درمان قطعی اختلال دو قطبی | آیا دوقطبی درمان قطعی دارد؟

درمان قطعی اختلال دو قطبی هنوز ناشناخته است اما راه های زیاد و مؤثری برای کنترل آن وجود دارد. دوقطبی نسبت به بعض بیماری های دیگر مراقبت و پیگیری بیشتری می طلبد. زیرا از یک طرف اختلالی است که به جهت ارتباط با خلق و خو، زندگی روح و جسمی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد و از طرفی بیماری است که در دو فاز متفاوت در نوسان است که این موضوع کنترل و درمان آن را سخت تر می کند. برای دریافت اطلاعات در زمینه شناخت این اختلال و راه های درمان آن با ما همراه باشید.  

اختلال دو قطبی چیست

اختلال دو قطبی بیماری است که مربتط با تغییرات خلق که بین حالت سرخوشی و شادی(مانیا) و افسردگی در نوسان است. ممکن است فرد هفته ها یا حتی ماه ها در حالت مانیا یا شیدایی بسر ببرد و سرخوشی و انرژی بالایی را تجربه کند و حتی گمان کند توانایی انجام کارهای متفاوت را دارد و بعد ناگهان وارد فاز افسردگی شده، بی انرژی و بی انگیزه شده و نسبت به همه چیز بی تفاوت به نظر می رسد. گوشه گیری کرده و نگاه امیدوارانه نسبت به زندگی ندارد.  

اینفوگرافیک درمان قطعی اختلال دو قطبی

علائم فاز شیدایی

اختلال دو قطبی ممکن است در مرحله شیدایی یا افسردگی تغییر جهت دهد. بنابراین علائم هر کدام نیز متفاوت خواهد بود. از بارزترین علائم شیدایی می توان به نشانه های زیر استناد کرد. اختلال دو قطبی ممکن است، در یکی از دو فاز شیدایی یا افسردگی ظاهر شود، که علائم شیدایی عبارتند از:

1-شادی بی دلیل

افردای که به دوقطبی شیدایی مبتلا هستند، بی دلیل و بدون توجیه در حالت سرخوشی به سرمی برند. شاد هستند. حتی اگر اوضاع وفق مرادشان نباشد. انرژی بالایی دارند و حس می کنند از پس همه چیز برمی آیند. در این رابطه مطالعه مقاله از کجا بفهمم بیماری دو قطبی دارم پیشنهاد می شود.

2-ایده های خوب و جدید

از دیگرنشانه های شیدایی، داشتن ایده های جدید است. آن ها فکر خلاقی دارند و مدام به ایده های تازه فکر می کنند و ممکن است، هر ایده ای را با یک ایده دیگر جایگزین کنند. با این که شیدایی نوعی اختلال دو قطبی است. اما در نوع ضعیف آن می تواند، در فاز سرخوشی باعث تحول خوبی در زندگی و فعالیت های کاری شخص باشد.

3-پرحرفی و عدم تمرکز

افراد دو قطبی در حالت شیدایی ادم هایی هستند، که زیاد صحبت می کنند و علاقه مند به روابط اجتماعی و بازگو کردن مسائل مختلف و صحبت کردن پیرامون آن هستند. در کل بسیار پرحرفی می کنند و انرژی زیادی برای دست گرفتن بحث و تعاملات اجتماعی دارند. این اشخاص زودرنج هستند و ممکن است نسبت به موضوعات کوچک واکنش نشان دهند و زود ناراحت می شوند. برای آگاهی بیشتر درباره این اختلال از مشاوره فردی تلفنی راهنمایی بخواهید.
شخص بیمار به آسانی دچار پرش افکار شده و تمرکز پایینی دارد. سریع نیز آشفته می شود. تمرکز کردن برای بیماران دو قطبی کار سختی است و نمی توانند بر روی یک موضوع مدتی متمرکز باقی بمانند.

4-انرژی بیشتر و عدم نیاز به خواب

در حالت شیدایی، بیمار احساس می کند، به خواب زیادی نیاز ندارد. کمتر استراحت می کند و بیشتر بیدار است و با وجود خواب کم مشکلی با کاهش زمان خواب ندارد. فرد حس می کند، از عهده هر چیزی برمی آید و برآورد بالایی نسبت به توانای خود دارد. البته این موضوع بی ارتباط به میزان انرژی بالای او و حس سرخوشی نیست. زیرا با احساس انرژی و توان بالا حس می کند، آن قدر توانمند است، که بتواند فراتر از معمول عملکرد داشته باشد.
این نیز ممکن است، که در دوره شیدایی بیمار نسبت به رابطه جنسی و انجام رابطه جنسی پرخطر علاقه نشان دهد و تمایل بیشتری به رابطه جنسی داشته باشد.  

علائم فاز افسردگی

میزان اولیه برای شروع افسردگی در اخلال دو قطبی دو هفته است. یعنی فرد باید حداقل دو هفته علائم افسردگی را بروز دهد. از نشانه های افسردگی در اخلال دو قطبی موارد زیر است.

1-احساس عمگینی و پوچی

حس غم و پوچی از بارزترین نشانه های افسردگی است. که باعث می شود، شخص انگیزه کافی برای ادامه فعالیت های روزمرده را نداشته باشد. معمولا این مواقع شکست های او بیش از مواقع دیگر خودنمایی می کنند و فرد نسبت به آینده احساس امیدواری ندارد. حس ناامیدی و پوچی را تجربه می کند. فرد افسرده معمولا از کارهایی که در دوره شیدایی به شدت استقبال می کرد در این دوره دوری می کند و از انجام آن ها و یا کارهای مشابه لذت نمی برد.

2-درمان قطعی اختلال دو قطبی | خستگی و خواب

بی انرژی بودن از خصوصیات این دوره است. فرد احساس خستگی مزمن کرده و تمایلی به انجام هیچ کاری ندارد. این می تواند بخاطر بی خوابی های شبانه و بی حوصلگی در طول روز باشد. افراد افسرده شب ها بی خوابی تجربه می کنند و روزها بی انرژی هستند. به همین خاطر الگوی خواب مناسبی ندارند. ممکن است به دلیلی بی خوابی و دیر خوابیدن های شب، در طول روز خواب آلود باشند و با سستی و رخوت دست و پنجه نرم کنند.

3-احساس گناه و افکار خودکشی

از دیگر ویژگی های بیمار افسرده، نگاه کم ارزشی به خود است. به دلیل اتفاقات بد زندگی خود را مقصر می داند و از شکست های خود حس گناه دارد. بر این مبنا نسبت به شخصیت خود احساس ارزشمندی ندارد. احتمال دارد در مراحل پیشرفته کم کم به فکر مرگ یا خودکشی بیفتند. در حدی که در طول روز چند بار آن را با خود مرور کنند. افسردگی و حس پوچی می تواند، شخص را تا خودکشی هدایت کند. در دوره افسردگی تمرکز برای فرد سخت می شود و ممکن است بعضی اتفاقات را به سختی به یاد بیاورد و یا برای یادرآوری آن ها دچار مشکل شود.

4-تغییر وزن و اشتها

در این زمینه وضع بیماران مشابه نیست. بعضی دچار بی اشتهایی شده و از خوردن امتناع می کنند و بنابراین طی مدت کوتاهی وزن کم می کنند. دسته ای دیگر به لحاظ روانی به پرخوری عصبی روی می آورند و بیشتر غذا می خورند. درنتیجه درکوتاه مدت اضافه وزن پیدا می کنند.  

علت اختلال دو قطبی

اختلال دو قطبی و پیگیری علت آن مورد تحقیق بسیار قرار گرفته است و آن چه از نتیجه تحقیقات برمی آید، این است که چندین عامل ممکن است، دلیل ابتلا به این بیماری باشد که عبارتند از:

1- ژنتیک

ژنتیک یکی از دلایل مهم در بروز این اختلال است و سابقه خانوادگی از عوامل قوی این بیماری است. حتی احتمال بروز این اختلال در میان اقوام نزدیک فرد بزرگسال مبتلا، چندین برابر بیشتر است. برای آگاهی بیشتر درباره بیماری های ژنتیکی کلیک کنید.

2-درمان قطعی اختلال دو قطبی | استرس

وجود زندگی پرتنش و شرایط استرس زا از دیگر عواملی است، که شواهد نشان می دهد. در بروز اختلال دو قطبی نقش دارد. این امکان هم دور از ذهن نیست، که استرس در ترکیب با عوامل ژنتیکی در بروز بیماری موثر باشد.

3-اختلالات روحی و اضطراب

این عوامل نیز در کنار ژنتیک یا به تنهایی می تواند، مسبب ابتلای شخص به اختلال دو قطبی باشد. اضطراب و مشکلات روحی با ایجاد اختلال در سیستم عصبی و بهم ریختن تعادلات شیمایی مغز در فراهم کننده شرایط بروز ناهنجاری و اختلالات روانی از جمله اختلال دو قطبی را فراهم می کند.  

درمان قطعی اختلال دو قطبی | دارو درمانی

اختلال دو قطبی ممکن است در تمام طول عمر فرد را درگیر کند. بیماری است، که درمان طولانی مدت می طلبد و بسته به این که بیمار چقدر برای درمان مصمم بوده و همکاری نماید و بیماری در چه  سطحی باشد، ممکن است چند سال درمان آن به طول بیانجامد. درمان این اختلال نه فقط جهت تسکین بیماری و علائم آن بلکه به قصد جلگیری از عود نشانه های آن به کار می رود. در درمان اختلال دو قطبی با دارو و یا روان درمانی ممکن است، که در ادامه به بیان و شرح آن ها می پرازیم.
برای جلوگیری از پیشرفت نوسانات خلق و کمک به برطرف کردن نشانه های شیدایی و افسردگی از داروهای مختلفی استفاده می شود، که متعارف ترین آنها عبارتند از:

 1-داوری تثبیت کننده خلق

عملکرد تثبیت کننده ها جلوگیری از نوسان خلق و تغییر مود بین شیدایی و افسردگی است. نمونه های آن به شرح ذیل است.

• لیتیوم : از لیتیوم در درمان هر دو فاز شیدایی و افسردگی استفاده می شود. میزان مصرف آن را روانپزشک تعیین می کند و تعین مقدار مصرف بسار مهم است. زیرا مصرف غیرمتعارف آن باعث مسمومیت می شود. در زمان مصرف آن نیز باید به میزان کافی آب بنوشید. زیرا کم آبی در بدن باعث غلظت میزان لیتیوم در خون می شود که برای بدن خطرناک است.
• ازقرص لیتیوم در درمان های طولانی مدت استفاده می شود.
• مدت مصرف لیتیوم برای اثرگذاری حداقل سه ماه است و همچنان که علائم بیماری وجود دارد، باید به مصرف آن ادامه دهید تا بعد از سه ماه تاثیر آن مانع از ادامه علائم بیماری شود.
• سدیم والپروات: از دیگر تثبیت کننده های خلق است. که برای اغلب به عنوان ضد تشنج استفاده می شود. اما برای درمان و تثبیت خلق در افسردگی نیز کاربرد دارد. اغلب نیز برای درمان های طولانی مدت تجویز می شود.
• کاربامازپین: داروی دیگر تثبیت کننده که برای درمان اختلال دو قطبی استفاده می شود، که اثرگذاری آن کمتر است.
• اولانزاپین: در درمان جنون در مواقعی که اختلال دو قطبی پیشرفت کرده و فرد به جنون می رسد، تجویز می شود. ضمن این که می تواند به عنوان تثبیت کننده خلق جوابگو باشد.

2-درمان قطعی اختلال دو قطبی | داروهای افسردگی

برای درمان فاز افسردگی دو قطبی معمولا از داروهای افسردگی استفاده می شود. که در ادامه با تعدادی از آن ها آشنا می شوید.
مهارکننده بازجذب سروتونین: که از رایج ترین داروهای ضد افسردگی است، که به تثبیت خلق بیمار نیز کمک می کند. عملکرد این داروها این است، که روی سلول های عصبی مغز تاثیر می گذارند و با مهار بازجذب کننده ها میزان سروتونین دریافتی بدن را بالا می برند. سروتونین هورمونی است، که مسئول تعادل خلق و خو است و کاهش آن باعث ایجاد تغییرات خلقی می شود.
مهار کننده بازجذب دوپامین: از دیگر داروهای ضد افسردگی به بهبود خلق کمک می کند و با همان عملکرد و تاثیر بر مواد شیمایی مغز به تثیبت خلق بیمار کمک کرده، افسردگی را کاهش می دهد. داروهای ضد افسردی معمولا پس از دو تا شش هفته تاثیر می گذارند. در عین میزان و مدت مصرف داروها باید کاملا زیر نظر روانپزشک صورت بگیرد و با توجه به این که شما در چه فازی از اختلال هستید، داروهای متناسبی دریافت کنید.

3- مدت مصرف دارو

معمولا یک دوره دو ساله مصرف دارو برای رفع علائم بیماری انجام می شود. اما اگر بیمار شرایط ذیل را داشته باشد ممکن است، طول درمان تا پنج سال ادامه داشته باشد. برای آگاهی بیشتر از عاقبت بیماران دوقطبی کلیک کنید.

• اگر بیماری دوباره عود کند.
• اگر دوره جنون بیماری ظاهر شود.
• در صورتی که بیمار الکل یا مواد مخدر مصرف کند.
• تجربه استرس و شرایط کاری یا زندگی پرتنش

بعد از پایان یک دوره درمان به طور قطع نمی توان درباره بازگشت دوره بیماری اظهار نظر کرد اما اگر برای بار دوم فرد مبتلا شود به احتمال بسیار قوی دوره های بیماری عود می کنند. در این زمینه مطالعه مقاله اختلال دوقطبی پیشرونده پیشنهاد می شود.  

درمان قطعی اختلال دو قطبی |روان درمانی

در فاصله ای که بیمار دارو درمانی انجام می دهد، استفاده از روش روان درمانی و به صورت ترکیبی می تواند، به بهبودی سریع تر بیمار کمک کند. خدماتی که روان درمانی در این زمینه اراده می دهد عبارتند از:

1-درمان قطعی اختلال دو قطبی | آگاهی به بیمار

این شیوه به بیمار کمک می کند، مشکل خود را به وضوح بشناسد و بداند به چه طرقی می تواند، بیماری را کنترل و درمان کند. شناخت بیماری همچنین کمک می کند، فرد با بیماری خود کنار بیایید و راهی برای پذیرش شرایط خود پیدا کند. این نیز به بیمار کمک می کند، حالات خود را در زمان های متفاوت بهتر درک کند و علائم بهبود یا عود نشانه ها را رصد کند و به روان درمانگر خود گزارش میزان بهبودی و سلامتی خود را بدهد.

2-درمان شناختی رفتاری یا CBT

برای این که بیمار بداند، از چه روش هایی برای تثبیت خلق خود کمک بگیرد. روان درمانگر تکنیک هایی به بیمار آموزش می دهد، که در شرایط تغییر خلق از آن ها استفاده می کند و از بدتر شدن شرایط جلوگیری می کند.
این شیوه نیز به بیمار کمک می کند با روحیات و حالات خود در بیماری بهتر آشنا شود. زمینه های پیدایش و بروز بیماری را پیدا کند و با از بین بردن شرایط محرک به درمان و کنترل این اختلال کمک کند. درمان شناختی رفتاریCBT معمولا برای تاثیر گذاری حدود شانزده جلسه یک ساعته طول می کشد. که حدود شش تا نه ماه زمان نیاز دارد تا بیمار بهبود یابد.  

درمان قطعی اختلال دو قطبی | خود یاری

برای بهبود و مدیریت بیماری، خودتان نیز در کنار درمان، با انجام یک سری از فعالیت و مراقبت ها می توانید نقش موثری ایفا کنید. از جمله این اقدامات موارد سطور بعد است.

• تحقیق و کسب اطلاعات: با داشتن اطلاعات در این زمینه می توانید، به کنترل شرایط بیماری کمک کنید.
• زندگی بدون استرس: موقعیت زندگی و کاری خود را به گونه ای تنظیم کنید، که از استرس و تنش دور باشید. زیرا محرک بیماری و عود علائم آن هستند.
• روابط اجتماعی مناسب: سعی کنید برای خود دوستان خوب پیدا کنید و ارتباطات اجتماعی گستره داشته باشید. تا از بیماری و افسردگی فاصله بگیرید و به کمک روابط اجتماعی به بهبود خلق خود کمک کنید.
• ورزش: روزانه زمانی برای ورزش درنظر بگیرید و با انجام فعالیت های ورزشی به بهبود عملکرد بدن و سیستم عصبی خود یاری کنید. برای کاهش تاثیر اختلال دوقطبی بر مغز ورزش و آرامش ذهنی لازم است.

اختلال دو قطبی علی رغم درمان پذیر بودن، بیماری است که نیازمند مراقب بسیار و همکاری فرد مبتلا و اطرافیان جهت کنترل و بهبود آن است و با دریافت نشانه های بهبود، نباید داروها ترک شود و حتما باید طبق نظر روان پزشک یا مشاوره روانشناسی طول درمان را ادامه داد.