زودرنجی در کودکان | ویژگی‌های کودکان زودرنج، علل و درمان آن

زودرنجی در کودکان از جمله مشکلاتی است که والدین و خود کودک را به دردسر می‌اندازد. در این شرایط کودک دائماً به خاطر هر چیز کوچکی ناراحت می‌شود، بهانه‌ می‌گیرد یا لجبازی می‌کند. اگر پدر و مادر نتوانند برخورد درستی با این شرایط داشته باشند، روز به روز مشکلات رفتاری کودک بیشتر می‌شود و در نتیجه والدین نیز تحت فشار زیادی قرار می‌گیرند. معمولا در چنین شرایطی مشورت با متخصصان روانشناسی کودک می تواند در کاهش تنش و رسیدن به ثبات عاطفی میان والدین و کودک زودرنج موثر واقع شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مشاوره کودک کلیک کنید.

زودرنجی و تحریک پذیری

تحریک پذیری یا حساس بودن و زودرنجی که به عنوان آستانه پایین برای تجربه خشم و ناراحتی در پاسخ به ناامیدی تعریف می شود، یکی از دلایل اصلی ارجاع کودکان به ارزیابی سلامت روان است. تحریک پذیری می تواند به صورت فوران خلق و خوی نامناسب برای سن و خلق و خوی عبوس و بداخلاق ظاهر شود. شامل هر دو مؤلفه خلق و خو و رفتار ناراحت کننده است. همه کودکان (و بزرگسالان) در برخی مواقع تحریک پذیر هستند، مانند زمانی که خسته هستند یا به هر دلیلی احساس خوبی ندارند. چیزهایی که متخصصین مراقبت های بهداشتی هنگام در نظر گرفتن تحریک پذیری به دنبال آن هستند این است که چگونه بر توانایی کودک برای عملکرد طییعی تأثیر می گذارد و اینکه آیا در طول زمان و در محیط های مختلف مانند مدرسه، خانه و بازی ادامه می یابد یا خیر.

زودرنجی در کودکان | ویژگی‌های کودکان زودرنج

برخی از افراد از همان سنین ابتدایی حساسیت بیشتری نسبت به سایرین دارند و دائماً از کوچک‌ترین مسائل آزرده می‌شوند. این ویژگی یکی از مشخصات افراد زودرنـج و نازک دل است . کودکانی که دچار زودرنجی هستند، اکثراً بابت هر چیزی شروع به گریه و زاری می‌کنند، بهانه می‌گیرند یا رفتارهایی نظیر قهر کردن و مخالفت با دیگران را از خود نشان می‌دهند. این رفتارها به مرور می‌توانند روابط آن‌ها را با همسالانشان محدود کرده و منجر به گــوشه گیری و انزوا طلبی کودک شوند. از طرف دیگر چالش‌هایی که این بچه‌ها در خانواده ایجاد می‌کنند می‌تواند منجر به چرخه معیوبی در خانواده شود.

به این صورت که آن‌ها دائماً نسبت به هر چیز کوچکی واکنش نشان می‌دهند. در جواب این رفتارها والدین احساس کلافگی می‌کنند و بدرفتاری با کودک به احتمال بیشتری اتفاق می‌افتد. در نهایت این امر به زودرنجی و حساسیت بیشتر منجر می‌شود و به این ترتیب این چرخه با کارکرد معیوب خود ادامه می‌یابد. در این شرایط احتمال بروز افـسردگی در کودکان ومشکلات رفتاری افزایش می یابد.

 

اینفوگرافیک زودرنجی در کودکان

علت زودرنجی در کودکان

علت زودرنجی در کودکان می‌تواند ترکیبی از عوامل زیستی و محیطی باشد. جنبه زیستی مسئله این است که خلق و خوی افراد امری ارثی است. بعضی افراد از همان ابتدای به عنوان یک کــودک بهانه گیرتر شناخته می شوند و بی‌قراری‌های بیشتری دارند. اینگونه کودکان در اصطلاح روانشناسی به کودکان دشوار معروف هستند و به احتمال بیشتری در سال‌های بعدی زندگی نیز خلق و خوی خود را حفظ کرده و دچار زودرنجی بیشتری می‌شوند. با این حال تمام ریشه‌های این مسئله به عوامل زیستی ارتباط ندارد بلکه عوامل محیطی نیز در این زمینه نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند.

برای مثال زودرنجی می‌تواند ناشی از اشــتباهات تربیتی والدین باشد. به این صورت که آن‌ها ممکن است در برابر تمام خـواسته های کودکان سریعاً تسلیم شده و هر آنچه او می‌خواهد را برایش فراهم کنند. این رفتار باعث می‌شود که این ذهنیت در کودک شکل بگیرد که هر آنچه از دنیا و اطرافیان طلب می‌کند باید سریعاً برآورده شود و همه افراد باید مطابق میل او عمل کنند. با این ذهنیت وقتی کودک در شرایط ناکام کننده‌ای قرار می‌گیرد به هیچ وجه از خود انعطاف‌پذیری نشان نمی‌دهد و نمی‌تواند خود را با موقعیت‌ها سازگار کند.

همچنین زودرنجی در کودکان می‌تواند ناشی از بدرفتاری‌ها و نادیده انگاری‌های زیاد والدین نیز باشد. در حقیقت بدرفتاری‌ و پــرخاشگری والدین زمینه‌ای را برای بروز افسردگی در کودکان فراهم می‌کند که زودرنجی می‌تواند به عنوان یک علامت از این اختلال در نظر گرفته شود.

عدم مهارت کافی در تنظیم احساسات

کودک شما ممکن است با خودتنظیمی عاطفی (توانایی در پاسخگویی موثر به عوامل استرس زای محیطی در لحظه و اینکه چقدر کارآمد می تواند وضعیت عاطفی را بازیابی کند) دست و پنجه نرم کند. گاهی اوقات کودکان زودرنج و تحریک پذیر هستند زیرا چیزی در درون آن ها را آزار می دهد. نسبت به اتفاقی که در زندگی‌شان افتاده است، واکنش عاطفی نشان می‌دهند، مانند تغییر عظیم در روال زندگی‌، دوری والدین از خانه یا مرگ در خانواده. آن ها ممکن است نگران این باشند که تابستان امسال بدون دوستان خود تنها باشند یا اینکه بتوانند در پاییز به مدرسه سابق برگردند. این احساسات می تواند به صورت زودرنجی تحریک پذیری ظاهر شود. چالشی که برای شما به عنوان والدین در کمک به فرزندتان برای یادگیری نحوه تنظیم احساساتش وجود دارد، درک این موضوع است که چرا سطوح معینی از استرس مانع از واکنش موثر او می شود.

درمان زودرنجی در کودکان

اگر کودکتان دائماً از هر چیزی ناراحت می‌شود و بهانه آن را می‌گیرد لازم است که در ابتدا به ریشه رفتارهای او پی ببرید و ببینید چه چیزی منجر به رنج کودک شما شده است. کمک گرفتن از علم روانــشناسی کودک در دست یافتن به این موضوع می‌تواند تأثیر بسزایی داشته باشد. روانشناس با بررسی روابط بین شما و کودک، بررسی شرایط خانوادگی، محیطی و خلق وخوی فرزندتان می‌تواند به ریشه رفتارهای او پی ببرد و نکات تربیتی لازم را برای بهبودی این امر به شما ارائه کند.

اگر زودرنجی منجر به افسردگی کودک شده باشد، جلسات روان درمانی برای او ضرورت خواهد یافت. این جلسات درمانی می‌توانند از پیشرفت اختلال افسردگی پیشگیری کنند و نگذارند که سایر جنبه‌های زندگی کودک آسیب ببیند.

مرکز مشاوره حامی هنر زندگی با مشاوران برجسته و مجرب خود می تواند در این زمینه یاریگر شما باشد. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره روانشناسی این مرکز کلیک کنید.

سؤالات متداول

- چه زمانی می‌توان گفت زودرنجی در کودکان به افسردگی منجر شده؟

افسردگی در کودکان با افسردگی در بزرگسالان متفاوت است. برای مثال ممکن است کودک افسرده پرخاشگری بیشتری از خود نشان دهد. این مسئله به خصوص در پسران بیشتر دیده می‌شود چراکه آن‌ها بیشتر مشکلاتشان را برون‌ریزی می‌کنند.

- روانشناسان برای زودرنجی کودکان چه کار می‌کنند؟

روانشناسان برای درمان مشکلات کودکان بیشتر از درمان‌های رفتاری استفاده می‌کنند. در واقع یکسری تمرین‌ها ارائه می‌شود که در طی آن کودک و خانواده تلاش می‌کنند تا چرخه‌های معیوبی که در طول متن ذکر شد را بشکنند. در طی این درمان روانشناس می‌تواند از بازی درمانی کمک بگیرد تا روند بهبود رفتار سریع‌تر طی شود.