اختلال شخصیت وابسته یکی از انواع اختلالات شخصیت دسته c است. این افراد هم برای تصمیم گیریهای عادی و هم برای تصمیمات مهم زندگیشان به دیگران متکی هستند، آنها یک ترس غیر منطقی از ترک شدن و تنها گذاشته شدن دارند. همه انسانها در تمام طول زندگی نوعی وابستگی متقابل و منطقی با اطرافیان خود خواهند داشت. در اختلال شخصیت وابسته، وابستگی معمولاً یکطرفه است و فرد دچار این اختلال فقط میخواهد نیازهای عاطفی و جسمیاش را بهوسیله دیگران برطرف کند و اگر به خواستههایش پاسخ داده نشود، احساس اضطراب و ناامنی میکند و اعتماد به نفسش را از دست خواهد داد و بر این اساس ممکن است رفتارهای خاصی از خود نشان دهد. ما در این مقاله قصد داریم به بررسی و تعریف اختلال شخصیت وابسته بپردازیم. برای کسب اطلاعات بیشتر از اختلالات شخصیت دسته C کلیک کنید.
اختلال شخصیت وابسته از شایع ترین اختلالات شخصیت است. شخصیتهای وابسته هم برای تصمیم گیریهای عادی و هم برای تصمیمات مهم زندگیشان به دیگران متکی هستند و این باعث میشود یک ترس غیر منطقی از ترک شدن و تنها گذاشته شدن در آنها به وجود آید. حتی وقتی عقیده ی خودشان با عقیدهی دیگران تفاوت دارد؛ برای اینکه دیگران آنها را طرد نکنند، گاهی حرف آنها را میپذریند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اختلالات شخصیت کلیک کنید.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته شبیه به افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی هستند، چون آنها نیز احساس عدم کفایت ( بی عرضگی) میکنند. نسبت به هر گونه انتقاد حساس هستند و به دلگرمی گرفتن نیاز دارند. تفاوت شخصیتهای وابسته با شخصیتها اجتنابی در این است که شخصیتهای اجتنابی برای پاسخ دادن به این احساسات و نیازها از طریق اجتناب کردن از روابط میان فردی و روابط اجتماعی عمل میکنند. در حالی که شخصیتهای وابسته با چسبیدن به روابط میان فردی سعی در برطرف کردن این نیازها دارند. شخصیتهای وابسته را میتوان شبیه به شخصیتهای مهر طلب هم دانست. برای کسب اطلاعات بیشتر از شخصیت مهر طلب کلیک کنید.
از جمله مهمترین عوامل شکل گیری و علل اختلال شخصیت وابسته میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
?همه ي ما از بدو تولد به والدین خود وابسته هستيم، برای غذا، امنيت فيزيكی، رشد و بزرگ شدن و... ادامه پیدا کردن بی رویه این روند سبب به وجود آمدن شخصیت وابسته در کودک میگردد.
?قسمتي از فرآيند جامعه پذيری (آمادگي برای ورود به جامعه) عبارت است از كمک گرفتن از ديگران برای ياد گرفتن زندگی مستقل.
?بعضي رويدادها مثل فوت يكی از والدين يا هر دو يا مورد غفلت و بی اعتنايی واقع شدن از سوی والدين يا جانشينان آنها، ممكن است باعث شود بعضی افراد با ترس از ترک شدن و تنها گذاشته شدن بزرگ شوند.
اين نگرش از سوی روان شناسان با عنوان پديدهی "دلبستگي" مورد بررسی قرار گرفته است.
نیاز فراگیر و بیش از حد به مراقبت شدن که به رفتار سلطه پذیر و متکی بودن و ترس از جدایی منجر میشود، در اوایل بزرگسالی شروع میشود و زمینههای مختلفي وجود دارد، به صورتی که با پنج (یا تعداد بیشتری) از موارد زیر نمایان میشود:
١. بدون مقدار زیادی مشورت با دیگران و اطمینان آفرینی آنها، در تصمیم گیریهای روزمره مشکل دارد.
٢. نیاز دارد دیگران مسئولیت اغلب زمینههای مهم در زندگی او را بر عهده بگیرند.
٣. در ابراز مخالفت با دیگران مشکل دارد، زیرا میترسد کمک یا تأیید را از دست بدهد. (توجه: ترسهای واقع بینانه از مجازات را منظور نکنید).
٤. در شروع کردن پروژهها یا انجام دادن کارها به طور مستقل مشکل دارد (به علت فقدان اعتماد به نفس در قضاوت کردن یا تواناییها و نه فقدان انگیزش یا انرژی).
٥. برای کسب مهرورزی و کمک دیگران از هیچ کوششی فروگذار نمیکند، تا حدی که داوطلب انجام دادن کارهایی میشود که ناخوشایند هستند.
٦. وقتی تنها است، به علت ترس اغراق آمیز از اینکه نتواند از خودش مراقبت کند، احساس ناراحتی یا درماندگی میکند.
٧. وقتی رابطه نزدیکی قطع میشود، فورا رابطه دیگری را به عنوان منبع مراقبت و حمایت جستجو میکند.
٨. به صورت نامعقولی دل مشغولی و ترس از رها شدن به حال خودش را دارد و میترسد کسی نباشد تا از او مراقبت کند.
نشانههای شخصیت وابسته شباهت زیادی به شخصیت مرزی دارد به همین دلیل ممکن است فرآیند تشخیص با مشکل مواجه شود. لازم است تشخیص و درمان زیر نظر فرد متخصص و کلینیکهای روانشناسی یا روانپزشکی صورت گیرد. افرادی که به اختلال شخصیت مرزی مبتلا هستند نسبت به احساس طرد شدن و تنها ماندن با خشم و خشونت و احساس پوچی واکنش نشان میدهند و ممکن است برای نگه داشتن افراد در رابطه دست به اعمالی همچون خودزنی و خودکشی بزنند تا به هر نحوی مانع از رفتن دیگران شوند؛ اما افراد با شخصیتهای وابسته در مقابل حس طرد شدن از جانب دیگران بسیار میترسند و تسلیم میشوند و اغلب به دنبال رابطهای دیگر میروند تا سریعا نیازهای روانی خود را ارضا کنند.
در برخورد با شخصیت وابسته او را مطیع، فروتن، موافق دائمی در مییابید که به افراد دیگر اجازه میدهد در تصمیمات مهم زندگی آنها دخالت کنند، زیرا اعتماد به نفس بالایی نداشته، قادر به اداره زندگی خود بطور مستقل نیستند. شخصیتهای وابسته در روابطشان با رفتارهای مطیعانه و خوش مشرب افراطی سعی میکنند که هیچکس نتواند خواهان ترک اجتماعی با آنها باشد و هرگونه تنهایی و رها شدن به حال خود، احساسات خالی بودن و اضطراب بیش از اندازه را در آنها بوجود میآورد. روابط این بیماران محدود به کسانی است که به آنها اتکا دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه برخورد با شخصیت وابسته کلیک کنید.
اگر قصد ازدواج با شخصیت وابسته را دارید باید دانید که نکتهی مهم در برخورد با شخصیتهای وابسته این است که این افراد پذیرفتن هر نوع بد رفتاری دیگران نسبت به خودشان بدون اعتراض است. اگر این بیماران والدین یا همسر سلطهجو داشته باشند، والدین مسلط احساس سودمندی، قدرت و شایستگی نموده، بطور ناخواسته این رفتار را در فرزندان شان دامن میزنند و همسران مسلط احتمالا به سوء استفادههای بدنی و جسمی آنها مبادرت میکنند؛ بدون اینکه با اعتراض یا ترک جسورانه آنها روبرو شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه ازدواج با شخصیت وابسته کلیک کنید.
میلیون پنوع اختلال شخصیت وابسته را تعریف کرده است که عبارتند از:
1. شخصيت وابسته مضطرب
2. شخصيت وابسته مطيع
3. شخصيت وابسته نابالغ
4. شخصيت وابسته غيرموثر
5. شخصيت وابسته ايثارگر
اين افراد غالبا مخلوطی از خصوصیات شخصیت وابسته و شخصیت اجتنابی هستند؛ تمایلی به خودمختاری و استقلال وخودکفايتى ندارند؛ آنها همیشه از اينکه طرد بشوند مى ترسند و هنگام تنهايى دچار اضطراب جدایی میشوند و حتما بايد ديگران این اطمینان را به آنها بدهند که تا هميشه کنارشان مىمانند در غير اينصورت به شدت مضطرب مىشوند. اضطراب شخصیتهای وابسته گاه به خشم تبدیل میشود اما اغلب خشم خود را از ترس از دست دادن دیگران بروز نمیدهند. چنین افرادی همواره احساس ترس و خشم دارند و همينطور مدام منتظر اتفاقات بد و ناگوارند و اکثر مواقع به سادگی بى قرار و آشفته مىشوند.
اين افراد از طرد شدن میترسند واغلب به اين خاطر با ديگران صميمى نمىشوند. در روابط خود بسیار فروتن و متواضع هستند. از هرگونه تعارض و درگیری دورى مىکنند و هرگز احساس ارزشمندی ندارند. گاه برای جلب حمایت دیگران و دوری از سرزنش شدن، طرد شدن و انتقاد شنیدن از جانب اطرافيان، وانمود میکنند که بیمار هستند و یا حال روحی خوبی ندارند. اين افراد تايید طلبند و در واقع از درون مورد پذیرش خود نیستند. تنها زمانى که ديگران آنها را تأیید میکنند احساس رضایت دارند. شديدا فداکار و مطيع و از خودگذشتهاند و اغلب دربرابر مشکلات احساس ناتوانى مىکنند.
همانطور که از اسمش پيدا است این دسته از شخصیتهای وابسته دیدگاهی کودکانه دارند. بعضی از آنها انرژى زيادى براى سازگارى با اطرافیان صرف مىکنند و بعضى دیگر بالعکس حتى هیچ آرزویی و هدفى را مدنظر ندارند و در هيچ زمينهاى به موفقيت دست پيدا نمىکنند. در واقع بزرگسالانی که فعالیتهای کودکانه دارند، غالبا تمايل دارند با افراد کم سن و سال معاشرت کنند و از مسئولیتها گریزانند و شانه خالى مىکنند، در این دسته جای میگیرند.
شخصیتهای وابسته غیر مؤثر در کنار وابستگی از خود تمایلات اسکیزوئیدی نشان مىدهند. سریع خسته میشوند و انرژيشان به شدت اندک است؛ اغلب ساکت و در خود فروماندهاند و انگیزهی کمی دارند و اغلب مسئولیتهایشان را بىاهميت مىدانند و ناديده مىگيرند. درکل عقاید منفی مخربى دارند و اکثر اتفاقات زندگيشان را به شانس و تقدیر نسبت میدهند و به همين خاطر زندگى يکنواختى هم دارند.
برخى از اين افراد ویژگیهای خودآزارگری هم دارند و شدت وابستگی آنها بیشتر از وابستههای مطیع است. در واقع به برقراری روابط با دیگران خيلى بيشتر اهميت میدهند. حتى ممکن است هویت خود را از دست بدهند؛ به اين خاطر که به شدت مطیع دیگران ميشوند و حتی ارزشهای خود را زير پا ميگذارند و به ارزشهای طرف مقابلشان بها مىدهند. تنها رضايت ديگران برای افراد وابسته مهم است و به خاطر جلب رضایت دیگران موجب آزار خودشان میشوند و با اين کار هم لذت مىبرند.
اغلب افراد مبتلا به اختلالات شخصیت خیلی دیر برای درمان اقدام میکنند؛ شخصیتهای وابسته نیز تنها زمانی که شرایطشان بسیار بحرانی میشود و مشکلات از آستانهی تحملشان خارج میشود، به سراغ درمان میروند. مبتلایان به این اختلال شخصیت اغلب افسرده و مضطرب هستند و ممکن است به همین دلیل به مشاور مراجعه کنند. مقالات و كتابهايي كه درباره درمان اختلال شخصیت وابسته نوشته شدهاند بيشتر جنبه توصیفی دارند؛ برای نشان دادن اين كه يک روان درمانی خاص موثر واقع میشود يا نه، تحقيقات بسيار اندكی صورت گرفته. برای کسب اطلاعات بیشتر از درمان اختلال شخصیت وابسته کلیک کنید.
درمانجويان مبتلا به اختلال شخصيت وابسته، به اين دليل كه خوب به حرفهای درمانگر توجه میكنند و دوست دارند مسئوليت مشكلات خود را به درمانگر تفويض كنند، ممكن است درمانجويانی ايده آل به نظر برسند كه هر درمانگری دوست دارد با آنها كار كند، اما حرف گوش كنی آنها يكی از اهداف اصلی روان درماني را نفی میكند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه روان درمانی کلیک کنید.
در روشهای روان درمانی تمرکز بر افزایش استقلال بیمار و آموزش برقراری ارتباطات سالم با دیگران است. آموزش مهارتهایی همچون ابراز مندی به افراد کمک میکند تا اعتماد به نفس خود را افزایش دهند؛ همچنین روشهای شناختی رفتاری منجر به ایجاد دیدگاههای تازه و اصلاح شده در افراد مبتلا میشود. ایجاد تغییرات اساسی در شخصیت افراد نیازمند شرکت در دورههای بلند مدت روانکاوی و روان درمانی است. در این فرآیند درمانگر دوران کودکی و آسیبهای آن دوران را به دقت مورد بررسی و کند و کاو قرار میدهد. چرا که تجارب کودکی به میزان زیادی در شکل گیری مکانیسمهای دفاعی و الگوهای وابستگی نقش دارند.
بنابراين مشاوره روانشناسی و رواندرمانی، به تدريج و همراه با افرايش اعتماد به نفس درمانجو در داشتن توانايی تصميم گيری به تنهايی، پيش میرود. درمانگر بايد دقت كند كه درمانجو بيش از حد به او وابسته و متكی نشود. شما در هر جایی که هستید میتوانید از خدمات مشاوره تلفنی و مشاوره حضوری مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی بهرمند شوید. برای اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره تلفنی کلیک کنید.
همچنین برای اختلالات همراه، مانند افسردگی و اضطراب از دارو درمانی استفاده میشود که حتما باید زیر نظر پزشک صورت گیرد؛ در غیر این صورت خطر وابستگی به دارو و سوءمصرف آن وجود دارد.
مبتلایان به شخصیت وابسته همواره افسردگی، اضطراب و فوبیا دارند و ممکن است به سوءمصرف مواد نیز دچار شوند. این افراد اغلب مورد سوءاستفادهی افراد با شخصیتهای سلطه جو قرار میگیرند.
مبتلایان به این اختلال در صورتی که مدام جلسات مشاورهای و روان درمانی خود را پیگیری کنند و علارغم طولانی بودن فرآیند درمان، به آن پایبند باشند میتوانند تا حد زیادی وابستگی خود به دیگران را کاهش دهند و تصمیمات مستقلانهتری در زندگی بگیرند.
این اختلال قابل پیشگیری نیست اما راهکارهای مناسب درمانی برای افرادی که مستعد این بیماری هستند، به خصوص در دوران کودکی بسیار مؤثر واقع میشوند. یکی از اقدامات مناسب جهت پیشگیری این است که راهکارهای سازندهی مقابله با بحران را به کودکان آموزش داد. برای دریافت مشاوره روانشناسی از مرکز مشاوره حامی هنر زندگی کلیک کنید.
دیدگاه ها
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای مورد نیاز نشانه گذاری شده اند*