درمان آتروفی واژن | خشکی و شکنندگی واژن به دلیل کمبود استروژن

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با روش های درمان آتروفی واژن پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

با روش های درمان آتروفی واژن آشنا شوید. آتروفی واژن نوعی از مشکل زنان می باشد که نگرانی های زیادی را برای آنان ایجاد می کند. این عارضه می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. برای درمان آتروفی واژن ابتدا باید نشانه‌ها و علائم آن را به خوبی تشخیص دهیم و بعد به متخصص در این زمینه مراجعه کنیم. با توجه به اهمیت این مسئله، در مقاله امروز به موضوع درمان آتروفی واژن می‌پردازیم. برای آشنایی بیشتر با آتروفی واژن و نحوه درمان آن می توانید از مشاوره جنسی تلفنی راهنمایی بخواهید.

آتروفی واژن چیست

آتروفی واژن از بیماری های شایع در بین زنان می باشد. این بیماری عفونی نیست اما می تواند منجر به ترشح و تحریک واژن گردد. آتروفی واژن به نوعی دیواره های واژن را نازک می کند و علت آن کاهش تولید استروژن است. این اتفاق معمولاً بعد از یائسگی ایجاد می شود. استروژن ها نقش اساسی در روان سازی و سلامت بافت واژن دارد استروژن توسط تخمدان تشکیل می گردد. موقعی که استروژن کاهش یابد باعث خشکی و شکنندگی بافت واژن و التهاب و عفونت بیشتر آن می گردد.
سن یائسگی بین ۴۵ تا ۵۵ سالگی است که تخمدان ها تخمک آزاد نمی‌کنند. موقعی که قاعدگی برای مدت یک سال یا بیشتر اتفاق نیفتد علامت شروع یائسگی است. احتمال ابتلا به عفونت واژن و عفونت مجاری ادراری در زنانی که دچار آتروفی واژن شده اند زیاد است و همین امر زمینه مقاربت دردناک را فراهم می کند.

1-نشانه های آتروفی واژن

با وجودیکه آتروفی یا خشکی واژن بسیار رایج است اما تنها بین ۲۰ تا ۲۵ درصد از زنان دارای این علائم برای درمان خود به پزشک رجوع می کند. در بعضی از زنان امکان دارد نشانه های قبل از یائسگی نیز رخ دهد. این نشانه ها ممکن است تا سال ها بعد از یائسگی بروز نکند. نشانه های آتروفی واژن موارد زیر را در بر می گیرند:

• نازک شدن دیواره های واژن
• خشکی واژن و نبود رطوبت طبیعی در این قسمت
• کوتاهی و تنگی کانال واژن
• التهاب و قرمزی و سوزش دهانه واژن
• لکه بینی بعد از برقراری تماس جنسی
• احساس درد و ناراحتی در حین رابطه جنسی، این نشانه ها ممکن است به این دلیل بروز کنند که واژن شما نسبت به قبل از دوران یائسگی خشک تر و یا کوچک تر گشته و از از روانی کمتری برخوردار می باشد. همچنین پوست ناحیه واژن نیز شکننده تر از قبل شده و موجب بدتر شدن آن می گردد.

2-علت آتروفی واژن

سندروم تناسلی ادراری یائسگی علت کاهش ترشح هورمون استروژن می باشد. کاهش هورمون استروژن باعث می شود بافت دیواره های واژن نازک تر، خشک تر، حساس تر بشود و انعطاف پذیری آن کم شود. کاهش سطح استروژن می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. بعد از یائسگی، سال های منتهی به دوران یائسگی، بعد از عمل جراحی که هر دو تخمدان را خارج می کند و در دوران شیردهی، در حین مصرف داروهایی که می تواند باعث تغییر استروژن شود مانند قرص های ضدبارداری، بعد از پرتودرمانی لگن به خاطر سرطان، بعد از شیمی درمانی به خاطر سرطان و به عنوان یکی از عوارض جانبی درمان هورمونی سرطان سینه و ... می تواند منجر به تغییر سطح استروژن شود.
نشانه های سندروم تناسلی ادراری یائسگی می توانند در زمان هایی که به یائسگی منجر می‌شوند آسیب پذیر باشد یا امکان دارد تا چندین سال قبل از یائسگی مشکل ساز نباشد. برخلاف اینکه سندروم تناسلی ادراری یائسگی بیماری شایع می باشد اما تمام زنان یائسه دچار آن تمی شوند. فعالیت جنسی منظم می تواند در سلامت بافت های دیواره واژن نقش مهمی ایفا کند.

3-عوامل خطرساز آتروفی واژن

عوامل مختلفی می‌توانند در سندروم تناسلی ادراری یائسگی نقش داشته باشند مانند:

• استعمال دخانیات: یکی از عوارض سیگار کشیدن مشکلات گردش خون است، که می‌تواند اکسیژن رسانی در واژن و نواحی اطراف آن و خون رسانی به آن را کم کند. سیگار کشیدن همچنین تاثیرات هورمون استروژن را که به طور نرمال در بدن تشکیل می شود کاهش می دهد.
• نداشتن زایمان طبیعی: پژوهش ها نشان داده است موقعی که زنان زایمان طبیعی ندارند بیشتر در معرض سندروم تناسلی ادراری یائسگی هستند تا کسانی که زایمان طبیعی را تجربه کرده اند.
• نداشتن فعالیت جنسی: داشتن فعالیت جنسی باعث افزایش جریان خون می گردد و همچنین حالت ارجاعی بافت‌های واژن را افزایش می‌دهد. بنابراین نداشتن فعالیت جنسی در زنان خطرات آتروفی واژن را بالا می برد.
• مشکلات ادراری: نقش زیادی دارد که علت آن نازک و تعیین شدن بافت های گردنه مثانه و پیشابراه است. به عنوان مثال نشانه های اداری امکان دارد شامل احتیاج مکرر برای دفع ادرار، عفونت های ادراری و بی اختیاری ادرار باشد. بی اختیاری ادرار به آسانی می تواند با لیزر درمان گردد.

تشخیص آتروفی واژن

متخصصان بر اساس سن زنان، نشانه های جسمی و سابقه پزشکی آن ها احتمال ابتلا به آتروفی واژن را می دهند. متخصصان با پرسیدن سوالاتی از زنان دچار آتروفی واژن مانند آیا دوران یائسگی شروع شده است و آیا نشانه های یائسگی مانند قاعدگی های نامنظم و تغییرات خلق و خو و گرگرفتگی، تعریق شبانه و اختلالات خواب شبانه را تجربه کردند یا خیر، می توانند آتروفی واژن را تشخیص دهند.
همچنین آن ها از زنان میانسال هم سوالاتی مانند این که آیا آن ها در دوران شیردهی قرار دارند یا قاعدگی های نامناسبی را تجربه کردند و یا برخی داروها را مصرف می‌کنند یا خیر، متوجه آتروفی واژن آن ها می شوند. متخصصان به وجود واژن مشکوک می شود، برای تایید تشخیص خود، معاینه لگن را انجام می دهند تا نشانه های نازک شدن، قرمزی و خشکی بافت را مورد بررسی قرار دهند.

آزمایش ادرار

متخصص در صورتی که فرد یائسه بعد از از رابطه جنسی دچار خونریزی می شود احتمال سرطان آندومتر یا سرطان دیواره رحم را ارزیابی می کنند و بیوپسی آندومتر را انجام می‌دهند. در این روش بخش کوچکی از بافت و دیواره رحم را خارج می‌کنند و در لابراتوار ارزیابی می‌کنند. احتمال دارد متخصصان در این وضعیت تست پاپ اسمیر را هم انجام دهند. اگر زنی نشانه های ادراری داشته باشد آزمایش ادرار می گیرند و آن را را بررسی می کنند. همچنین ممکن است متخصصان از فرد تست تعادل اسیدی هم بگیرند تا تعادل اسیدی واژن و نمونه ای از مایعات واژن را جمع آوری کند و کاغذ شاخص را در درون واژن قرار دهد. تمامی آزمایشات برای تشخیص دقیق تر انجام می شوند.

درمان آتروفی واژن

روان کننده های بر پایه آب از راه های درمان آتروفی واژن است. این نوع از روان کننده ها معمولا قبل از رابطه جنسی استفاده می‌شوند و باعث روان‌تر شدن واژن و دخول آسان تر می گردند. در نتیجه درد و ناراحتی را در حین برقراری رابطه جنسی تا حد زیادی کم می کنند.

1-کرم استروژن

کرم استروژن واژینال در دوزهای پایین اثرگذار است. به این صورت که در معرض استروژن کمتر قرار می‌گیرد چرا که مقادیر کمی از آن وارد جریان خون می شوند. کرم استروژن موضعی به طور مستقیم نشانه‌ها را کم می‌کند و تاثیرات آن از استروژن نوع خوراکی بیشتر می باشد. درمان با استروژن واژینال به شکل های مختلفی صورت می پذیرد. از آنجایی که این روش ها همه تاثیرات یکسانی دارند، می توانید با مشورت پزشک متخصص مشخص کنید که کدام یک برای شما بهتر می باشد. برای آشنایی بیشتر با مشکلات جنسی زنان کلیک کنید.
کرم استروژن واژینال مانند استراس و پرمارین به عنوان نوع دیگری از درمان آتروفی به حساب می‌آیند. کرم واژینال معمولاً موقع خواب به طور مستقیم با اپلیکاتور داخل واژن می گردد. این نوع کرم را معمولاً زنان به مدت یک هفته به صورت روزانه و بعد یک الی سه بار در هفته مصرف می کنند اما پزشکان مقدار و تعداد دفعات مصرف آن را برای زنان تعیین می کنند.

شیاف استروژن واژینال نیز راه دیگری برای امتحان کردن است. این شیاف های استروژن با دوز پایین روزانه حدود 2 اینچ به مدت هفته ها وارد کانال واژن می شوند. شیاف ها فقط دو بار در هفته باید وارد شوند.

2-حلقه استروژن واژینال

حلقه استروژن واژینال درمان دیگری به حساب می‌آید. در این روش فرد با پزشک متخصص حلقه ای نرم و قابل انعطافی را داخل قسمت فوقانی واژن به آرامی می کند. این حق مقدار ثابتی استروژن در محل رها می‌سازد و هر سه  ماهی یکبار باید تعویض گردد. اکثر زنان این روش را به خاطر آسانی انتخاب می‌کنند. حلقه متفاوت با دوز بالاترنوعی درمان سیستماتیک محسوب می‌شود نه درمان موضعی.
قرص استروژن واژینال با استفاده از اپلیکاتور یکبار مصرف در داخل داخل واژن قرار داده می شود. پزشکان متخصص تعداد دفعات وارد کردن این قرص به داخل واژن را مشخص می‌کنند. برای مثال زنان می‌توانند در دو هفته اول هر روز و بعد ۲ الی ۳ بار در هفته از آن استفاده کنند.

3-ویتامین E

از دیگر درمان های خانگی برای آتروفی واژن ویتامین e می باشد. تحقیقات نشان داده که ویتامین ای در بلند مدت اثرات بهتری نسبت به کرم های مرطوب کننده دارد. این ویتامین را عموماً به صورت کرم های استروژن مصرف می کند و انتخابی مناسب برای زنانی است که نمی‌توانند از روش های هورمونی به دلیل سابقه ابتلا به سرطان و یا دیگر بیماری ها استفاده کنند. به عنوان یک درمان خانگی برای التهاب مثانه و ناحیه تناسلی استفاده می گردد. در این مورد مطالعه مقاله نشانه های واژن سالم پیشنهاد می شود.

4-ویتامین دی موثر در درمان خشکی واژن

ویتامین دی هم می تواند نشانه خشکی واژن را تا حد زیادی برطرف کنند. زنانی که که دارای این مشکل هستند می توانند با مصرف ویتامین دی میزان ph واژن خود را به تعادل برساند طوری که دیگر از داروهای هورمونی استفاده نکنند. کوهوش سیاه نوعی گیاه است که برای درمان نشانه های یائسگی استفاده می شود. تحقیقات نشان داده که کوهوش سیاه سبب افزایش جریان خون و میل جنسی در مراحل اولیه خواهند شد. این موضوع سبب می‌شود که به تدریج واژن نرمی و لطافت بیشتری پیدا کند. کوهوش سیاه همچنین می‌تواند به عنوان نوعی پیشگیری برای آتروفی واژن استفاده شود. گل راعی هم نوعی گیاه به حساب می‌آید که از زمان های قدیم برای مداخلات پزشکی استفاده می شد. برخی متخصصین عصاره گل راعی را به عنوان یک انتخاب مناسب برای بهداشت واژن در زنان توصیه می کنند.

بهتر است افزون بر موارد بالا نکات دیگری را هم رعایت کنید. سعی کنید همیشه وزن بدن را در حد تعادل نگه دارید. علاوه بر آن ورزش کردن هم تاثیر زیادی برای پیشگیری از خشکی واژن دارد. چرا که ورزش کردن باعث افزایش جریان خون و تعادل هورمونی بدن می‌گردد. به خاطر داشته باشید که شستن واژن به دفعات زیاد و استفاده از محصولات بهداشتی عطر دار می تواند منجر به آتروفی شود. استفاده خودسرانه از محصولات ضدعفونی کننده باعث بدتر شدن آن می شود.

5-سایر داروهای مناسب

• اوسپمیفن (Osphena): مصرف روزانه این قرص می تواند به تسکین علائم جنسی دردناک در زنان مبتلا به سندرم تناسلی ادراری یائسگی (GSM) متوسط ​​تا شدید کمک کند. این دارو در زنانی که سرطان سینه داشته اند یا در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان سینه هستند تایید نشده است.
• پراسترون (Intrarosa): این قرص واژینال هورمون DHEA را مستقیماً به واژن می‌رسانند تا به کاهش رابطه جنسی دردناک کمک کنند. DHEA هورمونی است که به بدن در تولید هورمون های دیگر از جمله استروژن کمک می کند. پراسترون در شب برای آتروفی متوسط ​​تا شدید واژن استفاده می شود.
• استروژن درمانی سیستمیک: اگر خشکی واژن با سایر علائم یائسگی، مانند گرگرفتگی متوسط ​​یا شدید همراه باشد، پزشک ممکن است قرص، چسب یا ژل استروژن یا حلقه استروژن با دوز بالاتر را پیشنهاد کند. استروژنی که از طریق دهان مصرف می شود وارد کل سیستم شما می شود. از پزشک خود بخواهید که خطرات آن در مقابل فواید استروژن خوراکی را توضیح دهد و اینکه آیا نیاز به مصرف هورمون دیگری به نام پروژستین همراه با استروژن نیز دارید یا خیر.

6-گیاهان دارویی

موارد دیگری که برای درمان خشکی و التهاب واژن در دوران یائسگی استفاده می شوند اما تاثیر تعداد محدودی از این درمان ها در آزمایشات بالینی ثابت شده است. مردم قبل از همه چیز به طب مکمل و جایگزین برای خشکی واژن رو آورده اند. هر چند طب مکمل و جایگزین هم اکنون در حال پیشرفت های زیادی است و محققان در حال پژوهش ها بر روی فواید و خطرات درمان‌های آن برای سندروم تناسلی ادراری یائسگی و سایر درمان‌های زنان هستند اما با این حال شواهد کمی از آنان حمایت می کند.
توصیه می شود قبل از آنکه برای کاهش نشانه های یائسگی به سراغ مکمل های غذایی یا داروهای گیاهی بروید با پزشکان متخصص در این زمینه مشورت نمایید. سازمان غذا و دارو نظارتی بر هیچ‌گونه محصول و گیاهان دارویی ندارد و امکان دارد بعضی از این داروها با سایر داروهایی که پزشکان تجویز می کنند تداخل پیدا کرده و سلامتی زنان را تحت تاثیر قرار دهد.
مصرف روغن کنجد باعث لطافت این قسمت از بدن و درمان آن بعد از دوران یائسگی می باشد. همچنین روغن کنجد باعث کاهش نشانه‌های قاعدگی مانند عرق های شبانه می شود. اسیدهای چرب این روغن منجر به لطافت بیشتر واژن و کاهش التهابات آن می انجامد. نوع دیگری از باکتری های مفید هستند که نشانه های خشکی واژن را کاهش می دهند. به عنوان مثال ماست دارای پروبیوتیک زیادی است که برای درمان نشانه‌های آتروفی واژن کمک کننده است.

7-گشادکننده های واژن

یکی از درمان های غیر هورمونی که معمولاً برای کاهش نشانه های خشکی واژن استفاده می شود استفاده از گشاد کننده های واژینال می باشد چرا که می‌توانند باعث ایجاد کشش در عضلات واژن و تحریک آن ها شوند. اگر درمان های غیر هورمونی تاثیری نگذاشتند پزشکان و متخصصان سرطان استروژن واژینال را می تواند برای زنان تجویز کند اما امکان دارد که استروژن واژینال باعث برگشت سرطان می شود. زیرا اگر زنی مخصوصا سرطان سینه از نوع حساس به هورمون داشته باشد احتمال بازگشت بیماری اش زیاد است. درمان با استروژن سیستمیک هم معمولاً تجویز نمی شود.

8-سایر درمان ها

اگر فردی التهاب یا خشکی واژن دارد میتواند راه‌های دیگری را امتحان کند تا آن را بهبود بخشد:

• از کرم های مرطوب کننده بدون نسخه می شود به عنوان جایگزینی برای سایر درمان ها استفاده کرد مثل ریپلن و sliquid. این کرم های مرطوب کننده می تواند باعث بازگشت مجدد رطوبت واژن شوند.
• زنانی که در حین برقراری رابطه جنسی تحریک کافی می شوند لغزندگی واژن را تجربه می کنند. تحریک واژن می تواند خود سبب کاهش نشانه های خشکی و یا سوزش آن شوند.
• مرطوب کننده های واژینال رطوبت کافی را با محیط طبیعی واژن بازمیگرداند. توصیه می شود هر چند روز یکبار از کرم های مرطوب کننده استفاده کنید. تاثیرات کرم های مرطوب کننده غالبا بهتر از تأثیرات روان کننده ها می باشند.

پیشنهاد برای زنان در شرایط ابتلا به سرطان پستان

اگر سرطان پستان داشته اید یا اگر هم اکنون مبتلا به این بیماری هستید به پزشک خود اطلاع دهید و گزینه های زیر را برای درمان در نظر بگیرید:

درمان های غیر هورمونی را به عنوان اولین انتخاب در نظر گرفته و از مرطوب کننده ها و روان کننده ها استفاده کنید.
گشادکننده واژن یک گزینه غیر هورمونی است که می تواند عضلات واژن را تحریک و کشش دهد. به معکوس شدن باریکی واژن کمک می کند.
استروژن واژن با مشورت با متخصص سرطان (انکولوژیست)، اگر درمان های غیر هورمونی به علائم شما کمک نکند، پزشک ممکن است استروژن واژینال با دوز پایین را توصیه کند. با این حال، نگرانی هایی وجود دارد که استروژن واژینال خطر عود سرطان را افزایش دهد. به خصوص اگر سرطان سینه شما از نظر هورمونی حساس باشد.
استروژن درمانی سیستمیک معمولاً توصیه نمی شود، به خصوص اگر سرطان سینه شما از نظر هورمونی حساس باشد.

سخن آخر

آتروفی واژن مشکلات و نگرانی های زیادی را برای زنان بعد از دوران یائسگی به وجود می‌آورد. دوران یائسگی با نوسانات و تغییرات خلق و خوی زیادی همراه میباشد و امکان دارد سایر مسائل هم به آن افزوده شود. اگر شما هم دچار مشکلات روحی واژن و یا دیگر مشکلات بهداشتی و جنسی خود هستید می توانید آن را با مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی در میان بگذارید.