اسهال در بارداری | موثرترین راهکارها برای درمان اسهال در بارداری

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با اسهال در بارداری پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

اسهال در بارداری یکی از مشکلات رایجی است که اکثر بانوان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. از همین رو پیشگیری و درمان آن از اهمیت زیادی برخوردار است. اسهال یک مشکل گوارشی است که در آن مدفوع آبکی بوده و باعث می‌شود در طول 24 ساعت، روده چند بار دفع آبکی داشته باشد. این موضوع نگرانی‌هایی را برای مادر در رابطه با خطر سقط جنین به وجود می‌آورد که تصور اشتباهی است چراکه اسهال یکی از اتفاقات طبیعی بارداری مخصوصا در سه ماهه اول است که اگر کم‌آبی ناشی از آن کنترل شود مشکلی به وجود نمی‌آید. با این حال این موضوع ممکن است همراه با مشاهده خون یا مخاط در مدفوع و تغییرات جسمی همراه باشد که در این صورت باید هرچه سریع‌تر موضوع را با متخصص در میان بگذارید. همچنین توصیه می‌شود که مقاله بایدها و نبایدهای دوران بارداری را مطالعه کنید.

دلایل اسهال در بارداری

اسهال در دوران بارداری شامل علائمی چون دفع مدفوع شل و آبکی که در روز بیش‌تر از 2 یا 3 بار اتفاق می‌افتد. درد معده، گرفتگی عضلات شکم، ضعف و خستگی، احساس نفخ و دل پیچه، حالت تهوع و استفراغ، کاهش حجم ادرار و افزایش غلظت ادرار است.

اسهال می تواند در دوران بارداری به دلایل مختلفی رخ دهد. برخی از علل شایع اسهال در دوران بارداری عبارتند از:

• تغییرات هورمونی: هورمون های بارداری مانند پروژسترون می توانند بر دستگاه گوارش تأثیر بگذارند و منجر به تغییراتی در حرکات روده از جمله اسهال شوند. تغییرات هورمونی توانایی تداخل در عملکرد گوارش را دارند و با افزایش فعالیت سیستم گوارش باعث اسهال می‌شوند. افزایش هورمون استروژن، پروژسترون و هورمون HCG می‌تواند باعث اسهال شود.
• تغییرات رژیم غذایی: بسیاری از زنان زمانی که متوجه می‌شوند باردار هستند شروع به مصرف غذاهای متنوع می‌کنند. تغییر ناگهانی مصرف این غذاها موجب ناراحتی معده شده که در نهایت باعث اسهال در بارداری می‌شود. بارداری اغلب تغییراتی در الگوهای غذایی و انتخاب های غذایی ایجاد می کند. مصرف غذاهای جدید یا ناآشنا، افزایش مصرف فیبر یا تغییر در مواد مغذی خاص می‌تواند باعث اسهال شود.
• ویتامین‌های دوران بارداری: برخی ویتامین‌های دوران بارداری، به‌ویژه آن هایی که حاوی آهن هستند، می‌توانند باعث ناراحتی‌های گوارشی و اسهال در برخی از زنان باردار شوند. ویتامین‌ها برای سلامتی شما و کودک در حال رشد بسیار مفید است اما گاهی اوقات ویتامین‌ها با کارکرد سیستم گوارشی تداخل پیدا می‌کند و باعث بروز مشکل در معده و اسهال می‌شوند. به طور مثال مصرف بیش از حد ویتامین C باعث اسهال و تهوع می‌شود.

اینفوگرافیک اسهال در بارداری

سایر علت های اسهال در بارداری

• حساسیت‌های غذایی جدید: حساسیت‌های غذایی ممکن است یکی از تغییراتی باشد که در دوران بارداری ایجاد می‌شود. گاهی شما از موادغذایی استفاده می‌کنید که قبل از آن مشکلی با آن نداشته‌اید اما بعد از بارداری در رابطه با آن دچار حساسیت می‌شوید و نفخ، گاز معده و اسهال در شما به وجود می‌آید.
• افزایش مصرف آب: امروزه بسیاری از مادران به اهمیت مصرف آب در زمان بارداری آگاه هستند اما بیشترشان در این موضوع زیاده‌روی می‌کنند که در نهایت منجر به این مشکل می‎شود.
• بیماری های ناشی از غذا: زنان باردار بیشتر مستعد ابتلا به بیماری های ناشی از غذا هستند که می تواند باعث اسهال شود. رعایت بهداشت مواد غذایی و پرهیز از مصرف غذاهای نپخته یا آلوده ضروری است.
• استرس و اضطراب: استرس و اضطراب عاطفی می تواند بر سیستم گوارشی تأثیر بگذارد و منجر به تغییراتی در حرکات روده از جمله اسهال شود.
• عفونت ها: زنان باردار بیشتر مستعد ابتلا به عفونت های دستگاه گوارش مانند گاستروانتریت ویروسی یا باکتریایی هستند که می تواند باعث اسهال شود.

علت‌های نامربوط به بارداری

در بسیاری از موارد ممکن است بروز اسهال به بارداری شما مربوط نباشد و اگر در این دوران هم نبودید با قرار گرفتن در معرض این عوامل دچار مشکلات گوارشی می‌شدید. این عوامل شامل فعالیت ویروس یا باکتری، مسمومیت غذایی، مصرف برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، داشتن بیماری کارون، سلیاک یا پرکاری تیروئید و حتی مسافرت است.

برای آگاهی بیشتر در زمینه بارداری کلیک کنید.

عوارض اسهال در بارداری

بروز اسهال در بارداری می‌تواند بدن مادر را دچار کم‌آبی کند به دلیل این که مدفوع شل و آبکی باعث از دست دادن مقدار زیادی از مایعات بدن می‌شود. اگر این کم‌آبی کنترل نشود ممکن است مشکل جدی را به وجود بیاورد، به دلیل این که کم‌آبی می‌تواند جریان خون را در جفت کاهش دهد یا باعث انقباضاتی گردد که منجر به زایمان زودرس شود.

برای اطلاع بیشتر در زمینه خطرات بارداری کلیک کنید.

پیشگیری از اسهال در بارداری

ابتلا به این مشکل در زمان بارداری علت‌های متفاوتی دارد که با اجتناب از این علت‌ها می‌توانید از بروز اسهال جلوگیری کنید. به طور مثال برای جلوگیری از بروز اسهال در زمان بارداری از غذاهای چرب و پرادویه استفاده نکنید. اگر توانایی هضم لاکتوز را ندارید آن را کنار بگذارید و از منابعی کلسیم دریافت کنید که لاکتوز ندارند. نوشیدنی‌ها با قند بالا را مصرف نکنید، مصرف کافِئین و انگور و نوشیدنی‌های انرژی‌زا را محدود کرده و از مصرف میوه‌های با پوست خودداری کنید. همچنین مطمئن شوید غذایی که مصرف می‌کنید آلوده نباشد و از بهداشت محلی که در آن حضور پیدا می‌کنید مطمئن شوید. لازم به ذکر است که در این دوران به هیچ‌ عنوان غذای نپخته یا مانده مصرف نکنید.

در حالی که دوره های گاه به گاه اسهال در دوران بارداری لزوما دلیلی برای نگرانی ندارد، اسهال مداوم یا شدید باید با یک پزشک متخصص بررسی شود. نظارت بر کم آبی بدن بسیار مهم است، زیرا اسهال می تواند منجر به از دست دادن مایعات شود. علائم کم آبی شامل تشنگی بیش از حد، ادرار تیره، سبکی سر و کاهش خروجی ادرار است.

درمان اسهال در بارداری

عموما با گذشت زمان و کمی صبر اسهال خود به خود بهبود پیدا می‌کند. اما در صورت ادامه پیدا کردن از آنجایی که بسیاری از روش‌های درمانی که در حالت عادی صورت می‌گرفته در دوران بارداری استفاده نمی‌شوند و محدودیتی در انجام‌ آن ها وجود دارد شما نمی‌توانید از هر دارویی که قبلا استفاده می‌کردید استفاده کنید. پس بهترین راه درمان اسهال در بارداری استفاده از درمان‌های خانگی است و در صورتی که آن‌ها هم پاسخ لازم را ندادند باید با مشورت پزشک دارودرمانی را آغاز کنید.

درمان خانگی

اگر اسهال در اثر تغییر رژیم غذایی یا برنامه ورزشی دوران بارداری ایجاد شده باشد پس از چند روز به طور خود به خود به حالت اولیه بازمی‌گردد که بهتر است در این مدت با استفاده از درمان خانگی همه‌چیز را کنترل کنید. اما اگر اسهال شما شدید شده باشد و مشکلاتی را پدید بیاورد این روش‌ها تاثیر چندانی ندارند. هر یک تا دو ساعت یک لیوان آب بنوشید تا زمانی که علائم برطرف شود، از کراکرهای شور برای عصرانه استفاده کنید. مصرف چای زنجبیل، نوشیدن ترکیب یک لیوان آب با سه قاشق عسل، مصرف ترکیب آب لیمو و پودر زنجبیل و فلفل سیاه خردشده دوبار در روز، مصرف آب همراه با کمی عصاره نعناع 2 تا 3 بار در روز، مصرف کته‌برنج و پوره هویج و پوره سیب‌زمینی از جمله موادی است که توصیه می‌شود.

1. برای مدیریت اسهال در دوران بارداری، سایر موارد را در نظر بگیرید.
2. هیدراته بمانید: برای جایگزینی مایعات از دست رفته و جلوگیری از کم آبی بدن، مایعات زیادی مانند آبگوشت های شفاف و محلول های الکترولیت بنوشید.
3. رژیم غذایی خود را اصلاح کنید: از غذاهایی که ممکن است اسهال را تشدید کنند مانند غذاهای تند یا چرب، کافئین و غذاهای پرفیبر خودداری کنید. در عوض، غذاهای ملایم و با هضم راحت مانند موز، برنج، سس سیب و نان تست (رژیم BRAT) را انتخاب کنید.
4. بهداشت را رعایت کنید: قبل از دست زدن به غذا و بعد از خوردن دست‌ها را کاملاً بشویید تا خطر ابتلا به عفونت‌هایی که می‌تواند باعث اسهال شود به حداقل برسد.

داروها

زنان باردار بدون مشورت با پزشک مجاز به مصرف دارو به صورت خودسرانه نیستند به دلیلی این که نه تنها ممکن است اسهال را بدتر کند بلکه می‌تواند مشکلات دیگری را هم به وجود بیاورد. داروهایی که توسط پزشک برای اسهال تجویز می‌شود شامل موارد زیر هستند.

- ایمودیوم (بعد از هفته دوازدهم بارداری مجاز به مصرف یکی در 24 ساعت)

- پلی کاربوفیل

- کائوپکتات

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اسهال یکی از مشکلات رایج در زمان بارداری است اما اگر بیشتر از دو روز ادامه پیدا کند و با علائمی مانند بیش از 3 بار دفع مدفوع به صورت شل، مشاهده خون یا مخاط در مدفوع، معده‌درد شدید، کاهش یافتن مقدار ادرار، تب شدید، استفراغ شدید، احساس سرگیجه، خشکی دهن شدید و ادرار به رنگ تیره همراه باشد بهتر است که به یک متخصص مراجعه کنید.

ممکن است زمانی که اسهال دارید احساس کنید که جنین بیش از حد یا کمتر از همیشه حرکت می‌کند. ممکن است با مشاهده علائم انقباض منظم و مداوم، ترشحات بیش از حد واژن یا ترشحات آبکی، خونی یا مخاطی شکل، گرفتگی عضلات و فشار یا درد در ناحیه لگن یا زیر شکم که مداوم است یا بدتر می‌شود احساس زایمان زودرس به شما دست بدهد در این صورت باید با پزشک در ارتباط باشید.

سوالات متداول

آیا اسهال نشانه زایمان زودرس است؟

اگر اسهال همراه با ترشحات زیاد واژن به صورت خونی یا مخاطی و آبکی و گرفتگی عضلات و فشار درد در ناحیه لگن و زیر شکم باشد؛ و جنین بیش از حد معمول تکان بخورد یا کندتر حرکت کند ممکن است نشانه‌ای برای زایمان زودرس باشد.

برای اطلاع بیشتر در زمینه زایمان زودرس کلیک کنید.

اسهال باعث سقط جنین میشه؟

اسهال می‌تواند بدن را دچار کم‌آبی کند که عامل اصلی کمبود مایع آمنیوتیک است. کمبود این مایع می‌‌تواند در مراحل اولیه بارداری باعث ایجاد نقص در جنین شود اما اگر کم‌آبی بدن جبران گردد خود اسهال به طور مستقیم باعث سقط جنین نمی‌شود.

سخن آخر

برخی از مطالعات نشان می دهد که برخی از پروبیوتیک ها ممکن است به کاهش اسهال کمک می کنند اما مهم است که قبل از مصرف هر گونه مکمل در دوران بارداری با پزشک خود مشورت کنید. فراموش نکنید هر زنی با شرایط منحصر به فرد خود بارداری را پشت سر می گذارد. بهتر است شرایط خود را با دیگر زنان باردار مقایسه نکنید و استرس و اضطراب به خود راه ندهید. برای دریافت مشاوره روانشناسی از مرکز مشاوره حامی هنر زندگی کلیک کنید.