افسردگی تنفسی یا تنفس های کوتاه و کم عمق چه دلیلی دارد؟

افسردگی تنفسی (hypoventilation) یک اختلال تنفسی است که با تنفس آرام و بی اثر مشخص می شود.در طول یک چرخه تنفس طبیعی، شما اکسیژن را در ریه های خود استنشاق می کنید. خون شما اکسیژن را در بدن شما حمل می کند و آن را به بافت های شما می رساند. سپس خون شما دی اکسید کربن، یک محصول زائد را به ریه های شما می برد. هنگام بازدم، دی اکسید کربن از بدن شما خارج می شود.  

افسردگی تنفسی چیست؟

منظور از افسردگی تنفسی احساس کاهش میل به نفس کشیدن است. این می تواند الگویی مانند آه هنگام تنفس ایجاد کند، که به عنوان تنفس عمیق با مکث طولانی بین آنها تعریف می شود. در طی افسردگی تنفسی، بدن نمی تواند دی اکسید کربن را به اندازه کافی حذف کند. این می تواند منجر به استفاده ضعیف از اکسیژن توسط ریه ها شود. در نتیجه سطح بالاتری از دی اکسید کربن و اکسیژن بسیار کمی در دسترس بدن است.
افسردگی تنفسی، همچنین به عنوان سندرم هیپوونتاسیون یا hypoventilatory شناخته می شود، احتباس غیر طبیعی دی اکسید کربن در خون به دلیل تبادل ضعیف دی اکسید کربن و اکسیژن در ریه ها است.

اینفوگرافیک افسردگی تنفسی

تنفس کم عمق مهمترین شاخصه

تنفس آهسته و کم عمق مشخصه این اختلال تنفسی است، گاهی اوقات حتی 8 تا 10 تنفس در ثانیه. میزان تنفس طبیعی بین 12 تا 20 تنفس در ثانیه است. در طول تنفس طبیعی، خون اکسیژن استنشاقی را به تمام بافت های بدن می رساند در حالی که دی اکسید کربن را از طریق ریه ها به عنوان یک ماده زائد خارج می کند. با افسردگی تنفسی، بدن نمی تواند دی اکسید کربن را به طور موثر حذف کند، و در نتیجه، تجمع دی اکسید کربن با اکسیژن کمی در دسترس برای عملکرد بدن وجود دارد.
شرایط پزشکی که بر مغز و عملکرد سیستم عصبی مرکزی تأثیر می گذارد، می تواند باعث افسردگی تنفسی شود. شرایط سلامتی مانند سکته مغزی یا آپنه خواب می تواند باعث کاهش فشار خون شود. همچنین می تواند ناشی از داروها و سایر موادی باشد که عملکرد مغز را مختل می کند. اگر فردی تحت درمان پزشکی قرار نگیرد، افسردگی شدید تنفسی می تواند منجر به کاهش ضربان قلب، حمله قلبی، حمله تنفسی، آسیب مغزی، کما یا مرگ شود.  

مواد مخدر و افسردگی تنفسی

هنگامی که مواد افیونی در دوزهای بالا مصرف شوند یا داروها با یکدیگر مخلوط شوند، نتیجه افسردگی تنفسی می تواند کشنده باشد. خطر افسردگی تنفسی با افزایش مصرف مواد افیونی افزایش می یابد. این زمانی است که فرد شروع به از دست دادن هوشیاری می کند، به کما می رود یا تنفس خود را متوقف می کند. هنگامی که این اتفاق می افتد، یک فرد شروع به آبی شدن می کند و در بسیاری از موارد، به همین دلیل است که افراد در اثر مصرف بیش از حد مواد افیونی می میرند.
وقتی مواد افیونی باعث افسردگی تنفسی می شوند، افراد چنان آرام و بی حال می شوند که نمی توانند علائم کمبود اکسیژن را درک کنند.  این معمولاً زمانی اتفاق می افتد که افراد بیش از حد مواد افیونی مصرف کنند، یا هنگامی که آنها را با الکل یا قرص خواب ترکیب می کنند. یکی دیگر از خطرهای مواد مخدر از نظر افسردگی تنفسی زمانی اتفاق می افتد که فردی آنها را مصرف کرده و آپنه خواب تشخیص داده نشده است.  

علائم افسردگی تنفسی

افسردگی تنفسی علائمی شبیه به دیگر بیماری های تنفسی دارد. در مراحل اولیه این علائم قابل توجه نیستند و عموما نادیده گرفته می شوند. با شدت گرفتن بیماری، علائم نیز شدت بیشتری گرفته و مورد توجه بیمار و همراهان قرار می گیرد. علائم به طور کلی عبارتند از

صداهای تنفسی غیرطبیعی

پزشکان اغلب به انواع خاصی از صداها که ممکن است نشان دهنده تنفس غیرطبیعی باشد به تنفس فرد گوش می دهند. انواع خاصی از صداها که هنگام تنفس فرد ایجاد می شود ممکن است نشان دهنده وجود سرکوب تنفسی باشد. این موارد می تواند شامل صدای بلند سوت، صداهای ترک خوردن، نفس کشیدن و بازدم های آهسته یا کاهش یابد. همچنین در این رابطه مطالعه مقاله تنگی نفس بعد از ترک سیگار پیشنهاد می شود.

مکث های غیر طبیعی بین تنفس ها

هنگامی که افراد برای اولین بار شروع به سرکوب تنفسی می کنند، ممکن است آگاهانه سعی کنند سریعتر نفس بکشند، و این ممکن است در واقع انقباضات دیافراگم را کاهش دهد. با بدتر شدن سرکوب تنفسی، افراد معمولاً بین استنشاق مکث طولانی غیرعادی خواهند داشت. هنگامی که استنشاق ها بیش از 15-20 ثانیه متوقف می شوند، به این حالت آپنه خواب گفته می شود و نشان دهنده یک مشکل بالقوه شدید است.

 افزایش ضربان قلب وبی قراری

افزایش ضربان قلب افراد ممکن است با سرکوب تنفس همراه باشد. این یک پاسخ خودکار به بدن است که سعی در افزایش اکسیژن دارد. افرادی که سرکوب تنفسی قابل توجهی را تجربه می کنند ممکن است بی قرار و آشفته شوند.

گیجی و اختلال در گفتار

اغلب، سردرگمی قابل توجهی به دنبال دوره های بیقراری و بیقراری همراه با افسردگی تنفسی رخ می دهد.اختلال در گفتار یا مشکل در صحبت کردن  با شدیدتر شدن سرکوب تنفسی، افراد دچار خطا های شناختی می شوند که در الگوهای گفتاری آنها منعکس می شود. همچنین زمان عکس العمل و هماهنگی حرکتی افزایش می یابد. افراد همچنین ممکن است با هماهنگی و زمان پاسخگویی با کاهش سرعت تنفس خود مشکلاتی را نشان دهند.  

سطوح مختلف افسردگی تنفسی

افسردگی تنفسی در مراحل اولیه تقریبا بدون علامت است و پیامدهای ناگواری را به همراه ندارد. اما هر چه پیشرفت نماید و تحت درمان قرار نگیرد نشانه های بیشتری بروز می کند و عوارض زیانبار بیشتری به همراه خواهد داشت.

خفیف

حداقل سرکوب تنفسی در نتیجه استفاده از دارو های ضد افسردگی سیستم عصبی مرکزی در سطوح نسبتاً پایین رخ می دهد. این سطح از افسردگی تنفسی اغلب قابل تشخیص نیست و ممکن است با سطوح ملایم آرام بخشی همراه باشد. به طور معمول، این میزان سرکوب تنفسی در افرادی است که از این مواد به صورت دارویی استفاده می کنند.

متوسط

در این سطح، افراد معمولاً دوزهای بیشتری از این داروها مصرف می کنند. فرد متوجه می شود که سرعت تنفس او کند شده است. به طور معمول، سرکوب تنفسی که در این سطح رخ می دهد قابل توجه است اما ناراحت کننده نیست، به طوری که افراد معمولاً فقط یک تا دو تنفس در دقیقه کمتر از حالت عادی انجام می دهند. این سطح از سرکوب تنفسی با آرام بخش خفیف همراه است و منجر به این نمی شود که فردی با تنفس خود دچار مشکل شود، نفس نفس بزند یا دچار تنگی نفس شود. برای آگاهی بیشتر از علت تنگی نفس کلیک کنید.

شدید

سرکوب شدید تنفسی زمانی رخ می دهد که افراد دوزهای بالایی از داروهای ضد افسردگی سیستم عصبی مرکزی را مصرف کنند که می تواند خطری بالقوه برای سلامتی آنها ایجاد کند. سرعت تنفس افراد بطور قابل ملاحظه ای کندتر است و ممکن است این احساس را داشته باشند که به اندازه کافی هوا را به داخل و خارج از ریه های خود منتقل نمی کنند. برای بسیاری از این افراد، میزان تنفس آنها در مرکز توجه آنها قرار می گیرد. افراد ممکن است برای هوا نفس نفس بزنند، تنگی نفس خود را از دست بدهند، دچار اضطراب و احساس بی قراری و ناخوشی شوند و به شدت آرام شوند. هنگامی که این سطح از سرکوب تنفسی حفظ شود، افراد می توانند از مشکلات هیپوکسی رنج ببرند، کاهش قابل توجهی یا کمبود اکسیژن به مغز و سایر اندام ها که می تواند باعث آسیب قابل توجه بافت شود.

نارسایی تنفسی

هنگامی که افراد دوز کافی از داروهای ضد افسردگی سیستم عصبی مرکزی را برای ایجاد نارسایی تنفسی مصرف می کنند، سطح اکسیژن آنها به طور خطرناکی پایین می آید. افراد در این سطح ممکن است بیهوش یا بیهوش شوند و تنفس را به طور کامل قطع کنند (وضعیتی که به آن ایست تنفسی می گویند). پوست، لب ها یا ناخن های فرد ممکن است دارای رنگ مایل به آبی باشد و ممکن است فرد استفراغ کند، که می تواند در تنفس فرد اختلال ایجاد کند. درصورتی که ناچار به استفاده از داروهای ضد افسردگی هستید و با مشکل افسردگی تنفسی روبرو شده اید می توانید از مشاوره افسردگی راهنمایی بخواهید.
افرادی که از نارسایی تنفسی رنج می برند، در معرض خطر آنوکسیا قرار دارند، یعنی قطع کامل اکسیژن به مغز و اندام ها که می تواند منجر به آسیب شدید بافت شود. افراد نیز به دلیل کمبود اکسیژن کامل به مغز در خطر مرگ هستند. افسردگی های سیستم عصبی مرکزی با اتصال به محل های گیرنده در ساقه مغز در مناطقی که مسئول کنترل عملکردهای خودکار حفظ کننده حیات مانند ضربان قلب و تنفس هستند، باعث سرکوب تنفسی و نارسایی تنفسی می شوند.
داروهای ضد افسردگی سیستم عصبی مرکزی تأثیر شلیک نورون ها را در همه مناطق مغز، از جمله این مناطق، کاهش می دهد. در نتیجه، هنگامی که در دوزهای کافی مصرف شوند، این داروها می توانند عملکرد نورون ها را در این نواحی حیاتی مغز متوقف کرده و منجر به مشکلات جدی مغز و سایر بیماری ها شوند. برای آگاهی بیشتر از عوارض داروهای ضد افسردگی کلیک کیند  

علل افسردگی تنفسی

برخی از شرایط سلامتی می تواند باعث افسردگی تنفسی شود که بر میزان تنفس تأثیر می گذارد. هنگامی که این اتفاق می افتد، ریه ها نمی توانند به طور کامل تهویه شوند. افسردگی تنفسی می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. علل احتمالی هیپوونتاسیون عبارتند از:

اختلالات عصبی عضلانی

افراد مبتلا به اختلالات عصبی عضلانی می توانند به دلیل ضعف عضلات تنفسی و کنترل ضعیف ماهیچه ها، تنفس سریع و سطحی ایجاد کنند، 1 حتی اگر ضربه تنفسی عصبی دست نخورده باقی بماند. در اختلالات عصبی عضلانی، تهویه در طول خواب، به ویژه خواب REM کاهش می یابد و باعث می شود که هیپوونتاسیون بدتر شود. همجنین ناهنجاری های دیواره قفسه سینه در شرایطی مانند کیفوسکولیوز و فیبروتوراکس می تواند به دلیل محدودیت های فیزیکی ناشی از ناهنجاری ها، در میزان تنفس طبیعی و عملکرد ریه اختلال ایجاد کند.

چاقی

چاقی شدید در برخی از افراد می تواند منجر به کاهش فشار هوا شود که به سندرم چاقی-هیپوونتاسیون (OHS) معروف است. وزن زیاد در ناحیه گردن، شکم و دیواره قفسه سینه تنفس را برای بدن دشوار می کند. این امر بر ضربان تنفسی مغز تأثیر می گذارد و منجر به دی اکسید کربن بیش از حد در خون، اما اکسیژن کافی نمی شود.علاوه بر مشکلات جسمی از تاثیر چاقی بر سلامت روان نباید غافل بود.

آسیب مغزی و بیماری های عصبی

آسیب های مغزی می تواند توانایی مغز را در کنترل عملکردهای اصلی مانند تنفس مختل کند. رفلکس ها و هوشیاری ساقه مغز پس از آسیب مغزی می تواند باعث هیپوونتاسیون شود. بیماریهای عصبی زمینه ای از جمله شرایطی مانند حوادث عروقی مغزی، ضربه، صدمات به سر و رشد غیر طبیعی بافتها می تواند باعث هیپوونتاسیون شود، که به هیپوونتیلاسیون مرکزی آلوئول معروف است و بر عملکرد تنفسی سیستم عصبی مرکزی تأثیر می گذارد.

آپنه خواب

افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب (OSA) هنگام تنفس مجاری تنفسی یا سقوط در طول شب دچار مشکل تنفسی می شوند که منجر به کاهش فشار هوا می شود. برای افراد مبتلا به آپنه خواب مرکزی (CSA)، مجاری تنفسی مسدود نمی شوند، اما مکثی در تنفس ناشی از ناهنجاری در شکل دیواره قفسه سینه وجود دارد، یا ریه های آنها بیش از حد سفت می شود. این می تواند منجر به افسردگی تنفسی شود.

بیماری مزمن ریه و کبر

بیماری مزمن ریوی مانند بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) و فیبروز کیستیک منجر به انسداد مجاری تنفسی با انسداد شدید می شود و می تواند باعث ایجاد تهویه شود.  مشکلات ژنتیکی یا بیماریهای کبدی اکتسابی مانند سیروز عملکرد کبد را مختل کرده و می تواند سطح آمونیاک خون را افزایش دهد. این نیز به عنوان هیپرآمونمی شناخته می شود و بر تنفس تأثیر می گذارد و باعث افسردگی تنفسی می شود.

دارو و داروها

دوزهای زیاد داروهای خاص و مواد نیز می تواند باعث افسردگی تنفسی یا افزایش خطر آن شود. برخی از داروها به عنوان عارضه جانبی می توانند منجر به کاهش فشار خون شوند. برخی مواد با عملکرد مغز تداخل دارند و سیستم عصبی مرکزی را تحت فشار قرار می دهند که باعث کند شدن حرکت تنفسی می شود. این داروها و مواد عبارتند از:

•     آرام بخش
•     مواد مخدر
•     مواد افیونی
•     الکل
•     باربیتورات ها
•     آرام بخش
•     مواد افیونی
•     بنزودیازفین ها

مواد مخدر یکی از تاثیر گذار ترین عوامل بر افسردگی تنفسی است. برای آگاهی بیشتر از تاثیر مواد مخدر بر بدن کلیک کنید.  

نحوه تشخیص افسردگی تنفسی

در صورت مشاهده علائم افسردگی تنفسی به پزشک مراجعه کنید. پزشک در مورد علائم و داروهای شما سوال می کند. سپس یک معاینه فیزیکی و آزمایشات را برای تشخیص انجام می دهند.پزشک شما ممکن است مجموعه ای از آزمایشات را برای تعیین علت افسردگی تنفسی تجویز کند. آزمایشات شامل:

• اشعه ایکس قفسه سینه: یک آزمایش تصویربرداری است که از ناحیه قفسه سینه عکس می گیرد و ناهنجاری ها را بررسی می کند.
• تست عملکرد ریه: یک آزمایش تنفسی که میزان عملکرد ریه ها را مشخص می کند.
• آزمایش گاز خون: آزمایش خون که میزان دی اکسید کربن و اکسیژن و تعادل اسید و باز در جریان خون شما را اندازه گیری می کند.
• آزمایش پالس اکسی متری: میزان اکسیژن موجود در جریان خون را از طریق مانیتور بدون درد روی انگشت شما اندازه گیری می کند.
• آزمایش خون هماتوکریت و هموگلوبین: تعداد گلبول های قرمز خون موجود برای حمل اکسیژن در بدن شما را ارزیابی می کند
• مطالعه خواب: برای تشخیص اختلالات مرتبط با خواب مانند آپنه خواب استفاده می شود.

 

نحوه درمان افسردگی تنفسی

افسردگی تنفسی یک بیماری قابل درمان است. بسته به علت، درمان متفاوت است.هنگامی که دارو باعث هیپوونتاسیون می شود، قطع دارو ممکن است تنفس طبیعی را بازیابی کند.سایر درمانهای احتمالی برای کاهش فشار خون عبارتند از:

•     اکسیژن درمانی برای حمایت از تنفس
•     کاهش وزن
•     دستگاه CPAP یا BiPAP برای باز نگه داشتن راه هوایی در هنگام خواب
•     جراحی برای اصلاح ناهنجاری قفسه سینه
•     داروهای استنشاقی برای باز کردن مجاری تنفسی و درمان بیماریهای ریوی در حال انجام

در صورت عدم درمان، hypoventilation می تواند عوارض تهدید کننده زندگی، از جمله مرگ را ایجاد کند.افسردگی تنفسی ناشی از مصرف بیش از حد دارو می تواند منجر به توقف تنفسی شود. این زمانی است که تنفس کاملاً متوقف می شود، که به طور بالقوه کشنده است. دوره های مداوم hypoventilation همچنین می تواند باعث فشار خون ریوی شود که می تواند باعث نارسایی سمت راست قلب شود.
پیروی از برنامه درمانی شما می تواند از ایجاد عوارض جلوگیری کند.فشار خون بالا می تواند کیفیت زندگی شما را مختل کند. شناسایی و درمان زودهنگام ممکن است به بدن شما در حفظ سطح سالم اکسیژن و دی اکسید کربن و جلوگیری از عوارض کمک کند.  

سخن آخر

در صورت تشخیص افسردگی تنفسی، درمان مهم است. در صورت عدم درمان، هیپوونتاسیون می تواند منجر به عوارض سلامتی از جمله مرگ شود. نمی توان از همه علل هیپوونتاسیون جلوگیری کرد، مانند مواردی که در اثر تصادف یا بیماری ناگهانی ایجاد شده است.
در برخی موارد، راه هایی برای کاهش بروز افسردگی تنفسی وجود دارد مانند نظارت بر کودکان که داروهای تجویزی مصرف می کنند. افرادی که از داروهای آرامبخش و داروهای مخدر استفاده می کنند، از داروهای آرامبخش یا مخدر خودداری می کنند و از مصرف زیاد الکل اجتناب می کنند. افسردگی تنفسی می تواند زندگی عادی شما را مختل کند. اما با تشخیص و درمان زودهنگام، می توان از این بیماری جلوگیری کرد تا از عوارض بعدی برای سلامت شما جلوگیری کند. در این راستا مشاوره روانشناسی هنر زندگی پاسخگوی سوالات شما در این زمینه خواهد بود.