مراحل سوگ در بزرگسالان | روش‌های درمان سوگ

سوگواری برای عزیزان از دست رفته و تجربه‌ی غم و اندوه فراوان پس از فوت آن‌ها، امری طبیعی است؛ اما درصدی از افراد نمی‌توانند مراحل سوگ در بزرگسالان را طی کرده و با غم از دست دادن عزیزشان کنار بیایند. از دست دادن عزیزان، یکی از بزرگترین فقدان‌های بشر است، اما در جوامعی که روابط خانوادگی و عاطفی بسیار عمیق‌تر و مستحکم‌تر شده‌اند، توانایی کنار آمدن با مرگ عزیز سخت‌تر می‌شود. عدم پذیرش سوگ در پی مرگ فرزند بیشتر به چشم می‌آید، همیشه شاهد مادرانی بوده‌ایم که تا سال‌ها برای مرگ فرزندشان سوگواری کرده و زندگی خود و افراد باقی مانده را مختل می‌کنند. در این مقاله درباره مراحل سوگ و راه‌های پذیرش آن و غم از دست دادن عزیزان پرداخته‌ایم. برای کسب اطلاعات بیشتر از مرگ فرزند کلیک کنید.

 

مراحل سوگ در بزرگسالان| اولین قدم، آمادگی

آمادگی برای سوگ، یعنی فرد بتواند به زندگی بدون عزیزان فکر کرده و آن را تمرین کند. در واقع آماده بودن برای از دست دادن عزیزان، باعث می‌شود که پیامدهای سوگ را در نظر بگیرید و زمان بیشتری برای فکر کردن به ساز و کارهای مقابله‌ای داشته باشید. این مسئله در افرادی که یک عزیز بیمار را از دست داده‌اند مشهودتر است، یعنی بیماری سخت و طولانی مدت باعث می‌شود که اطرافیان آماده هر اتفاقی باشند و این آمادگی به آن‌ها کمک می‌کند که مرگ عزیزشان را ساده‌تر بپذیرند.

باور غلط خیانت به عزیز

بسیاری از افراد، فکر می‌کنند که اگر مرگ عزیزشان را بپذیرند، با آن کنار بیایند و به زندگی خود برگردند، به روح مرحوم خیانت کرده و باعث مکدر شدن خاطر او می‌شوند. باید بدانید که اگر شما عزیزی را دوست داشته باشید، چیزی بیش از وجود فیزیکی او برای شما عزیز است و می‌توانید با خاطره‌های او نیز زندگی کنید. متاسفانه این باور غلط و ترس از نگاه مردم، باعث می‌شود که بازمانده‌های متوفی، تا مدت‌ها عزادار بوده، جشن‌های فامیل را لغو کنند، لباس مشکی را از تن بیرون نیاورند و تمام این‌ها باعث تشدید حال بد و افسردگی شود. این احساسات اغلب در زمان فوت همسر بیشتر هم می‌شود. برای کسب اطلاعات در زمینه فوت همسر کلیک کنید.

مراحل سوگ در بزرگسالان

فردی که عزیزی را از دست می‌دهد به لحاظ روانی مراحل زیر را طی می‌کند. بر اساس نوع شخصیت، برون گرایی یا درون گرایی افراد، سن و جنسیت، تجربه‌ی مراحل زیر به شیوه‌های متفاوت صورت می‌گیرد و دارای شدت و ضعف است. برخی عواطف و اندوه خود را آشکارا بروز می‌دهند و زیاد صحبت و درد دل می‌کنند؛ برخی دیگر عمیقا در خود فرو می‌روند و تا مدت‌ها صحبت نمی‌کنند. در ادامه مراحل سوگ را به صورت کامل شرح داده‌ایم:

1- اولین مرحله، انکار

اولین مرحله‌ای که اتفاق می‌افتد، انکار است. این مرحله، یعنی شما مرگ عزیزتان را انکار کرده و اعتقاد به زنده بودن او دارید. ممکن است افرادی که در این مرحله هستند جملاتی نظیر: «نه او زنده است، من باور نمی‌کنم، مگه میشه مرده باشه» را بر زبان بیاورند. همه‌‌ی افراد این مرحله را تجربه نمی‌کنند. به خصوص در مواقعی که شخص فوت کرده از قبل بیمار بوده‌باشد، مرحله‌ی انکار برای خانواده‌اش اتفاق نمی‌افتد. انکار نوعی مکانیسم دفاعی است که فرد در برابر شوک وارد شده از خود بروز می‌دهد و ناخودآگاه سعی دارد به این طریق از خود محافظت کند.

2- خشم و عصبانیت به خاطر از دست دادن شخص

عصبانیت از همه، چه عزیز از دست رفته چه دیگران و پرخاشگری کردن در این مرحله اتفاق می‌افتد. ممکن است شخص نسبت به خداوند و مقدسات نیز خشمگین شود و در موارد شدید اعتقادات خود را از دست بدهد. گاه جملاتی را به زبان می‌آورد مانند: «خدایا این چه حکمتی بود، چرا من باید او را از دست می‌دادم؟ خدا مرا دوست ندارد» در این مرحله فرد بسیار شکننده است و حتی ممکن است خشم و عصبانیت خود را نسبت به غریبه‌ها نیز بروز دهد.

3- حسرت و چانه زنی

 این مرحله یعنی تلاش برای اینکه نپذیرید عزیزتان از دست رفته و دیگر او را ندارید. همچنین در این مرحله اغلب بازماندگان به خاطر کارهایی که می‌توانستند برای متوفی انجام دهند و موفق نشده‌اند او را زنده نگه دارند، حسرت می‌خورند. احساس عذاب وجدان و گناه در این مرحله بروز پیدا می‌کند. برای مثال افکاری از این قبیل را در ذهن خود می‌پروانند: «ای کاش او را زودتر به بیمارستان می‌بردیم، ای کاش بیشتر در کنارش وقت می‌گذراندم، کاش بهتر با او رفتار می‌کردم، ای کاش او را برای درمان به خارج می‌بردم». 

4- بروز افسردگی از مراحل سوگ در بزرگسالان

مرحله‌ای که هنوز شما به پذیرش سوگ نرسیده‌اید و ممکن است دچار یکی از انواع افسردگی شوید. افراد در این مرحله غم و اندوه فراوانی را تجربه می‌کنند و گاه ممکن است به فکر خودکشی بیفتند. علائم خودکشی در این افراد را جدی بگیرید و همواره برای آن‌ها حمایتگری کنید. در صورتی که افراد به مدت طولانی در این مرحله باقی بمانند، به صورتی که تمام جنبه‌های زندگیشان مختل شود، دریافت مشاوره افسردگی ضرورت می‌یابد. مشاور روانشناس به شما کمک می‌کند تا بر اساس چهارچوب‌های مناسب روان درمانی، با غم عزیز کنار آمده و با کاهش اندوه خود به زندگی بازگردید.

5- رسیدن به پذیرش

آخرین مرحله سوگ است که شما در آن، از دست دادن را می‌پذیرید، مثل یک فرد بالغ و سالم با آن کنار آمده و با زنده نگه داشتن خاطر او، به زندگی عادی خود می‌پردازید. ادامه زندگی شما چیزهایی دارد که می‌تواند هم روح عزیز از دست رفته را شاد کند، هم زندگی شما را سرشار از معنی و زیبایی کند. متأسفانه امکان رسیدن به پذیرش برای تمامی افراد وجود ندارد، به خصوص اگر مرگ عزیز ناگهانی و غیر قابل پیش‌بینی بوده باشد.

مراحل سوگ در بزرگسالان | پذیرش نشانه استقلال

در تمام طول زندگی، تجربه‌های فقدان و جدایی انسان، همه برای رشد بشر و رسیدن به کمال و تعالی است. این فقدان ابتدا با ترک رحم مادر آغاز شده و در ادامه با از شیر گرفتن نوزاد، رفتن به مدرسه و ازدواج به تکامل می‌رسد. تمام این مراحل، فقدان و رنج در پی دارد ولی همه برای رسیدن به بالندگی و استقلال فرد لازم است. جدایی از عزیزان برای همیشه (مرگ)، یکی از سخت‌ترین این جدایی هاست، اما باید بدانید که این اتفاق هم برای توانمند شدن شما در ادامه و مستقل بودنتان لازم است. از طرفی ماندن در غم و اندوه آن‌ها در طولانی مدت و عزاداری بیش از حد نه تنها استقلالی به وجود نمی‌آورد بلکه شما را وارد دنیای افسردگی می‌کند. اختلالی که ممکن است تا پایان عمر همراهتان باشد. توصیه می‌کنیم مقاله عوامل تحریک کننده افسردگی را مطالعه کنید.

مراحل سوگ | نشانه‌های اختلال سوگ

از دست دادن عزیزان، قلب و زندگی شما را از هم می‌پاشد و همه چیز رنگ و بوی تلخ می‌گیرد. به سختی می‌خندید، اشتها ندارید، نمی‌توانید تحرک کنید و مدام گریه می‌کنید. تمام این موارد می‌تواند نشانه‌هایی از افسردگی باشند. همه این‌ها یک روند طبیعی سوگواری است، اما اگر ادامه داشته باشد، ممکن است به اختلال سوگ مبتلا شوید. زمان دقیقی برای حد طبیعی نشانه‌های سوگ بیان نشده است، اما زمانی که فرد مدت طولانی در این وضعیت بماند را نیازمند درمان و مداخله می‌دانند. برای کسب اطلاعات در زمینه افسردگی کلیک کنید. برخی از نشانه‌های سوگ عبارتند از:

1- انزوا و تنهایی

2- ناتوانی در پذیرش مرگ فرد

3- احساس گناه

4- علاقه به غمگین بودن و رنج کشیدن

5- تمرکز شدید بر یادگارها و خاطرات فرد از دست رفته

6- افسردگی مزمن (برای کسب اطلاعات در زمینه افسردگی مزمن کلیک کنید.)

7- عدم توانایی در لذت بردن

8- عدم اعتماد به دیگران

9- احساس پوچی، بی معنایی و بی هدفی در زندگی

10- زودرنجی و پرخاشگری

مراحل سوگ | روش‌های درمان سوگ در بزرگسالان

اولین و مهمترین کاری که باید انجام بدهید، کمک گرفتن از یک متخصص بهداشت روان، یعنی روانشناسان است تا آن‌ها با شناختی که از شما پیدا می‌کنند، راه‌های کنار آمدن و پذیرش فقدان عزیزشان را آموزش ببینید. علاوه بر این استفاده از روش‌های درمان افسردگی نیز بسیار می‌توانند مؤثر باشند. برخی از روش‌های مؤثر برای کنار آمدن با سوگ به شرح زیر می‌باشد. برای کسب اطلاعات در زمینه درمان افسردگی کلیک کنید.

1. ارتباط سالم با عزیز از دست رفته حفظ شود

برخی می‌گویند باید نشانه‌های عزیزی که فوت شده را از بین برد تا خاطرات او، شما را اذیت نکند. این حرف کاملا بی اساس است. البته، این درمانگر شماست که باید برنامه درمان شما را تبیین کند، اما عمدتا نیاز است برای بازگشت آرامش‌تان ارتباط سالم با عزیزتان را از طریق خاطره بازی، صحبت کردن، نگه داشتن وسایل و خاطرات او حفظ کنید.

2. مراحل سوگ | راه‌های کنترل استرس و افسردگی

یک برنامه مداوم و مستمر درمان، به شما کمک می‌کند تا مهارت‌های لازم برای مقابله با استرس و غم شدید را آموزش ببینید و بتوانید به نحو احسن با آن‌ها مقابله کنید. شما در جلسات مشاوره افسردگی راه‌های نجات از افسردگی را به صورت یک مهارت یاد خواهید گرفت. برای کسب اطلاعات در زمینه راه های نجات از افسردگی کلیک کنید.

3. کمک گرفتن از جلسات گروهی

یکی از مؤثر‌ترین راه‌هایی که باعث آرامش شما می‌شود، حضور در کنار افرادی شبیه خودتان است و این همدردی و همدلی و شریک شدن در احساسات دیگرانی که درد شبیه شما دارند، بسیار در کاهش غم شما سریع و مفید عمل می‌کند.

4. طی کردن 5 مرحله از مراحل اصلی سوگ

طبق مدل 5 مرحله‌ای، ابتدا باید مشخص شود که در کدام مرحله از سوگ قرار دارید، سپس درمان شما آغاز شده و درمانگر برای طی مراحل سوگ تا پذیرش به شما یاری می‌رساند. به یاد داشته باشید که سوگ غم و افسردگی ناشی از شرایط است و نباید آن را به تمام زندگی بسط داد. متخصص با به جریان انداختن 5 مرحله سوگ شما را از سوگ عزیزتان خارج می‌کند.

برای کسب آگاهی بیشتر در این زمینه از مشاوره روانشناسی تماس بگیرید.