
- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
شخصیتهای منفعل پرخاشگر چه ویژگیهایی دارد؟ آیا شخصیت منفعل پرخاشگر دارای اختلال است؟ اختلالات شخصیت طیف وسیعی از بیماریها را شامل میشوند که منش و نگرش فرد در تمامی امور را تحت تاثیر قرار میدهند. افراد دارای اختلال شخصیت با الگویی غیر منعطف رفتار، فکر و احساس میکند. با این حال شخصیت منفعل پرخاشگر حتما جزء اختلالات شخصیت دسته بندی نمیشوند. فرد منفعل پرخاشگر بدون اینکه خشم خود را به شکل واضح نشان دهد، غیر مستقیم لجبازی کرده و کارشکنی میکند. چنین فردی موجب آزار و اذیت خود و دیگران میشود. شخصیت منفعل پرخاشگر با ویژگیهای خاصی توسط متخصص تشخیص داده میشود. برای آشنایی با اختلالات شخصیت کلیک کنید.
شخصیت منفعل پرخاشگر
شخصیتهای منفعل پرخاشگر الگویی دائمی و فراگیر از نگرشهای بدبینانه نسبت به امور مختلف نشان میدهند. این افراد در مقابل تقاضاهای محیطی و انتظارات شغلی-اجتماعی به جای اینکه آشکارا مخالفت یا پرخاشگری خود را نشان دهند، منفی کاری و کارشکنی میکنند. بنابراین گفته میشود این افراد به شکل منفعلانه، پرخاشگری میکنند. بهرهگیری از مهارتهای ارتباطی مؤثر میتواند به این افراد کمک کند. برای اطلاع از چنین مهارتهایی مقاله ارتباط موثر را بخوانید.
افراد مبتلا به جای اینکه احساسات منفی خود را مستقیما بروز دهند، آنها را به شکلی مخفیانه و زیرکانه در رفتار خود نشان میدهند. در واقع این عمل باعث میشود بین آنچه میگویند و آنچه انجام میدهند، فاصله و تفاوت زیادی باشد. برای مثال هنگامی که از یک فرد منفعل پرخاشگر در مورد یک مسافرت سوال شود، خود را موافق تمام برنامهها نشان میدهد. این در حالیست که در باطن ناراضی است. در عوض موقع قرار دیر میآید، هنگام مسافرت نق میزند و رفتارهای کارشکنانۀ دیگری انجام میدهد.
اینفوگرافیک منفعل پرخاشگر
ویژگیهای فردی که به صورت منفعلانه پرخاشگری میکند
برخی اوقات نشانههای شخصیت منفعل پرخاشگر با اختلال خشم انفجاری یکی انگاشته میشود. در حالی که متفاوت بوده و فرد منفعل پرخاشگر ویژگیهای زیر را از خود نشان میدهد. برای اطلاع از نشانههای اختلال خشم انفجاری کلیک کنید.
- هنگامی که باید وظایف زندگی روزمره یا زندگی شغلی خود را انجام دهد، به شکل منفعلانه در مقابل وظایفش مقاومت میکند. مثلا به جای اینکه 8 سر کار باشد، 8 و نیم میآید یا در قرارهایش سر وقت حاضر نمیشود.
- چنین فردی همیشه فکر میکند که دیگران درکش نمیکنند یا قدرش را نمیدانند.
- معمولا عبوس است و دائما با اطرافیان جر و بحث میکند.
- فرد منفعل پرخاشگر نسبت به افراد خوشبخت و شاد، حسادت کرده و ابراز ناراحتی میکند.
- علاوه بر حسادت، صاحبان قدرت یا افراد بالادست را مورد انتقاد و تمسخر قرار میدهد.
- به نحو اغراق شدهای از بدبختی و مشکلات خودش گلایه میکند.
- بین منفعل بودن و پرخاشگر بودن در نوسان است. گاهی بسیار منفعل عمل میکند و گاهی بسیار مخالفت جو و اهل جر و بحث میشود.
- از روابط خود دائما گلایه میکنند ولی هیچ وقت هم حاضر به ترک شرایط موجود نیستند.
- جراتمندی و ابراز وجود در آنها دیده نمیشود. توصیه میکنیم مقاله جرات مندی را مطالعه کنید.
- از دیگران انتظار دارند که مسئولیتهای آنها را قبول کنند و جور آنها را بکشند.
- هیچ وقت از چیزی که دارند راضی نیستند و خودشان هم نمیدانند چه چیزی دقیقا آنها را راضی میکند.
علت شکل گیری شخصیت منفعل پرخاشگر
بسیاری مواقع اختلال شخصیتی نشانهای از وجود افسردگی در فرد است و از این بیماری نشأت میگیرد. برای اطلاع بیشتر پیشنهاد میکنیم مقاله افسردگی را مطالعه کنید. ریشههای یک شخصیت منفعل پرخاشگر در گذشته فرد قابل شناسایی است. دلایل احتمالی که فرد به شیوه منفعلانه پرخاشگری میکند، شامل موارد زیر میباشد:
خانوادۀ نا ایمن
هنگامی که فضای خانوادگی بسته باشد و کودک مجال ابراز خشم یا ناامیدی خود را نداشته باشد، مجبور به سرکوب خشم خود شدهاند. این خشم سرکوب شده از کانالهای دیگری به ظهور میرسد. مثلا کودک یاد میگیرد که به جای بیان واضح مخالفت و خشم خود نق بزند، لجبازی کند یا زیرکانه عصبانیت خود را بروز دهد.
نداشتن مهارتهای مقابلهای
کودکان یا بزرگسالانی که به پرخاشگری منفعلانه روی میآورند، هرگز یاد نگرفتهاند چگونه خشم خود را نشان دهند. در واقع آنها مهارت مدیریت و کنترل خشم و ابراز وجود ندارند. برای رفع این موضوع مطالعه مقاله کنترل خشم میتواند اطلاعات مفیدی را در اختیارتان قرار دهد.
خشم پنهان
چنین افرادی خشمهای سرکوب شده و پنهان زیادی از دوران کودکی خود انباشتهاند. در واقع حجم این خشمها انقدر زیاد است که دیگر نمیتوانند منفعل باشند و چون راه بهتری برای ابراز آن نمیشناسند، آن را منفعلانه ابراز میکنند.
درمان شخصیت منفعل پرخاشگر
درمان شخصیت منفعل پرخاشگر توسط روان درمانی رخ میدهد. داروی مشخصی برای درمان آن وجود ندارد، مگر در مواردی که افسردگی زمینهای وجود داشته باشد. رواندرمانی حمایتی گزینه مناسبی برای درمان چنین شخصیتی است. برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد این روش پیشنهاد میکنیم مقاله روان درمانی را نیز مطالعه کنید.
فردی که نمیتواند خشم خود را به صورت سازگارانه و منطقی بروز دهد مدام آن را سرکوب میکند و در نتیجه به خود و دیگران آسیب میزند. البته تشخیص و درمان این شخصیت دشوار بوده و فرد به تنهایی نمیتواند این مشکل را در خود شناسایی و حل کند. به همین دلیل پیشنهاد میکنیم در صورتی که نشانههای این نوع از شخصیت را در خود و یا نزدیکانتان مشاهده کردید از مشاوره روانشناسی بهره بگیرید.