سبک رفتار منفعلانه

سبک رفتار منفعلانه یکی از سبک های رفتاری می‌باشد که ارتباط مستقیمی با سبک رفتار پرخاشگر دارد به طوری که از آن به عنوان پرخاشگری پنهان هم تعبییر می‌شود. همه انسان‌ها در مواجهه با هرچیزی و در روزمره خود نوعی رفتار را نشان می‌دهند و واکنش‌هایی دارند. این رفتارها و واکنش‌ها در هرکسی به سبک خاصی است و به چند دسته تقسیم می‌شوند. در بین این دسته‌های رفتاری گروهی وجود دارد که همیشه می‌خواهند افراد اطرافشان را راضی نگه دارند و برای این اتفاق خودشان را نادیده می‌گیرند. هیچ وقت اجازه نمی‌دهند اطرافیان ناراحت شوند تا موقعی که این رفتار را دارند افراد دیگر از آن ها حمایت می‌کنند. این دسته از سبک رفتاری را سبک رفتار منفعلانه می‌نامند که ویژگی‌های مربوط به خودشان را دارند. افراد با این سبک رفتار بسیار آسیب‌پذیر هستند.

چهار سبک رفتاری

هر فردی سبک ارتباطی منحصر به فرد خود را دارد. روشی که در آن با دیگران تعامل و تبادل اطلاعات می کند. چهار سبک ارتباطی اساسی وجود دارد: منفعل، تهاجمی، منفعل-تهاجمی و قاطعانه. درک هر سبک ارتباطی و اینکه چرا افراد از آن ها استفاده می کنند بسیار مهم است. برای مثال، سبک ارتباط قاطعانه مؤثرترین است، زیرا بهترین جنبه‌های همه سبک‌های دیگر را در بر می‌گیرد. وقتی این چهار سبک را تجزیه می کنیم، ویژگی های هر سبک، عبارات استاندارد و اینکه چه چیزی آن ها را منحصر به فرد می کند را بهتر درک خواهیم کرد.

سبک رفتار منفعلانه

افرادی که از سبک ارتباط منفعلانه یا غیرفعال استفاده می کنند اغلب بی تفاوت عمل می کنند و تسلیم دیگران می شوند. ارتباط گیرندگان منفعل معمولاً در بیان احساسات یا نیازهای خود شکست می خورند و به دیگران اجازه می دهند تا خود را ابراز کنند. اغلب، فقدان ارتباط بیرونی یک ارتباطگر منفعل می تواند منجر به سوء تفاهم، ایجاد خشم یا رنجش شود. در عین حال، این افراد ارتباطی می توانند در هنگام بروز تعارض ایمن تر صحبت کنند، زیرا به احتمال زیاد از رویارویی اجتناب می کنند یا از تنش با دیگران سر باز می زنند. افراد با سبک ارتباطی منفعل اغلب فقدان تماس چشمی، وضعیت بدنی نامناسب و ناتوانی در «نه گفتن» را نشان می دهند. ارتباط گیرندگان منفعل نیز به گونه ای عمل می کنند که می گویند "مردم هرگز احساسات من را در نظر نمی گیرند." اما ارتباط‌گرهای منفعل نیز به راحتی می‌توانند با آن ها کنار بیایند زیرا دیگران را دنبال می‌کنند و «با جریان پیش می‌روند». نمونه هایی از عبارات مورد استفاده کسانی که از سبک ارتباطی منفعل استفاده می کنند یا ممکن است باور کنند عبارتند از: "واقعاً آنقدرها مهم نیست." "من فقط می خواهم صلح برقرار کنم".

ارتباط سبک رفتار منفعلانه با پرخاشگری

سبک رفتار منفعلانه ارتباط مستقیمی با سبک رفتار پرخاشگر دارد به طوری که از آن به عنوان پرخاشگری پنهان هم تعبییر می‌شود. وقتی همه خواسته‌هایش را برای دیگران کنار می‌گذارد و نیازهایش را برای نیازهای آن ها نادیده می‌گیرد، فداکاری بیش از حد او باعث می‌شود که خشم و ناراحتی در او رشد پیدا کند. هرچه بیشتر به این رفتار ادامه دهد خشم درونی او افزایش پیدا می‌کند و در نهایت به جایی می‌رسد که خشمش بیرون می‌زند و با خشونت خواسته خودش را بیان می‌کند.

ویژگی های سبک رفتار منفعلانه

افرادی که به سبک منفعلانه رفتار می کنند علاوه بر بی تفاوتی نسبت به دیگران دارای ویژگی های رفتاری دیگری نیز هستند که در ادامه بررسی می شوند.

1-اضطراب

همیشه نگران هستند و می‌ترسند. این که نمی‌توانند خواسته‌شان را بگویند و از یک سری مسائل می‌ترسند همیشه در آن‌ها اضطراب ایجاد می‌کند. در برخورد با آن‌ها متوجه می‌شوید که هیچ‌وقت با شما ارتباط چشمی برقرار نمی‌کنند.

2-اعتماد به نفس پایین

اعتماد به نفس آن‌ها به شدت پایین است و از پس کارهای بسیار ساده هم در اجتماع برنمی‌آیند و همه چیز را به افراد دیگر می‌سپارند.

3-سرگردان بودن یکی از انواع ویژگی های سبک رفتار منفعلانه

همیشه در هر قسمت از زندگیشان سرگردان هستند و نمی‌دانند باید چه کاری انجام دهند. هیچ برنامه‌ای برای خودشان ندارند و مدام در حال شکست هستند.

4-توانایی نه گفتن ندارند

برای این که بقیه را راضی نگه دارد هیچ وقت از کلمه «نه» استفاده نمی‌کند. امکان ندارد که شما از آن‌ها کلمه نه را بشنوید یا این که با شما در چیزی مخالفت کنند حتی اگر هیچ علاقه‌ای به آن شرایط و کار نداشته باشند.

برای آگاهی بیشتر در زمینه چگونگی نه گفتن کلیک کنید.

5-ناتوان

در انجام دادن کارها ناتوان هستند به دلیل این که هیچ کدام از آن‌ها را هیچ وقت انجام نداده‌اند و هیچ قدرتی برای این کار ندارند. همیشه باید کسی در کنارشان باشد تا کاری را انجام دهند.

6-بسیار آرام

این آدم‌ها بسیار آرام هستند و هیچ جنب و جوشی از خودشان نشان نمی‌دهند. در هر اجتماعی که حضور داشته باشند هیچ وقت در بحث‌ها و کارهای جمعی شرکت نمی‌کنند و ساکت‌ترین فرد جمع هستند.

7-نگرانی های سبک رفتار منفعلانه

• ترس از مخالفت:  او از این که اطرافیان با او مخالفت کنند یا این که او را طرد کنند می‌ترسد، به همین دلیل سبک رفتار منفعلانه را برمی‌گزیند.
• ترس از خشم دیگران: او از این که با مخالفت و بیان نظرش خشم دیگران را برانگیزد و باعث شود که با این کار، آن‌ها نسبت به او رفتار پرخاشگانه‌ای نشان دهند می‌ترسد.
• ترس از نرسیدن به خواسته : او در بیشتر موارد می‌ترسد با نه گفتن و بیان خواسته‌هایش به چیزی که می‌خواهد نرسد.
• ترس از قضاوت: نگرانی این که دیگران او را قضاوت کنند و راجب او صحبت کنند و نظر دهند یکی از ترس های بزرگی است که در آن‌ها وجود دارد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سبک های زندگی کلیک کنید.

علت ایجاد سبک رفتار منفعلانه

رفتار های منفعلانه ناشی از عوامل زیادی از جمله محیط، شرایط خانوادگی و حتی ژنتیک است. در ادامه این موارد بررسی می شوند.

1-محیط

وقتی که شخصیت فرد هنگام کودکیش در حال شکل گیری است، محیط و خانواده نقش بسیار مهمی در شکل گیری رفتار او دارند. اگر در صورت ایجاد یک اشتباه کوچک، خانواده او را طرد کنند و از جملاتی مانند «دیگه دوستت نداریم، دیگه تورو نمیخوایم » استفاده کنند به او یاد می‌دهند که هیچ وقت برخلاف میل دیگران رفتار نکند تا او را دوست داشته باشند و از او ناراحت نشوند. اگر همیشه تشویق شود که رفتارش مطابق میل دیگران باشد و آن ها را در هر شرایطی راضی نگه دارد هیچ وقت خودش را در اولویت نمی‌بیند و سبک رفتاریش به منفعلانه تبدیل می‌شود.

2-ژنتیک

ژنتیک همیشه تاثیرات را بر رفتار و شخصیت فرد دارد. عموما افراد بخشی از صفاتشان را از همان بدو تولد به همراه دارند و بخش عمده ای از آن را ژنتیک دربرمی‌گیرد.اگر خانواده فرد همیشه در پی راضی نگه داشتن باشند و هیچ وقت به خودشان توجه نکنند ممکن است خود فرد هم رفتاری شبیه به آن‌ها داشته باشد و منفعل شود.

آسیب های سبک رفتار منفعلانه

افراد دارای سبک رفتاری منفعلانه دچار آسیب های زیادی هستند. احساس کمبود و خودکم بینی یکی از این آسیب ها است. برخی از آسیب های ناشی از این رفتار در ادامه بیان می شوئد.

1-خود را مقصر نمی‌داند

هر وقت اشتباهی از او سربزند خودش را مقصر نمی‌داند به دلیل این که همه کارهایش را باب میل و به خواسته های دیگران انجام می‌دهد. در این صورت او هیچ وقت قابل اعتماد نیست و مسئولیت هیچ چیز را به عهده نمی‌گیرد. همیشه دیگران را مقصر کاری که انجام داده است می‌داند.

2-کمبود

هیچ وقت به خواسته‌های خودش توجه نمی‌کند و برای خودش کاری انجام نمی‌دهد. کارهایی که دوست دارد را کنار می‌گذارد و به سراغشان نمی‌رود. در این صورت به شدت در جنبه‌های مختلف در او احساس کمبود ایجاد می‌شود که زندگی‌ را برایش زجرآور می‌کند.

3-نرسیدن به اهداف

همه انسان‌ها در زندگی هدف‌هایی برای خودشان دارند و برای رسیدن به آن‌ها تلاش می‌کنند. اما اگر چیزی مانع رسیدن به آن شود احساس شکست و ناراحتی می‌کنند و زندگیشان را بیهوده فقط به اتمام رسانده‌اند. انسان‌های منفعل اغلب به هدفشان نمی‌رسند و اغلب برای راضی بودن دیگران از ادامه و رسیدن به آن دست می‌کشند.

4-مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد

توسط افراد دیگر که همیشه به دنبال شخصی هستند تا خواسته هایشان را برآورده کنند مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند. آن ها بدون توجه به این انسان‌ها فقط به اهداف خودشان فکر می‌کنند. اشخاص با سبک رفتاری منفعل هیچ اعتراضی به این قضیه ندارند پس به راحتی می‌توانند آن افراد را به خواسته‌شان برسانند.

5-انزوا

از یک جایی به بعد از انسان‌ها متنفر می‌شوند و دیگر نمی‌خواهند با آن‌ها معاشرت کنند. می‌دانند که اگر باز در جمعشان حضور پیدا کنند فقط به خواسته آن‌ها توجه و خودشان را فراموش می‌کنند پس برای جلوگیری از این اتفاق در تنهایی خودشان فرو می‌روند واز حضور در اجتماع فرار می‌کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه گوشه گیری و انزواطلبی کلیک کنید.

6-افسردگی

همه آسیب‌هایی که به علت رفتار آن‌ها در زندگیشان صورت می‌گیرد او را دچار اختلال در روح و روانش می‌کند. احساس می‌کند که دیگر مهم نیست و همه چیز برایش ناراحت‌کننده می‌شود. هیچ چیز نمی‌تواند خوشحالش کند و روحیه‌اش را برای انجام همه کارها از دست می‌دهد. پس دچار افسردگی می‌شود.

در پیش گرفتن سبک رفتار قاطعانه

چگونه به یک ارتباط دهنده قاطع تبدیل شویم؟ درک نحوه ارتباط دیگران می تواند کلید انتقال پیام شما به آن ها باشد. به منظور ایجاد یک سبک ارتباطی قاطعانه تر، در اینجا چند نکته وجود دارد که باید در نظر داشته باشید:

مالکیت را در دست بگیرید (از ضمیر من در عبارت خود استفاده کنید). حفظ تماس چشمی را تمرین کنید. نه گفتن را یاد بگیرید و نیازها و خواسته های خود را با اطمینان بیان کنید. خود را به عنوان یک فرد قاطع تثبیت کنید. اکنون که در مورد سبک ارتباطی منفعلانه و ویژگی های آن یاد گرفتید، میزان دانش به دست آمده را در نظر بگیرید و آن را تا حدی در روزمرگی ها به کار ببرید. در ارتباطات مسیر خود را انتخاب و بر آن قاطعانه تاکید کنید. برای کسب آگاهی بیشتر از مشاوره روانشناسی مشورت بخواهید.