- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با نشانه های اضطراب در نوجوانان پیج اینستاگرام مؤسسه حامی را دنبال کنید.
شناسایی نشانه های اضطراب در نوجوانان جهت کمک به حفظ سلامت روان آن ها اهمیت فراوانی دارد. از بارز ترین تغییرات در دوران نوجوانی که والدین به خوبی متوجه آن می شوند، بالا و پایین رفتن احساسات و عواطف و رفتار آن ها است. نوجوان یک روز بسیار سر حال و روزی دیگر حوصله ندارد. در دوران نوجوانی تغییرات عمده ای در افکار و احساسات فرد شکل می گیرد که بداخلاقی نوجوان مثال بارزی برای آن است. هم چنین تغییرات جسمی و هورمونی نیز فرد را وادار می کند با تحولات بسیاری دست و پنجه نرم کند و همین موارد سبب می شود بیش از هر زمان دیگری مستعد تشویش و اضطراب باشند. نشانه های اضطراب در نوجوانان، یکی از چالش هایی است که معمولا همه ی والدین با آن مواجه شده اند. از این رو بهره مندی از مشاورهای روانشناسی می تواند در این زمینه بسیار کمک کننده باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله کنترل استرس را مطالعه کنید.
.gif)
تغییرات نوجوانی
نوجوانی چه از نظر فیزیولوژیکی و چه از نظر روانی با تغییرات زیادی همراه است برخی از نوجوانان ممکن است در دوران نوجوانی خود دچار تغییرات زیاد و شدید شوند که این تغییرات ممکن است منجر به حمله هراس یا نشانه های اضطراب در نوجوانان شود. یکی از نکات مهم در تربیت نوجوان توجه به بــحران نوجوانی است. در این دوره با توجه به حالات زیادی که نوجوان شما در یک روز دارد و بخشی از آن ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی باشد، شاید تا زمان بروز علائم آشکار و رفتار های افراطی به آسانی نتوانید اضطراب او را شناسایی کنید.
بنابراین مهم است که شما مراقب نــوجــوان خود باشید تا هر رفتار غیرطبیعی را به موقع تشخیص دهید. بر همین اساس در این مقاله سعی شده نشانه های اضطراب در نوجوانان از علت تا راهکار برای درمان آن را مورد بررسی قرار داده شود. تا با شناخت علائم آن و به کارگیری راهکارهای ارائه شده بتوانید از سلامت روانی فرزند خود محافظت کرده و به او کمک کنید بلوغ خود را به سلامت طی کند.
اینفوگرافیک نشانه های اضطراب در نوجوانان
آیا می‌دانید اضطراب چیست؟
اضطراب واکنش طبیعی انسان‌ها در برابر فشارهای روانی است. همه‌ی ما در موقعیت‌های تهدیدآمیز یا فشارهای زندگی کم و بیش دچار اضطراب شده ایم. اضطراب یک حالت هیجانی شدید و ناآرام است که معمولا با احساس ترس، دلهره و نگرانی همراه می‌شود. همه ما درطول زندگی و در شرایط مختلف احساساتی مثل ترس و اضــطراب و بی قراری را تجربه می کنیم اما در بسیاری از موارد نمی‌توانیم تفاوتی بین این دو حس قائل شویم. در حالی که ترس و اضطراب دو احساس کاملا متفاوت هستند.
- ترس، زمانی اتفاق می‌افتد که از یک موقعیت واقعی و خارجی احساس خطر می کنید. حس ترس در تمام موجودات وجود و انــواع ترس و گونه های مختلف آن ممکن است به فراخور موقعیت های متفاوت بروز کند.
- اضطراب احساس خطر نسبت به یک موضوع ذهنی است که هنوز وجود خارجی ندارد. اضطراب بیشتر در خصوص موضوع‌هایی بروز می‌کند که ممکن است در آینده اتفاق بیفتند و در بیشتر مواقع نشاندهنده تــرس از آینده است.
اضطراب می تواند خفیف یا چنان شدید باشد که هرگونه آرامــش اعصاب را از شما سلب کرده و شما را به وحشت بیندازد. به طور طبیعی اضطراب یک حالت گذرا است و ظرف مدت معینی تسکین می یابد، ولی هر گاه مدت زمان طولانی دوام یابد یا در غیاب فشار روانی یا هرگونه تهدید خارجی باز هم ادامه داشته باشد، آن گاه گفته می شود فرد دچارنوعی اختلال اضطراب است.
اضطراب، به عنوان احساس عصبی بودن تعریف می شود که ناشی از نگرانی و ترس از موقعیت های ناشناخته و شرایط پیش بینی نشده است. داشتن احساس اضطراب تا حد معینی طبیعی است و در برخی موارد نیز می تواند کمک کننده باشد. اما در صورت عدم کنــترل اضطراب، هنگامی که آن چنان شدید باشد که شخص ترس زیادی را در وجود خود احساس کند، اضطراب به اختلالی روان پزشکی موسوم به اختلال هراس و یا فــوبیا مبدل می شود.
نشانه های اضطراب در نوجوانان
اضطراب می تواند هفته ها یا ماه ها و گاهی اوقات یک عمر طول بکشد. ممکن است شما به عنوان والدین نتوانید علائم اضطراب را به راحتی در نوجوانان تشخیص دهید. اما شناخت دقیق نوجوانان و بررسی هرگونه تغییر رفتاری و بروز علائم اضطراب نظیر درد های شکمی بی علت در آن ها می تواند به شما تشخیص آن به شما کمک کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اضطراب و درد های شکمی کلیک کنید.
بر همین اساس برخی از نشانه های اضطراب در نوجوانان را در ادامه شرح داده ایم.
1- علائم جسمانی
یکی از نتایج نا مطلوب ابتلا به استرس و اضطراب شدید، واکنش فیزیکی بدن به آن وضعیت است علائم جسمانی اضطراب و استرس می تواند شامل خشکی دهان، تپش قلب، عرق کردن، لرز کردن، تنگی نفس، درد یا ناراحتی سینه، تهوع یا دل پیچه و کم اشتهایی باشد. تکرر ادرار، اختلالات خواب، درد یا تنش در عضلات، درد معده، خشکی دهان و درد شکم نیز دربرخی موارد مشاهده می شود. تغییرات هورمونی مثل تغییر عادت ماهیانه در دخترها نیز از نشانه های جسمی استرس و اضطراب است. برای آگاهی بیشتر در خصوص عــلائم استرس و اضطراب کلیک کنید.
2- علائم عاطفی و رفتاری اضطراب در نوجوانان
- وسواس فکری و ناتوانی در رها کردن افــکار منفی و مزاحم
- نگرانی بیش از حد یا بدون علت
- بی قراری، آشفتگی و تنش در اکثر اوقات
- دور شدن از مشاركت در مهمانی ها و اجتماع
- گوشه گیری و انزوا طلبی
- مقاومت در برابر موقعیت های جدید و چالش برانگیز
- حساس بودن به انتقاد و تحریک پذیری در موقعیت های اجتماعی
- احساسات منفی نسبت به خود و دیگران و خــود کم بینی
- درگیری و مشاجره و ناسازگاری بیش ازحد با والدین یا خواهر و برادرها
3- نشانه های روانی اضطراب در نوجوانان
- عدم تمرکز
- پریشانی و فراموشی
- افــت تحصیلی و کاهش توان یادگیری
- دشواری انجام کارها، خصوصاً تکالیف مدرسه
- بی حوصلگی و خستگی روانی
- احساس ناامیدی و افــسردگی در نوجوانان
- احساس تنهایی
- بی برنامگی
- پرخاشگری. برای دریافت اطلاعات بیشتر درمورد پرخاشگری نوجوانان کلیک کنید.
علت های اضطراب در نوجوانان
نشانه های اضطراب در نوجوانان علل مختلفی از جمله ژنتیک دارد که در ادامه به بررسی آنها پرداخته شده است.1- ژنتیک
تحقیقات نشان داده است والدینی که خودشان روان ناارام و مضطربی دارند، این ناارامی و فشار و تشویش روانی را به طور ناخوداگاه به فرزندان خود نیز منتقل می کنند. زمانی که پدر یا مادر در هنگام رویارویی با شرایط مختلف زندگی توانایی و مهارت کنترل احساسات خود را ندارد و به شدت مضطرب و نگران می شود فرزند او نیز از این رفتار او الگو گرفته ودر زندگی خود به همان شکل عمل می کند. به علاوه لازم است بدانید تمام ویژگی های شما از طریق ژن های تان به فرزندتان منتقل می شود و اگر خود شما فردی هستید که در موقعیت های مختلف زندگی به سختی دچار تشویش و اضطراب می شوید به احتمال زیاد فرزندتان این ویژگی را از شما به ارث برده است. برای مطالعه بیشتر در خصوص تاثیر استــرس والدین بر فرزندان کلیک کنید.
2- توقعات بیش از حد والدین
انتظارات فراتر از توانایی نوجوان نیز می‌تواند آن ها را دچار اضطراب کند. اضطراب آنی نیست و در طول زمان شکل می‌گیرد، اگر نوجوان والدینی داشته باشد که از او توقعات بیش از حد داشته باشند یا کمال گرا باشند، با انتظارات بیش از حد خود عزت نفس او را تضعیف کرده و باعث می شوند او نیز از خودش توقعات نا به جا داشته باشد. این روند نوجوان را دچار استرس و اضطراب کرده و سلامت روانی او را تهدید می کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره غــلبه بر کمال گرایی کلیک کنید.
3- تغییرات جسمانی
تعییرات جسمانی در ســن بلوغ نوجوان یکی دیگر از عوامل ایجاد استرس در نوجوانان است. تغییرات احساسی و جسمانی در هنگام بلوغ باعث استرس می‌شود. نوجوان نمی‌داند در بدنش چه اتفاقی درحال وقوع است. دلیل تغییرات احساسی و جسمی خود را نمی‌شناسد. چنین استرس‌هایی موجب تشویش و نگرانی او می‌شوند. فشار جسمانی بیش از حد نیز نوجوان را خسته و از نظر روحی و روانی دچار استرس می‌کند.
4- استرس ناشی از شرایط مالی
پول فقط برای بزرگ‌ترها مهم نیست. نوجوانان بینوا نیز در بحران‌های مالی آسیب زیادی می‌بینند. زیرا جز حس کردن مشکل کاری از دست‌شان برنمی‌آید. مطالعات نشان می‌دهد، کودکانی که در خانواده‌های کم درآمد رشد می‌کنند، همیشه دچار استــرس مالی هستند و در نوجوانی و بزرگسالی با مشکل رو‌به رو می‌شوند. مثلا یکی از دغدغه‌های اصلی نوجوانان در مورد پرداخت شهریه و هزینه‌ی تحصیل است. شما به عنوان سرپرست و والدین باید نوجوانان را تنها تا حد کمی در جریان امور مالی خانواده قرار بدهید. زیرا در صورت بروز مشکلات مالی در خانواده نه تنها کاری از دستش برنمی آید بلکه دانستن مشکلات مالی تنها باعث ایجاد اضطراب و تشویش در روان او می شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمان استرس در نوجوانان کلیک کنید.
5- شرایط روانی خانواده
هر آنچه بر سلامت روان خانواده تأثیر بگذارد، مستقیما بر نوجوانان نیز اثر می‌گذارد. انتظارات غیرمنطقی والدین، اختلافات زناشویی میان پدر و مادر، مریضی و بیماری یکی از اعضای خانواده یا اختلاف و روابط سست میان خواهر و برادرها از عوامل خانوادگی ایجاد استرس در نوجوانان هستند. اگر شرایط حاکم بر خانواده آرامش فکری و روانی لازم را برای نوجوان تامین نکند طبیعی است که نوجوان دچار اضطراب و استرس شود. رویدادهای ناگهانی و ناگوار مانند تصادف، بیماری، مرگ آشنایان و نزدیکان، تعرض و سؤاستفاده‌های روحی و جسمی نیز اثرات منفی فراوانی روی بچه‌ها دارد. مثلا مرگ، حس فقدان و از دست دادن همه‌چیز و همه‌کس را در نوجوان ایجاد و استرس را به درد و رنج او اضافه می‌کند. به همین دلیل حفظ جــریان انرژی مثبت در خانه یکی از مهمترین اصولی است که باید رعایت شود.
6-نشانه های اضطراب در نوجوانان | فشار همسالان
نوجوانی سنی حساس است، سنی که فرد می‌خواهد هویت خود را بیابد. در این میان، آنان می‌خواهند وجهه‌ی اجتماعی مطلوبی برای خود بسازند و برای حفظ آن به خود فشار زیادی می‌آورند. تلاش برای ایجاد تعادل میان خود واقعی و این تصویر و شــکل گیری هویت در نوجوانان به شدت سخت و پراسترس است. در سنین نوجوانی افراد بیشتر درگیر محیط پیرامون خود و زندگی اجتماعی می‌شوند و تلاش می‌کنند تا به روابط پیچیده‌ی اطراف خود معنا بخشند. میل به پذیرفته شدن از سوی هم‌سن و سال‌ها گاهی باعث می‌شود به سوی تجربه‌های تازه مثل سیگار، الکل و مواد مخدر بروند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه فــشار همسالان کلیک کنید.
7- کم بودن اعتماد به نفس و عزت نفس
برخی از کودکان و نوجوانان، همیشه حس می کنند که نمی توانند کاری که به آن ها محول شده است را انجام دهند و یا فکر می کنند قابلیت و ظرفیت انجام آن کار را ندارند. همچنین نوجوانان همیشه پرسش هایی راجع به تغییرات احساسی و جسمانی خود داشته و دچار تردید درباره خودشان می شوند. با ورود به سن بلوغ جسمانی نیز تغییرات عمده ای در بدن آن ها ایجاد شده و همین امر سبب می شود حساسیت بیش از حدی نسبت به ظاهر و بدن خود داشته باشند به گونه ای که بیشتر آن ها نسبت به ظاهر و چهره خود بسیار ایرادگیر می شوند و همین انتقاد بیش از حد از خود باعث می شود اعتماد به نفس خود را از دست داده و دچار تشویش و اضطراب درونی شوند. پیشنهاد می کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان مقاله مربوطه را مطالعه فرمایید.
درمان اضطراب در نوجوانان
همه ما انسان ها گاهگاهی در مواجهه با موقعیت هایی نامعلوم، ترسناک یا چالش برانگیز احساس اضطراب می کنیم. اضطراب یک احساس بسیار طبیعی در انسان است که برای محافظت از ما در برابر تهدیدهای احتمالی طراحی شده است. جوانان و نوجوانان، به ویژه، تغییرات و تجربیات جدید زیادی را تجربه می کنند، بنابراین احساس اضطراب در میان آنها بسیار رایج و طبیعی است اما در صورت بروز علائم بیشتر باید به درمان اضطراب فکر کنید.
این احساس ممکن است به نظرغیرقابل تحمل و طاقت فرسا بیاید، اما توصیه هایی وجود دارد که می توانید با به کار بستن آن ها از شدت و میزان اضطراب و استرس فرزند نوجوان خود کم کرده و به او در رویارویی با این موضوع یاری دهید.
کمک به فرزند برای مواجه شدن با اضطراب
- ترس‌های فرزند خود را شناسایی کرده و به او در غلــبه بر ترس ها به او کمک کنید. ترس ها و دل مشغولی های او را نادیده نگیرید. او نیاز دارد بداند شما از او حمایت می‌کنید. کنار او هستید و برای چیزهایی که برای او مهم هستند شما نیز ارزش و احترام قایل هستید.
- به آرامی فرزندتان را تشویق کنید تا کارهایی را که در مورد آن مضطرب است را انجام دهد. اما او را کنترل نکرده و مجبور نکنید وارد شرایطی شود که دوست ندارد با آن مواجه گردد.
- به فرزند خود کمک کنید اهداف کوچک خود که باعث اضطراب او می‌شود را تعیین کند. سپس با ایجاد انــگیزه در نوجوانان آن ها را تشویق کنید تا به دنبال برآورده کردن اهداف کوچک خود باشند اما فرصت دهید و آن ها را کنترل نکنید.
- اگر فرزندتان به خاطر اضطراب خود حاضر نشد در جمعی خانوادگی حضور یابد، دعوا و اعتراض نکنید. اجازه دهید در خلوتش با خود کنار بیاید.
- بگذارید فرزند شما بداند اضطراب عادی است، به او در مورد نگرانی‌هایی خود در دوران نوجوانی بگویید و یادآوری کنید بسیاری از نوجوانان دیگر نیز نگرانی و اضطراب دارند. به او کمک کنید بفهمد این که احساسات زیادی را تجربه کند عادی است و گاهی این احساس اضطراب و استرس نیز می‌توانند خیلی قوی باشند. اما می توان با آموزش مهارت کنتــرل اضطراب به راحتی آرامش روان خود را حفظ نمایند.
برخی دیگر از راه های کمک به فرزند برای مواجه با اضطراب
- با دقت به افکار و احساسات او گوش دهید. با گوش دادن می‌توانید کمک کنید نوجوان شما افکار و احساسات خود را تشخیص دهد و این اولین گام برای مدیریت آن‌هاست. به علاوه با این کار حس همدلی تان را نیز به او منتقل می کنید.
- اگر فرزندتان برای صحبت در مورد احساسات خود مشکل دارد به او استفاده از یک دفتر وقایع روزانه را پیشنهاد دهید. نوشتن افکار و احساسات نگران‌کننده شاید بتواند به درکی که از خود و احساساتش دارد کمک کند.
- سعی کنید برای مدیریت استرس و اضطراب الگوی خوبی برای او باشید.
- زمانی را با کسانی بگذرانید که فرزندتان دوست دارد، اعتماد دارد و با آنها احساس راحتی می‌کند. یا گاهی او را در انجام فعالیت های مورد علاقه اش همراهی کنید.
- داشتن یک حیوان خانگی و بازی کردن با آن می تواند تا حد زیادی باعث کاهش استرس شود.
- استفاده از مراقبه و مدیتیشن و روش های آرام سازی ذهن
- کاشتن و مراقبت روزانه از گل و گیاهان آپارتمانی
- انجام فعالیت های ورزشی هوازی و یوگا.
