آموزش احترام گذاشتن به کودکان را چگونه و از چه سنی آغاز کنیم؟

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با آموزش احترام گذاشتن به کودکان پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

آموزش احترام گذاشتن به کودکان یکی از مهمترین مسائل تربیتی کودک است. داشتن فرزند و تامین نیاز های او، یک مسئولیت بزرگ برای هر پدر و مادر می باشد. این نیازها تنها نیاز های جسمی کودک نیست بلکه والدین باید نیاز های روحی کودک را نیز تامین کند. یکی از مهمترین نیاز روحی کودکان تربیت صحیح آن هاست. زیرا تربیت کودک باعث شکل گیری شخصیت آن ها و به نوعی تعیین کننده جایگاه کودکان در هنگام بزرگسالی در جامعه است. یکی از رکن های مهم در تربیت کودکان آموزش احترام گذاشتن کودک به دیگران است. در واقع مهارت فرزندپروری نیاز به آموزش دارد. به همین دلیل بسیاری از والدین از طریق مشورت با مشاوران کودک، سعی می کنند دانش و تجربیات خود را در این زمینه ارتقاء بخشند. در صورت نیاز به مشاوره کودک کلیک کنید و از روند این مشاوره تخصصی اطلاعات بیشتری کسب نمایید.

اهمیت تربیت صحیح

طبق گفته روان شناسان سال های اول زندگی به خصوص ۷ سال اول زندگی نقش تعیین‌کننده‌ ای در تشکیل شخصیت و خلق و خوی افراد در بزرگسالی دارد. به عبارتی کودک مانند لوحی سفید است که رفتار با او و جهت دهی به رفتار او توسط والدین می توانند شخصیت او را در آینده بسازد.
سبک فرزندپروری مناسب باعث‌ شکوفا شدن استعدادها کودکان می شود. با استعدادیابی کودکان می توان آن ها را به مسیر درست هدایت کرد و تبدیل به افراد مفیدی برای جامعه کرد. اما در سوی دیگر اگر والدین نتوانند شیوه تربیتی مناسبی را برای کودکان خود اجرا کنند این کودکان در بزرگسالی برای جامعه مشکل ساز خواهند بود.

اینفوگرافیک آموزش احترام گذاشتن به کودکان را چگونه و از چه سنی آغاز کنیم؟

 

نقش مهم والدین در تربیت

والدین در تربیت فرزندان نقش بسیار مهمی دارند. زیرا کودکان آن ها را الگو خود قرار می دهند و بسیار تحت تاثیر حرف ها و رفتار والدین خود هستند و از آنجا که تقلید کودکان و نوزادان مرحله مشخصی از مراحل رشد آن ها محسوب می شود، الزاما این اتفاق می افتد و کودکان از والدین خود تقلید می کنند.
 هرچند کودکان با افزایش سن خود در معرض برخورد با افراد دیگری در جامعه قرار می‌گیرد( برای مثال با ورود به مهدکودک یا مدرسه تحت تاثیر افراد هم سن و سال خود قرار می گیرند) اما همچنان والدین به دلیل اینکه از اولین روزهای زندگی با کودک هستند و زمان زیادی از زندگی کودک در کنار او هستند، نقش بسیار مهمی در تربیت او دارند و هر رفتار کوچک آن ها نقش تعیین کننده ای دارد. برای دریافت اطلاعات بیشتر درحوزه تربیت فرزندان موفق کلیک کنید.  

مفهوم احترام

احترام در لغت از ریشه حرم می باشد و به معنای حرمت نگه داشتن است و حرمت به معنای چیزی است که شکستن و حتی نسبت به آن روا نمی باشد. احترام در عرف جامعه به معنای حفظ و گرامیداشت حــریم خصوصی یک فرد یا موضوع یا حتی یک وسیله با ارزش است که هتک حرمت به آن ناپسند است.

اهمیت احترام گذاشتن به یکدیگر

این که هر فردی در زندگی به چه چیزهایی احترام می گذارد به شیوه تفکر و دیدگاه نسبت به زندگی بستگی دارد. اما با توجه به گسترش زندگی اجتماعی اما یک سری از رفتار ها تبدیل به هنجار های اجتماعی شده که رعایت آن ها الزامی است. احــترام در خانواده و جامعه و به خصوص افراد بزرگتر از گذشته تا حالا یکی از اصول مهم رفتاری بوده است که در جامعه ایران نیز توجه ویژه ای به آن می‌شود.

روش های آموزش احترام گذاشتن به کودک

سال های اول زندگی کودکان علاوه بر اینکه در تعیین شخصیت آنها نقش دارند به دلیل آموزش پذیری بالای کودکان بسیار مهم هستند. روش های مختلف آمــوزش به کودکان می‌تواند تاثیر زیادی در زندگی و آینده آن ها داشته باشد. در ادامه به چند روش که می توان به کمک آن ها احترام به دیگران را به کودکان آموزش داد بررسی می شود.

1- استفاده از کتاب داستان و قصه های مختلف

کودکان به دلیل قوه تخیل بالای خود هنگامی که داستانی را می شنود خود را به جای قهرمان داستان قرار می‌ دهند و کار هایی که او انجام می‌ دهد را تکرار می‌ کنند. این تاثیر پذیری بالا باعث شده که کودکان بتوانند از این طریق مطالب بسیاری را یاد بگیرند. می توان به وسیله این روش و با سود بردن از خــیال پردازی کودک رفتار های مناسب یا نامناسب و پیامد هر کدام از این رفتار ها را برای او بیان کرد تا کودک متوجه عواقب هر یک از رفتار ها شود.

نکته مهم درباره این روش انتخاب شیوه درست قــصه گویی برای کودکان است. زیرا در رده های سنی مختلف، کودکان توجه و علایق متفاوتی دارند. برای مثال کودکان زیر ۲ سال به داستان های تصویری علاقه بیشتری دارند و به اشکال و رنگ های مختلف واکنش بیشتری نشان می‌ دهند. اما با افزایش سن کودکان توجه آن ها بیشتر به سیر داستان جلب می شود. بنابراین باید دقت شود که با توجه به سن کودکان داستان مناسب انتخاب گردد.

2- استفاده از نمایش عروسکی و بازی با عروسک

بازی با عروسک شاید در ظاهر صرفا فعالیتی برای سرگرمی کودکان باشد. اما می توان با استفاده از این عروسک‌ ها و بازی آن ها مفاهیمی را به کودکان آموزش داد. می توان با استفاده از عروسک ها نمایشی را درباره احترام به دیگران و یا حتی در مورد احتــرام به خود که یکی از مباحث بسیار مهم در حوزه روانشناسی و عزت نفس می باشد، درست کرد و از کودک نیز کمک گرفت تا در نمایش حضور فعال داشته باشد.
با طرح سوالاتی در حین نمایش که کدام رفتار درست است یا کدام رفتار پسندیده نیست می ‌توان درباره نتیجه رفتار کودکان برای آن ها توضیحاتی داد. حضور فعال کودکان در نمایش تاثیر پذیری آن را نیز افزایش می دهد. در واقع این امر زیر مجموعه هنــر درمانی قرار دارد که یکی از روش های روان درمانی بسیار موثر خصوصا در مورد کودکان است.

3-تشویق کودکان برای آموزش احترام گذاشتن به کودکان

در موقعیت های مختلف مانند مهمانی ها و دورهمی های دوستانه خانوادگی کودکان را تشویق کنید که رفتار مناسبی داشته باشند. برای مثال سلام کنند یا هنگام برداشتن چیزی از میزبان تشکر کنند. هنگامی که کودک بدون تشویق شما آن رفتار را انجام داد بعد از او قدردانی کنید تا اهمیت و ارزش رفتار مناسب برای کودک مشخص شود. با توجه به تاثیر تشویق بر کودکان می توان از این طریق به سهولت بسیاری از مباحث مهم را به آن ها آموزش داد.

نکته مهم درباره این روش در نظر گرفتن سن کودکی است. هنگامی که از سنین کم برای بعضی از رفتار ها، کودک را تشویق کنید و به او توجه نشان دهید این رفتار تبدیل به عادت می شود. اما باید دقت شود با گذشت زمان و بزرگتر شدن کودک، نباید پس از هر بار تکرار رفتار درست او را تشویق کرد. زیرا کودک فکر می‌کند که با نشان دادن احترام به دیگران در اصل به پدر و مادر خود لطف کرده و همیشه انتظار تمجید و تشویق دارد. پیشنهاد می کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه عملکرد والدین با توجه به ســن تربیت کودک، مقاله مربوطه را مطالعه فرمایید.

4- رعایت احترام توسط والدین و اطرافیان

همانطور که پیش تر گفته شد والدین نقش بسیار مهمی در شکل گیری رفتار کودکان دارند. پدر و مادر ها اولین الگوی فرزندان خود هستند و فرزندان سعی در تکرار رفتار والدین خود دارند. به همین دلیل چنانچه والدین در رفــتار با کودک محترمانه برخورد نمایند بدون اینکه خودشان بدانند نقش مهمی در آموختن مفهوم احترام به کودکان خود داشته اند.
هنگامی که کودکان می بینند پدر مادر آن ها نسبت به والدین خویش، اطرافیان، دوستان و حتی خود کودکان با احترام رفتار می کنند، از این رفتار الگو برداری کرده و نسبت به دیگران این احترام را بروز می دهند. این الگو برداری فقط مربوط به پدر مادر نیست. سایر افراد خانواده کودک که به آنها علاقه خاصی دارد ( مانند مادربزرگ و پدربزرگ) نیز می توانند در این زمینه الگوی کودکان قرار بگیرند.

5- گوشزد کردن رفتار

یکی از روش های آموزش احترام به کودکان، گوشزد کردن رفتارهای محترمانه و غیر محترمانه ای است که کودک در طول روز با آن برخورد دارد. برای مثال هنگامی که در مغازه رفتار غیر محترمانه از فردی دیگر سر می‌زند والدین می توانند با تکنیک انتــقاد سازنده و با صحبت کردن درباره آن اتفاق و بیان روش درست رفتاری، احترام به دیگران را به کودک خود آموزش دهند.
همچنین بررسی رفتارهای مطلوب و غیر مطلوب از طریق برنامه‌ های تلویزیونی که کودک آن ها را مشاهده می کنند نیز می‌تواند انجام گیرد. پیشنهاد می کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله اثرات رسانه بر تربیت فرزندان را مطالعه فرمایید.

5- گفتگو با کودک برای آموزش احترام گذاشتن به کودک

با بیشتر شدن سن کودک می توان به صورت مستقیم با او گفت و گو کرد و درباره مفهوم احترام برای توضیحات لازم را داد. نکته مهم این روش این است که مسئله باید به زبان کودک با او در میان گذاشته شود. هنگام حــرف زدن با کودک نباید او را سرزنش کرد و لازم است با زبانی مهربانانه و محبت آمیز تاثیر کلام خود را بیشتر کرد تا آموزش احترام به کودکان، تاثیر بیشتری داشته باشد.  

نکاتی درباره آموزش احترام گذاشتن به کودکان

برای آموزش احترام گذاشتن به کودکان و هر آموزش دیگری لازم است  از طریق درست اقدام شود. در ادامه به بررسی چند نکته می پردازیم که اجرای آن ها تاثیر روش های آموزش احترام به کودکان را بیشتر میکند.

1- آرامش و خونسردی اولین گام در آموزش احترام گذاشتن به کودکان

ممکن است کودکان در سنین کم به دلیل اینکه هنوز احترام گذاشتن به دیگران را کامل یاد نگرفته اند یا دچار سوء تفاهم شده بی احترامی نسبت به دیگران از خود نشان دهد. در اینجا والدین باید سعی کنند آرامــش اعصاب خود را حفظ کنند و بیش از حد واکنش نشان دهند. زیرا طبق گفته مشاوران داد زدن بر سر کودک و یا جــر و بحث با کودک هیچ گاه نتیجه خوبی ندارد. زیرا اغلب بی احترامی ها کودکان در سن کم به دلیل عدم آشنایی آن ها با شیوه درست رفتاری می باشد. والدین باید در این مواقع سعی کنند با حفظ آرامش روش‌ درست رفتاری را به آن ها یاد بدهند و با توضیح شرایط سعی کنند رفتار کودک را اصلاح کنند.

2- آموزش احترام گذاشتن به کودکان | یافتن علت بی احترامی

هنگامی که کودک بی احترامی می کند باید به موقعیت توجه کرد و به جای اینکه به او گفته شود «تو بی احترامی کردی» از او پرسیده شود که به چه دلیل این رفتار را نشان داده است. گاهی کودکان این رفتار نامناسب را به دلیل خــشم از پدر و مادر نشان می‌ دهند. آن ها از پدر یا مادر خود ناراحت هستند و برای اینکه والدین خود را عصبانی و ناراحت کنند این رفتار نامناسب را انجام می دهند.
این رفتار کودکان به دلیل سن کم آنها و عدم توانایی فکر و تحلیل درست برای انجام رفتار مناسب در موقعیت مناسب است. کودکان سعی دارند از خودش دفاع کنند و برای این کار ترجیح می‌ دهند که با رفتار نامناسب و یا کلمات آزار دهنده والدین خود را اذیت کنند. بهترین روش در این موقعیت برای برخورد با اشــتباهات کودک، صحبت کردن با کودک و توضیح دادن به او در خواستن از است بهتر است در این مواقع از کودک خواسته شود تا راه دیگری برای نشان دادن ناراحتی خود پیدا کند.

بهتر است برای کودک توضیح داده شود که از عصبانی کردن دیگران ناراحتی و مشکلات او را رفع نخواهد کرد. بهتر است از کودک خواسته شود که احــساسات خود را بیان کند سپس با هم فکری او رفتار مناسب مناسبی که کودک باید از خود نشان می‌ داد را برای او بیان کرد.

3- آموزش احترام گذاشتن به کودکان|عذرخواهی در هنگام اشتباه

ممکن است پدر یا مادر به دلیل خستگی ناشی از کار یا مسائل مربوط به خانه احساس خستگی کنند و این خستگی باعث شود که کنترل خود را از دست بدهند و بر سر فرزندان خود داد بزند. در این مواقع بهترین کار این است که وقتی عصبانیت فرد بزرگسال گذشت و فرد آرام شد با فرزند خود صحبت کنند.
والدین باید مسئولیت اشتباه را بپذیرند و از فرزند خود مــعذرت خواهی کنند.
سپس درباره احساسات منفی خود صحبت کنند و برای او بگویند که داشتن احساسات منفی برای هر انسانی حس طبیعی است. اما کنترل آن باید به شیوه درست باشد و فریاد زدن چه برای پدر و مادر چه برای فرزندان روش درستی برای بیان احساسات نیست. این عذرخواهی نه تنها باعث از بین رفتن اقتدار والدین نمی شود، بلکه با ایجاد اعتماد باعث می شود حس مسئولیت پذیری کودکان نسبت به رفتارهای اشتباهشان تقویت شود.

4- روش تربیتی مناسب آموزش احترام گذاشتن به کودکان

اینکه کودکان با وجود آموزش هایی که به او داده شده گاهی دچار اشتباه شوند چیز عجیبی نیست. هر انسانی چه کودک و چه بزرگسال دچار اشتباه می‌ شود. نکته مهم نحوه برخورد و نشان دادن حدود رفتار است. تحقیقات نشان داده که صحبت کردن با لحن تند و تهدید آمیز و خشن با کودکان هنگامی که مرتکب اشتباه شده اند تاثیر زیادی برای تــغییر رفتار آن ها ندارد و حتی ممکن است در آینده و نحوه برخورد آن ها در برابر کسانی که اشتباه می‌کنند نیز تاثیر داشته باشد. بهترین روش برقراری انضباط روشی است که در عین تحکم مهربانانه نیز باشد. برای کسب آگاهی بیشتر در زمینه تــربیت کودک کلیک کنید.  

سخن آخر

گاهی ممکن است با وجود تلاش های پدر و مادر برای یاد دادن مفهوم احترام و روش درست رفتار به کودکان در موقعیت های مختلف کودکان همچنان به رفتار های نامناسب خود و بی احترامی به دیگران ادامه دهند و تلاش والدین برای یافتن علت این رفتارها بی نتیجه می ماند. در این مواقع بهتر است با کمک از مشاوران و روان شناسان کودک علت این سوء رفتارها را پیدا شود.
زیرا گاهی علت این سو رفتار ها عمیق تر از چیزی است که به نظر می رسند و تنها فرد متخصص در این زمینه می‌تواند به ریشه این رفتارها پی ببرد. برای کسب اطلاعات از مشاوره روانشناسی مرکز مشاوره حامی هنر زندگی کلیک کنید.