تنبیه کودک حتی در خانوادههایی که به تربیت صحیح فرزندانشان اهمیت میدهند، یک شیوه تربیتی محسوب میشود. اما اکثر مشکلات خانوادهها در ارتباط با فرزندان خود ناشی از عدم آگاهی از شیوههای درست تربیتی است. هر پدر و مادری قوانین خانه و ارزشهای اخلاقی خاصی را در نظر میگیرند و مطابق آن تلاش میکنند تا فرزندانشان به آنها پایبند باشند. آنها برای این کار از انواع روشهای تشویق و تنبیه استفاده میکنند. درست است که این روشها میتواند در تغییر رفتار فرزندتان تاثیر داشته باشد، اما اگر به شیوه درستی به کار گرفته نشوند، اثرات مخربی خواهد داشت. شما با عنوان والدین باید بدانید که نقش مهمی در شکل گیری رفتارها و مهارتهای گوناگون در فرزند خود دارید و میتوانید به بهداشت روانی او کمک کنید. همچنین باید بتوانید رفتارهای خود را کنترل کرده و با روشهای سالم تنبیه، رفتاری را در کودک خود اصلاح و یا جایگزین نمایید.
تنبیه، یکی از روشهای تربیتی برای تغییر رفتار است که در واقع برای کاهش یا حذف یک رفتار بد از آن استفاده میشود. تنبیه به دو صورت مثبت و منفی از جانب والدین و مربیان برای از بین بردن رفتارهای ناپسند انجام میگردد. البته اصطلاحات مثبت و منفی که در این جا به کار بردهایم به معنای خوب یا بد نیست، بلکه به اضافه یا حذف یکسری عوامل اشاره دارد. شما با دریافت مشاوره کودک میتوانید از اشتباهات رایج تربیتی والدین پرهیز کرده و مناسبترین برخوردها را در مقابل فرزندانتان اتخاذ کنید.
برای اطلاع از اشتباهات رایج تربیتی والدین کلیک کنید.
در تنبیه مثبت عامل ناخوشایندی برای کاهش رفتار به کودک ارائه میشود. رفتارهایی مانند کتک زدن، داد زدن نمونههایی از تنبیه مثبت هستند زیرا چیزی که برای کودک خوشایند نیست اعمال میشود تا او دیگر به رفتار سابق خود ادامه ندهد.
تنبیه منفی در حقیقت همان محروم کردن است. برای مثال کودکی را درنظر بگیرید که مدام اتاقش را به هم میریزد. بسیاری از مادرها برای آنکه این رفتار را کاهش دهند فرزندشان را از چیزی که دوست دارد محروم میکنند. مثلا به او میگویند "اگر دوباره این کار را بکنی دیگر از دیدن تلویزیون خبری نیست"، یا "دیگر اجازه بازی با اسباب بازیهایت را نداری". توجه داشته باشید که این نوع تنبیه باعث میشود که رفتار کودک برای مدت زمان کوتاهی خاموش گردد و تنبیه شما اثربخشی لازم را نداشته باشد.
به دلیل آثاری که تنبیه نامناسب بر کودک میگذارد، چگونگی و زمان اجرای یک تنبیه بسیار اهمیت دارد. تنبیه اگر به درستی اعمال شود، مانع از رفتارهای نامناسب کودک میشود. برای استفاده از اين ابزار تربيتی باید به زمان تنبيه، مقدار تنبيه، نوع تنبيه و شرايط سنی تنبيه شونده توجه کرد. در غير اين صورت ممکن است پيامدهای منفی تنبيه، بيشتر از آثار مثبت آن باشد.
علاوه بر موارد ذکر شده، تنها زمانی مجاز به استفاده از تنبیه هستید که روشهای تشویق کودکان تاثیری بر رفتار کودک شما نداشته باشد. هنگام استفاده از تنبیه به موارد زیر توجه کنید.
برای اطلاع از روشهای تشویق کودکان کلیک کنید.
تنبیه نباید به شکل انتقام درآید. برای مثال مادری که از سر و کله زدن با کودکش خسته شده، صبر میکند تا همسرش به خانه آمده و شکایت بچه را بکند. پدر نیز برای به دست آوردن مهر همسر و دادن درسی به کودک، فرزندش را تنبیه میکند. مداخله شخصی ثالث میان مادر و فرزند جنبه انتقام و جبهه بندی در رابطه خانوادگی میشود.
تنبيه بايد برای اصلاح رفتاری خاص و بازداری از رفتارهای نامطلوب باشد. در غير اين صورت تنبيه نه تنها به اصلاح رفتار کمکی نمیکند؛ بلکه پيامدهايی منفی در پی خواهد داشت. برای نمونه، تنبيه ممکن است به رفتارهای ناهنجارتری مانند فرار کودکان يا نوجوانان از خانه بيانجامد.
بسیار اهمیت دارد که به دنبال رفتاری که شما خواهان کاهش آن هستید، رفتاری را به عنوان جایگزین مطرح کنید. تنبیه بدون آنکه به فرزندتان بگویید چه رفتاری را جایگزین کند تاثیر مثبتی نخواهد داشت.
در بيشتر موارد تنبيه بايد پنهانی صورت گيرد. با تنبیه فرزندتان در جمع احساس حقارت را در او پرورش داده و به عزت نفس او آسیب میزنید.
در زمانی که میخواهید تنبیهی بکنید، تفاوتهای فردی و میزان اشتباه کودک را در نظر بگیرید. شیوهای که تنبیه میکنید باید با سن و روحیه فرد متناسب باشد.
برای مثال کودکی را تصور کنید که به بازیهای کامپیوتری علاقه زیادی ندارد. مادر و پدر او تصمیم میگیرند به خاطر درس نخواندن او را تنبیه کنند؛ پس با محروم کردن فرزندشان از بازیهای کامپیوتری او را ترغیب به درس خواندن میکنند. اما این کارشان چندان نتیجه بخش نمیباشد، چراکه حذف بازی کامپیوتری برای کودک اهمیت زیادی ندارد.
به طور کلی تنبیه مثبت به دو صورت بدنی و غیر بدنی تقسیم بندی میشود. تنبیه بدنی کودکان به هیچ وجه تایید نمیشود، حتی تنبیه غیر بدنی به عنوان آخرین راهکارهای تربیتی توصیه میگردد. در واقع تا زمانی که شما اثربخشی روشهای تشویقی را امتحان نکردهاید استفاده از تنبیه به صلاح فرزند شما نیست. بنابراین استفاده از تنبیههای بدنی به هیچ وجه توصیه نمیشود و به عنوان آخرین راههای پیش رو در تربیت کودکان مطرح میگردد. در ادامه در مورد انواع تنبیه غیر بدنی به صورت اجمالی بحث خواهیم کرد.
برای شناخت بیشتر در زمینه تربیت کودک کلیک کنید.
در تهديد بايد ظرفيت و توان کودک در نظر گرفته شود. سن، پیشینه عاطفی و روانی کودک بر لحن و نوع تهدید موثر است. تهدیدها نباید در مورد جدایی، طرد و مرگ باشد. حتی در هنگام تهدید نیز کودک باید این اطمینان را داشته باشد که در هر شرایطی شما در کنار او هستید.
سرزنش ممکن است تنها شامل يک نگاه عادی و يا يک نگاه معنادار همراه با بيان پيامدهای رفتار نادرست باشد. زیاده روی در سرزنش منجر به به وجود آمدن احساس گناه شدید در فرزندتان میشود.
قهر کردن میتواند به رابطه شما و کودکتان آسیب بزند. این رفتار احساس عدم اطمینان به فرزندتان میدهد. احساس دوست داشتنی نبودن و نداشتن عشقی بدون قید و شرط او را به این باور میرساند که تنهاست و خود ارزشی واقعی ندارد. شما در عین حال که به فکر تربیت او هستید باید به او اطمینان بدهید که در همه شرایط رابطه بین شما و او حفظ خواهد شد.
برای اطلاع بیشتر در زمینه قهر طولانی و پیامدهای آن کلیک کنید.
استفاده مداوم از تنبیه در طولانی مدت، حتی اگر به درستی اعمال شود؛ آثار مفید آن را از بین میبرد. اگر از
دیدگاه ها
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای مورد نیاز نشانه گذاری شده اند*