- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با افت تحصیلی پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.
والدین همواره دوست دارند تا فرزندانشان به بالاترین سطح تحصیلات دست پیدا کنند. اما عوامل و شرایط گوناگونی می‌تواند باعث افت تحصیلی دانش‌آموزان و حتی ترک تحصیل آن‌ها شود. در واقع عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی همانطور که در موفقیت تحصیلی افراد نقش دارند، در بروز افت تحصیلی نیز به همان میزان تاثیرگذارند. با توجه به توسعه دانش انسان در صنایع مختلف، ضرورت تحصیل در نظر خانواده‌ها نیز بالا رفته است، از این رو در زمان بحرانی استفاده از کمک های تخصصی در جهت رشد فرزندان‌تان موثرتر خواهد بود. بنابراین زمانی که با مشکلات تحصیلی فرزندان خود مواجه می شوید به جای اقدامات خودسرانه با استفاده از مشاوره تحصیلی به علت و راهی برای کاهش عوامل موثر پی ببرید. در ادامه به بیان بیشتر علل و راهکارهای کاهش افت تحصیلی خواهیم پرداخت.
.gif)
افت تحصیلی
اصطلاح افت تحصیلی معمولا زمانی استفاده می‌شود که عملکرد تحصیلی دانش آموز در اکثر دروس یا دروس اساسی، به طور چشمگیری کاهش یابد. افت تحصیلی در دانش آموزان مقطعی نبوده و در صورت نادیده گرفته شدن، می‌تواند تا ترک تحصیل هم ادامه یابد. شروع افت تحصیلی در کشور ما معمولا از کلاس چهارم (10سالگی) است و برای حل این مشکل نیاز به شناخت علل و عوامل موثر در به وجود آمدن آن در دانش آموزان می‌باشد. برای این منظور دریافت مشاوره روانشــناسی کودک می‌تواند به والدین در پیدا کردن علل افت تحصیلی و درمان آن کمک کند. برای آشنایی بیشتر در زمینه تــرک تحصیل کلیک کنید.
اینفوگرافیک افت تحصیلی
علل و عوامل افت تحصیلی
از جمله مهم‌ترین عوامل افت تحصیلی در میان دانش آموزان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
عوامل مربوط به دانش آموز
مزاج و سرشت: همه افراد در ابتدای زندگی دارای طبع خاص خود هستند که شامل سه نوع آسان، معمولی و دشوار است. بر اساس تحقیقات و تجربه‌ها، کودکان دشوار با احتمال بیشتری افت تحصیلی را تجربه می‌کنند. کودکان دشوار به کودکانی گفته می‌شود که معمولا انعطاف ناپذیرترند و آستانه تحمل پایین‌تری دارند. به همین علت در مواجهه با مشکلات و شکست‌ها آسیب پذیر بوده و عکس العمل‌های نامناسب از خود نشان می‌دهند. به همین دلیل لازم است رفــتار با کـودک با توجه به شرایط روحی و سن او متناسب باشد.
هوشبهر فرد (IQ): هنگام صحبت درباره عملکرد تحصیلی باید دقت کنیم که میزان هوشبهر فرد (IQ) در چه درجه‌ای قرار دارد. نمره هوشبهر توسط آزمون‌های هوش استاندارد سنجیده می‌شود و مبحث افت تحصیلی برای هوشبهر زیر 85 مطرح نمی‌گردد. امروزه افــزایش ضریب هوشی توسط انجام تمرینات ذهنی و راهکارهای دیگر کاملا امکانپذیر است و مسئله غیر قابل تغییری نیست.
نگرش و طرز تفکر نسبت به تحصیل: معمولا افرادی که دچار افت تحصیلی می‌شوند، به تحصیل علاقه دارند اما دچار سردرگمی هستند و نسبت به شرایط خود بی‌توجه‌اند. لازم است که تفکر و شناخت صحیح نسبت به تحصیل به وسیله آموزش و راهنمایی در ذهن کودک شکل بگیرد. والدین با ایجاد هدف تحصیلی و نگاه مثبت و ایجاد انگیــزه برای درس خواندن به فرزندان خود کمک می‌کنند در مسیر تحصیل دچار مشکل تحصیلی و افت نشوند.
بی‌انگیزگی و بی‌علاقگی به درس: افت تحصیلی رابطه مستقیمی با بی‌علاقگی نسبت به تحصیل دارد. ریشه‌های این بی‌علاقگی در کلاس اول دبستان و حتی قبل از آن برای کودک شکل می‌گیرد و والدین باید در ایجاد نگرش درست نسبت به تحصیل و لزوم درس خواندن با کودکانشان با آگاهی و هوشیاری کامل رفتار کنند. همچنین حالت‌های خلقی مثل اضطراب یا افسردگی کودک نیز در این فرایند موثر هستند. برای اطلاع بیشتر در زمینه افســردگی در کودکان کلیک کنید.
عوامل مربوط به خانواده
بیماری‌های جسمی و روانی والدین: این مورد می‌تواند نظارت والدین روی فرزند و رفتار او را مختل کند. والدین اگر درگیر بیماری‌های جسمی یا اخــتلالات روانی باشند ممکن است از فرزند خود غافل شده و همین شرایط می‌تواند راه را برای ورود فرزند به مسیرهای اشتباه در مدرسه یا بیرون مدرسه فراهم کند.
اختلاف‌ها و مشاجرات خانوادگی: دعوای والدین و جو نامناسب خانواده باعث زده شدن فرزند و فرار او از محیط خانه و خانواده می‌شود که خود می‌تواند فرد را در معرض افت تحصیلی قرار دهد. فقدان یکی از والدین یا طلاق والدین می‌تواند تاثیر مخربی روی تحصیل دانش آموز داشته باشد. ناهماهنگی والدین در سبــک فرزندپروری باعث سردرگمی شده و آن‌ها را در مسائلی مثل تحصیل و آینده آن دچار تردید می‌کند به طوری که ممکن است فرد احساس کند هرگز شرایط مطلوب برای درس خواندن برای او وجود نخواهد داشت. تاثیر مــشکلات خانوادگی بر دانش آموزان در هر دوره‌ای می‌تواند باعث افت تحصیلی فرد شود.
شیوه‌های نظارت و کنترل معیوب والدین: والــدین کنترل گر و مربیان سخت گیر با نصیحت‌های تکراری و خسته کننده باعث زدگی کودک از تحصیل می‌شوند. مخصوصا اگر این نصیحت‌ها و سخت گیری‌ها همراه با توهین، تحقیر و تنبیه بدنی باشند. ادامه این روند نیز می‌تواند پیش بینی کننده افت و ترک تحصیل باشد.
نگرش خانواده به تحصیل: دید خانواده‌ها به تحصیل فرزندان خود و میزان حمایت‌های آن‌ها از تحصیل فرزندشان پیش بین مهمی در آینده و پیشرفت تحصیلی فرد است. پیشنهاد می کنیم در این زمینه مقاله نقــش والدین در تحصیل را مطالعه فرمایید.
عوامل مربوط به مدرسه
مشکلات مربوط به نظام آموزشی: اولین تجارب فرد در مدرسه می‌تواند در طول عمر تحصیلی کودک تاثیر گذار باشد. استفاده از سبک‌های آموزشی جذاب و امکانات کمک آموزشی می‌تواند محیط درس را برای کودک جذاب کرده و رغبت او را به مدرسه و تحصیل افزایش دهد. مواردی همچون تــرس از مدرسه و تمایل به فــرار از مدرسه نتایج مشکلات آموزشی است که متاسفانه در مدارس وجود دارد و نهایتا افت تحصیلی را به همراه خواهند داشت.
معلمان و مربیان: معلمان سخت گیر، خشک، بداخلاق و بدون مهارت در برخورد با کودک، تاثیر بسیار مهمی در پیشرفت یا افت تحصیلی همان دوران و آینده دانش آموز دارد. مربیان و معلمان بعد از والدین به عنوان منبع قدرت و الگوهای کودک مطرح می‌شوند، اگر رفتار آن‌ها با کودک تحقیر آمیز یا نامناسب باشد باعث زدگی کودک از تحصیل خواهد شد و می‌تواند مشکلاتی در زمینه نوشتن و بــدخطی کودکان و همچنین اختــلال خواندن و ریاضی ایجاد کند.
روابط به همسالان: روابط اجتماعی درست با همسالان نقش بسیار مهمی در لذت بخش بودن محیط مدرسه و کلاس دارد. آموزش صحیح نحوه ارتباط اجتماعی و تــربیت کـودک توسط خانواده پیش بین مهمی برای پیشرفت تحصیلی در افراد است.
عوامل مربوط به جامعه
مشکلات اقتصادی، رابطه دوطرفه با افت تحصیلی دارد. همانطور که وضعیت معیشتی نامناسب می‌تواند باعث افت تحصیلی شود، شکست در تحصیل نیز می‌تواند هزینه‌های هنگفتی برای جامعه و خانواده فرد داشته باشد. تکرار پایه یا درس و هزینه‌های جانبی افزایش دوره تحصیل، بعضی از مشکلات ناشی از افت تحصیلی است. نبود منزل مناسب و اسباب کشی‌های مداوم تاثیر مستقیمی روی بهم خوردن وضعیت تحصیلی کودک دارد. همچنین معضلات فرهنگی و آسیب‌های اجتماعی فراوان، تفریحات ناسالم و پایین آمدن سن اعتیاد باعث افت تحصیلی می‌شود. در واقع تاثیر مــحیط و محله بر کودک و رشد شخصیتی و تعیین هــدف از زندگی برای او بسیار مهم است.
راه های کاهش افت تحصیلی
برای بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموز لازم است که راه حل‌های اساسی به طور جدی پیش بینی و انجام شود. مسئله هر دانش آموز منحصر به خود همان دانش آموز است و باید دقیق مشخص شود از کجا شروع شده و چه سیری دارد. اطلاعات دقیق و لازم برای هر فرد توسط متخصص جمع آوری شده و براساس ویژگی‌های فرد مسیر درمانی و حل مسئله انجام می‌شود. آرام شدن فضای خانه و ارتباط همدلانه ناشی از درک متقابل بین والدین و فرزندان می‌تواند در پیشگیری و بهبود وضعیت تحصیلی موثر باشد. در چنین مواردی نیاز به خانــواده درمــانی است تا تمام جوانب و ابعاد در نظر گرفته شود.
چرا مرکز روانشناسی حامی هنر زندگی
مرکز مشاوره حامی هنر زندگی با گردهم آوری با تجربه ترین متخصصان در زمینه کودک و مشاوره تحصیلی خدماتی با بالاترین کیفیت ارائه می‌دهد. یکی از مزایای مراجعه به کلنیک حامی هنر زندگی این است که با تشکیل تیمی از روانشناسان در زمینه های تخصصی مختلف قادر است به مراجعان همزمان خدمات مشاوره خانواده، کودک، ازدواج، ترک اعتیاد و... نیز ارائه دهد. تنها کافی است از طریق تلفن با مرکز ارتباط گرفته و از خدمات حضوری و غیر حضوری اطلاعات بیشتر کسب نمایید. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره روانشناسی این مرکز کلیک کنید.
سوالات متداول
پیشرفت تکنولوژی چه تاثیری بر افت تحصیلی دانش آموز دارد؟
یکی از علل اصلی مشکلات تحصیلی در دانش آموزان امروزی رشد و پیشرفت تکنولوژی است. کودکان معمولا ساعت‌های بسیاری را به انجام بازی و بودن در فضای مجازی می‌گذرانند و از تحصیل خود غافل می‌شوند. همچنین انرژی آنان گرفته شده و بازدهی لازم برای انجام تکالیف را ندارند. مجموعه این عوامل باعث افت تحصیلی خواهد شد.
