عادت های مخرب خلاقیت | کدام عادت ها خلاقیت را نابود می کنند؟

عادت های مخرب خلاقیت کدامند؟ شاید شما هم فکر کنید که خیلی از افراد خلاق متولد می شوند و یا اینکه خلاقیت مسئله ای کاملاً ژنتیکی است. در حالیکه تحقیقات گسترده ای درباره خلاقیت نشان می دهد که هر فردی می تواند آن را گسترش دهد و بیاموزد. خلاقیت مهارتی است که نیاز به تمرین دارد و مانند سایر مهارت های زندگی آموختنی است. این را بدانید که گاهی اوقات بزرگترین موانع خلاقیت انسان ها عادت های مخرب آنهاست.  برای دریافت مشاوره تلفنی فردی کلیک کنید.  

عادت های مخرب خلاقیت

پدیده های خلاقانه در محیطی به بالندگی و آشکارسازی می رسد که مرز سلامتی و ایمنی اطراف مولفه های آن را گرفته باشد. چنانچه محققینی مانند آمابیل معتقد هستند که نقش محیط در پرورش یا انسداد خلاقیت و تفکر خلاق از عوامل شخصی فعال کننده خلاقیت بیشتر و پررنگ تر است چرا که از قابلیت دستکاری بیشتری نسبت به آن برخوردار است. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه عادت های بد کلیک کنید.

1-پیش فرض های نامناسب

هر مسئله ای حتی آنها که ساده هستند همراه با یکسری پیش فرض هایی در ذهن هستند. معمولاً این پیش‌فرض‌ها مسلم و قطعی پنداشته می‌شود و زمانی برای بازبینی به آنها اختصاص داده نمی‌شود. با این حساب مفروضات قبلی از موانع مهم خلاقیت شمرده می‌شود. این پیش‌فرض‌ها به صورت ناخودآگاه اجازه نمی‌دهد که در همه جهات به حرکت درآید. در واقع بسیاری از مفروضات قبلی ممکن است از همان زمانی که در ذهن ما ایجاد شده است غلط باشد.
به علاوه بعضی از واقعیت ها هستند که به مرور زمان اعتبارشان را از دست داده‌اند یا بسیاری از آنها به دلیل تغییر شرایط بی اعتبار شده اند اما فردی که متوجه این تغییرات و اشتباهات نیست و هنوز با مفروضات قبلی به مسئله نگاه می کند. مانند رستوران باید همیشه منو داشته باشد، آدم خطاکار همیشه خطاکار است، چرخ برای چرخیدن است و غیره. این پیش فرض ها می تواند به چهار دسته تقسیم شوند.
پیشنهاد می کنیم مقاله ترک عادت در 21 روز را مطالعه کنید.

چهار دسته از پیش فرض های مخرب

• مفروضات معنایی: عمومیت بخشیدن به تعاریف و برداشت‌های شخصی. مانند یک کار مساوی مشکل جدید، این مشکل نه حل می‌شود و نه می‌توان با آن کنار آمد، من هیچ کاری نمی توانم در رابطه با آن انجام دهم. انسان قوی در زندگی خود دچار مشکل نمی شود، اگر مشکلی وجود دارد حتما مقصری هم وجود دارد پس باید مقصر را پیدا و تنبیه کرد، باز یک امتحان یا مشکل سخت دیگر، در زندگی باید کاری کرد که هیچ مشکلی پیدا نشود و غیره.
• مفروضات ارزشی: عمومیت بخشیدن به یک نظام ارزشی. مانند من خلاق نیستم، نمره خوب بهتر از یادگیری است، مشکل داشتن یعنی وجود ضعف در من و غیره. مفروضات واقعیتی عمومیت بخشیدن به اطلاعاتی که شما فکر کردید واقعی هستند. مانند این بچه گانه است، کلاس باید معلم داشته باشد
• مفروضات نیابتی: عمومیت بخشیدن به تجارب دیگران. مانند حتما شخص دیگری باید این مسئله را حل کند یا به اتمام برساند، مردم چه فکری میکنند و غیره. از آنجایی که مفروضات امری درونی هستند و به لایه‌های پنهان شخصیت تعلق دارند نمی‌توان آنها را به آسانی از فکر خود جدا کرد. شناسایی مفروضات خود و دیگران اولین قدم برای تغییر آنها است. یکی دیگر از راه ها، زیر ذره بین بردن افکار است. مقابله با چنین فبلترهایی نیازمند خود شناسی بالا بوده و نیاز به کمک گرفتن از متخصصین دارد. در هر صورت برای غلبه بر سوگیری دید خود به جهان خارج، باید بر این تحریف ها غالب شوید. یکی از راه‌های غلبه بر این عینک های منحرف کننده توجه به افکار خود است تا با بازپرسی کردن این خروجی به تغییرات هوشیار و ناهشیار ای که روی این اطلاعات آمده آگاه شده و در صدد حذف یا اصلاح این فیلتر ها باشید.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تغییر عادت های بد کلیک کنید.

2-ترس از ریسک

یکی از ویژگی های افراد خلاق خطرپذیری است و تحقیقات زیادی مصرف را تایید کرده اند. همچنین تعداد قابل توجهی تحقیق در ادبیات موضوع وجود دارد که رابطه معنی داری بین ریسک پذیری خلاقیت و کارآفرینی را ثابت می‌کنند. البته در کارآفرینی سطح متوسطی از ریسک پذیری می تواند مدیر را نسبت به همکاران خود در سطح ایده‌آلی قرار دهد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه تبدیل ایده ها به واقعیت کلیک کنید.
داشتن روحیه خطرپذیری و شجاعت عاقلانه لازمه حرکت و ایده پردازی است و مسلم است که اگر این ریسک حساب شده و همراه با دور اندیشی باشد بهره وری مطلوب را به دنبال دارد. از همین رو در دین اسلام تاکید شده که کسی که سوار بر ترس ها شود مال جمع میکند. بنابراین یکی از موانع اصلی خلاقیت همین ترس ها می باشد.
پیشنهاد می کنیم مقاله چگونه عادت جدید بسازیم را مطالعه کنید.

3-عجله و شتاب

درست است که خلاقیت برای یافتن بهترین راه حل است اما بعضی افراد با بی‌دقتی و شتاب خود همیشه یک راهکار در جیب دارد و به سرعت هم آن را متناسب در آورده و طبق آن اقدام می‌کند. مشکل واقعی این است که بعضی افراد و یا بیشتر شما در مواجهه با یکسری مسائل خاص تمام راهکارها را مد نظر قرار نمی دهید به دنبال راه‌حل‌های دیگر نمیروید، اطلاعات خود را مناسب دانسته تکمیل نمی کنید و یا از گروه مشاور خبره بهره نمی گیرید. حل مسئله این چنینی به کم شدن مشکلات در آینده و نبود راه فرار در آن زمان می انجامد.
مهمترین ویژگی که این آسیب جدی را برای خلاقیت به وجود آورده و تشدید می‌کند عجله و شتاب است. جالب است بدانید که شما بر این عادت به شتاب خود در بعضی تصمیم‌گیری‌ها و مداخله ها نیز آگاهی ندارید. در نتیجه اولین قدم خودشناسی نسبت به این سبک مقابله‌ای و این کار با پرسش از خود، بازنگری تصمیم‌ها و خروجی افکار خود، پرسش از اطرافیان و یا مراجعه به مشاور امکان‌پذیر می‌شود. برای دریافت مشاوره تلفنی کلیک کنید.

جایگزین کردن سبک مقابله ای

قدم بعدی جایگزین کردن سبک مقابله‌ای درست است. این مطلب را در هوشیاری خود حاضر داشته باشید که خود مشکل مشکل نیست بلکه راه حل های کهنه و ناکارآمد مشکل هستند. به این معنا که مشکل صرفاً به عنوان ناکامی مداوم دریافتن پاسخ مفید تعریف می‌شود.
در نتیجه در اولین فرصتی که با ناهماهنگی مواجه می شوید بهتر است از خود بپرسید جواب معمول من به این ناهماهنگی‌ها چه بوده؟ آیا سعی کردم از کنار آنها با بی توجهی و دور شدن منتظر می‌شدم خود به خود حل شوند یا به افراد دیگر میسپردم؟. تفاوت اندیشمندان با افراد عادی در این است که افراد عادی برای مشکلات خود همیشه یک پاسخ درست دارند و با تغییر اندکی در راه حل دم دستی خود این مشکلات را حل می‌کنند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه مهارت های حل مسئله کلیک کنید.
از انیشتین پرسیدند فرق تو با یک فرد معمولی چیست او در جواب گفت اگر فرد معمولی بخواهد سوزنی را در انبار کاه بیابد با یافتن اولین سوزن دست از کار می‌کشد اما من تا تمام سوزن های ممکن نیابم دست از کار نمی‌کشم.

4-عادت های مخرب خلاقیت | عادت به تقلید

هرچند فرض می‌شود که غالب انسان ها دارای استعداد ارزشمند، ابداع و نوآوری هستند لکن میل عمومی انسان ها به سمت تقلید است. نوع نگاهی که والدین، مربیان و مدیران در مواجهه با مشکل دارند موجب سرایت آن به افراد زیر دست ایشان می شود. آنها بعد از مدتی هم نشینی با چنین مربیانی می‌آموزند که با چه عینکی به مسائل پیش‌رو بنگرند. آیا صرفا در پی زدودن مشکل باشند یا به دنبال حل خلاق آن؟. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه رشد خلاقیت فردی کلیک کنید.
درک مواجهه الگوی پردازش اطلاعات و تکنیک های حل مشکل از جمله مواردی هستند که افراد به سختی از بند عادت به آن ها رها می شوند. والدین مربیان و مدیران می‌توانند با ذهنی باز و تفکر واگرا به مسئله نگاه کند و با کمک گرفتن از مهارت هایی که پیش تر آموخته اند سبک فکری و عملی خلاقانه ای را برای اطرافیان خود به نمایش بگذارند. این نکته نیز قابل توجه است که مقابله با همه عادات معمولاً تا اندازه ای غیر معمول است ولی برای یافتن راه های نو و نهادینه کردن خلاقیت در مواجهه با مسائل جدید کنار گذاشتن افکار سنتی و عملکرد سریع طبق آداب و انتقادات و تفکرات ثابت ضرورت دارد.

5-اصرار و پافشاری

یکدندگی و بزرگ منشی که منجر به اصرار و لجاجت بر یک فکر و عقیده شود چه در ارتباط موثر با خود، کودکان و یا دیگران نهال نوپای ایده های جدید را می خشکاند و اجازه پیشروی و بالنده شدن به ایده هایی که نیازمند تشویق درونی و پر و بال دادن هستند نمی‌دهند. شاید به همین جهت است که بارها گفته شده لجاجت و یکدندگی موجب سستی ایده ها می شود. متاسفانه این بیماری در جامعه ما شایع است.
گروهی میل درونی زیادی به خارج و محصولات آن را دارند و آنچه بر آمده از دیگران باشد ار اصل دانسته و به ایده ها و اطلاعاتی از سوی خودشان با دیده ضعف نگاه می کنند. در فضای خانواده و در تعامل با کودک نیز بیماری کشنده تعصب سر راه خلاقیت خود را نشان می دهد. کودکی را فرض کنید که در خانواده‌ای مثلاً با پدر خودرا یی که نظرات دیگران به گوش او نمی‌رسد و توجه انتخابی نظرات اعضای خانواده را به سرعت رد می‌کند و یا مادر که گرفتار شستشوی منظم خویش است و طبق پیش‌بینی‌های وسواس گونه خود جلوی فعالیت آزاد کودک را می گیرد مانع خلاقیت فرزندش می شود.

عادت های مخرب خلاقیت | زندگی بدون باورهای جهان بینانه

حال چنین فردی که از این خانواده برخاسته و وارد اجتماع می شود از کودکی انگیزه ایده پردازی در او دچار سستی شده و عادت به ابتکار از او گرفته شده قدرتی از خلاقیت در باقی نخواهد ماند مگر این که با تلاش های شخصی و انگیزه های فردی و یا سیستم دفاعی جبران افراطی سبک زندگی خود را در مسیر خلاقیت قرار دهد. زندگی بدون باورهای جهان بینانه پوچ و خالی از هرگونه تحرک و لطف است. کسی که معنای زندگی خود را بر جهان‌بینی سست پایه گذاری کند ناچار است به تنهایی قواعدی را برای جهان خود فرض کند تا تفسیر قابل توجهی از اتفاقات پیرامون برای خود برگزیند و به دنبال آن آرامش خود را حفظ کند.
از آنجا که این باورها در واقع پایه محکمی ندارند با اصرار سعی در حفظ آن دارد. با شکستن یکی از این پایه‌ها و قواعد همه این ساختمان فرو می‌ریزد و برخاستن دوباره برای او بسیار دشوار است. این افراد هویت خود را به انسان های دیگر گره می‌زنند تا از این بحران راه چاره داشته باشند. زمانی که به نهایت ضعف خود و انسان کامل طبق پنداشت خود پی می برد اضطراب و افسردگی دو عامل مخرب روان بر وی هجوم می آورند.

6-شکست و ناامیدی

همه انسان ها در دوران زندگی خود شکست را تجربه می‌کنند اما کثرت وقوع شکست و طرز تلقی از آن می‌تواند اثر مهمی بر روی خلاقیت و انگیزه درونی بر جای بگذارد. انتظار پیروزی همیشگی والدین و مربیان از کودکان و نوجوانان نیز آفت پیشرفت و ترقی آنان است. انتظار پیروزی از همه تلاش‌ها و کوشش‌ها باعث خواهد شد که جوانان و نوجوانان از شکست های شان دلسرد شده به دنبال راه حل های نو و جدید نروند.
پدران و مادران غالباً بالا ترین موفقیت و رشد تحصیلی، فکری، هنری و علمی را از فرزندان خود انتظار دارند و گمان می کنند اگر کودکان به نتایج و دستورهای آنان به میل یا اجبار دقیقاً عمل کند آرزوهای آنها برآورده می‌شود. غافل از اینکه این گونه فشارها و تحمیلات نتیجه‌ی جز فرسایش روانی کودک و خفه‌کردن قوه خلاقیت ندارد. بعضی از والدین به علت ناکامی های خود در دوران کودکی و نوجوانی میل دارند آنچه را که خود می خواسته اند به دست آورد و نتوانستند فرزندانشان به دست آورد.  برای دریافت مشاوره کودک کلیک کنید.
علاوه بر توجه والدین به موارد گفته شده، جوانی که معتقد به قدرت بیکران الهی است در مشکلات زندگی به بن بست نمی رسد زیرا کسی که عقیده دارد تدبیر همه امور به دست خدا بوده و حکیم است همیشه دروازه دریچه های امید به روی خود را باز می بیند و ناامیدی از رحمت پروردگار در او ایجاد نمی شود. مردم شناسی ایرانی نشان می دهد که قالب جوانان علیرغم فشارها و محدودیت‌های زیاد به واسطه صبری که از روح ایمانشان تزریق می شود همواره آرمان های خود را از دست نمی دهند و ادامه این روند رشد تصاعدی خلاقیت را به همراه دارد.

7-عادت های مخرب خلاقیت | احساس حقارت و کم بینی

واضح است که والدین در خانه و مربیان و مدیران در محیط آموزش و کار به راحتی می‌توانند با زیر پا گذاشتن شخصیت و استقلال انسان‌های زیردست خود مجال هرگونه تفکر ترقی طلبانه را از طرف ترک کند و ارتباط سازنده برای اندیشیدن و اقدام مشترک برای بهزیستی را نابود کنند. این احساس نتایج منفی بسیاری به جای می‌گذارد. شخصی که احساس می‌کند از دیگران کمتر و کوچکتر است در واقع مانع تعرض و پیشرفت خود شده است و ازهرگونه افکار باز می‌ماند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه والدین سمی کلیک کنید.
این گمان که خلاقیت تنها مخصوص نویسندگان بزرگ، هنرمندان، دانشمندان، مهندسین طراح و نظایر است پنداری پوچ و درجا زننده است. هر فردی که کاری را انجام می دهد می تواند همان را مخلوط به خلاقیت و نوآوری کند حتی انجام یک کار ساده مانند تمیز کردن کف اتاق را میتوان با فکر کردن در مورد این که چگونه می‌توان آن را اثربخش تر و سریعتر به انجام رساند با خلاقیت بیشتری انجام داد. این اندیشه که حتی یک نفر رفتگر اگر در کار جارو کردن خلاقیت و نوآوری نشان دهد به احتمال زیاد در شغل خود موقعیت بهتری پیدا خواهد کرد.

8-بها ندادن به تخیلات

تخیل نوعی تفکر آزاد است که در ضمن آن فرد متوجه حل یک مسئله واقعی به گونه‌ای که در عالم خارج وجود دارد می شود با بهره‌گیری از تخیل که خمیرمایه خلاقیت است دنیایای بزرگ و پهناور در مقابل چشمان فرد گشوده می‌شود و قادر می‌گردد آزادانه خیال پردازی کند. خلاقیت نوعی از تخیل کنترل شده است که به نوعی ابداع و نوآوری منجر می شود. برخورداری از قدرت تخیل از ویژگی‌های اصلی افراد خلاق به حساب می آید اما با این حال به معنی دقیق خود ارثی نیستند و در سنین خاص خود قابلیت رشد و پرورش دارند.
اریکسون در فرآیند رشد اجتماعی سن 3 تا 6 سالگی را ابتکار در برابر گناه نامید به این معنا که کودک بیشتر اجتماعی شده و خلاقیت های بیشتری از خود بروز می دهد. هر اندازه به او در فعالیت ها آزادی بیشتری بدهند خلاق تر می شود. کودک در این سن به انواع اسباب بازی ها علاقه نشان می دهد و آن ها را به گونه ای مبتکرانه به کار می برد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه روانشناسی کودک کلیک کنید.  

سخن آخر درمورد عادت های مخرب خلاقیت

خلاقیت مهم ترین مهارتی است که کمک به رشد و پیشرفت افراد می کند. کسانی که توانسته اند این قوه را به فعل برسانند بسیار سریع تر از دیگر افراد به اهدافشان دست پیدا می کنند. اما مهم است بدانید که گاهی افراد تحت تاثیر تربیت دوران کودکی و یا عدم اعتماد به نفسشان نمی توانند این مهارت را در خود پرورش دهند. اگر شما هم در راستای این موضوع مسئله ای دارید، می توانید از مشاوران و روانشناسان در این مورد کمک بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.