غذای کمکی برای کودک | مفیدترین و بهترین انواع غذای کمکی کودکان

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با تغذیه و غذای کمکی کودکان پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

تغذیه و غذای کمکی کودکان همواره یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین است. اغلب والدین به دنبال یافتن بهترین غذاها و مکمل‌های کمکی برای فرزند خود هستند تا امکان تغذیه سالم برای او مهیا شود. تغذیه سالم بر روند رشد کودکان تاثیر مثبت گذاشته و سلامت آن‌ها را تا حد زیادی تضمین می‌کند. تغذیه نوزادان با شیر شروع می‌شود اما به تدریج و با رشد کودک، دیگر برای او کافی نبوده و به منابع غذایی دیگری نیاز پیدا می‌کند. مکمل‌های غذایی و دارویی بسیار متعدد و مفیدی وجود دارند تا نیاز‌های کودک شما را برطرف کنند. آگاهی از انواع مکمل‌ غذایی و زمان شروع آن‌ها می‌تواند به والدین کمک کند. مشاوره کودک نیز می‌تواند شما را برای ایجاد یک ارتباط بهتر با کودک و استفاده از غذاهای مکمل مناسب راهنمایی نماید. 

اهمیت غذای کمکی برای کودکان

کودکان برای رشد ذهنی و جسمی به مواد مغذی نیاز دارند. از 6 ماهگی به بعد رشد کودک به صورت چشمگیری افزایش می‌یابد و در نتیجه نیاز او به مواد مغذی نیز بیشتر از قبل می‌شود. از این سن شیر مادر دیگر برای نیازهای کودک کافی نبوده و به یک منبع غذایی جدید نیاز خواهد بود. بنابراین کودک برای رشد علاوه بر شیر مادر به مکمل‌های غذایی هم نیاز دارد. غذای کمکی در 6 ماهگی باید به همراه شیر مادر مصرف شود تا نیاز کودک به شیر نیز برطرف شود. به علاوه در زمان از شیر گرفتن کودک، مادر و کودک سختی کمتری را تحمل خواهند کرد. برای اطلاع از بهترین روش‌های از شیر گرفتن کودک کلیک کنید.

انواع غذای کمکی

مکمل‌های غذایی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1.غذای کمکی | مکمل‌های دارویی

مکمل‌های دارویی که به شکل قطره به کودک خورانده می‌شود. قطره آهن و ویتامین آ دی دو مورد ضروری است که تمامی کودکان باید آن‌ها را مصرف کنند.

زمان شروع: قطره آ دی یا مولتی ویتامین از 15 روزگی شروع به مصرف می‌شود که شامل 25 قطره است. این مصرف تا تقریبا 2 سالگی ادامه پیدا می‌کند. قطره آهن از 6 ماهگی حدود 15 قطره در روز تا 2 سالگی مصرف می‌شود.

2. غذاهای مکمل

غذاهای مکمل، همان غذاهای کمکی هستند که مادر در کنار شیر برای کودک شروع می‌کند.

زمان شروع: در 6 ماه اول هیچ غذای کمکی به کودک داده نمی‌شود ولی از ماه ششم کودک برای رشد نیاز به موارد دیگری هم دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه نیازهای اولیه کودک کلیک کنید.

انواع غذای کمکی برای کودک

انواع غذاهای کمکی که می توان برای شروع به کودک داد، شامل موادی است که هضم آن آسان و بلعیدنش راحت باشد. غذاهای کمکی مفید برای کودکان به شرح زیر می‌باشند: برای اطلاع از زمان شروع غذای کمکی کلیک کنید.

1. غذای کمکی | حریره بادام

حریره بادام یکی از ساده ترین و محبوب ترین غذاهای کمکی برای کودکان است. شما می‌توانید برای شروع غذا دادن به کودک خود از حریره بادام استفاده کنید. این غذای کمکی معمولا مورد علاقه کودکان قرار می‌گیرد.

2. غذای کمکی | فرنی

این غذا نیز برای کودکان بسیار مناسب است و از آرد برنج، شیر و آب درست می‌شود. همچنین شما می‌توانید از شیر مادر نیز برای تهیه فرنی استفاده کنید. این غذا متناسب با ذائقه اکثر کودکان است. 

3. غذای کمکی | پوره

به طور معمول کودکان از خوردن پوره لذت برده و از آن استقبال می‌کنند. از مواد غذایی مناسب برای درست کردن پوره می‌توان به سیب زمینی، موز، سیب، کدوحلوایی، هویج، گلابی، نخود سبز و غلات صبحانه اشاره کرد.

4. سوپ میکس شده

سوپ یک غذای ساده اما بسیار مقوی است که به خاطر داشتن سبزیجات متنوع از ارزش غذایی بسیار بالایی برای کودک برخوردار است. برای شروع بهتر است که سوپ خیلی غلیظ نباشد.

غذاهای کمکی دیگر عبارتند از:

_ ماست

_ زرده تخم مرغ

_ آبمیوه طبیعی

به تدریج در حدود یک سالگی، از غذایی که بقیه خانواده می خورند، می توان در مقدار کم به کودک داد ولی باید به نمک و فلفل و ادویه غذا توجه شود. به عبارت دیگر از 6 ماهگی به تدریج غذای کمکی در میزان بسیار کم شروع شده و کم کم افزایش داده می‌شود. پس از مدتی غذای خانواده به صورت کنترل‌شده به کودک داده می‌شود تا رفته رفته کودک به تغذیه خانواده عادت کرده و بعد از سال اول به غذای اصلی کودک تبدیل ‌شود. معمولا در  پایان سال اول یعنی در دو سالگی کودک از شیر گرفته می‌شود.

غذای کمکی در سنین مختلف

کودکان در سنین مختلف به میزان غذای متفاوتی نیاز دارند که به شرح زیر می‌باشد:

6 تا 8 ماهگی

برای شروع با وعده‌های غذایی کوچک شروع کنید. مثلا در هروعده به اندازه یک فنجان کوچک و سه بار در روز به کودک غذا دهید. همانطور که گفته شد در این مرحله غذای کمکی برای کودک کافی نیست و باید در کنار شیر مصرف شود.

9 تا 11 ماهگی

در این سن می‌توانید میزان وعده‌های غذای کمکی را بیشتر کرده و آن را به چهار فنجان در روز برسانید. در این سن کودک می‌تواند مواد غذایی را بجود. پس غذاهای نرم را خرد کرده و به او بدهید. در این مرحله نیز کودک همچنان به شیر مادر نیاز دارد.

نکته مهم: از دادن شیر گاو و عسل به کودک زیر یک سال خودداری کنید؛ چرا که در این سن دستگاه گوارش کودک در هضم این مواد غذایی ناتوان است. در نتیجه مصرف این مواد غذایی احتمال ابتلا به مشکلات گوارش و بیماری بتولیسم افزایش می‌یابد.

غذاهای ممنوع برای کودکان

تغذیه نوزاد از بدو تولد تا دو سالگی باید تحت نظارت پزشک متخصص باشد. اما به طور کلی باید از دادن برخی مواد به طور کل پرهیز کرد. غذاهای کمکی ممنوعه عبارتند از:

_ نمک و فلفل و سایر ادویه جات که باعث ایجاد آلرژی می‌شوند.

_ توت فرنگی، کیوی و سایر خوراکی‌هایی که معمولا در بزرگسالان هم حساسیت ایجاد می‌کنند.

_ دادن شیر گاو و شیر پاستوریزه به کودک زیر یک سال ممنوع است. برای اطلاع از زمان مناسب دادن شیر پاستوریزه به کودک کلیک کنید.

_ دادن هرگونه ماده غذایی به کودک زیر 6 ماه

_ خوراکی‌هایی که اِسانس و رنگ‌های غیر طبیعی دارند.

_ خوراکی‌های ریزی همچون انگور که  ممکن است در گلوی کودک بپرند.

_ داروها و مکمل‌های دارویی غیر ضروری که پزشک تجویز نکرده است.

مطالعه مقاله رشد کودک یک ساله  برای درک بهتر نیازهای فرزندتان به شما کمک می‌کند.

غذاهای کمکی مفید برای وزن گیری کودک

اگر کودک شما در محدوده وزن طبیعی است و در چکاپ‌هایی که توسط متخصص انجام می‌شود، نگرانی خاصی برای کم وزنی‌اش ابراز نشده است، دیگر نیاز به نگران نیست. در صورتی که پزشک علل کم وزنی کودک تان را بررسی و اظهار نگرانی کرده است، به دقت دستورات متخصص را دنبال کنید. در کنار تجویزهای پزشک غذاهای کمکی‌های پر کالری نیز به وزن گیری کودک کمک می‌کنند. 

_سیب زمینی کالری زیادی داشته و به وزن گیری کمک می‌کند. مادران با ریختن سیب زمینی در ماست می‌توانند کودک را تشویق به خوردن آن کنند.

لبنیات منبع مهمی برای وزن گیری هستند. البته باید به ممنوعیت‌های سنی و رشدی کودک توجه کرد.

آبمیوه‌های طبیعی در وزن گیری کودک موثر هستند.

غلاتی همچون گندم و جو میکس شده در سوپ نیز می‌تواند برای کودک مفید باشد.

تنقلات ارزش غذایی بسیار کمی دارند و کودک با خوردن آن‌ها اشتهای خود را برای غذایهای مفید از دست می‌دهد. بنابراین والدین باید خوردن تنقلات را در کودک خود مدیریت کرده و از آن‌ها به عنوان غذای کمکی استفاده نکنند. 

مکمل‌های غذایی دارویی

همان طور که گفته شد دادن هرگونه دارو به کودک باید تحت نظر پزشک باشد. یعنی پزشک اطفال در صورتی که صلاح بداند برای کودکتان مکمل تجویز می کند.

برخی مادران در استقاده از مکمل ایرانی یا خارجی به کودک خود مردد می‌شوند. مکمل‌های خارجی گران‌تر بوده و بعضا خوشمزه‌تر هستند. البته گران‌تر بودن یک دارو لزوما به معنی کیفیت برتر آن نیست. آن چیزی که اهمیت دارد، سازگار بودن دارو با بدن کودک است. گاهی اوقات بهترین روش برای یافتن یک مکمل خوب، آزمون و خطا می‌باشد. از مکمل‌های دارویی رایج برای کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شربت اشتها آور
• رویال ژلی
• زینک پلاس
• انواع مولتی ویتامین‌ها

اما در نهایت تمام این موارد را پزشک باید تجویز کند و بهتر است از مصرف سر خود این داروها بپرهیزید.

نکاتی در مورد مصرف قطره آهن

1. برخی کودکان تمایلی به خوردن قطره آهن نشان نمی‌دهند. قطره آهن را باید در حلق کودک چکاند تا از تماس آن با زبان و دندان‌ها جلوگیری شده و بعد از آن نیز آب نوشیده شود. کودکان ممکن است در این مورد همکاری نکرده یا بداخلاقی کنند. چکاندن قطره آهن در آبمیوه راهکار خوبی برای مادر و کودک است. با پرت کردن حواس کودک می‌توانید  همکاری او را در خوردن آهن به دست آورید. استفاده از مارک‌های دیگر و یا جایگزین کردن قطره آهن خارجی نیز موثر واقع می‌شود. 

2. علاوه بر مصرف مکمل‌های قرص آهن و مولتی ویتامین دادن سبزیجات تازه، میوه‌ها و آبمیوه هم نیاز بدن کودک را بر طرف می‌کند. در واقع این موارد جایگزین مکمل‌های دارویی نمی‌شوند بلکه کمک کننده هستند.

مادران درمورد غذای کمکی به کودک در نظر بگیرند

در مورد غذاهای کمکی برخی نکات وجود دارند که دانستن آن‌ها مفید به نظر می‌رسد:

1. همه بچه‌ها باید آهن و مولتی ویتامین مصرف کنند؛ این دو مورد در رشد کودکان نقش به سزایی دارند.

2. مکمل‌ها تحت نظر پزشک مصرف می‌شوند و میزان آن‌ها نباید به صورت سرخود تغییر کند. اگر نیاز به مکمل در سن‌های بالاتر از دو سال وجود داشته باشد، پزشک اطفال به مادر متذکر می‌شود؛ در غیر این صورت خودتان را به زحمت نیندازید و به دنبال مکمل‌های رنگارنگ نگردید. مصرف بیش از اندازه مکمل‌ها بدون نیاز به آن‌ها موجب آسیب کودک می‌گردد.

نکات مهم در مورد غذا خوردن کودکان

در مورد غذا خوردن کودکان نکاتی وجود دارد که به شرح زیر می‌باشند:

1. به کودک فرصت تمرین دهید

کودکان به اندازه بزرگسالان با فرایند غذا خوردن آشنا نیستند و غذا خوردن با قاشق برای آن‌ها یک تجربه جدید است. پس با آرامش تمام به کودک خود اجازه دهید که به این اتفاق جدید عادت کند. حتی ممکن است برای مدتی از خوردن غذا سرباز بزند و به این کار علاقه‌ای نشان ندهد. برای این منظور می‌توانید با روزی یک قاشق غذا شروع کرده و به تدریج آن را افزایش دهید.

2. صبور و خلاق باشید

 مقاومت کودک در خوردن مواد غذایی کمکی مثل سیب زمینی، زرده تخم مرغ یا سبزیجات دیگر را هم می‌توان با ترفندهایی حل کرد. مثلا با رنده کردن سیب زمینی و زرده تخم مرغ در ماست این مشکلات را حل کرده و مواد غذایی ضروری را به کودک می‌رساند.

3. بگذارید کثیف کاری کند

کودک زمانی غذا خوردن را یاد می‌گیرد که خودش آن‌ را به تنهایی تجربه کند. معمولا کودکان در حین غذاخوردن خود و اطرافشان را آغشته به غذا کرده و کثیف کاری زیادی به پا می‌کنند. دیدن این صحنه برای مادر کار چندان راحتی نیست؛ اما برای اینکه کودک از غذا لذت ببرد باید این اجازه را به او بدهید.

سوالات متدوال

1. غذای کمکی کودک را از چه سنی شروع کنم؟

بهترین سن شروع غذای کمکی برای کودکان، در 6 ماهگی است. اما اگر وزن کودک کم است، با تجویز پزشک می‌توانید غذای کمکی را از سنین کمتر شروع کنید.

2. بهترین غذاهای کمکی برای کودک چیست؟ 

از بهترین غذاهای کمکی مناسب برای کودکان می‌توان به حریره بادام، فرنی، پوره، سوپ و غلات صبحانه اشاره کرد. برای دریافت مشاوره روانشناسی از مرکز مشاوره حامی کلیک کنید.