تنفس نوزاد | آشنایی با ویژگی‌ها و تعداد طبیعی تنفس نوزاد

بسیاری از مادرانی که بارداری اول خود را تجربه می‌کنند، همواره از متخصصان درباره تعداد تنفس نوزاد و چگونگی آن سوال می‌پرسند. در واقع از آنجایی که نوزاد قادر به صحبت کردن از وضعیت بدنی خودش نیست، توجه به علائم بدنی او اهمیت بالایی دارد. در میان علائم بدنی مختلف، تنفس طبیعی نوزاد یکی از نشانه‌های سلامت اوست و معمولا تعداد آن از بدو تولد تا 6 ماهگی در هر دقیقه بین 30 تا 60 تنفس است. با این حال نوزاد ممکن است به دلایل گوناگونی دچار مشکلات تنفسی شود که والدین و مراقبین کودک باید به طور ویژه مراقب نوزاد خود باشند و در صورت بروز علائم جدی، سریعا کودک را به اورژانس منتقل کنند. به دلیل اهمیت تنفس نوزاد، در این مطلب نکاتی راجع به شرایط مختلف تنفس و راه‌های پیشگیری از این مشکل بیان خواهیم کرد پس همراه ما باشید.

اولین تنفس در نوزادان

تنفس به عنوان یک فعالیت غریزی و خودکار، بدون نیاز به آموزش از همان دوران جنینی در فرد شروع می‌شود. با این حال تنفس در محیط درون شکم مادر، با تنفس در محیط بیرون از شکم مادر تفاوت‌هایی دارد. اولین و بارزترین تفاوت این است که فضای داخل شکم مادر از مایع پر شده و ریه‌های نوزاد نیز با آن شرایط تطبیق پیدا کرده است. در حالی که نوزاد پس از تولد، می‌بایست ریه‌های خود را برای فعالیت در محیطی که گازها در آن حکم‌فرما هستند، آماده کند.

پزشکان معتقدند که پس از زایمان و با برداشته شدن فشار از روی قفسه سینه نوزاد، شرایط برای خارج شدن مواد مایع از درون ریه نوزاد فراهم می‌شود. در همین زمان به دلیل کاهش غلظت اکسیژن و افزایش غلظت دی اکسید کربن، مراکز تنفسی در مغز نوزاد فعال شده و به این ترتیب تنفس در نوزاد به صورت طبیعی شروع خواهد شد.

برای شناخت بیشتر در زمینه نوزاد تازه متولد شده کلیک کنید.

ویژگی‌های تنفس نوزاد

1. تعداد تنفس نوزاد

بررسی تعداد تنفس در هر دقیقه یکی از ملاک‌های بررسی سلامت فرد در تمام سال‌های زندگی است. تعداد تنفس در نوزادان، بیشتر از بزرگسالان است. در حالیکه افراد بالای 12 سال، نهایتا 20 تنفس در هر دقیقه انجام می‌دهند، نوزادان از بدو تولد تا 6 ماهگی در هر دقیقه بین 30 تا 60 تنفس انجام می‌دهند. بالا بودن تعداد تنفس در نوزادان به این خاطر است که حجم ریه‌ها در نوزاد کم بوده و آن‌ها نمی‌توانند مانند بزرگسالان در هر تنفس مقدار کافی اکسیژن را دریافت کنند. این مقدار در شش ماهه دوم سال اول زندگی به 24 تا 30 تنفس در هر دقیقه می‌رسد و به تدریج از مقدار آن کم شده تا به تنفس بزرگسالی برسد.

2. تنفس شکمی نوزاد

شما برای تنفس می‌توانید از قفسه سینه و یا شکم استفاده کنید. اکثر بزرگسالان به روش سینه‌ای تنفس می‌کنند و با هربار تنفس قفسه سینه پر و خالی می‌شود اما نوزادان دارای تنفس شکمی هستند، به همین خاطر در حین تنفس شکم آن‌ها پر و خالی می‌شود.

3. تنفس همراه با صدا

کوچک بودن مجراهای بینی در نوزادان باعث می‌شود که گاهی تنفس در آن‌ها همراه با صدا باشد. معمولا پیشنهاد می‌شود که مادر با دقت به این صداها گوش دهد. صداهایی که در اکثر مواقع هنگام تنفس نوزاد می‌شنوید، مربوط به ریتم طبیعی تنفس وی هستند اما اگر متوجه صدای غیر عادی در تنفس وی شدید، به ویژه هنگامی که در انتهای هر تنفس نوزاد صدای خرخر می‌شنوید، بهتر است نسبت به این مسئله دقت بیشتری به خرج دهید.

4. وقفه در ریتم تنفس

گاهی اوقات در ریتم تنفس نوزاد متوجه می‌شوید که او برای چند ثانیه نفس نمی‌کشد. این مسئله به ویژه در هنگام خواب نوزاد پیش می‌آید و جای نگرانی در ارتباط با آن وجود ندارد. معمولا نوزادان دارای یک ریتم تنفس هستند که 5 تا 10 ثانیه تنفس سریع داشته و بعد برای چند ثانیه نفس نمی‌کشند.

برای اطلاع بیشتر در زمینه نشانه های سلامت نوزاد کلیک کنید.

دلایل ایجاد مشکلات تنفسی در نوزادان

1. تولد زودتر از 37 هفته که باعث می‌شود نوزادان فرصت شکل گیری کامل اندام‌ها را از دست بدهند.
2. وجود دود مواد مخدر یا هرگونه آلودگی دیگر در اطراف کودک
3. مشکلات و بیماری‌های دوران بارداری
4. بارداری‌های دو قلو یا بیشتر
5. سابقه ژنتیکی ابتلا به بیماری‌های تنفسی

راه‌های پیشگیری از بروز مشکلات تنفسی در نوزاد

1. بهترین حالت برای خواباندن کودک این است که او را به پشت بخوابانید. در این حالت احتمال بروز مشکلات تنفسی برای نوزاد کمتر است.
2. اسباب بازی‌های ریز و یا نرم و به طور کلی هر وسیله اضافه را از محیط خواب کودک دور نگه دارید.
3. دود سیگار، تنباکو، اسپند و یا هرگونه دود و گرد و غبار دیگر را از فرزندتان دور نگه دارید، وجود آلودگی‌های ناشی از دود، به ویژه دود سیگار باعث ایجاد مشکلاتی نظیر قطع تنفس در نوزاد می‌شود.
4. تا جای ممکن اجازه دهید زایمان به صورت طبیعی و پس از رشد کامل دستگاه تنفس و سایر اعضای بدن نوزاد اتفاق بیفتد. تولدهای زودهنگام، مشکلات بسیاری را برای نوزاد ایجاد خواهد کرد.

برای اطلاع بیشتر در زمینه مراقبت از نوزاد کلیک کنید.

علائمی که در صورت مشاهده باید به پزشک مراجعه کنید 

1. سستی و لختی در نوزاد به گونه‌ای که احساس کنید عضلات و اندام‌های بدن وی، قوام همیشگی را ندارند.
2. سفت و خشک شدن بدن نوزاد
3. وجود هرگونه کبودی در صورت یا بدن نوزاد، به ویژه در لب‌ها
4. احساس خرخر کردن در تنفس
5. زمانی که نوزاد حالت عق زدن دارد
6. سریع شدن تنفس نسبت به ریتم عادی، برای مثال بیش از 60 تنفس در کودکان یک تا شش ماهه
7. طولانی‌تر شدن وقفه‌های تنفسی از 10 ثانیه
8. هنگامی که کودکتان با انجام فعالیت‌های بدنی ساده و معمولی به نفس نفس می‌افتد
9. پهن شدن بینی نوزاد به دلیل تلاش زیاد برای تنفس

در صورت مشاهده هر یک از این علائم فورا با اورژانس تماس گرفته و یا کودک را به درمانگاه برسانید. معمولا توصیه می‌شود که با اورژانس تماس بگیرید. راهکارهای ارائه شده توسط اپراتور، می‌تواند تا پیش از رسیدن کمک‌های تخصصی تا حد زیادی به نوزاد شما کمک کند. در کنار این مسئله شما باید بتوانید در کنار آرام کردن خود و دوری از استرس، نوزادتان را نیز آرام کرده و مراقب او باشید. از آن جایی که ممکن است این اتفاق برای کودک بازهم اتفاق بیفتد بهتر است با مشاوره کودک در ارتباط باشید تا بتوانید بهتر شرایط کودک را کنترل کنید.

برای آگاهی بیشتر در زمینه مشاوره کودک کلیک کنید. 

سوالات متداول

- ویژگی‌های تنفس در نوزادان چیست؟

کودک در هر دقیقه بین 30 تا 60 بار تنفس دارد. این تنفس‌ها به صورت شکمی بوده و ممکن است همراه با صدا باشد. همچنین وجود وقفه‌های 10 ثانیه‌ای که در آن کودک نفس نمی‌کشد طبیعی است.

- چه نشانه‌هایی در تنفس کودک نیاز به توجه جدی دارد؟

صدای خرخر، کبودی رنگ لب، یا پوست بدن نوزاد، وقفه‌های بیش از 10 ثانیه و یا حالت عق زدن در کودک از جمله نشانه‌هایی است که باید به آن توجه جدی شود.

برای دریافت مشاوره در زمینه تنفس نوزاد می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.