عوارض نوروتراپی | معرفی انواع نوروتراپی، کاربرد ها و عوارض آن

عوارض نوروتراپی بسیار خفیف است. نوروتراپی به مجموعه ای از درمان های فردی، تحریک عصبی و نوروفیدبک گفته می شود  که با هدف افزایش فعالیت مغز به آن اعمال می شوند. این اقدام به کمک ضبط امواجی که فعالیت های مغز تولید می کنند انجام می شود. امواج مغزی با استفاده از حسگر هایی که بر روی سر قرار می گیرند قابل ضبط است. نوروتراپی با هدف درمان برخی اختلالات و ایجاد عادات جدید مغزی انجام می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نوروفیدبک کلیک کنید.  

عوارض نوروتراپی | تعریف نوروتراپی

نوروتراپی نوعی روش درمانی از طریق تحریک سلول های عصبی مغز است. هدف نوروتراپی اصلاح عملکرد مغز و بدین ترتیب درمان و رفع ناهنجاری های فکری و مغزی فرد می باشد. نوروتراپیست، با تغییر فرمان های مغز مشکلات روحی و رفتاری فرد را تغییر می دهد و همچنین سبب یادگیری های جدید در مغز می گردد. این روش درمانی بدون واسطه و به صورت کاملا مستقیم، یادگیری عادات جدید مغزی و انعطاف پذیری را به مغز القاء می کند.

نکته قابل توجه این است که در نوروتراپی روش درمان هر فرد مخصوص به خود اوست. یعنی پزشک ابتدا به جستجوی قسمتی از مغز بیمار که دچار اختلال شده است می پردازد و سپس پروتکل درمانی منحصر به خود فرد را برای او طراحی می کند. بنابراین نوروتراپی جزو Personalized Medicine  یا “پزشکی شخصی سازی شده”  یا  “پزشکی فرد محور”  قرار می گیرد.

 

اینفوگرافیک عوارض نوروتراپی

عوارض نوروتراپی | تاثیر آن بر نحوه کارکرد مغز

مغز انسان فرمانده تام الاختیار جسم و ذهن و روان او است. زمانی که فردی دچار اختلالاتی چون نقص توجه، اضطراب، افسردگی، اختلالات خواب و انواع نقص های شناختی می شود در واقع مغز او از عملکرد نرمال خود خارج شده است و این عملکرد نامتعادل مغز مشکلات روانی و ذهنی گفته شده را ایجاد می کند. در واقع این مغز انسان است که  فرمان ترس و اضطراب، افسردگی و غم، اختلالات پرخوری، بی توجهی و انواع رفتارهای تکانشی و نا هماهنگ رامی دهد.

نورتراپی نوعی روش درمانی است که برای بهبود اختلالات ذهنی و روانی و افزایش کارآیی، مستقیم و بی واسطه فرد سراغ خود مغز می رود و با تمرین های خاص و هدف مند، مغز را از حالت غیر طبیعی به حالت عملکرد طبیعی بر می گرداند. در واقع نوروتراپی به عنوان یک روش درمانی کارآمد به کمک مغز می آید  تا اختلال های ذهنی و روانی فرد را بهبود ببخشد و مغز را از حالت آسیب به حال طبیعی خود باز گرداند و سبب  بهبود رفتار و عملکرد  فرد و روند صحیح کارکرد مغز می شود.

 

عوارض نوروتراپی | روش های نوروتراپی

 روش های متفاوتی برای انجام نوروتراپی و اصلاح عملکرد سلول های عصبی مغز انسان وجود دارد. این روش های درمانی عبارت اند از :

• روش نوروفیدبک
• روش بیوفیدبک
• روش تحریک  الکتریکی مغز (TDCS)
• روش تحریک مغناطیسی مغز (TMS)

1-نوروفیدبک

نوروفیدبک یکی از روش‌های نوروتراپی برای آموزش به مغز است. به‌طور خلاصه در این روش اطلاعات عصبی به دستگاه عصبی مرکزی افراد بازخورد داده می‌شود تا افراد بیاموزند چگونه کارکرد مغزی خود را اصلاح نمایند. برای درک بهتر نوروفیدبک، ابتدا بایستی مختصری در مورد امواج مغزی توضیح دهیم.

امواج مغزی، پالس‌های الکتریکی هستند که در هنگام ارتباط سلول‌های مغزی با یکدیگر تولید می‌شوند. امواج مغزی چیزهای زیادی را در مورد احساسات و عملکرد شما نشان می‌دهند، از جمله: عادات فکری، سطح استرس، خلق‌و‌خو و عملکرد کلی مغز. برای کسب آگاهی بیشتر درباره عملکرد نیمکره های مغز کلیک کنید.

با قرار دادن حسگر‌هایی به‌نام الکترود روی پوست سر و ثبت امواج مغزی، می‌توان فعالیت مغزی را اندازه‌گیری و ارزیابی نمود و سپس با استفاده از نرم‌افزار تجزیه و تحلیل مغز می‌توان تعیین کرد که کدام فعالیت مغزی منجر به ظهور علائم نامطلوب در فرد می‌شود. پس از آنکه مورد اختلال مشخص گردید، می‌توان یک برنامه آموزشی برای وارد کردن مغز به حالت بهتر و کارآمد تنظیم کرد که این همان نوروفیدبک است. نوروفیدبک در اصل نوعی بیوفیدبک محسوب می‌شود که تلاش می‌کند با استفاده از ثبت امواج EEG و دادن بازخورد عصبی به فرد، نوعی خود تنظیمی را ایجاد و آن را آموزش دهد.

2-بیوفیدبک

بیوفیدبک تکنیکی درمانی است که در آن افراد برای بهبود سلامت خود با استفاده از امواج حاصل از بدن خودشان آموزش می‌بینند. در بیوفیدبک نیزبه حسگرهای الکتریکی وصل می‌شوید که این حسگرها اطلاعاتی را در مورد اعصاب و عضلات و فعالیت‌های خودمختار بدن اندازگیری و پردازش می‌کنند و در قالب فیدبک صوتی یا تصویری به بیمار و پزشک معالج وی نشان می‌دهند.

بیوفیدبک در فیزیوتراپی به درمان مشکلات اسکلتی عضلانی زیادی مانند تقویت عضلات ضعیف، اختلال مفصل گیجگاهی و بی اختیاری ادرار کمک می‌کند. حسگرهای بیوفیدبک به فرد می‌آموزد که چگونه تغییرات ظریف و ماهرانه‌ای در بدن خود، مثلا آرام کردن برخی ماهیچه‌ها را به تدریج انجام دهد. با استفاده از فیدبک‌های صوتی و تصویری فرد می‌تواند کنترل بهتری بر روی عملکرد اندام‌هایش به دست بیاورد.

3-روش تحریک الکتریکی مغز

این روش بی خطر و ایمنی می باشد که به تحریک ضعیف نورون های مغز می پردازد .در این روش، جریان الکتریکی کوچک و ضعیفی از الکترودهایی که روی سطح سر قرار گرفته است بر روی نقاط خاضی از سراعمال می شود. در این متد با جریان الکتریکی (حداکثر تا  2 میلی آمپر) نواحی خاصی از مغز برای ایحاد نتایج خاص درمانی مورد تحریک قرار می گیرد.

4-روش تحریک مغناتیسی مغز

تحریک مغناطیسی مغز یا بطور دقیق‌تر تحریک مغناطیسی مغز از راه جمجمه به یک روش تحریک مغناطیسی عصبی گفته می‌شود که بر روی نواحی کوچک و محدودی از مغز اعمال می‌شود. در این روش، یک مولد میدان مغناطیسی یا «سیم‌پیچ» را در نزدیکی سر بیمار قرار می‌دهند. این سیم‌پیچ، از طریقِ القای الکترومغناطیسی، یک جریان الکتریکی خفیف در ناحیه زیرین خود در مغز ایجاد می‌کند

سیم‌پیچ مذکور در عین‌حال به یک دستگاه ضربان‌ساز یا محرک متصل است که جریان برق را به آن هدایت می‌کند. این روش درمانی به طور معمول بی خطر، ایمن و بدون احساس درد است. تحقیقات نشان داده است که تحریک مغناطیسی مغز می‌تواند در بهبودی و درمان تعدادی از اختلالات از جمله افسردگی، اختلالات اضطراب، وسواس، سردردهای میگرنی، بیماری پارکینسون و دردهای مزمن مؤثر باشد.

 

نوروتراپی به درمان چه بیماری هایی کمک می کند؟

برای درمان گستره ی وسیعی از بیماری ها، مخصوصا بیماری هایی که درمان موثر دارویی برای آن ها وجود ندارد و یا فرد به درمان دارویی مقاوم است، یا افرادی که از مصرف مداوم دارو و وابستگی های دارویی خود خسته شده اند می توان از نوروتراپی کمک گرفت. به عنوان مثال استفاده از نوروتراپی در درمان بیماری های زیر بسیار موثر واقع شده است:

• اضطراب
• افسردگی
• وسواس
• افزایش توجه و تمرکز
• بیش فعالی کودکان
• میگرن
• دردهای عصبی
• اختلالات خواب
• اوتیسم
• بیماری آلزایمر
• آسیب های مغزی
• جنون
• توهم‌های شنیداری
• کاهش ولع مصرف( غذا، سیگار، مواد مخدر، الکل)
• ارتقای توجه، تمرکز و حافظه
• وزوزگوش
• اختلال در صحبت کردن (آفازی) در بیماران دچار سکته مغزی

مزایای نوروتراپی

تمامی روش های درمانی مورد استفاده در نوروتراپی، غیرتهاجمی است، به این معنی که نیاز به جراحی، اتاق عمل و بی هوشی ندارد و بدون درد انجام می‌شود.

از دیگر سودمندی‌های آن می‌توان به عوارض جانبی بسیار کم آن در مقایسه با داروهای ضد افسردگی اشاره کرد. به طور معمول کسانی که داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنند از خشکی دهان، تاری دید، یبوست، افزایش وزن، بی حالی، مشکلات گوارشی، کاهش میل جنسی و در مواردی دلهره و اضطراب شکایت دارند. در حالی که تحریک سلول های عصبی مغز هیچ یک از عوارض بالا را ایجاد نمی‌کند.

بیشترین کاندید های انجام نوروتراپی افرادی هستند که به دنبال درمانی جایگزین مصرف دارو هستند یا به درمان های موجود واکنش نشان نداده اند. از این روش به همراه روان درمانی بهره می برند و خواهان بهبود سلامت مغز و کاهش استرس هستند. بسیاری از مردم به دلیل ترس از وابستگی به داروهای روانپزشکی داوطلب انجام نوروتراپی هستند. اگر چه این خود تصوری اشتباه است ولی با این حال مزایای این روش بسیار بیشتر و عوارض آن نیز بسیار کمتر از مصرف این داروها خواهد بود.

 

عوارض نوروتراپی

تاکنون هیچ آثاری مبنی بر منفی بودن و داشتن خطرهای احتمالی برای نوروتراپی گزارش نشده است و طبق بررسی‌های صورت گرفته نتایج تحقیقات مثبت بوده ‌اند. بد ترین حالتی که می‌تواند رخ دهد، این است که نوروتراپی توانایی تغییر در علائم بیماری را نداشته باشد. هم چنین نوروتراپی گونه ای از روان درمانی است که تداخلات دارویی نیز ندارد و به عنوان روش مکملی نیز در کنار درمان های دارویی به کارمی رود.

اگر هنگام انجام شدن نوروتراپی فرد داروی خاصی را مصرف کند، نه تنها عوارض بد و خطرناکی را به دنبال ندارد بلکه باعث تاثیر بیشتر وعملکرد بهتر دارو روی فرد خواهد شد. نوروتراپی معمولا هیچ گونه عارضه ای نداشته و همانند دستگاه فشار خون عمل می کند و تنها تغییرات فیزیولوژیک بدن را ثبت می کند.

عوارض نوروتراپی بسیار خفیف است

تا کنون هیچ گونه خطری در استفاده از این روش گزارش نشده است اما اقدامات احتیاطی باید رعایت شود. از جمله استفاده از پروتکل صحیح و اجرای درست آن و همچنین توصیه به احتیاط بیشتر در افراد مستعد ابتلا به تشنج و بیماری صرع.

نوروتراپی هیچ گونه عوارض پس از درمان ندارد ولی در شروع درمان معمولا شخص احساس سوزش خیلی ضعیفی در ناحیه ای که الکترود وصل شده احساس می کند که معمولا پس از مدتی ازبین می رود. عوارض بسیار خفیفی در طی جلسه درمانی ممکن است وجود داشته باشد که عبارت است از: سوزش پوست سر، سردرد، کمی خارش پوست سردر زیر الکترود  که پس از مدت کوتاهی رفع می شود.

حدود نیمی از افراد به دنبال استفاده از این روش دچار سردردهای کوتاه مدت می‌شوند که به تدریج با ادامه جلسات از بین می‌رود. عوارض کمتر متداول این روش عبارتند از، منقبض شدن کوتاه مدت عضلات صورت و یا احساس تهوع یا درد خفیف در روی سر و در مواردی نادر بروز مشکلات شنوایی گذرا و اختلال خواب کوتاه مدت. همچنین از آن جایی که در طول درمان، مغز از انرژی بالایی استفاده می کند، کاملا طبیعی است که بیمار بعد از درمان، احساس خستگی داشته باشد.

 

آیا همه افراد می توانند نوروتراپی را انجام دهند؟

تقریبا تمامی افراد به نوروتراپی واکنش نشان می دهند. با این حال، ممکن است در برخی موارد و در بعضی افراد پاسخی به اعمال این روش داده نشود. سخت است که بخواهیم بگوییم چه افرادی به درمان واکنش نشان می دهند و چه افرادی نه. با این حال، با بررسی نتایج می توانیم به این نتیجه برسیم که آیا درمان با نوروتراپی موثر بوده است یا خیر. اگر در بدن فرد، دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب (باطری قلب) نصب شده باشد و یا در سر و گوش او فلز وجود داشته باشد نمی‌توان از نوروتراپی استفاده کرد. البته پر شدگی دندان‌ها یا سیم روی دندان‌ها ایراد ندارد.

عوارض نوروتراپی | طول جلسات درمان

تعداد جلسات درمان با توجه به شرایط فرد و شدت علائم در نظر گرفته می شود. معمولا بیمار بین ده تا چهل جلسه درمان، بهبود را در خود احساس خواهد کرد، اما با این حال، ممکن است نیاز به جلسات درمانی بیشتری باشد. تعداد جلسات درمان بیشتر برای ماندگاری بیشتر نتایج نیاز می باشد. هر جلسه نزدیک به ۴۵ دقیقه به طول می‌انجامد. در پایان هر جلسه فرد می‌تواند به راحتی و بدون نیاز به مراقبت خاص از مرکز درمانی خارج شود.

جلسات درمانی به طور معمول ۵ بار در هفته و مدت کل درمان ۴ تا ۶ هفته است. لازم است در تمام جلساتی که نوروتراپیست برایتان تعیین می کند شرکت کنید. اگر روند درمان را نیمه تمام رها کنید و اجازه ی کامل شدن به آن ندهید، اثر نوروتراپی ماندگار نخواهد بود.

 

نوروتراپیست خوب چه کسی است؟

نوروتراپی یک علم میان رشته ای است. این علم در روانشناسی، مغزو اعصاب، علوم اعصاب، روانشناسی یادگیری کاربرد دارد . نوروتراپیست به کسی که در زمینه کار با دستگاه نوروفیدبک و روش های درمانی آن متخصص است گفته می شود که  بهتر است این کار توسط فارغ التحصیلان آموزش دیده و متخصص در رشته های روانشناسی در تمامی گرایش ها یا پزشکان عمومی انجام گردد البته بعضی از روانپزشکان نیز خود علاقه به انجام چنین فعالیتی دارند.

نوروتراپی از آن جا که رابطه ی مستقیمی با مغز برقرار می کند، باید با دقت بسیار و توسط شخصی انجام گیرد که سابقه و دانش استفاده از ابزار های رصد مغزی در بهبود فعالیت های آن دارد.  روانپزشکان، متخصصین مغز و اعصاب و نوروتراپیست ها با داشتن سابقه ای درخشان در حیطه فعالیت خود می توانند بهترین انتخاب شما برای انجام نوروتراپی باشند.

 

سخن آخر درباره عوارض نوروتراپی

در بسیاری از موارد استفاده  صرف از روش درمانی نوروتراپی به کاهش علائم کمک نمی کند و نیاز است درمان دارویی نیز در کنار آن استفاده شود، البته قابل ذکر است که در حیطه اختلالات یادگیری علاوه بر نوروفیدبک استفاده از توان بخشی و کاردرمانی ذهنی نیز بسیار حائز اهمیت است و بسته به نیاز فرد هر دو روش به کار گرفته خواهد شد. این که مشکل شما با چه روش درمانی می تواند درمان شود را متخصصان و روانشناسان تشخیص می دهند. مرکز حامی هنر زندگی برای ارائه هر گونه خدمات مشاوره و روانشناسی به صورت حضوری و تلفنی در خدمت شماست. برای کسب آگاهی بیشتر از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.