برای آشنایی بیشتر با بیماری ام اس کلیک کنید.

در این راستا مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی با داشتن مشاورانی برجسته در زمینه کودک این امکان را فراهم کرده است که از هر نقطه‌ای در ایران بتوانید از خدمات این مرکز به صورت تلفنی و اینترنتی برخوردار باشید. همچنین برای دوستانی که در تهران حضور دارند امکان مشاوره حضوری و شرکت در کارگاه‌های این مرکز وجود دارد. علاوه بر این می‌توانید در کنار مشاوره کودک در زمینه‌های مختلف روانشناسی اعم از خانواده، ازدواج، اعتیاد، جنسی، مشاوره شغلی، تحصیلی و ... از خدمات مرکز بهره مند شوید. مرکز حامی هنر زندگی با گردهم آوری جمعی از متخصصین توانسته خدمات خود را با بالاترین سطح کیفیت ارائه دهد و با سابقه چندین ساله خود کمک شایانی به حل مشکلات و اختلالات کند.

برای آشنایی بیشتر در زمینه مشاوره تلفنی و مشاوره حضوری کلیک کنید. 

سوالات متداول

بازتاب‌ها در دوران کودکی توسط کدام قسمت مغز کنترل می‌شوند؟ 

بازتاب‌ها توسط قسمت‌های زیر کورتکس یا قشر مغز کنترل می‌شوند و به مرور زمان بخش حرکتی مغز مسلط شده و اعمال ارادی شکل می‌گیرد.

چرا توجه به بازتاب های نوزادان و مخصوصا بازتاب پرش زانو اهمیت دارد؟

به طور کلی بعضی از بازتاب ها به مرور محو می‌شوند و از بین می‌روند و بعضی دیگر به تدریج در ساختمان و حرکات ارادی و اختیاری؛ هضم و بخشی از آن می‌شوند. از این رو توجه به آن باعث می‌شود که پی به مشکلات در سیستم عصبی کودک ببریم و بتوانیم بسیاری از اختلالات و مشکلات را هرچه سریع‌تر پیش بینی کرده و مداخله انجام دهیم. از این رو لازم است که بازهم تاکید کنیم که توجه به مشاوره کودک بسیار اهمیت دارد. 
برای دریافت مشاوره روانشناسی از مرکز مشاوره حامی هنر زندگی کلیک کنید.