رشد روانی و عاطفی | گام ها

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با رشد روانی و عاطفی پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

سازگاری با دنیای پیرامون و برقراری ارتباط و تعامل موثر با اطرافیان، نیازمند داشتن سواد و رشد روانی و عاطفی است. رشد روانی طی فرایند رشد فیزیکی و به موازات پیشرفت قسمت های مختلف مغز اتفاق می افتد و تحت تاثیر عوامل زیستی،تربیتی و وارثتی قرار می گیرد. رشد عاطفی نیز به با شناخت احساسات خود و دیگران و کنترل و مدیریت احساسات آغاز می شود و جنبه های مختلفی دارد.  

رشد روانی و عاطفی چگونه است؟

رشد عاطفی، مسیر تجربه و درک احساسات و عواطف، همچنین قدرت بیان و ابراز احساسات است، که از دوران کودکی شروع شده و شکل می گیرد. رشد عاطفی ابعاد گوناگونی دارد. اولین مرحله ی رشد عاطفی، شناخت احساسات و عواطف است و سپس درک این موضوع که این احساس چگونه و چرا به وجود می آید و در نهایت، تشخیص احساسات خود و دیگران و توانایی ابراز آن.
رشد عاطفی از نخستین روزهایی که یک نوزاد به دنیا می آید، شروع می شود و تا بزرگسالی ادامه دارد. احساسات اصلی خشم، ترس، غم و شادی اولین عواطفی هستند، که کودکان مشاهده و تجربه می کنند. همچنان که رشد عاطفی در کودک افزایش می یابد، احساسات دیگر مانند کم رویی، احساس گناه، شرم و همدلی نیز رشد پیدا می کند. در رشد و بلوغ عاطفی کودک، والدین نقش مهمی ایفا می کنند. زیرا اولین پیوند بین کودک و محیط بیرون، والدین هستند. تاثیری که والد بر کودک می گذارد، سازنده ی اولین تعامل او با دیگر کودکان و تعیین کننده ی نوع تعامل کودک با جهان اطراف است.  

اینفوگرافیک رشد روانی و عاطفی

ارتباط بین رشد عاطفی و دلبستگی ایمن

یکی از مهم ترین و موثرترین عوامل در رشد عاطفی کودکان که زمینه ی زندگی عاطفی آن ها را شکل می دهد، سطح دلبستگی ایمن و درواقع احساس دلبستگی است، که کودک با والدین مخصوصا مادر خود دارد. اگر نیازهای اولیه کودک به خوبی پاسخ داده شود، کودک دنیا را محیط امنی می شناسد و با اعتماد به محیط اطراف رشد می کند. برداشت اولیه او از دنیا این است، که انسان هایی قابل اعتماد و پاسخگو دارد. بنابراین احساس دلبستگی ایمن خواهد داشت.
اولین ارتباطات کودک زمینه ساز روابط اجتماعی او خواهد بود. دلبستگی در کودکان در صورتی که ایمن باشد، باعث می شود کودک بدون نگرانی و با حس آزادی به جستجو در دنیای اطرافش بپردازد. از نظر کودک دنیا مکانی قابل پیش بینی و مورد اعتماد است و این بینش توانایی رشد کودک را تضمین می کند. دلبستگی ایمن در درک احساسات و کنترل خشم نقش مثبتی ایفا می کند.
و اگر عکس این اتفاق بیفتد، یعنی کودک دلبستگی ناایمن داشته باشد، در تعامل با جهان اطراف همیشه مراقب نشانه های خطر  خواهد بود. به موازات احساس خطر اضطراب و استرس در کودک تقویت می شود که باعث می شود، او در آینده به فردی پرخاشگر یا مطیع تبدیل شود، تا بتواند از خود در مقابل علائم خطر حمایت کند. دلبستگی ناایمن باعث می شود، کودک در بزرگسالی نیز این احساس ناامنی را به روابط خود انتقال بدهد.  

عوامل موثر در رشد روانی و عاطفی

برای این که یک کودک بتواند احساس خود را بروز بدهد، ممکن است عوامل زیادی موثر باشند. که به رشد روانی او کمک کنند یا باعث کند شدن روند رشد عاطفی وی شوند. از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1-رشد روانی و عاطفی | الگوهای رفتاری کودک

رفتارهای پدر و مادر کودک و اولین مراقبین او تاثیر بسیار زیادی در رشد روانی او خواهد داشت. ممکن است سیستم های آموزشی زیادی برای بهبود رشد عواطف وجود داشته باشد. اما نمی توان تاثیر الگوی والدین را نادیده گرفت. زیرا کودکان از راه مشاهده، تعامل با اطراف را می آموزند. زمانی که شما احساسات متفاوت را تجربه کرده و واکنش نشان می دهید، هنگامی که با دیگران تعامل اجتماعی و عاطفی دارید و در تمام زمان هایی که شما با احساسات خود روبرو شده و به آن ها پاسخ می دهید، کودک شما ناخوداگاه، شیوه شما را از طریق مشاهده دریافت می کند. الگوی های رفتاری مناسب یکی از مهمترین نکات در تربیت کودک است.

2-پاسخ به عواطف کودک

میزان پاسخی که شما به عواطف کودکان می دهید، زیربنای رشد عاطفی کودکان است. رشد روانی کودک در گرو برخوردهای صحیح و سیستم پاسخگویی موثر و درست شما است. به عنوان مثال پاسخی که شما به گریه کودک خود می دهید، می تواند در رشد عزت نفس کودک و خودباوری او بسیار تاثیر گذار باشد.
کودکی که در زمان های گریه مورد پذیرش والدین قرار نمی گیرد، می آموزد که موجود دوست داشتنی نیست و عواطف خود را پنهان می کند، تا مقبول والدین باشد. به این طریف احساس عزت نفس او لطمه می بیند و رشد روانی او با مانع روبرو می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره نشانه های عزت نفس پایین کلیک کنید.

3-رشد روانی و عاطفی | استرس در خانواده

شرایط زندگی همراه با استرس، روی احساسات کودکان تاثیر منفی می گذارد. استرس مانع کودک برای بیان و ابراز احساسات او شده و احساس ناامنی او را افزایش می دهد. در خانه ای که هیجانات منفی بالا وجود دارد، مجالی برای خوداظهاری ایمن کودک و دریافت پاسخ مسئولانه باقی نمی ماند. بدین ترتیب رشد روحی و روانی کودک کند پیش می رود. برای آگاهی بیشتر از تاثیرات منفی استرس والدین بر کودکان کلیک کنید.

4-هنجارها و باورهای جامعه

این که جامعه نسبت به روش های مختلف بروز عاطفه چه عکس العملی نشان می دهد، می تواند بر شیوه واکنش کودکان نسبت به احساسات درک شده، تاثیر بگذارد. در جوامعی که برای بیان عواطف، ارزش گذاری مطلوب اتفاق می افتد، افراد در بیان عواطف خود احساس ناراحتی نمی کنند و خوداظهاری امنی خواهند داشت.

5-تاثیر شخصیت و ژن در رشد روانی و عاطفی

صفات ارثی هر انسانی با دیگری متفاوت است و هر کسی ممکن است در مواجهه با مسائل مختلف، واکنش متفاوتی داشته باشد. وراثت در بیان احساسات و ابراز حالات روحی و روانی تاثیر غیرقابل انکاری دارد. مثلا افراد درونگرا در بیان احساسات مانند افراد برونگرا رفتار نمی کنند. شخصیت درونگرا در ابراز عواطف خود، رفتار محافظه کارانه ای پیش می گیرد و کندتر خود را بروز می دهد. اما برونگرا راحت تر و بازتر رفتار می کند و در اشتراک گذاشتن عواطف خود کمتر نگرانی دارد. برای کسب آگاهی بیشتر درباره برون گرایی کلیک کنید.  

برای رشد روانی و عاطفی کودک چه باید کرد؟

رفتار کودکان بسیار متغیراست و سریع از یک حالت به حالت دیگر تغییر می کند. به سرعت تغییر روحیه می دهند. مم