پرومتازین | موارد مصرف، عوارض و تداخلات دارویی

پرومتازین (Promethazine) علاوه بر خاصیت آرام بخش بودن، جهت درمان اضطراب، آلرژی و غیره کاربرد دارد. این دارو ممکن است عوارضی داشته باشد به همین دلیل از مصرف خود سرانه‌ آن اجتناب کنید و حتما با پزشک مشورت کنید تا گرفتار عوارض گاها جبران ناپذیر آن نشوید. داروی پرومتازین به صورت شربت و آمپول در دسترس است. این دارو به خوبی از راه خوراکی و محل تزریق جذب می‌شود. مدت زمان جذب این دارو از راه خوراکی ۱۵ الی ۶۰ دقیقه است و از راه تزریق عضلانی تقریبا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. در ادامه به کاربرد، نحوه‌ی مصرف و عوارض این دارو اشاره می‌کنیم.

پرومتازین چیست؟

پرومتازین دارویی است که متعلق به دسته ای از داروها به نام آنتی هیستامین ها است. کاربردها و اثرات متعددی دارد، از جمله اینکه اثرات هیستامین، ماده ای که در طی واکنش های آلرژیک آزاد می شود را مسدود می کند. می تواند به تسکین علائم آلرژی مانند خارش، عطسه، آبریزش بینی و آبریزش چشم کمک کند. علاوه بر اثرات آنتی هیستامینی، پرومتازین می تواند برای مدیریت واکنش های آلرژیک از جمله واکنش های آلرژیک شدید(آنافیلاکسی) در ترکیب با سایر داروها استفاده شود.

1-موارد مصرف پرومتازین

داروی پرومتازین کاربردهای مختلفی دارد و اغلب برای سایر درمان ها مانند اضطراب، آلرژی، آبریزش بینی فصلی، تب یونجه، کهیر، اختلالات لابیرنت، سرگیجه، بیماری مسافرت، کنترل حالت تهوع در خانم‌های باردار و داروی آرام بخش قبل از بیهوشی استفاده می‌شود. مشاوره‌ روانی در کنار مصرف این دارو به درمان اضطراب کمک شایانی می‌کند. همچنین می‌توانید به جای مصرف داروهای عوارض دار و کوتاه اثر از راه‌کارهای ساده‌ای که در مقاله‌ درمان اضطراب گفته شده استفاده کنید.

پرومتازین دارای خواص آرام بخش هم است. به این معنی که می تواند باعث خواب آلودگی شود و میزان به خواب رفتن را تقویت کند. گاهی اوقات به عنوان یک کمک خواب کوتاه مدت برای افرادی که به سختی به خواب می روند یا برای در خواب ماندن با مشکل مواجه هستند استفاده می شود.

2-دستور العمل‌های مصرف پرومتازین

پرومتازین در فرمولاسیون های مختلفی از جمله قرص، شیاف و شربت موجود است. معمولاً به صورت خوراکی مصرف می‌شود، اما زمانی که مصرف خوراکی امکان‌پذیر نباشد، می‌توان از شیاف استفاده کرد.

پرومتازین در سه نوبت در روز به فاصله‌ هر ۸ ساعت مورد استفاده قرار می‌گیرد. حداکثر دوز مصرفی برای بزرگسالان روزانه ۱۵۰ میلی گرم می‌باشد ولی افراد مسن ممکن است نسبت به این دوز واکنش نشان دهند به همین دلیل لازم است آن‌ها دوز کمتری را استفاده کنند. مصرف این دارو برای کودکان زیر دو سال ممنوع است. مقدار مصرف برای کودکان ۲ تا ۱۲ سال نیز نباید  از نصف دوز مصرفی بزرگسالان تجاوز کند. استفاده از این دارو برای هر بیماری دوز مخصوص به خود را دارد به همین دلیل نباید خودسرانه مصرف شود و حتما باید براساس تجویز پزشک استفاده گردد.

3-عوارض جانبی پرومتازین

داروی پرومتازین ممکن است برای برخی از افراد عوارضی داشته باشد. به همین علت اگر مواردی که در ادامه گفته خواهد شد را در خود یا دیگران مشاهده کردید فورا پزشک را در جریان بگذارید. در این زمینه توصیه می‌کنیم مقاله‌ی بایدها و نبایدهای دوران بارداری را مطالعه کنید.

برخی از عوارض شایع این دارو عبارت است از:

• خواب آلودگی
• سرگیجه
• وزوز گوش
• حساسیت به نور
• هیجان
• رعشه و تکان دادن دست‌ها
• کاهش هوشیاری به ویژه در کودکان
• تحریک پذیری
• بی‌قراری از عوارض پرومتازین
• عصبانیت
• از دست دادن مهارت در انجام کار و بی‌ثباتی
• خستگی مفرط
• خشکی دهان
• تاری دید

4-تداخلات دارویی پرومتازین

این دارو با برخی از داروهایی که در ادامه معرفی می‌شود تداخل دارد و در صورتی که از داروهای زیر استفاده می‌کنید حتما پزشک خود را در جریان بگذارید.

• داروهای مضعف CNS
• داروهای مهار کننده مونوآمینواکسیداز با پرومتازین تداخل دارد.
• ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای ( برای اطلاع از انواع داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای کلیک کنید.)
• داروهایی که باعث ایجاد واکنش‌های اکستراپیرامیدال می‌شوند
• داروی لوودوپا
• داروی بروموکریپتین
• داروهای ضد تیروئید
• آلفا آدرنرژیک اپی‌نفرین

5-توصیه‌های دارویی

• برای اینکه بتوانید تحریکات گوارشی را به حداقل برسانید بهتر است این دارو را به صورت خوراکی همراه با غذا، آب یا شیر مصرف کنید.
• برای استفاده از این دارو جهت بیماری مسافرت یا همان تهوع ترجیحا ۱ تا ۲ ساعت قبل از شروع حرکت استفاده شود.
• مصرف پرومتازین باید ۱ تا ۲ هفته قبل از زایمان قطع شود تا از بروز یرقان و علائم اکستراپپرامیدال در نوزاد جلوگیری شود.
• نباید بیشتر از دوز و مقدار تجویز شده استفاده شود و از مصرف خودسرانه‌ آن جلوگیری شود. در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف دارو، به محض یادآوری باید مصرف شود اما اگر زمان مصرف نوبت بعدی پرومتازین رسیده باشد، از نوبت فراموش شده خودداری شود و نباید مصرف بعدی دوبرابر شود.

موارد منع مصرف پرومتازین

در طول درمان از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب خودداری کنید و از کرم‌های ضد آفتاب استفاده کنید، زیرا این دارو ممکن است باعث بروز واکنش‌های پوستی به دلیل حساسیت به نور خورشید شود. همچنین استفاده از پرومتازین به دلیل بروز دپرسیون تنفسی خطرناک می‌باشد و برای کودکان زیر دو سال ممنوع است و نباید استفاده شود. حتی برای استفاده‌ کودکان بالای ۲ سال نیز از کمترین دوز موجود باید استفاده شود.

مصرف طولانی مدت این دارو باعث کاهش یا قطع بزاق می‌شود، به همین دلیل در صورت مصرف طولانی مدت بیمار باید از نظر سالم بودن دندان‌ها معاینه شود. همچنین اگر فردی مشکلاتی مانند بیماری کلیوی مثل انسداد گردن مثانه، احتباس ادرار، دپرسیون مغز استخوان، بیماری‌های قلبی و عروقی، سندروم ری، صرع یا تشنج، نقص عملکرد کبدی، زردی یا یرقان داشت در مصرف داروی پرومتازین باید احتیاط کند و حتما با پزشک خود مشورت کند تا با عوارض مخرب آن مواجه نشود. برای اطلاع از علائم و نشانه‌های بیماری صرع کلیک کنید.

1-شرایط تنفسی

پرومتازین می تواند مخاط را غلیظ کرده و عملکرد ریه را مختل کند. اگر مبتلا به آسم، بیماری انسداد مزمن ریه (COPD) یا هر بیماری تنفسی دیگری هستید احتیاط کنید. قبل از مصرف پرومتازین به پزشک خود در مورد سابقه تنفسی خود اطلاع دهید.

2-گلوکوم

پرومتازین ممکن است فشار داخل چشم را افزایش دهد، که برای افراد مبتلا به گلوکوم مشکل ساز می شود. قبل از استفاده از پرومتازین، در صورت ابتلا به گلوکوم یا هر بیماری چشمی دیگری به پزشک اطلاع دهید.

3-بارداری و شیردهی

قبل از استفاده از پرومتازین، در صورت بارداری برنامه ریزی برای باردار شدن یا شیردهی با پزشک خود مشورت کنید. این دارو ممکن است خطرات و مزایای بالقوه ای داشته باشد که باید در زمینه شرایط فردی شما ارزیابی شود.

سخن آخر

در مصرف الکل و آرام بخش ها با پرومتازین باید احتیاط به خرج داده شود. ترکیب پرومتازین با الکل یا سایر داروهای آرام بخش، مانند بنزودیازپین ها یا مواد افیونی، می تواند خطر اثرات آرام بخشی بیش از حد، افسردگی تنفسی و سایر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. در حین مصرف پرومتازین از مصرف الکل یا سایر مواد آرام بخش خودداری کنید یا مصرف را به حداقل برسانید. توصیه می شود به جای مصرف دارو از روش های غیر دارویی نیز استفاده کنید. برای این منظور مقاله درمان استرس را نیز می توانید مطالعه نمایید. برای کسب آگاهی بیشتر در این زمینه از مشاوره روانشناسی مشورت بخواهید.