کابوس های شبانه کودکان | علائم، نشانه ها و درمان

کابوس های شبانه در کودکان یکی از مشکلات بسیار رایج است. این مشکل اغلب در کودکان پیش دبستانی (کودکان 3-6 ساله) بیشتر دیده می‌شود، چرا که در این سن است که ترس‌های طبیعی ایجاد می‌شوند و تخیل کودکان بسیار فعال است. برخی مطالعات نشان می‌دهد که نیمی از بچه‌ها در این سن کابوس دارند، که شامل رؤیاهای ترسناک و ناخوشایندی است که باعث ناراحتی یا مشکلاتی در زنگی روزمره می‌شود. زمانی که کودک به خاطر یک کابوس از خواب بلند می‌شود نیاز دارد از محیط واقعی اطرافش آگاهی یافته و در نتیجه پدر و مادر خود را نیز بیدار می‌کند. در ادامه این مقاله به طور کامل‌تر به بررسی کابوس‌های شبانه در کودکان پرداخته‌ایم. 

تعریف کابوس چیست؟

یک کابوس رؤیایی بد است که معمولاً شامل خطر یا تهدید هست، این رؤیاها ممکن است در مورد یک وضعیت ترسناک و یا شامل موضوعاتی ترسناک مثل تصاویر و چهره‌ی هیولا، ارواح، حیوانات و یا افراد بد باشد. موضوعات مشترک از دست دادن کنترل و ترس از آسیب هستند. کابوس با مشکل وحشت شبانه متفاوت است. در وحشت شبانه کودک به سختی از خواب بیدار می‌شود و معمولاً خواب‌هایی را که دیده به یاد نمی‌آورد. اما در کابوس سریعاً بیدار شده و می‌تواند آنچه که دیده را تعریف کند.

 

اینفوگرافیک کابوس های شبانه کودکان

 

علت کابوس شبانه کودکان

دقیقاً مشخص نیست که کابوس‌ها چطور و چگونه رخ می‌دهند، با این حال برای کودکان، کابوس‌ها می‌توانند به رویدادهایی مانند شروع مدرسه، رفتن به یک محله‌ی جدید یا ازدواج مجدد و طلاق والدین مربوط باشد. همچنین برخی از عوامل ژنتیکی و روانی نیز می‌توانند به کابوس‌ها منجر شوند، به طوری که حدود 7% کودکان که کابوس دارند، سابقه‌ی دیدن کابوس در حداقل یکی از والدین و خواهر و برادر آن‌ها بوده است. کابوس‌ها در بعضی از کودکان که دارای مشکلات جسمانی مثل عقب ماندگی ذهنی و یا افسردگی و برخی از دیگر بیماری‌هایی که بر مغز اثر می‌گذارد، شایع‌تر است. کابوس‌ها می‌توانند همراه تب نیز باشند.  اختلاف‌ها و استرس‌هایی که در طول روز اتفاق می‌افتد نیز منجر به کابوس برای کودک شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد استرس در کودکان کلیک کنید. 

 

درمان کابوس‌های شبانه در کودکان

برای آنکه بتوانید کابوس‌های شبانه را در کودکتان درمان کنید استفاده از راهکارهای زیر می‌تواند مؤثر باشد:

گوش دادن و فهمیدن

سعی کنید  کودک را درک کرده و او را به خاطر ترس‌هایش سرزنش یا تمسخر نکنید. این کار می‌تواند شدت مشکل فرزندتان را افزایش دهد. در واقع بسیاری از والدین نادانسته با روش‌های تربیتی نادرست نه تنها به کودک کمک نمی‌کنند، بلکه منجر به افزایش مشکلات او نیز می‌شوند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید به مقالات ما با عناوین آموزش تربیت کودک و 9 نکته حساس برای تربیت فرزند مراجعه کنید. 

درمان کابوس های شبانه در کودکان | اطمینان دهی

 بسیار اهمیت دارد که اگر کودکتان ترسیده است به او اطمینان بدهید، و درباره‌ی امنیتش با او صحبت کنید. پس از اتفاق افتادن کابوس چند دقیقه کنار کودک بنشینید و به او اطمینان خاطر بدهید که در همه حال مراقب او خواهید بود. 

مهارت‌های مقابله‌ای را آموزش دهید

به کودکانتان این مهارت‌ها را آموزش دهید و درباره پاسخ مناسب جایگزین بحث کنید، مثل شجاع بودن؛ و یا مثبت فکر کردن. شما می‌توانید خودتان را هم مثال بزنید که وقتی از چیزی می‌ترسید چطور با آن مقابله می‌کنید. همچنین می‌توانید با خواندن داستان‌هایی که در آن شخصیت‌های داستانی با ترس‌هایشان رو به رو شده و آن را کنترل کرده‌اند، به فرزندتان کمک کنید.

درمان کابوس های شبانه در کودکان | بازی و لذت بردن در تاریکی

ممکن است بخش زیادی از کابوس‌های کودک به خاطر ترس او از تاریکی باشد. از همین رو می‌توانید یک بازی در تاریکی با هم انجام دهید تا کودک از آن لذت ببرد. مثلاً می‌توانید از وسایلی که در تاریکی می‌درخشند برای ترتیب دادن یک بازی ماجراجویی و یافتن آن شب نماها استفاده کنید.

برای آگاهی بیشتر از ترس از تاریکی در کودکان کلیک کنید. 

از تخیل خود استفاده کنید و خلاق باشید

از تخیل خود استفاده کنید و با ترس‌هایی خیالی مثل هیولاها بجنگید. بسیاری از خانواده دریافتند که جنگ با هیولا یک روش فوق‌العاده برای کمک به کودکان است تا بتوانند با ترس زمان خواب مقابله کنند. بعضی از بچه‌ها با حضور یک حیوان خانگی حتی یک ماهی در اتاق احساس راحتی می‌کنند. خوابیدن با آرامش بیشتر به آن‌ها کمک می‌کند تا کمتر دچار کابوس شوند. 

درمان کابوس های شبانه در کودکان | شئ امن

 به فرزندانتان کمک کنید تا با یک شی که می‌تواند با خودش به تخت ببرد ارتباط امن برقرار کند. این می‌تواند به او جهت داشتن احساس آرامش در طول خواب کمک کند.

استفاده از چراغ خواب

 اصلاً تفاوتی ندارد که کودک از چه چیزی می‌ترسد، چراغ خواب می‌تواند کمک کننده باشد. چراغ خواب‌ها تا زمانی که مانع خوابیدن کودک نشوند هیچ ایرادی ندارد. همچنین باز گذاشتن در اتاق خواب این احساس را به کودک می‌دهد که از باقی خانواده جدا نشده است.

پرهیز از دیدن برنامه‌های تلویزیونی ترسناک

 کودکان را از دیدن این نوع برنامه‌ها منع کنید، برنامه‌های تلویزیونی، فیلم، کارتون و داستان‌هایی که به ترس‌هایش می‌افزاید می‌تواند در تشدید کابوس‌ها تأثیر گذار باشند. 

درمان کابوس های شبانه در کودکان | تمرین آرامش با کودک

به کودکتان روش‌های ریلکسیشن (آرامش بخشی) را آموزش دهید تا به او کمک شود که در رخت خواب آرامش یابد. برای مثال، به او یاد دهید یک صحنه‌ی آرامش بخش را تصور کند مانند دراز کشیدن بر روی ساحل یا تماشای غروب خورشید. این‌ها به او یاد می‌دهد که قبل از خواب به چه چیزهایی به جای ترس‌هایش فکر کند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ریلکسیشن کلیک کنید. 

چک کردن کودک

 اگر کودک درباره رفتن شما مضطرب است، به او اجازه ندهید که پیش شما بماند او را در تخت خودش گذاشته و اغلب او را چک کنید. بهتر است در بازه‌های زمانی مشخص (5 تا 10 دقیقه) چک شود تا این اطمینان به او داده شود که شما زمان‌هایی که او گریه نمی‌کند نیز حضور دارید.

 

کابوس های شبانه در کودکان ؛ کلام آخر 

ممکن است کابوس‌های کودکتان ناشی از ترس‌ها و مشکلاتی باشد که نیازمند ارزیابی بیشتر باشد. اگر این مشکلات زودتر مورد بررسی قرار نگیرد، ممکن است به اختلالات مهم‌تری بیانجامد به همین خاطر اگر با استفاده از راهکارهای خانگی نمی‌توانید کابوس‌های فرزندتان را کنترل کنید حتماً از مشاوره کودک کمک بگیرید. 

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مشاوره کودک کلیک کنید. 

 

سوالات متداول در مورد کابوس های شبانه در کودکان

1- آیا خوابیدن کودک کنار والدین برای درمان کابوس‌های شبانه  کار درستی است؟

بهتر است که کودکان از همان سنین پایین به استقلال تشویق شوند ومهارت مقابله با ترس های خود را بیاموزند به همین خاطر تلاش کنید تا کودک را به اتاق خودش بفرستید و از طریق سر زدن و اطمینان دهی او را آرام کنید. 

2- آیا کابوس‌های شبانه در کودکان می تواند ناشی از مشکلات دیگری باشد؟

مشکلاتی نظیر اختلالات اضطرابی و افسردگی در کودکان می تواند منجر به تشدید این مشکل شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد افسردگی در کودکان کلیک کنید. 

 

برای دریافت مشاوره در زمینه کابوس های شبانه در کودکان می‌توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.