طرحواره محرومیت هیجانی | راه های رهایی از تله محرومیت هیجانی

آیا تا به حال در مورد طرحواره محرومیت هیجانی و تأثیرات آن در روابط بین فردی چیزی شنیده‌اید؟ طبق نظریه جفری یانگ طرحواره‌ها الگوهای کلی زندگی هستند که تجربیات گذشته، هیجانات و شناخت‌های ما را در بر می‌گیرند. در صورتی که عوامل سازنده این الگوها تجربیات ناخوشایند دوران کودکی و نوجوانی بوده و در اثر تعامل مخرب با افراد مهم زندگی شکل گرفته باشند، به آن‌ها طرحواره‌های ناسازگار اولیه می‌گوییم. محرومیت هیجانی نوعی طرحواره ناسازگار اولیه است که در پی دلبستگی ناایمن ایجاد می‌شود. افرادی که در دنیای درونی خود این مفهوم را شکل داده‌اند به فقدان عاطفه در افراد اعتقاد دارند و همواره احساس می‌کنند که در روابط خود درک نمی‌شوند. ما در ادامه تلاش کرده‌ایم در مورد این طرحواره توضیحات بیشتری ارائه کنیم پس تا انتها با ما همراه باشید.

طرحواره محرومیت هیجانی | طرحواره‌های ناسازگار و معنای آن‌ها

برای آنکه بتوانید به درک درستی از مفهوم طرحواره محرومیت هیجانی برسید لازم است که ابتدا تعریف درستی از طرحواره‌ها و اشکال ناسازگار آن‌ها در ذهن خود داشته باشید. اصطلاح طرحواره مفهومی ریشه دار در روانشناسی است که در رویکرد طرحواره درمانی جفری یانگ بیش از هر مکتب دیگری به آن پرداخته شده است. یانگ طرحواره را الگو و تم کلی زندگی افراد معرفی می‌کند. این الگوها در واقع نوعی بازنمایی ذهنی از واقعیت‌های موجود است که تجربیات گذشته، احساسات و افکار ما را در برمی‌گیرند.

الگوهایی که بر اساس تعاملات آزاردهنده با افراد مهم زندگی و تجارب ناخوشایند دوران کودکی شکل گرفته باشند تحت عنوان طرحواره‌های ناسازگار اولیه شناخته می‌شوند. یانگ در نظریه خود 18 طرحواره ناسازگار را شناسایی کرده است که محرومیت هیجانی یکی از آن‌هاست.

برای اطلاعات بیشتر در زمینه طرحواره درمانی کلیک کنید.

تله یا طرحواره محرومیت هیجانی چیست؟

محرومیت هیجانی یکی از انواع طرحواره‌های ناسازگار اولیه است که در پی تجربیات ناخوشایند دوران کودکی شکل می‌گیرد و در واقع بازتابی از عدم برخورداری از دلبستگی ایمن است. افرادی که دچار محرومیت هیجانی هستند، همواره دنیا را جای ناامنی می‌پندارند که در آن افراد از عاطفه و محبت واقعی برخوردار نیستند. این مسئله باعث می‌شود که آن‌ها دائماً احساس کنند که به میزان کافی در روابط عاطفی خود محبتی دریافت نکرده و درک نمی‌شوند. در واقع افرادی که با طرحواره محرومیت هیجانی زندگی می‌کنند دائماً احساس ناکامی عاطفی کرده و معتقدند که نیازهایشان توسط افراد مهم زندگی برآورده نمی‌شود. این وضعیت به طور کلی سه حوزه مهم شناخت، هیجان و رفتار را درگیر می‌کند که در ادامه به توضیح هریک از آن‌ها پرداخته‌ایم.

شناخت‌های مرتبط با طرحواره محرومیت هیجانی

افرادی که ذهنیت کلی‌شان در مورد زندگی با محوریت محرومیت هیجانی شکل گرفته است، همواره به طور افراطی معتقدند که اکثر انسان‌ها موجوداتی خودخواه هستند که همیشه نیازهای خود را در اولویت قرار می‌دهند و به نیازهای دیگران بی‌توجه‌اند. در واقع آن‌ها اکثر افراد را بی‌عاطفه می‌بینند و همین امر باعث می‌شود که هرگز نتوانند رضایت کافی را از روابط نزدیک خود کسب نمایند.

هیجان‌های مرتبط با طرحواره محرومیت هیجانی

افرادی که درگیر این طرحواره هستند اغلب خشم فروخورده عمیقی در درون خود نسبت به والدین دارند که در عین حال تلاش می‌کنند آن را سرکوب نمایند. نادیده گرفتن این هیجان شدید و بازگرداندن آن به درون می‌تواند نوعی خشم علیه خود را ایجاد نماید و به صورت علائم افسردگی و غم شدید نمایان شود. بهبود این شرایط نیازمند مراجعه به روانشناس و پیگیری منظم جلسات روان‌درمانی است.

برای شناخت بیشتر در زمینه درمان افسردگی کلیک کنید.

رفتارهای مرتبط با طرحواره محرومیت هیجانی

از آنجایی که خاصیت طرحواره‌های ناسازگار تأیید و تداوم بخشیدن به خود است، بسیاری از افرادی که دارای محرومیت هیجانی هستند به طور ناخودآگاه به سمت روابطی حرکت می‌کنند که درآن نیازهایشان به قدر کافی برآورده نمی‌شود و همین امر فرضیه آن‌ها را در مورد بی‌عاطفه بودن دیگران تأیید می‌کند. آن‌ها اغلب در واکنش به این رفتارها از جانب دیگران دچار گوشه گیری می‌شوند و انزوا و تنهایی را انتخاب می‌کنند.

روش‌های تغییر و درمان

هر طرحواره ناسازگاری که شدت آن زیاد باشد و عملکرد روزانه زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد نیاز به درمان روانشناختی دارد. روانشناسان طرحواره درمانگر امروزه با به کارگیری تکنیک‌های مختلف می‌توانند به شما کمک کنند تا این مشکل را برطرف کنید و به مرور ذهنیت جدیدی را در خود به وجود آورید.

در همین راستا روانشناسان تلاش می‌کنند تا اصول ارتباطی درست را بیاموزند و به مراجعان با این طرحواره یاد بدهند که در جریان یک رابطه عاطفی چگونه نیازهای خودشان را مطرح کرده و در جهت برآورده شدن آن‌ها بکوشند. توجه کنید که طرحواره محرومیت هیجانی معمولاً تأثیرات عمیقی بر روان افراد باقی می‌گذارد و نمی‌توان انتظار داشت که یک شبه از بین روند بلکه به تلاش‌های مستمر و پیگیری جلسات روان‌درمانی نیاز دارند.

سؤالات متداول

- دلبستگی ناایمن در دوران کودکی چگونه به محرومیت هیجانی منجر می‌شود؟

افراد در سنین بسیار پایین تا حد زیادی برای ارضای نیازهای جسمانی و روانی خود به مراقبین اولیه به خصوص مادر نیاز دارند. نحوه برخورد با این نیازها مفهوم اعتماد و امنیت را در ذهن کودک شکل می‌دهد و منجر به شکل گیری دلبستگی به صورت ایمن یا غیر ایمن می‌شود. تجربه ناکامی در ارضای نیازها باعث می‌شود که فرد از همان ابتدای کودکی برداشت تحریف شده‌ای از دنیا داشته باشد و افراد پیرامون خود را ناکام کننده و بی‌عاطفه ببیند.

برای آگاهی بیشتر در زمینه دلبستگی در کودکان کلیک کنید.

- چگونه می‌توانیم از وجود طرحواره‌های ناسازگار اولیه در خود باخبر شویم؟

برای ارزیابی دقیق این موضوع لازم است که به یک روان درمانگر مراجعه کنید. روانشناسان با انجام ارزیابی‌های روانشناختی و اجرای پرسشنامه‌های مرتبط با شناسایی طرحواره‌ها می‌توانند در این زمینه به شما آگاهی ببخشند و بهبود شرایط کمک کنند.

 

برای دریافت مشاوره در زمینه طرحواره محرومیت هیجانی می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.