راه جلوگیری از خودزنی | علل، علائم و راه های کنترل عادت مخرب خودزنی

راه جلوگیری از خودزنی کدام است؟ حتماً تاکنون در مورد افرادی شنیده اید که دست به رفتارهای صدمه و آسیب به خود میزنند. گاهی اوج ناراحتی و پریشانی عمیقی که آنها دارند باعث می شود که نتوانند ناراحتی های روحی و روانی خود را باکلمات نشان دهند و مجبور می شوند که با صدمه به خود راهی برای بیان آن ها پیدا کنند. خودزنی یکی از رفتارهای ناهنجار است که دلایل زیادی دارد و می‌توان با رعایت مواردی از آن جلوگیری کرد. برای دریافت مشاوره تلفنی فردی کلیک کنید.

 

خودزنی چیست؟

خودزنی و آسیب به خود روشی نامناسب برای مواجهه با مشکلات هیجانی خشم و ناکامی است. هرچند این رفتار ابتدا سبب کاهش تنش و احساس آرامش می گردد فرد بعد از آن با احساس گناه و شرمندگی و بازگشت احساسات منفی مواجه می شود. خود آسیب رسانی بیشتر تکانشی است و احتمال دارد ناشی از مشکلات روانپزشکی مختلفی همچون افسردگی اختلالات خوردن و اختلال شخصیت مرزی باشد. خودزنی و خودکشی از جمله مشکلات روانی و اجتماعی هستند که در دوره نوجوانی شیوع بالایی دارند. در کشورهای مختلف خودکشی در نوجوانان یکی از عوامل اصلی مرگ و میر است.

خودزنی به رفتارهای عمدی گفته می شود که موجب آسیب بدن می شود، از دید اجتماعی غیر قابل قبول است و با هدف غلبه بر آشفتگی هیجانی انجام می شود. بر اساس این تعریف رفتار هایی مانند خالکوبی کردن سوراخ کردن بدن، زخمی کردن پوست که بر اساس سنت و فرهنگ خاصی انجام می گردد خود آسیب رسانی و خودزنی تلقی نمی‌شود. نخستین واژه که برای توصیف این وضعیت به کار گرفته می‌شود خود معیوب سازی بود که به دلیل ماهیت تحقیر آمیز و منفی آن کمتر استفاده می شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه علت خودزنی هنگام عصبانیت کلیک کنید.

خودآسیب رسانی تمام رفتارهای را در بر می‌گیرد که در نتیجه موجب آسیب به خود می شوند مانند خودزنی، سوزاندن بدن، مصرف بیش از حد مواد، پریدن از جاهای بلند و خود مسموم سازی. در تعریف این رفتار به داشتن یا نداشتن انگیزه خودکشی توجه نمی‌شود. خود جرحی بدون خودکشی بیشتر به رفتارهایی اطلاق می شود که موجب آسیب به بافت طبیعی بدن به ویژه پوست می شود و نداشتن انگیزه خودکشی به صورت صریح در تعریف آن جا داده شده است.

 

انواع خود آسیب رسانی

الگوهای متعددی برای تعریف و طبقه بندی خود آسیب رسانی وجود دارد. خود آسیب رسانی به چهار دسته تقسیم شده است.

• خود آسیب رسانی کلیشه ای: مختص کودکان دچار اختلال های نافذ رشد مانند اختلال طیف اوتیسم و کم توانی ذهنی است.
• خود آسیب رسانی عمده: شامل موارد شدید و مرگ آفرین آسیب به اندام ها مانند دستگاه تناسلی و چشم است.
• خود آسیب رسانی اجبار گونه: شامل رفتارهای آیینی و تکرار شونده است و احتمال داره هر روز چندین بار انجام شود مانند کندن وسواس گونه مو
• خود آسیب رسانی تکانشی: به صورت رفتارهای تکانشی و پرخاشگرانه مانند خودزنی و خودسوزی تعریف می‌شود که احتمالا برای رهایی از حالات روانی و هیجانی غیرقابل تحمل انجام می شود.

برای ارجاع به خود جراحی از واژه خود معیوب سازی استفاده شده است و برای این رفتار یک طبقه تشخیصی مجزا به عنوان نشانگان خود معیوب سازی تکرارشونده پیشنهاد شده است و آن را جزو گروه اختلال های تکانه دسته بندی کرده اند. در دسته بندی دیگر رفتارهای خود آسیب رسانی به دودسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم شده است.

خود آسیب‌رسانی مستقیم به رفتارهایی اشاره دارد که به طور مستقیم موجب صدمه به بافت‌ها می‌شود و نیت رفتار به صورت کلی مشخص است مانند اقدام به خودکشی و خودسوزی و خود آسیب رسانی غیرمستقیم به رفتارهایی اشاره دارد که در آنها اثر صدمه بعدها مشخص می‌شود و انگیزه اصلی مشخص نیست مانند انواع رفتارهای خطر جویانه پرخوری، سوء مصرف مواد مخدر و رفتارهای پرخطر جنسی.

رفتارهای خودزنی و خود آسیب رسانی

خودزنی شامل هر کاری است که فرد برای آسیب رسانی به خود انجام می دهد. بعضی از روشهای رایج آن شامل موارد زیر هستند:

• پریدن یا خارش شدید پوست و سوزاندن خود
• زدن خود یا زدن سر. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه خودزنی در نوجوانان کلیک کنید.
• مشت زدن به اشیا یا ضربه زدن به دیوار و اجسام سخت
• چسباندن اشیا به پوست خود
• بلع مواد سمی یا اشیای نامناسب
• شکستن استخوان و گاز گرفتن
• دستکاری کردن زخم های خود و سوراخ کردن یا خالکوبی کردن بیش از حد بدن
• کشیدن موهای سر
• نوشیدن بیش از حد الکل
• رانندگی بی پروا
• رابطه جنسی غیر ایمن

 

علت خودزنی

خودزنی در افراد می تواند دلایل گوناگونی داشته باشد. آگاهی از ریشه اقدام به خودزنی در طیف سنی مختلف مخصوصا نوجوان می تواند مسیر درمان و استفاده از پروتکل پروتکل های درمانی را راحت‌تر کند. از مهمترین دلایل خودزنی در نوجوانان و جوانان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1-راه جلوگیری از خودزنی |استرس و اضطراب یا افسردگی

استرس یکی از مهمترین دلایل خودزنی در افراد می باشد. جوانان و نوجوانان به دلیل احساس استرسی که مدام با آن درگیر هستند اقدام به خودزنی می کنند. گاهی می توانید استرس را با مشاوره های هفتگی و مراجعه به روانشناس کم کرد اما هنگامی که به این موضوع که در افراد ایجاد می‌شود توجه نشود اتفاقات ناگوار بعدی رخ میدهد. اضطراب هم عامل فشار و نگرانی دائمی در افراد است که رهایی از آن کار راحتی نیست. جوانان با انجام خودزنی با هر روشی می خواهند اضطراب خود را کم کنند. برای دریافت مشاوره کنترل استرس و اضطراب کلیک کنید.

از دلایل دیگر خودزنی در نوجوانان می توان به غم و افسردگی آنها اشاره کرد. افسردگی در هر رده سنی ممکن است اتفاق بیفتد و مربوط به دوره خاصی نمی شود. از این رو شناسایی آن ضروری است چرا که بی توجهی به افسردگی دلیلی برای خودزنی و حتی اقدام به خودکشی است. توجه به نشانه های افسردگی هنگام اقدام به درمان لازم است.

2-تنهایی و عدم یادگیری مهارت های سازگاری

تنهایی آغاز خیلی از رفتارهای خطرناک محسوب می شود. هنگامی که نوجوانی تنها باشد و یا احساس تنهایی زیادی را تجربه کند افکار با محتوای منفی و آسیب زننده به او هجوم می آورند. این افکار منفی یا نشات گرفته از مشکلات و خلا های عاطفی است و یا گاهی از کنجکاوی های نوجوانانه است.

عدم یادگیری خیلی از مهارت های زندگی و سازگاری باعث رفتارهای پرخطر در نوجوانان ها و جوان ها میشود. یادگیری این مهارت ها  منجر به این میشود که در موقعیت های آزاردهنده فشارها و مشکلات زندگی، بتوانند راههای مناسبی را پیدا کنند. به نوعی یادگرفتن این مهارت ها سبب بالا رفتن صبر و تحمل و افزایش قدرت مهارت های حل مسئله در شرایط حساس میشود. از این رو دیگر افراد به راحتی دست به رفتارهای تکانشی مانند خودزنی نمی زنند.

3-راه جلوگیری از خودزنی |اختلافات خانوادگی

خانواده به عنوان مهمترین نهاد در جامعه محسوب می‌شود که در سلامت روان افراد نقش زیادی ایفا می کند. ایجاد اختلافات خانوادگی یا بی سر و سامانی در بین اعضای خانواده وجود اعتیاد یا جدایی پدر و مادر خشونت های خانوادگی ضرب و شتم و غیره همگی از دلایلی هستند که عامل خودزنی نوجوان ها و جوان ها به شمار می روند.

 

مهمترین انگیزه نوجوانان برای خود زنی

یکی از سوالات مهم این است که چرا نوجوانان اقدام به خودزنی می کنند. آسیب به خود باعث کاهش فشار های روحی روانی در نوجوانان می شود و در مواردی هم برای تایید گرفتن یا جلب توجه اطرافیان این کار انجام می شود. مهمترین انگیزه خودزنی و خودکشی در نوجوانان شامل مواردی همچون اثبات بزرگ شدن خود به دیگران نفرت از خود و تلاش برای تنبیه خودشان فرار موقتی از مشکلات زندگی جلب توجه و دلسوزی دیگران مخصوصا پدر و مادر رها شدن از فشار روانی استرس و اضطراب و انتقال درد روحی و روانی به جسمی می باشد.

 

راه جلوگیری از خودزنی در جوانان و نوجوانان

آنچه بیش از هر چیزی سبب نگرانی والدین می شود و آنها را در معرض ناراحتی های روحی و روانی نسبت به فرزندانشان قرار می دهد خودزنی است. متاسفانه خیلی از افراد با سوء استفاده از این حساسیت یا از سر ناآگاهی به آسیب زنی رو می آورد و به این شکل اعتراض خودشان را از وضعیت فعلی اعلام می‌کنند. اما والدین باید با درک دنیای فرزندشان و مسائل و مشکلات پیش رو از خطر خودزنی در آنها جلوگیری کنند. از جمله اقداماتی که والدین می توانند از آنها استفاده کنند شامل موارد زیر می شوند: برای دریافت مشاوره خانواده کلیک کنید.

1-ایجاد فضای امن و صمیمی در منزل و وقت گذراندن با فرزندان

یکی از مهمترین دلایل خودزنی در نوجوان ها و جوان ها وجود اختلافات و مشکلات خانوادگی و مسائل حل نشده است. گاهی والدین دعوا و مشاجراتی با یکدیگر دارند و هر مسئله را به مشکل جدی تبدیل میکنند. این اختلافات حل نشده می تواند در فرزندان مشکلات روحی و روانی و اضطراب ایجاد کند. از این رو عجیب نیست که فرزندانی که مدام در خانه هایی زندگی می کنند که والدین می‌توانند با یکدیگر سازگاری داشته باشند دست به چنین اقدامی های خطرناک بزنند. بنابراین ضروری است که والدین برای ایجاد فضای صمیمی و امن بین اعضای خانواده تلاش کنند.

والدین باید تلاش کنند که قسمتی از زمان خود را در طول روز یا هفته به فرزندشان اختصاص دهند. افرادی که حتی در بزرگسالی و سن های بالا هم اقدام به خودزنی می کنند متاسفانه روابط صمیمی با اعضای خانواده ندارند و وقتی را برای آن‌ها اختصاص نمی‌دهند. وقت گذرانی با اعضای خانواده باعث میشود که بتوانید حس همدلی و حمایت گری خود را به آنها منتقل کنید و تاثیرات روحی و روانی مثبتی بر جا بگذارید.

2-عدم بروز احساس نگرانی بیش از حد و کمک گرفتن از مشاور

پدر و مادر هایی که بیش از حد وحشت و نگرانی خود را از خودزنی فرزندانشان بروز می‌دهند راه را برای تکرار این عمل توسط آنها هموار می‌کنند. چرا که احتمال دارد فرزندی که تاکنون والدینش به او توجهی نکرده اند برای جلب توجه یا رسیدن به خواسته های خود بارها این نوع رفتار های خود زنی را انجام دهد. بنابراین بهتر است که والدین در مقابل رفتارهای فرزندشان بدون هیجان زدگی بیش از حد و آرام و هوشمندانه برخورد کنند و تا حد امکان بتوانند مسئله را ریشه یابی کنند تا از بروز این رفتار ها خودداری کنند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه جلب توجه در کودکان کلیک کنید.

ممکن است فرزند شما برای رفتن نزد یک درمانگر و روانشناس مقاومت زیادی کند. این اتفاقی است که در بسیاری از فرزندان اتفاق می افتد و مشاوره با زور و اجبار هم نتیجه‌ای ندارد. اگر در چنین شرایطی بودید بهتر است خودتان به عنوان همسر یا والدین به مشاوره روانشناسی مراجعه کنید و با آنها در ارتباط باشید. این کار باعث می‌شود که شما روش های صحیح برخورد با فردی که در خانه خود زنی می کند را بدانید و راهکارهای مناسبی در پیش بگیرید. با این کار از اقدام به خودزنی می توانید جلوگیری کنید. برای دریافت مشاوره تلفنی کلیک کنید.

 

نکات مهم در مورد بهداشت روانی

کسانی که دست به رفتارهای ناهنجاری مانند خودزنی یا اقدام به خودکشی می زنند از لحاظ روحی و روانی در وضعیت نامطلوبی به سر می‌برند و لازم است که به نکاتی توجه کنند تا هیچ وقت دچار امراض روحی روانی نشوند.

• خودشناسی داشته باشید و شرایط آن را ارزیابی کنید و در همان حدود از خودتان توقع داشته باشید.
• هنگام احساس نفس در زندگی محل کار و دوستانتان تحولات تازه ایجاد کنید و با دوستان جدید و زندگی تازه ای روبرو شوید تا حال و هوای بهتری پیدا کنید.
• سعی کنید نگرش خود را تغییر دهید و امیدوار و با مثبت اندیشی به هر اتفاقی بنگرید. حتی در اتفاقات ناخوشایند زندگی هم اگر عمیق بیاندیشید معنایی از این رنج ها پیدا می کنید و دیدتان وسیع تر می شود.
• با هر تصمیم قاطع از شکست ها درس بگیرید. علت شکست خود را ارزیابی کنید تا عواملی را که منجر به آن شده است را شناسایی کنید و در دفعات بعد اشتباهات خود را تکرار نکنید.

راه جلوگیری از خودزنی |برخی دیگر از نکات مهم

• خودزنی و خودکشی نشانگر صف و ناتوانی می باشد. سعی کنید خودتان را با ترس و ضعف به دیگران نشان ندهید که عوارض آن بدتر خواهد بود. همیشه به فکر شجاعت و پیروزی در مشکلات باشید و در مسابقه زندگی سعی کنید با اقتدار پیش بروید و خودتان را نبازید.
• توانایی ها و ضعف های خود را بشناسید. یکی از اصول مهم بهداشت روانی خودآگاهی میباشد. این نکته را در نظر بگیرید که هر فردی توانایی ها امکانات و محدودیت هایی دارد و انسانی که از ضعف و قوت خود آگاهی دارد کمتر دچار انحراف و کجروی میشود.
• ظرفیت روانی خود را گسترش دهید. انسان بر اساس ظرفیت روانی خودش با اتفاقات زندگی مواجه می شود. هر قدر ظرفیت بیشتر شود قدرت مقابله با مسائل هم بیشتر می شود.
• احساسات مختلفی که به شما دست می دهد را بشناسید. شناخت احساسات در پذیرش آنها و مدیریت آنها نقش زیادی دارد.

سخن آخر درمورد راه جلوگیری از خودزنی

خودزنی و اقدام به خودکشی یکی از رایج ترین مشکلات روحی و روانی در بین جوان ها و نوجوان ها می باشد. دلایل زیادی برای این امر وجود دارد که در این مقاله به تعدادی از آنها پرداخته شد. اقدام به خودزنی می تواند افرادی با هر موقعیت اجتماعی یا هر رده سنی را در بر بگیرد و لزوماً به دوره خاصی محدود نمی‌شود.

مشکلات و هیجانات تجربه نشده و خاطرات تلخ انباشته شده می تواند سبب آسیب های روحی و روانی و در مواردی خودزنی شود که اگر اقدامات درمانی صورت نگیرد میتواند به خودکشی هم منجر شود. از این رو مراجعه به روانشناس و روان درمانگر با تجربه در چنین مواردی توصیه می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره روانشناسی در زمینه راه جلوگیری از خودزنی کلیک کنید.