اختلال ساختگی | علل، علائم و درمان اختلال ساختگی

اختلال ساختگی نوعی از اختلال روانی است که با علائم و نشانه‌هایی مانند تقلید عمدی نشانه‌های روانی یا جسمانی همراه است و باعث می‌شود فرد انگیزه اتخاذ نقش یک بیمار را در رفتار خود داشته باشد. همراه با این اختلال مشکلات روان پزشکی دیگری مانند اختلالات شخصیت و یا اختلالات مرتبط با مواد نیز ممکن است به وجود بیاید. از علل این بیماری می‌توان به پیوند نامطلوب و ایمن بین مادر و فرزند اشاره کرد. همچنین برای درمان آن باید توجه داشته باشید که درمان‌های دارویی تاثیری بر روند بهبودی ندارند و باید بر کنترل و اداره بیمار تاکید شود. در ادامه به بررسی بیشتر علل، علائم و درمان اختلالات ساختگی خواهیم پرداخت پس تا انتها همراه ما باشید.

اختلال ساختگی

اختلال ساختگی در واقع هنگامی رخ می‌دهد که فرد به صورت آگاهانه نقش بیمار را برعهده می‌گیرد و اضطراب و تعارض‌های درونی به شکل بیماری‌های ساختگی و جسمی خود را نشان می‌دهند. برخلاف افراد متمارض که به دنبال اهداف مادی هستند، هدف بیماران دچار اختلال ساختگی دریافت مراقبت هیجانی است. این بیماران برای دست یافتن به نقش بیمار، به حیله‌گری روی می‌آورند.

در اختلال ساختگی، افراد نشانه‌هایی را از خود بروز می‌دهند که هدف از آن، کسب نفع خاصی نیست، بلکه قصد دارند نقش بیمار را حفظ کنند. این نشانه‌ها می‌تواند جسمانی یا روانی و یا ترکیبی از هر دو باشند. آنچه اختلال ساختگی را بسیار جالب می‌سازد این است که فرد انگیزه پنهانی، مانند کسب منفعت مالی یا اجتناب از مسئولیت‌ها را ندارد بلکه این افراد از بیمار بودن لذت می‌برند و برای اینکه بیمار به نظر برسند یا خود را بیمار کنند، دست به هر کاری می‌زنند. توجه داشته باشید که این اختلال نام‌های دیگری نیز دارد که می‌توان به اعتیاد به بیمارستان، اعتیاد به جراحی‌های متعدد و سندروم بیمار حرفه‌ای اشاره کرد.

برای آشنایی بیشتر در زمینه اختلالات اضطرابی کلیک کنید.

اینفوگرافیک اختلال ساختگی

علل اختلال ساختگی

از جمله علل این اختلال می‌توان به سوءاستفاده جنسی در دوران کودکی اشاره کرد. همچنین در بیشتر این افراد سابقه خانوادگی این اختلال قابل مشاهده است. این اختلال به صورت وسواسی بوده ولی رفتارهای شخص از این نظر که عمدی و هدفدار است، ارادی تلقی می‌شود و ممکن است با نشانه‌های روانشناختی مانند افسردگی، توهمات، علائم تجزیه‌ای و تبدیلی و رفتارهای عجیب و غریب همراه باشد.

از دیگر علل آن می‌توان به رابطه میان کودک و والدین اشاره کرد. در واقع افراد دچار اختلال ساختگی برای بازآفرینی پیوند مطلوب و مثبت با والدین، برای نیاز به محبت و مقبولیت و همچنین برآورده شدن نیاز، این رفتار را انجام می‌دهند در صورتی که فرد منتظر برآورده شدن آن‌ نیست.

انواع اختلالات ساختگی 

اختلال ساختگی با علائم روانشناختی بیشتر 

در این نوع از اختلال فرد می‌کوشد نوعی بیماری روانی همچون اسکیزوفرنی را تقلید کند. معمولا افراد اظهارات پوچی دارند و توهمات خود را گزارش می‌کنند که از واقعیت بسیار دور هستند که به آن سندرم گانسر می‌گویند. در واقع سندرم گانسر اختلال بحث برانگیزی است و در زندانیانی دیده می‌شود که پاسخ تقریبی به سوالات داده و به اصطلاح از پهلوی مطلب رد می‌شوند. برای مثال وقتی در مورد رنگ ماشین آبی رنگی از آن‌ها سوال می‌شود پاسخ می‌دهند (قرمز). با این حال بیماران مبتلا به اختلال ساختگی با علائم و نشانه‌های عمدتا روان‌شناختی نیز ممکن است عمدا جواب‌های تقریبی به سوالات بدهند.

اختلال ساختگی با علائم فیزیکی بیشتر

همانطور که از نام آن نیز پیداست افراد با این نوع اختلال سعی دارند که عمدا علائم فیزیکی از قبیل درد در قفسه سینه، تب و یا مشکلات معده از خود بروز می‌دهند. 

اختلال ساختگی با هر دو علائم فیزیکی و روانی 

این افراد سعی برآن دارند که هر دو علائم فیزیکی و روانی را به صورت ساختگی در خود نشان دهند و همزمان این اتفاق رخ می‌دهد و تفاوتی ندارد که کدام علائم ابتدا به وجود آمده است.

اختلالات ساختگی تحمیل شده به دیگران 

یکی از موارد استثنا، اختلال تحمیل شده به دیگران است. والدین مبتلا تظاهر می‌کنند که بسیار دلسوز و فداکار هستند و شدیدا خود را وقف امور فرزند خود کرده‌اند که البته دیگران نیز از این والدین تعریف و تمجید می‌کنند ولی پشت پرده ماجرا، والدی حضور دارد که عمداً بیماری‌های جسمی و روانی در فرزند خود ایجاد می کند و هدف آن صرفاً این است که خودش مورد توجه دیگران قرار گیرد! این حالت ممکن است باعث ایجاد امراضی مهم در کودک یا حتی منجر به مرگ کودک نیز شود.

علائم اختلال ساختگی

علائم اصلی بیماران مبتلا به اختلال ساختگی، توانایی این افراد در بروز استادانه علائم جسمانی است به گونه‌ای که باعث می‌شود از بیمارستان پذیرش بگیرند و بستری شوند. این بیماران برای تایید سابقه خود ممکن است علائم را تقلید کنند. افراد مبتلا به اختلال ساختگی از انواع اختلالاتی که باعث بستری شدن در بیمارستان می‌شود آگاه هستند تا بتوانند دکتران را فریب دهند.

یکی از ویژگی‌های افراد مبتلا به اختلال ساختگی این است که آن‌ها تاریخچه مفصل روانپزشکی برای خود شرح می‌دهند و دروغ پردازی و شیادی در رفتار خود نشان می‌دهند. باید بدانید که بسیاری از این بیماران هویت روشنی نداشته و خودانگاره ضعیفی دارند.

برای آگاهی بیشتر در زمینه درمان اضطراب کلیک کنید.

میزان شیوع در افراد جامعه

اختلال ساختگی در حدود یک درصد از بیمارانی که به بیمارستان‌های عمومی مراجعه کرده‌اند مشاهده می‌شود. این افراد معمولاً سفید پوست‌ها، افراد میان‌سال، بیکاران جامعه، افراد مجرد و کسانی که فاقد دلبستگی‌های قابل توجه اجتماعی یا خانوادگی هستند می‌باشند. جالب است بدانید که بیشتر مبتلایان زنان هستند. این بیماری در کارکنان مراکز بهداشتی و درمانی شایع‌تر است چراکه زیربنای روان‌پویشی اختلالات ساختگی به خوبی درک نشده است. همچنین بیمارانی که در خود اعمال خود جرحی شدید ایجاد می‌کنند ممکن است ساختار شخصیتی آزارخواه داشته باشند. 

درمان اختلالات ساختگی

اختلال ساختگی به طور مشخص در اوایل بزرگسالی شروع می‌شود و این اختلال برای بیماران ناتوان کننده است و اغلب سبب آسیب‌های جدی یا واکنش‌های نامطلوب ناشی از درمان می‌شود. سیر بستری‌های مکرر یا دراز مدت، به طور آشکار با کار حرفه‌ای هدفمند و روابط بین فردی ناسازگار است. در بسیاری از موارد پیش آگهی خوب نیست و هیچ درمان روانی خاصی در رفع اختلال ساختگی موثر نبوده است بنابراین بهتر است درمان روی اداره بیمار متمرکز شود تا سعی بر معالجه کامل آن داشته باشیم. همچنین کمک گرفتن از یک روانشناس و متخصص در زمینه اختلالات روانی و کنترل اضطراب می‌تواند به بهبود مشکل کمک کند.

برای شناخت بیشتر در زمینه مشاوره کنترل استرس و اضطراب کلیک کنید.

 

برای دریافت مشاوره در زمینه اختلال ساختگی می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.