مراحل خشم | انواع مختلف خشم و مراحل آن را بهتر بشناسید

مراحل خشم چیست؟ خشم تا قبل از تبدیل شدن به یک رفتار قابل مشاهده مراحل پنهانی را در روان فرد طی کرده است. از جمله مراحل خشم عبارتند از شکل گیری، جرقه اولیه، انفجار و پیامد. وقتی انفجار خشم را مشاهده می کنید (مرحله ۳) گاهی اوقات آن را با جایی که احساس خشم شروع شده اشتباه می گیرید. مراحل اول است که دیده نمی شود اما پایه ای را می سازد که خشم بر آن بنا می شود. این موارد ممکن است از دو ساعت قبل یا در دو سال گذشته یا بیشتر از آن در طول دوران زندگی رخ داده باشد. دلایلی مانند ناکامی های کودکی، رویکرد ناامیدانه به وضعیت و طرد شدن و بیماری و خستگی بروز کند. برای دریافت مشاوره تلفنی فردی کلیک کنید.

 

هیجان خشم

خشم بدون شک یکی از پیچیده ترین عواطف انسانی است. حتی اگر حسی خام و بی‌رحمانه باشد صادقانه به نظر می‌رسد. معمولاً به‌عنوان مکانیزمی برای پوشاندن حالات ذهنی ناشناخته یا ناخواسته مانند ترس، غم، آسیب‌های فراموش شده، مسائل مربوط به عزت نفس و اعتماد به نفس عمل می‌کند. یک واکنش عاطفی طبیعی به موقعیت‌ها یا افرادی است که به نظر تهدیدکننده، غیرمحترمانه، آزاردهنده یا ناامیدکننده هستند.

خشم انواع مختلفی دارد که هر کدام می توانند جنبه های مختلفی از شما را نشان دهند و یا پنهان کنند. نمایش خشم چیزی است که برای مدتی قبل از انفجار ایجاد شده است. می تواند به دلیل مسخره کردن، از دست دادن یک بازی، گرسنگی، نگرش های ناکام کننده، نگرانی های خاص باشد مانند عزت نفس پایین. تاریخچه تجربیات، استرس ها و مرحله رشد کودک و بعد به عنوان یک بزرگسال شیوه بروز خشم را توضیح می دهد.

تظاهرات رفتاری آن می تواند از آزار صرف تا خشم تمام عیار متغیر باشد. با این وجود، این احساس به اندازه عشق، غم یا شادی احساس معتبر و ضروری برای روان فرد است. در مورد شخصیت شما، در مورد گذشته شما و چیزهایی که در زندگی بیشتر به آن ها اهمیت می دهید صحبت می کند. در عین حال احساسی است که نیاز به درون نگری و اقدام زیادی برای حل مسئله اساسی دارد. حتی اگر دلایل خشم یک نفر بیرونی به نظر برسد واکنش‌های او همیشه متعلق به خود اوست. هرچه فرد بزرگ‌تر می‌شود تنها مسئول انتخاب ها و واکنش ها خود او خواهد بود.

 

انواع مختلف خشم

متخصصین روانشناسی، شش بعد ابراز احساس خشم را معرفی کرده اند که می تواند به شناسایی انواع مختلف این احساس کمک کند. شش بعد دوقطبی خشم عبارتند از: جهت (درونی در مقابل بیرونی) منبع کنترل (درجه ای که فرد معتقد است بر خشم خود کنترل دارد) واکنش (تقابلی در مقابل مقاومت و انفعال) حالت (فیزیکی در مقابل کلامی) تکانشگری (کنترل شده در مقابل کنترل نشده) و عینی (ترمیمی در مقابل تنبیهی).

1-منفعل تهاجمی

یکی از رایج ترین و اجتناب‌پذیرترین نوع خشم بوده و مسلماً آزاردهنده‌ترین نوع عصبانیت برای اطرافیان است. خشم منفعلانه تهاجمی نشان دهنده رابطه ناسالم فرد با این احساس در درون خویشتن است. با این باور که هیجان خشم و بروز آن ذاتاً اشتباه، قابل مجازات یا از نظر اجتماعی غیرقابل قبول است. چنین باوری می تواند ناشی از آسیب ها یا آموزه های خاص دوران کودکی باشد؛ مانند اجبار به از بین بردن تمام احساسات منفی. این نوع خشم می تواند از نظر عاطفی و جسمی بسیار بیشتر از انواع آشکارتر آن برای ابراز کننده آن هزینه روانی در بر داشته باشد.

• نکات و دستورالعمل های مدیریت آن: ارتباط مجدد با خشم به عنوان یک احساس معتبر؛ بهبود مهارت های ارتباطی؛ بررسی و درمان ترس از رویارویی؛ تکنیک های آرام سازی

2-فرار ناگهانی

این نوع عصبانیت به گونه ای به وجود می آید که گویی از ناکجاآباد شکل گرفته است. یک واکنش تکانشی به هر چیزی است که حتی کوچکترین آن ها آزاردهنده تلقی می شود. از آنجایی که بسیار غیرقابل پیش‌بینی است در نهایت می‌تواند همه اطرافیان چنین فردی را مجبور کند تا روی انگشتان پا راه بروند یا به طور کلی از آن شخص دوری کنند. و طبیعی هم است زیرا این نوع تظاهر خشم می تواند از نظر عاطفی و فیزیکی بسیار مخرب باشد.

• نکات و دستورالعمل های مدیریت این شکل از خشم: استفاده از روش ماشه ژورنالینگ؛ تکنیک های آرام سازی؛ شناسایی علائم فیزیکی قبل از طغیان.

3-عمدی و رفتاری

این نوع عصبانیت یکی از موارد مثبت است. به عنوان یک تکنیک توسط مدیران، مربیان، رهبران، فعالان و سایر افرادی استفاده می شود که علاقه آن ها به تبلیغات، ایجاد انگیزه و آماده سازی تیم ها یا مخاطبان خود برای یک نبرد، یک بازی، یک اعتراض یا یک تحول شخصی افزایش می دهد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه راه های افزایش انگیزه کلیک کنید.

این نوع خشم به روشی کاملاً مستقیم به صورت فیزیکی ظاهر می شود. یک فرد خشمگین می تواند به دیگری حمله کند یا شروع به شکستن اشیاء موجود در دم دست خود و یا محیط بکند. چنین فردی تمایل دارد ابتدا عمل کند و بعد فکر کند. این احساس می تواند بسیار طاقت فرسا بوده و همانطور که ظاهر شد ناگهان ناپدید شود.

• نکات و دستورالعمل های مدیریت آن شامل مشاوره مدیریت خشم؛ تکنیک های تنفس؛ درمان شناختی-رفتاری؛ یادگیری تشخیص نشانه های فیزیکی افزایش خشم می باشد. خود را از موقعیت متعارض خارج کنید تا کنترل خود را دوباره به دست آورید.

5-مراحل خشم |خود آزارانه

خشم خودازارگرانه خشم افرادی است که از شرم پنهان، احساس گناه و به طور کلی عزت نفس پایین برخوردار هستند. می تواند به طور غیرمستقیم با خودگویی منفی، سوء مصرف مواد، خودآزاری فیزیکی و الگوهای غذایی نامنظم بیان شود. همچنین می تواند در طغیان خشم نسبت به دیگران ظاهر شود که تنها احساس تنهایی، بیگانگی و گناه را عمیق تر می کند.

• نکات و دستورالعمل های مدیریت آن: درمان شناختی-رفتاری؛ تکنیک های روانشناسی مثبت؛ مراقبه ذهن آگاهی؛ یادگیری عشق و شفقت به خود و تأیید شخصی.

6-مزمن

این نوع از خشم بیانگر مسائل عاطفی طولانی مدت و حل نشده است. این افراد احساس خود را به طور غیرمستقیم و با ناامیدی و رنجش دائمی نسبت به دیگران و اغلب نسبت به خود نشان می دهند. این نوع از افراد احتمالاً به عنوان افرادی تلخ، پست یا کینه توز توصیف می شوند. می تواند به طور جدی بر سلامت روان، عاطفی و جسمی فرد تأثیر بگذارد.

• نکات و دستورالعمل های مدیریت خشم‌مزمن: هرچه این نوع خشم طولانی‌تر باشد ریشه‌های عمیق‌تری دارد. بنابراین روان‌درمانی طولانی‌مدت که بر دوران کودکی و نوجوانی تمرکز دارد ممکن است مفید باشد. مراقبه محبت آمیز؛ یادداشت های حاوی قدردانی نیز اثربخش است.

7-اعتیاد آور

این نوع خشم ارتباط نزدیکی با ترشحات آدرنالین و دوپامین دارد که فرد هنگام عصبانیت تجربه می کند. این یک نوع تجربه بالا رفتن(های شدن) طبیعی است که می تواند از نظر احساسی و جسمی اعتیادآور شود. همچنین، داشتن موضع قدرتمند نسبت به دیگران نیز در نیاز به تکرار این طرح ارتباطی نقش دارد. درست مانند بسیاری از اعتیادها آن ها از عادات رفتاری نیرو می گیرند و در نهایت چرخ کنترل فرد را به دست می گیرند. چنین الگوهای ارتباطی معمولاً در سایر اعضای خانواده دیده می شود. بنابراین می توان آن را در خانه آموخت.

• نکات و دستورالعمل های مدیریت: ممکن است یک فرد این رفتار را به عنوان یک مشکل نبیند؛ حتی زمانی که اطرافیان به او می گویند که این مشکل است. متقاعد کردن چنین فردی برای تغییر رفتاری که می‌داند باعث ایجاد احساس خوب در او می‌شود می‌تواند بسیار مشکل‌ساز باشد. مداخله خانواده؛ مدیتیشن؛ دوره های مدیریت خشم راه های درمان و کنترل می باشد.

8-اخلاقی

خشم اخلاقی به صورت خشم عادلانه نسبت به اعمال شخص دیگری که ناعادلانه، نادرست یا عیرمنطقی تلقی می شود ظاهر می شود. این افراد خود را قطب‌نماهای اخلاقی طبیعی می‌دانند و وقتی چیزی غیرقانونی در مقابل چشمان آن ها اتفاق می‌افتد نمی‌توانند به سمت دیگری نگاه کنند. این لزوماً یک نوع خشم مخرب نیست زیرا می توان آن را مهار کرد و به عنوان متور محرکه برای ایجاد یک تغییر بزرگ تر بر آن متمرکز شد. اما چنین فردی در خطر بیگانگی از محیط است. این نوع خشم می تواند ویژگی تیپ های شخصیتی خاص و مشخصه سندرم آسپرگر نیز باشد.

• نکات و دستورالعمل های مدیریت خشم اخلاقی: هرچه افراد صادق تر شما را احاطه کنند شانس بیشتری برای تشخیص این موضوع در خود خواهید داشت. تمرکز کار باید بر نیاز شدید به کنترل و انتقاد قضاوتی باشد.

 

مراحل خشم

افراد عصبانی در طول دوره‌های خشم برای تفکر روشن و منطقی مشکل دارند. کسانی که قبل از فکر کردن عمل می‌کنند و کسانی که در هنگام عصبانیت احساس می‌کنند کنترل بر خشم و اعمال پس از آن ندارند. درک نحوه عملکرد مغز شما در واقع می تواند به شما در کنترل موثرتر خشم و پرخاشگری کمک کند. مراحل خشم به ترتیب از مرحله اول تا مرحله ششم عبارتند از: فعال سازی، مدولاسیون، آماده سازی، بازخورد و غیرفعال کردن. در ادامه در مورد هر مرحله به تفصیل صحبت شده است.

1-فعال سازی

فعال سازی اولین مرحله خشم است و رویداد یا ماشه اولیه خشم به شمار می رود. این ماشه می تواند هر چیزی باشد. از کسی که شما را در ترافیک گیر می اندازد تا همسر یا شخص دیگری که با شما ارتباط دارد. نحوه درک شما از رویدادها تأثیر مستقیمی بر نحوه واکنش شما دارد. برای دریافت مشاوره خانواده کلیک کنید.

بنابراین اگر با یک ذهنیت ثابت با این مضمون هستید که همه و همه چیز به دنبال تحریک شما هستند به احتمال زیاد رویدادها را منفی تلقی خواهید کرد و با حالت تدافعی، عصبانیت یا پرخاشگری واکنش نشان خواهید داد. از سوی دیگر اگر خود را آموزش داده باشید که قبل از واکنش، ادراکات خود را آزمایش و بررسی کنید به احتمال زیاد با پاسخ مناسب تری به حل مسایل می پردازید.

2-مراحل خشم |مدولاسیون

در مرحله دوم، مدولاسیون یعنی اینکه شما رویداد فعال کننده سیستم عصبی خود چگونه درک و رتبه بندی می کنید. به عنوان مثال دوست شما دیر هنگام برای صرف شامی که شما تدارک دیده اید حاضر می شود (فعال سازی). شما معتقدید به این دلیل است که به شما یا وقت شما احترام نمی گذارد. به خود اجازه می دهید احساسات و افکار منفی خود را پررنگ کنید که همگی منجر به تحریک سطح شدت (تعدیل) می شود.

عصبانیت شما افزایش می یابد. با استفاده از مقیاس صفر تا ده که صفر بدون احساس و ده برابر با از دست دادن کنترل کامل بر خود است، متوجه می شوید که به سمت ده در حال حرکت هستید. مشکل بسیاری از افرادی که با مدیریت خشم و پرخاشگری دست و پنجه نرم می کنند این است که به وقایع و رویدادها با سطح شدت نامتناسب واکنش نشان می دهند.

3-آماده سازی

فعال سازی منجر به مدولاسیون (نحوه درک و ارزیابی رویداد) می شود که به نوبه خود منجر به شروع مرحله سوم یعنی آماده سازی می شود. اینجاست که شما آماده واکنش هستید. وقتی از کودک خواستید کفش‌های خود را بردارد و او به شما توجهی نمی کند و این سومین بار است که این اتفاق می‌افتد، عصبانی‌تر می‌شوید و اکنون ذهن و بدن شما آماده واکنش است. برای کسانی که در مدیریت خشم و پرخاشگری ضعف نشان می دهند اولین و تنها چیزی که می بینند آماده شدن برای پرش به مرحله مبارزه و حمله است. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه کنترل خشم در برابر کودک کلیک کنید.

همانطور که دکتر رونالد پاتر-افرون در کتاب مغز عصبانی می گوید شما می‌توانید با استدلال عینی، نگاه داشتن مسائل در چشم‌اندازی به شدت فردی با کنترل تکانه خداحافظی کنید و به خشم سلام کنید! بنابراین عمل رویداد اتفاق افتاده است. ذهن ارزیابی خود را انجام داده است. بدن آماده واکنش است و آنچه بعدا اتفاق می افتد حرکت واقعی یا مرحله عمل است. برای دریافت مشاوره تلفنی کلیک کنید.

به خاطر داشته باشید که تمام این مراحل در عرض نانوثانیه اتفاق می‌افتد. دلیل آن این است که همه ابنا بشر برای بقا نیاز دارند که بتوانند محرک های محیط خود را بخوانند و به آن ها پاسخ بدهند. اوضاع وقتی مشکل می شود که هر مرحله قبل از اقدام به اشتباه مدیریت می‌شود و در نتیجه با عصبانیت و یا پرخاشگری نسبت به دیگران برخورد می‌شود. برخوردها می تواند به صورت کلامی یا از نظر فیزیکی باشد. هر دو برای همه طرف های درگیر مضر و خطرناک هستند. بازخورد سه مرحله اول تا نقطه اوج است که مرحله عمل خشم است. دو مرحله پایانی در حال حرکت به سمت پایین هستند.

4-مراحل خشم |بازخورد

مرحله چهارم خشم شامل پردازش هر چیزی است که تا این مرحله اتفاق افتاده است و شامل عوامل درونی و بیرونی است. جایی است که شما آنچه را که با شخص دیگری یا در ذهن شما اتفاق افتاده است پردازش می کنید. شما به این رویداد فکر می کنید که چقدر شما را عصبانی کرده است و چگونه پاسخ داده اید.

ممکن است توجیه کنید یا حتی پشیمان شوید. صرف نظر از این موضوع، در مرحله بازخورد هم شما و هم دیگران پیام‌هایی مثبت یا منفی درباره آنچه که اتفاق افتاده ارسال می‌کنید. افرادی که مهارت‌های ارتباطی ضعیفی دارند کمک دیگران را نمی‌پذیرند و به پیام‌های مثبت درونی که آن ها را درگیر نگه می‌دارد گوش نمی‌دهند.

5-تنش زدایی

آخرین مرحله در خشم مرتبط با مراحل مدیریت خشم بوده که شامل کاهش تنش است. اینجا جایی است که شما در حالت ایده آل به کاهش خشم رسیده اید و به حالتی آرام، خونسرد به جمع باز می گردید. مشکل کسانی که مهارت های مدیریت خشم ضعیفی دارند این است که به خوبی تنش زدایی نمی کنند. آن ها ممکن است برای روزها روی رویداد رخ داده تمرکز کنند که فقط آن ها را درگیر و عصبی نگاه می دارد. موقعیت را بارها و بارها تکرار می کنند که آن ها را دائماً عصبانی می کند. تنش زدایی ضعیف به معنای ماندن در حالت عصبانیت دائمی و چالش با کسانی که به (من) نزدیک هستند می باشد.

 

سخن آخر درمورد مراحل خشم

اگر شما فردی هستید که به مدیریت خشم نیاز دارید یادگیری مراحل خشم به شما کمک می کند بفهمید که چگونه همه آن ها کار می کنند و از این طریق درک درستی از مغز و نحوه سیم کشی آن که بسیار مهم است پیدا می کنید. خبر خوب این است که مغز می تواند تغییر کند. این همان چیزی است که روانشناسان عصبی از آن به عنوان نوروپلاستیسیته یاد می کنند. بدین معنی که شما به معنای واقعی کلمه می توانید مغز خود را تغییر دهید تا به طور متفاوتی پاسخ دهد. مدیریت موفق خشم مستلزم شناخت است اما به تمرین نیز نیاز دارد.  برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.