بحران هویت چیست | دلایل و نحوه درمان بحران هویت

آیا می‌دانید بحران هویت به چه معناست؟ آیا از نقشی که در زندگی دارید مطمئن هستید؟ چقدر با خود واقعیتان آشنایی دارید؟ پاسخ به این سؤالات در زندگی هر انسانی اهمیت بسیار زیادی دارد. بحران هویت یکی از مهم‌ترین تعارضاتی است که مردم در طول دوره‌ی زندگی با آن رو به رو می‌شوند. بحران هویت ممکن است برای تمامی افراد اتفاق بیفتد و زمانی است که فرد هویت خود را گم کرده و نمی‌داند که چه جایگاهی در زندگی دارد؛ روش‌های مختلفی را برای رسیدن به یک هویت واحد به احتمال زیاد امتحان میکند و حتی شاید بارها شکست بخورد. در این مقاله راه‌هایی را برای درمان بحران هویت ذکر کرده‌ایم. پیش از آن توصیه می‌کنیم مقاله هویت یابی را نیز مطالعه کنید.

هویت چیست؟

در تعریف هویت به شکلی ساده، احساس فرد نسبت به خودش و آگاهی او از جایگاهی که دارد، مطرح می‌شود. هویت هر شخص پاسخی است برای سؤال «من کیستم؟» برای مثال؛ هویت شما ممکن است این باشد که یک زنِ صادق، خون گرم، حمایت گر، باهوش و گاهی اوقات بدبین هستید. بنابراین شما هر جا که می‌روید هویتتان را با خود می‌برید. ادراک شما از اعمالتان، افکارتان و تعاملاتتان با دیگران تحت تاثیر همین هویتی که برای خود تعریف کرده‌اید قرار می‌گیرد. پس هویت تعریف هر کس از خودش است که شامل ارزش‌ها، باورها و شخصیت او است، به علاوه نقش‌های افراد در جامعه و خانواده، علایق، خاطرات و امیدشان به آینده را نیز شامل می‌شود.

برای درک بهتر فردی را در نظر بگیرید که نمره‌ی بسیار عالی در یک امتحان می‌گیرد، این موفقیت را با این ذهنیت خود که آدم با استعدادی است تطبیق می‌دهد. به همین ترتیب زمانی که فرد کاری اشتباه، بد و به طور ساده مخالف با هویتش انجام می‌دهد، تلاش خواهد کرد تا با اختصاص دادن این رفتار به کسان یا موقعیت‌های دیگر از خودش دفاع کند (برای مثال؛ من در امتحان مردود شدم چون استاد سوالات را دوپهلو طرح کرده بود).

اینفوگرافیک بحران هویت

بحران هویت چیست و چگونه آغاز می‌گردد؟

بحران هویت می‌تواند در دوران نوجوانی رخ دهد، به طور معمول هویت قبل از بزرگسالی پیشرفت می‌کند و لازم است مرحله‌ی نوجوانی را ترک کند تا بتواند به عنوان یک بزرگسال عمل کند. بدون کشف هویت در این دوران، بحران هویت با علائمی مانند دوری از اجتماع، ارتکاب به جرم یا مصرف مواد، رفتار‌های منفی، و عدم اطمینان به اهداف یا هویت رخ می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه بحران نوجوانی کلیک کنید.

تفحص و گسترش هویت یکی از مهم‌ترین فاکتورها برای جلوگیری از بحران هویت است. دوستان و افرادی که نوجوان انتخاب می‌کند بسیار نقش مهمی در این دوران دارند. اعتماد به نفس بالا به نوجوان این توانایی را می‌دهد که بتوانند انتخاب‌هایی بهتر و مناسب‌تر داشته باشد. پیشنهاد می‌کنیم مقاله راه های افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان را بخوانید.

نشانه‌های بحران هویت

فرد در خلال بحران هویت دچار آشفتگی و سردرگمی در مورد نقش‌های خود در خانواده و جامعه می‌شود و مدام در حال رنج کشیدن است. در این وضعیت احساس می‌کند منزوی، مردد، افسرده، تهی و مضطرب شده‌است. فرد امید خود را از دست می‌دهد. او می‌داند لازم است تصمیمات مهمی را اتخاذ کند، اما برای آن‌ها کاری از دستش بر نمی‌آید و در مورد همه چیز تردید دارد. از طرفی نوعی فشار از سوی جامعه و خانواده بر روی خود حس می‌کند. در طی این آشفتگی فرد به جای پیشرفت، پسروی می‌کند و مدام دچار دوگانگی و تضاد می‌شود.

دلایل بروز بحران هویت

روانشناسان ریشه‌ی فقدان هویت را در دوران کودکی می‌دانند؛ در صورتی که فرد از لحاظ روحی و روانی به طور کامل تغذیه نشده‌باشد، در بزرگسالی نمی‌تواند به شناخت خود بپردازد و باورهای مرتبط با هویت خود را شکل بدهد. اریک اریکسون روانشناس برجسته، معتقد است که محیط نقش حیاتی در ایجاد آگاهی از خود و شکل دادن احساسات در کودک را بازی می‌کند. او بیان کرد مراحل رشد در هشت مرحله که به هم مرتبط هستند طی می‌شود که اگر ما آن‌ها را به درستی طی کنیم نتایج مثبتی در مورد هویت به دست می‌آید.

دلایل بروز بحران هویتی از نظر اریکسون

یکی از مهم‌ترین این مراحل هویتی که اریکسون ذکر کرد، از زمان تولد تا یک سالگی است، که مرحله‌ی «اعتماد پایه و بی اعتمادی پایه» نام دارد. مراقبان کودک در ایجاد حس اعتماد نقش دارند، اگر حس اعتماد در این مرحله ایجاد نشود کودک مجبور است باور کند که جهان غیر قابل اعتماد و متناقض می‌باشد، این باور می‌تواند منجر به این شود که کودک خودش نیز غیر قابل پیش بینی و اعتماد است.

همچنین اریکسون دوران نوجوانی را زمانی دانست که بحران هویت رخ می‌دهد، در این مرحله او هویت را همراه با پریشانی دانست، جایی که فرد یاد می‌گیرد با خودش صادق باشد. اما اگر در محیط سالم که لازمه یادگیری درس‌های زندگی در دوران کودکی است، حضور نداشته باشد احتمال این که با موفقیت از این مرحله بگذرد کم شده و با ورود به بزرگسالی سرگردانی و کمبود‌ها درباره‌ی هویتش آشکارتر می‌شود. روش‌های تربیت فرزند مناسب می‌تواند نوجوانان را برای گذر از این مرحله آماده سازد. در این مسیر می‌توانید از مشاوره کودک کمک بگیرید.

نقش خانواده در شکل گیری هویت و بحران هویت

خانواده نقش اساسی در شکل گیری هویت فرزندان و اعضای خانواده دارد. والدینی که هویت مشخصی را برای خود شکل نداده‌اند و خود دارای بحران هویتی هستند، مانع از پیشرفت اعضای خانواده و شکل‌گیری هویت واحد در آن‌ها می‌شوند. از این منظر خانواده‌هایی که مهر و محبت در آن‌ها وجود ندارد، خانواده‌ای که والدین در آن درگیر اعتیاد، خیانت، فقر فرهنگی و مشکلات زناشویی هستند، نه تنها در شکل گیری هویت به فرزندان خود کمک نمی‌کنند بلکه باعث به وجود آمدن بحران هویت در آن‌ها می‌شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر از نقش خانواده در شکل گیری هویت نوجوانان کلیک کنید.

درمان بحران هویت

اگر با احساسات خود در حال مبارزه و کنکاش هستید، هر نوع درمان گفتاری و روانی می‌تواند مناسب باشد (مانند دوره‌های کوتاه مدت درمان‌های شناختی رفتاری). این نوع درمان‌ها می‌تواند ساختار و زمینه‌ای را به وجود بیاورند که شما به کشف خواسته‌ها، نیازها و علایقتان بپردازید و تحلیل شود که چرا می‌ترسید به هویت خود متعهد شوید. یکی از شرایط خوب این درمان‌ها این است که شما تعیین کننده در برنامه و آنچه که برایتان مهم است می‌باشید.

امروزه بسیاری از درمانگران کار خود را بر روی مراجعان متمرکز می‌کنند و اگر شما به دنبال شناخت از خود هستید، می‌توانند در این مسیر یاری رسان‌های مناسبی باشند. مشاوره خانواده به شما کمک می‌کند تا با خود و احساسات خود کنار بیایید و بتوانید یک زندگی پربارتر را ایجاد نمایید.

راهکارهایی برای رفع بحران هویت

راهکارهای زیر به شما کمک می‌کنند تا در یافتن هویت خود به صورت فردی مستقل، موفقیت‌آمیز عمل کنید. توجه داشته‌باشید که رسیدن به هویتی واحد، در نهایت به باورها و منبع کنترل شما بستگی دارد. آیا کنترل زندگی خود را در دست دارید؟ یا مدام خود را قربانی محیط می‌پندارید؟

1. بررسی هویت

به دنبال جستجوی هویت خود باشید؛ خصوصیات و خلقیات خود را یادداشت کنید. برترین‌ها را تقویت و خصوصیات نامناسب را کاهش دهید. ارزش‌های خود را بررسی کنید. چه چیزی در زندگی برای شما مهم‌تر است؟ زندگیتان را با چه اصولی تعریف می‌کنید و چگونه به این اصول دست یافته‌اید؟ سعی کنید چهارچوب‌هایی را در مورد مسائل اخلاقی، رفتاری، مذهبی، شغلی، تحصیلی و... برای خود مشخص کنید. در این زمینه لازم است تحقیقات و مطالعات خود را بالا ببرید.

2. تصور خود در بهترین حالت

در این مورد تجسم سازی کمک بسیار زیادی به شما می‌کند. تصور کردن خود در بهترین حالت و با جزئیات به شما کمک می‌کند تا به خود اعتماد و امید بیشتری داشته‌باشید؛ علاوه بر این تصور کردن خود در بهترین وضعیت به صورت ناخودآگاه به شما کمک می کند به آن وضعیت برسید. هر چند که لازم است تمام تلاش ذهنی و فیزیکی خود را برای بهبود شرایط و رسیدن به هویتی واحد به کار ببرید. این کار شما را مجبور می‌کند هویت کنونی خود را به طور دقیق بررسی کنید و برای رسیدن به بهترین خود تلاش کنید.

3. آمادگی برای تغییر و تحول در زندگی

خودتان را برای ایجاد تغییرات گسترده در زندگی آماده کنید. برای این که از وضعیت آشفتگی هویتی خارج شوید، لازم است تغییرات بزرگ را بپذیرید و برای ورود آن‌ها به زندگی خود آمادگی داشته‌باشید. در این مسیر لازم است به خودشناسی برسید؛ با خود بیاندیشید از این زندگی چه می‌خواهید و چه آرزوهایی دارید؟ برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد خودشناسی کلیک کنید.

4. گسترش روابط بین فردی

روابط دوستانه‌ی خود را گسترش دهید. ارتباط با دیگران باعث می‌شود از حالت انزوا بیرون بیایید و به ثبات در هویت خود دست یابید. داشتن رابطه قوی با دوستان و خانواده علاوه بر این که در شما احساس تعلق خاطر ایجاد می‌کند، کمک می‌کند تا نقش‌ها و به دنبال آن هویت خود را بهتر بشناسید. به دوستان خود پیامک بزنید، روابط فراموش شده‌ی خود را از سر بگیرید و با آن‌ها بیرون بروید. برای اطلاع از سایر چالش های دوران نوجوانی کلیک کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه بحران هویت می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.