پدیوفوبیا | ترس از عروسک ها چه علائم و عللی دارد؟

پدیوفوبیا چیست؟ آیا تا به حال فیلم های ترسناک عروسکی دیده اید که شما را  به ترس بیندازد. هرچند عروسک ها می توانند برای کسانی که فیلم های ترسناک می بیند بسیار وحشتناک باشند اما بیشتر افراد می دانند که در واقع عروسک صدمه‌ای به آنها نمی زند. با این حال تعداد کمی از افراد ترس شدید و غیر منطقی نسبت به عروسک دارند. ترس از عروسک پدیوفوبیا نام دارد. برای دریافت مشاوره تلفنی فردی کلیک کنید.

 

فوبیا چیست؟

فوبیاهای خاص شامل ترس های افراطی نامعقول و دائمی نسبت به یک شی یا وضعیت خاص هستند. فوبیا ریشه یونانی دارد و از فوبوس یکی از خدایان یونانی که دشمنان خود را می ترساند مشتق شده است. محرک های فوبیازا غالباً ترس بسیار زیادی ایجاد می‌کند و به همین علت افراد فوبیک برای پرهیز از آنها کارهایی انجام میدهند تا احتمال مواجه شدن با محرک های فوبیا زا به حداقل برسد. افراد معمولاً میدانند که ترس آنها از یک موقعیت یا رویداد فوبیازا بیش از حد یا نامعقول است اما مجموعه ای از باورهای ترس زا ایجاد کردند که ظاهراً هراس آنها را در کنترل دارد.

این باورها در درون خود داده هایی به همراه دارند داده هایی درباره اینکه چرا فکر این یا آن محرک خطرناک است و وقتی در وضعیت فوبی هستند چه واکنشی نشان دهند مانند اجتناب و مواجهه با آن محرک. امروزه خیلی از روش های درمان انواع فوبیاهای خاص برای این طراحی شدند که باورهای نادرست را به چالش بکشند و آنها را با افکار معقول تری جایگزین کنند که نزدیک شدن به محرک‌های فوبیازا و مواجهه با آنها را تشویق کنند.

مهم ترین فوبیاها

بیشتر فوبیا ها معمولا روی گروه های کمی از اشیا و موقعیت ها تمرکز دارد و مهم ترین آنها عبارتند از فوبیای حیوانات از جمله ترس از مار عنکبوت سوسک حلزون کرم اختلال اضطراب اجتماعی فوبیای دندانپزشکی فوبیای آب های عمیق فوبیای ارتفاع ترس از محیط های بسته و مجموعه‌ای از فوبی های خون زخم و آمپول. بقیه فوبی ها عمومیت کمتری دارد و از این لحاظ که تا چه حد تهدید واقعی به شمار می روند می توان آنها را نامعقول دانست.

از این همه فوبی ها می توان از انواع پنبه مانند گوش پاک کن،دکمه، شکلات،عروسک و گیاهان را نام برد. بعضی شواهد نشان دادند که اگر فرد از یک فوبیای خاص رنج ببرد احتمال اینکه از یک یا چند فوبیای دیگر هم رنج ببرد بیشتر می شود. بنابراین احتمال همزمان بودن برای همه فوبی ها بالا است.

 

پدیوفوبیا یا ترس از عروسک چیست؟

خیلی از افراد ترس های غیر واقع بینانه ای نسبت به عروسک ها دارند که این نوع ترس ها پدیوفوبیا نام دارد. این ترس می تواند به علت باورهای نادرست مردم یا تحت تاثیر فیلم های ترسناک و موارد این چنینی باشد. اختلال پدیوفوبیا در گروه فوبیا های خاص است و این دسته بندی به این دلیل است که ترسی که محرک ایجاد می نماید نسبت به خطری که عروسک دارد بسیار بیشتر و مبالغه آمیز است. برای افرادی که به ترس از عروسک یا پدیوفوبیا دچار هستند دیدن عروسک ترس غیر واقع بینانه و اضطراب بسیار زیادی ایجاد می کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه کنترل اضطراب کلیک کنید.

نکته جالب توجه این است که احتمال دارد فرد دچار ترس از عروسک بداند که دچار ترس غیرمنطقی شده است و یک عروسک توان آسیب زدن به او را ندارد اما قادر به کنترل همان ترسش نیست. فوبیا های خاص در گروه اختلالات اضطرابی هستند. برای کسانی که دچار ترس از عروسک هستند حتی فکر کردن به عروسک ها میتواند چنان استرسی در آنها ایجاد کند که نتوانند از جای خودشان تکان بخورند. مبتلایان به این اختلال عجیب و غریب زندگی دشواری دارند و شاید بیشتر وقت خود را در عذاب و اضطراب سپری کنند اما جای نگرانی نیست چرا که درمان های مختلفی برای این اختلال وجود دارد.

نشانه های پدیوفوبیا

• احساس ترس شدید
• کرختی و سبکی سر
• حالت تهوع
• فرار از وضعیت فعلی
• جیغ کشیدن و احساس پریشانی
• حملات پانیک شدید و غیر ارادی
• لرزش بدن و تعریق
• افزایش ضربان قلب
• درد یا احساس گرفتگی در قفسه سینه
• مشکل در تنفس
• معمولاً کودکانی که ترس از عروسک دارند هنگام دیدن یک عروسک ممکن است از شدت وحشت به والدین خود پناه ببرند و یا مدام بهانه جویی کنند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه انواع ترس های کودکان در سنین مختلف کلیک کنید.

 

عوامل ایجاد پدیوفوبیا

پدیوفوبیا یا ترس از عروسک می توانند توسط فرهنگ یا باورهایی ایجاد شود. عروسک ها چشم های خیره خاصی دارند. همچنین برخی از آنها دارای چشم های دکمه ای هستند که گویی شبیه یک جسد یا موجودی بی روح به نظر می رسند. این می‌تواند یکی از دلیل ترس از عروسک ها باشد.

مدت زیادی است که در زمینه روانشناسی متوجه شدند که افراد بیش از حد توانایی ایجاد یک واکنش بیولوژیکی واقعی به هر وضعیت را دارد و تا زمانی که فرد مبتلا باور کند که شکل یا موقعیتی که ترس از آن دارد یک عامل خطر است آنها ترس واقعی با تمام نشانه ها را تجربه خواهند کرد. این واکنش عیب محسوب نمی شود بلکه افکار منفی و باورها هستند که چنین واکنش‌هایی را ایجاد می‌کنند.

توانایی ترساندن افراد در عروسک ها

چهره عروسک ها این توانایی را دارند که ناخودآگاه افراد را بترساند. انسانها ذاتا موجوداتی اجتماعی هستند و مغزشان به گونه‌ای رشد کرده تا درون چهره دیگران احساساتی همچون محبت انگیزه و حتی خطرات احتمالی را تشخیص دهند. هر چقدر که شباهت عروسک به چهره انسان بیشتر شود مغز بیشتر در صورت آنها به دنبال احساسات انسانی می گردد و این واقعیت که درون چهره آنها هیچ گونه احساسی دیده نمی شود همان عاملی است که آنها را از خود بیخود میکند. این احساس به دلیل آنچه در علم روانشناسی به عنوان شباهت آزاردهنده شناخته شده است برای افراد شکل می گیرد.

در سال ۱۹۷۰ مهندسی ژاپنی به این نتیجه رسید که هرچقدر شباهت ربات به انسان بیشتر باشد بیشتر مورد پذیرش مردم قرار می گیرد اما اگر این شباهت بیش از حد باشد نارضایتی ایجاد می کند.  ترس از عروسک زیرمجموعه‌ای از مادر ترسهای شباهت های آزاردهنده دسته بندی می شود که به معنای ترس از چیزهایی است که شبیه انسان است. این ترس فقط عروسک ها را در بر نمی گیرد و مواردی مانند مجسمه یا ربات هم شامل آن میشود و همانند عروسک ها هرچه  شی شناخته ساخته شده شباهت بیشتری به انسان پیدا کند ناخودآگاه افراد را بیشتر می ترساند.

 

دلایل ترس از عروسک یا پدیوفوبیا

مانند دیگر انواع فوبیا، اینو ترس ها احتمال توسط یک حادثه ناخوشایند یا آسیب زا در گذشته یا دوران کودکی فرد ایجاد شده باشد. بعد از آن اتفاق ذهن فرد احساسات منفی تجربه شده را به خاطر می آورد و باعث ترس بیشتر او از عروسک میشود. فیلم های ترسناک مانند آنابل یا رمان هایی مانند سنگ مرده عروسک‌ها را تحت عنوان شخصیت هایی وحشتناک نشان می دادند. این داستان های فانتزی می تواند سبب ترس در بزرگسالان و کودکان شود.

گاهی خواهران و برادران بزرگتر هم می‌توانند این ترسها را ایجاد کند و مثلاً با ترساندن کودک با همین عروسک ها این نوع فوبیا را در او ایجاد کنند. از طرفی اختلالات اضطرابی همچون وسواس افسردگی دیگر انواع فوبیا و اضطراب دلایل ژنتیکی دارند. از این رو اگر پدر و مادر فرد مبتلا به این اختلالات باشد ممکن است فرزند آنها هم درگیر این فوبیا شود.

 

درمان پدیوفوبیا

انواع فوبیا و اختلالات اضطرابی قابل درمان هستند. هرچند این امر نیاز است زیر نظر متخصص و درمانگر صورت بگیرد. بعضی از رایج ترین درمان های فوبیا شامل موارد زیر هستند:

1-مواجهه درمانی

مواجهه درمانی یعنی مواجه کردن تدریجی فرد با شی یا وضعیتی که از آن ترس دارد تا موقعی که ترسش از بین برود. در این حالت فرد به دفعات با موقعیت ترسناک مواجه می شود و هر بار این مواجه شدیدتر و موقعیت ترسناک دشوارتر می شود. رایج ترین روش مواجهه حساسیت زدایی سیستماتیک است. این روش درمانی با قرار گرفتن تدریجی فرد مبتلا به ترس از عروسک، سبب درمان می شود. افزون بر این در طول درمان تمریناتی همچون آرام‌سازی و تمرینات تنفسی هم آموزش میدهند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمان فوبیا کلیک کنید.

مواجهه درمانی معمولاً تدریجی است به صورتی که کودک ابتدا عروسک را می بیند و در این هنگام روش های آرام سازی را پیاده می‌کند. کم کم احتمال دارد یک فیلم کوتاه در مورد عروسک ها ببیند و دوباره تنفس و آرامش را تکرار کند. در نهایت ممکن است به یک عروسک واقعی نزدیک شود و به او دست بزند و بتواند ترس و اضطرابش را کنترل کند. مواجهه درمانی لازم است که با یک متخصص و درمانگر باشد و فرد هر موقع که خاص درمان را به پایان برساند و بقیه آن را در جلسه بعد انجام دهد.

2-هیپنوتیزم یا یادگیری تکنیک های آرامش

راه دیگری که برای درمان ترس از عروسک استفاده می شود هیپنوتیزم درمانی است که در این روش حالت خلسه ایجاد می‌کنند. خلسه باعث بالا بردن تمرکز و کم شدن استرس فرد می شود اما به طور کلی درمان های شناختی رفتاری و مواجهه درمانی برای درمان فوبیا بیشتر متداول هستند.

برای افزایش آرامش و کاهش استرس برخی از تکنیکهای رایج شامل تمرین تنفس و مدیتیشن هستند. یکی از موضوعاتی که تاثیر زیادی برای کنترل استرس دارد تمرین تنفس است. از این رو تلاش کنید دم و بازدم عمیق را تمرین کنید و بر تنفس خود تمرکز پیدا کنید. این کار را چند بار در روز انجام دهید تا استرس تان کم شود. به طور کلی ورزش یوگا و مدیتیشن و موارد این چنینی در کاهش اضطراب و بالا بردن تمرکز و آرامش تاثیرگذار هستند.

غالباً کسانی که دچار استرس شدیدی می‌شوند و خواب راحتی ندارند توصیه می شود که عمل مراقبه یا مدیتیشن را قبل از خواب انجام دهند. برای آرامش قبل از خواب بهتر است دما و نور اتاق تنظیم کنید و از کار کردن با موبایل خودداری کنید. همچنین فیلم های هیجان انگیز یا نوشیدنی های انرژی زا هم قبل از خواب کنار بگذارید.

3-یادگیری مشاهده ای یا مدلینگ تراپی

در یادگیری مشاهده ای فرد فوبیک به رفتار یک مدل نگاه می کند. این مدل ممکن است شخصی حضور مستقیم داشته باشد یا رفتار او در یک فیلم مشاهده شود. مدل درحالی نشان داده می شود که مشغول تعامل با همان شیء ترسناک یا انجام دادن رفتار مناسب در یک موقعیت تنش زا و ترسناک است. یک مدل خاص از یادگیری مشاهده ای، طی کردن مراحل یادگیری همراه با مشارکت است که در طی آن فرد فوبیک علاوه بر مشاهده فردی دیگر که رفتاری بدون ترس را بروز می دهد خودش هم به تعامل با مدل و یا موقعیت ترسناک می پردازد.

روانشناسان اعتقاد دارند که مدلینگ تراپی یک نوع روان درمانی مستقل است ولی برخی دیگر بر این عقیده هستند که نوعی مواجهه درمانی میباشد. این را بدانید که بسیاری از مردم قادرند فوبیاهای خود را تحمل کنند زیرا شدت فوبیاهای آنها یا بالینی نیست یا به قدری منحصر به فرد و نادر هستند که در زندگی فرد زیاد اختلال ایجاد نمی کنند. بنابراین فقط کسانی به روانشناسان رجوع می‌کند که فوبیاهای آن ها رنج آور و عذاب دهنده هست. به طور کلی درمان های جدید برای فوبیاها بسیار مهم و موفق هستند.

4-دارو درمانی

دارو درمانی به عنوان روش درمان فوبیا کاربردی ندارد اما اگر فردی اضطراب و استرسش به حدی شدید باشد که در روند درمان اختلال ایجاد کند درمانگر ممکن است که او را به روانپزشک ارجاع دهد تا دارو دریافت کند. در مورد دارو درمانی لازم است مواردی را بدانید و آن این است که دارو تنها زیر نظر روانپزشکی انجام می شود. قبل از دارو درمانی روانی در مورد وضعیت خود با پزشک صحبت کنید و از عوارض جانبی داروها اطلاع کسب کنید.

این را بدانید که دارو درمانی لازم نیست بیشتر از ۶ ماه طول بکشد و بدون اجازه دکتر هم دارو هرگز نباید قطع یا دوزش کم و زیاد شود در این صورت ممکن است نشانه های شدید تر ایجاد کند. این را بدانید که دارو با توجه به مشکل شما است و هر چه که اطرافیان برای اضطراب خود مصرف می کند مربوط به خودشان است دلیلی نمی‌شود که شما هم مانند آنها همان دارو را استفاده کنید. در کادر درمان موثر برای ترس ها همان مواجهه درمانی یا درمان شناختی رفتاری است چرا که دارو تاثیرات موقتی دارند.

 

سخن آخر

ترس از عروسک یا پدیوفوبیا از نوع ترس های رایج بین کودکان میباشد مخصوصا اگر کودکی عادت به دیدن فیلم های ترسناک با محتوای منفی داشته باشد. گاهی این ترس ها می توانند به دلیل همزمان بودن با اختلالات دیگری که شاید فرد از آن آگاهی نداشته باشد تشدید شوند. از این رو توصیه می شود اگر شما یا اطرافیانتان و حتی کودکی دچار این فوبیا است حتما به متخصص و درمانگر با تجربه مراجعه کند. برای کسب اطلاعات بیشتر از خدمات مشاوره روانشناسی کلیک کنید.