تاثیر آلودگی هوا بر سلامت روان و روش های کاهش تاثیرات منفی آن

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با تاثیر آلودگی هوا بر سلامت روان پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

آیا از تاثیر آلودگی هوا بر سلامت روان خود آگاه هستید؟ آلودگی های محیطی از جمله آلودگی هوا از مسائلی است که باید به طور جدی به آن پرداخته شود. زیرا خطرات بسیاری را برای سلامت جسم و روان انسان به همراه دارد و به مرور و در طول زمان آسیب های جدی به مغز و روان انسان وارد می کند. در سایه ی زندگی در شهرهای بزرگ و در مجاورت با مواد خطرناکی که به صورت ذرات معلق در هوا موجود است که در اثر تنفس وارد ریه های انسان و همچنین جریان خون او می شود، تاثیرات مخربی بر مغز انسان وارد می شود که جبران پذیر نیستند و باعث کاهش کیفیت زندگی و بهداشت روانی افراد می شود. در این رابطه می توانید با مشاوره تلفنی فردی مشورت نمایید.  

تاثیر آلودگی هوا بر سلامت روان

تنفس هوای آلوده با افزایش میزان دی اکسید کربن و کاهش اکسیژن بر کارکرد سیستم عصبی، مغز و سیستم عروق انسان تاثیرات نامطلوبی می گذارد. از جمله ی این عوارض موارد زیر است.

1-بیش فعالی کودکان

براساس تحقیقات انجام شده کودکانی که پیش از تولد یعنی در دوران جنینی در معرض آلودگی هوا قرار می گیرند، بیشتر از سایرین ممکن است به اخلالات بیش فعالی یا کمبود توجه مبتلا شوند. این تحقیقات بر حسب میزان مهمترین ترکیبات آلوده کننده ی هوا یعنی هیدروکربن های پلی آروماتیک انجام شده است که نشان می دهد، کودکانی که مادران ایشان در معرض درصد بالای آلاینده ها قرار می گیرند 5 برابر بیشتر از سایر کودکان نشانه های اختلال بیش فعالی کودکان را بروز می دهد.
ترکیبات پلی آروماتیک که در هوای آلوده موجود است حاصل سوخت ناقص فسیلی و آلوده کننده های ترافیکی هستند که باعث اختلال در تکامل سیستم عصبی فرد می شوند. در این رابطه مطالعه مقاله سلامت روان و اهمیت آن پیشنهاد می شود.

2-تاثیر آلودگی هوا بر سلامت روان | پرخاشگری

آلودگی هوا با تاثیری که با کاهش اکسیژن رسانی بر مغز می گذارد علاوه بر مشکلات جسمی و تنفسی و ریوی، بر روان و سلامت روانی افراد نیز تاثیرات منفی به جا می گذارد. زمانی که هوا آلوده می شود اکسیژن رسانی به مغز با اختلال روبرو می شود و سیستم مغزی کارکرد طبیعی خود را از دست می دهد، آستانه تحمل افراد کاهش پیدا می کند و زودتر به محرک های محیطی واکنش نشان می دهند. پرخاشگری کودکان زیر دو سال و به طور کلی همه افراد عارضه ای است که آلاینده های محیطی با تاثیرات نامطلوب بر مغز و سیستم عروق انسان، باعث می شوند.
این موضوع درکلان شهرها با شرایط ساخت و سازه های نوین و تجمع آلاینده ها در محیط به مراتب بدتر خواهد بود. به عنوان نمونه آلودگی در تهران و در روزهای سرد به علت پدیده ی گلخانه ای میزان آسیب رسانی بیشتری دارد و باعث به وجود آمدن شرایط حاد روانی در شهروندان می شودکه این موضوع را در میزان زد وخوردها و هنجارشکنی های سطح شهر ملاحظه کرد.
به این دلیل که میزان تحریک پذیری افراد افزایش پیدا می کند. آلودگی هوا بر روی خلق و خوی افراد تاثیر می گذارد، تصمیم گیری های آنها را مختل می کند، باعث افزایش عصبانیت ها و کج خلقی افراد و تحمل پایین آنها در مواجهه با محرک های محیطی است.

3-بی حوصلگی

از دیگر عوارض آسیب رسان آلاینده ها تاثیرات نامطلوب آن ها بر سطح انرژی روانی افراد و بروز خستگی و بی حوصلگی و خانه به صورت مداوم  است. کمبود انرژی و حوصله افراد در جامعه باعث واکنش های نامناسب آنها به مسائل مختلف به وجود آمدن تنش بین افراد و کم شدن طاقت آنها می شود. که اگر آلودگی صوتی را به آلودگی هوا اضافه کنیم، میزان آسیب پذیری آن برای اشخاصی که بیشتر از دیگران در معرض این آلاینده ها قرار می گیرند، به مراتب بیشتر و خطرناک تر می شود. نمونه ی بارز آن برخوردهای تنشی میان رانندگان در کلان شهرها و بی حوصلگی در محل کار  و کاهش تاب آوری آنها در ترافیک، برخورد با دیگران و ... است.

4-تاثیر آلودگی هوا بر سلامت روان | اوتیسم

تحقیقی که در دانشگاه هاروارد برای درک میزان تاثیر آلودگی در جنین در دوران بارداری صورت گرفته نشان می دهد، مادران بارداری که در دوران بارداری به خصوص در سه ماه آخر، در معرض مواد سمی و ذرات معلق از سوخت ماشین ها و جیوه قرار داشتند دو برابر بیشتر احتمال دارد فرزندان مبتلا به اوتیسم به دنیا بیاورند. همچنین زنانی که در معرض سرب، منگنز و کلرید متیلن بوده اند نیز ریسک به دنیا آوردن فرزندان اوتیسمی را دارند؛ که البته میزان احتمال آن نسبت به قرار گریری در معرض جیوه و آلاینده های هوا کمتر است.

5-تاثیر آلودگی هوا بر سلامت روان | آلزایمر

آلاینده های محیطی حاوی ذراتی هستند که از مواد جامد و مایع شناور تشکیل شده و از طریق هوا به راحتی با همان سیستم نفوذ ویروس ها  باکتری ها وارد بدن می شوند و ریه ها را به شدت تحت تاثیر می گذارند. این ذرات(PM2.5) با ورود به بدن باعث آسیب سلولی می شوند. مطابق با تحقیقاتی که در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی انجام شده میزان ابتلای افراد مسنی که در مناطق شلوغ و در معرض آلاینده های محیطی قرار دارند به شدت بالا بوده و با رشد 92 درصدی احتمال ابتلا به آلزایمر همراه بوده است. بررسی و مطالعه در شش کشور دیگر نیز ارتباط بین این ذرات آلوده و ابتلا به بیماری آلزایمر و زوال شناختی را تایید کرده است.

6-کاهش توانمندی کلامی

در نتیجه ی تحقیقات جدیدی که بر روی خانواده های چنینی جهت دستیابی به تاثیر آلودگی هوا بر ظرفیت ها و مهارت های کلامی و شناختی افراد صورت گرفته، آنچه به دست آمده نشان می دهد که آلودگی هوا بر توانمندی های کلامی افراد تاثیرات منفی دارد و باعث کاهش محسوس توانمندی های کلامی افراد می شود؛ به خصوص در میان افرادی که از تحصیلات کمتری برخوردارند. درمیان افراد کمتر تحصیلکرده بعد از سن 44 سالگی افرادی که درمعرض آلاینده های محیطی قرار دارند، دچار کاهش مهارت کلامی میان فردی و ظرفیت های شناختی شده اند که این سن برای افراد تحصیلکرده بالاتر و حدود 65 سالگی است. بنابراین آلودگی هوا باعث کاهش بهره ی هوشی افراد و کاهش قابلیت های کلامی و شناختی آنها می شود.

7-کاهش بهره ی هوشی

نتایجی که از تحقیق بر کودکان شهر تهران صورت گرفته نشان می دهد آلودگی هوا و ذرات سرب باعث کاهش 5 تا10  درصد بهره هوشی کودکان می شود. سرب ماده ای است که از طریق خون وارد بدن شده و قابلیت ورود به تمام نسوج و اندام ها و مغز استخوان را دارد و با ورود به مغز کودک باعث کاهش ضریب هوشی او می شود. برای آشنایی بیشتر با عوارض مسمومیت با سرب کلیک کنید.

8-تشدید افسردگی

افراد افسرده معمولا دنیا را غمگین و غبار آلود می بینند. بنابراین طبیعی است که زندگی در هوای غبراآلود باعث شود، همه چیز را بدتر از آنچه هست ببینید و احساس کنند، هوا تیره و تارتر شده. ضمن این که آلودگی های محیطی باعث ضغف در قدرت تصمیم گیری آنها می شود و بیشتر در دام بی حوصلگی، نداشتن انرژی و خستگی می افتند، که این عوامل باعث تشدید افسردگی ایشان می شود.

9-خودبیمارانگاری

زندگی در شرایط محیطی خاص و در معرض آلودگی هوا باعث حساسیت بیشتر افراد به ویژه افراد وسواسی نسبت به سلامتی روح و جسمشان می شود و ممکن است دائما فکر کنند در اثر همجواری با آلاینده ها در معرض آسیب و بیماری قرار دارند. حتی این امکان وجود دارد که احساس خستگی مزمن، تپش قلب، استرس و بی حوصلگی کنند و برای ارزیابی سلامتی خود به پزشک مراجعه کنند.

10-افزایش اضطراب

افراد اظرابی زمانی که درمعرض هوای آلوده قرار می گیرند، دچار نگرانی بیشتری می شوند و میزان اضطراب آنها نسبت به آینده، سلامتی و بیماری های جسمی بیشتر می شود و علائمی که شخص مضطرب با آنها مواجهه می شود در معرض با چنین شرایطی بیشتر می شود.

11-کاهش ارتباطات

قرار گرفتن در معرض هوای آلوده و آلاینده های محیطی می تواند، باعث کاهش ارتباطات افراد با یکدیگر و تغییر سبک زندگی فعال آنها شود. برخی افراد در شرایط محیطی آلوده از تعامل با افراد جامعه فاصله می گیرند و به درونگرانی پناه می برند. بنابراین آلودگی می تواند روی روابط انسان ها تاثیرات نامطلوبی بگذارد.

12-کاهش تمرکز

با کاهش اکسیژن رسانی به خون میزان حافظه و تمرکز به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. ریه به صورتی طراحی شده که بتوانیم فعالیت های ورزشی داشه باشیم یعنی ساختار ریه به صورتی است که هر چه فعال تر باشیم ظرفیت دریافت هوای بیشتری دارد؛ اما زندگی در مجاورت هوای آلوده باعث کاهش ذخیره ی ریه می شود و با بالا رفتن میزان دی اکسید کربن،  اکسیژن رسانی به خون کاهش پیدا می کند. در این حالت تمرکز با اختلال حافظه مواجه می شود و درنتیجه فرد با کاهش حافظه و تمرکز روبرو می شود.  

روش های کاهش تاثیر آلودگی هوا بر سلامت روان

برای کاهش آلودگی هوا و اثرات ذرات معلق در هوا راه کارهایی می توان ارائه داد که با کمک به پاکسازی محیط زیستی می تواند اثرات مخرب آلاینده ها را کاهش دهد از جمله:

1-استفاده از دستگاه بخور در خانه

برای کاهش تاثیرات نامطلوب ذرات معلق در هوا و مواد سمی که هوا را آلوده می کنند، استفاده از دستگاه بخور در محیط خانه یا کار یک راهکار مناسب است؛ زیرا میزان رطوبت محیط به وسیله ی این دستگاه افزایش پیدا می کند و درنتیجه به اکسیژن رسانی بهتر به خون کمک می کند و ریه ها را پاکسازی می کند. به این ترتیب از  اثرات مخرب آلودگی هوا  تا حدودی جلوگیری می کند. برای آشنایی بیشتر با راه های مقابله با آلودگی هوا کلیک کنید.

2-انجام بازی های فکری

همانطور که گفته شد زندگی در مجاورت محیط و هوای آلوده می تواند به کاهش ظرفیت های شناختی و کاهش مهارت تمرکز بیانجامد که با انجام انواع بازی های فکری می توانید این اثر را کاهش دهید و با وادار کردن مغز به فعالیت های چالشی به افزایش تمرکز و هوشیاری مغز کمک کنید.  به عنوان مثال بازی های فکری مانند شطرنج و حل کردن جدول و بازی های از این قبیل به فعالیت بهتر مغز کمک می کنند.

3-استفاده از وسایل نقلیه عمومی

اگر از افرادی هستید که نیاز مبرم به وسیله ی شخصی ندارید و لازم نیست مدام  از وسایل نقلیه ی شخصی استفاده کنید، می توانید میزان استفاده از وسایل نقلیه ی شخصی را کاهش دهید و به این وسیله به کاهش سوخت وسایل نقلیه کمک کنید. استفاده از وسایل نقلیه ی عمومی به خصوص درکلان شهر ها می تواند به کاهش ترافیک و آلاینده ها کمک کند. در حال حاضر متروها در شهرهای کلان استفاده عمومی مطلوبی دارند و در کمترین زمان ممکن به انتقال افراد به مکان های مختلف کمک می کنند؛ ضمن این که از افزایش آلاینده های محیطی جلوگیری می کنند.

4-سعی در برقراری ارتباطات بیشتر

برای اینکه بتوانید بر تاثیرات مخرب آلاینده ها غلبه کنید، یکی از روش های مقابله با آن گسترش شبکه های ارتباطی به جای انتخاب تنهایی است. زیرا تعامل با دیگران به حفظ انرژی و رفع خستگی و حفظ روحیه ی سالم کمک می کند و مانع بروز استرس، اضطراب و علائم افسردگی است. تعامل با اطرافیان راهی است که به کمک آن می توانید از اثراتی که مواد آلوده بر ذهن و فکر شما گذاشته فاصله بگیرید و اجازه ندهید که دچار انزوا شوید.
برای افرادی که ازرهگذر مجاورت در هوای آلوده آسیب های جدی می بییند و زندگی در این شرایط برایشان بسیار خطرناک است توصیه می شود برای حفظ سلامتیشان در صورت امکان به مکان هایی که تردد و استفاده از آلاینده ها محدود تر است نقل مکان کنند و یا برخی از روزهای هفته را از زندگی شهر نشینی فاصله بگیرند.

5-مراقبت در دوران بارداری

مادران نیز می بایست در ایام بارداری کمتر در معرض هوای آلوده قرار بگیرند تا در اثر تنفس ذرات سمی و وارد کردن این مواد به خونشان، سلامت جنین را به خطر نیندازند. این موضوع به خصوص در سه ماه سوم بارداری بسیار حائز اهمیت است زیرا سیستم عصبی کودک در حال شکل گیری است و قرار گرفتن در معرض ذرات آلوده ی هوا می تواند رشد جنین را با اخلال مواجه کند و آسیب های جبران ناپذیری به کودک وارد کند.

6-رانندگی هوشمند برای کاهش تاثیر آلودگی هوا بر سلامت روان

برای افرادی که دائما از ماشین برای تردد استفاده می کنند  یک رانندگی هوشمند به این معناست که  باید توجه کنند که در ماشین، ابزار و وسایل زیادی که باعث افزایش وزن می شود، استفاده نکنند. در مصرف بنزین صرفه جویی کنند و سعی کنند مراقب سلامت ماشین و کارکرد درست آن باشند که از هدر رفتن بنزین جلوگیری شود. به منظور جلوگیری از سوخت اضافی ماشین، لازم است در تایم های منظم ماهیانه، ماشین خود را چک کنید و از سالم بودن قطعات و کارکرد درست آنها اطمنیان حاصل کنید. در این رابطه مطالعه مقاله ارتقاء سلامت روان پیشنهاد می شود.

7-درخت و گیاه بکارید

در کاشت درخت و گیاهان از نمونه هایی استفاده کنید، در تمیز کردن آلودگی هوا موثر هستند و به پاک سازی محیط زیست کمک می کنند. برخی گیاهان هنگام مصرف مواد مغذی و در مسیر فتوسنتز خود باعث کاهش مواد آلایندهی محیطی می شوند و با جذب دی اکسید موجود در افزایش میزان اکسیژن رسانی نقش موثری دارند.

8-تاثیر آلودگی هوا بر سلامت روان | ترک سیگار

یک راه کار بسیار موثر برای کاهش آلاینده های محیط اجتناب از سیگار کشیدن است. استفاده از روش های ترک سیگار نه تنها برای فرد سیگاری مفید است و به حفظ سلامت جسم و روان او کمک می کند، برای اطرافیان فرد نیز بسیار اثر گذار خواهد بود. دود حاصل از سیگار که وارد ریه ها می شود با اثراتی که بر تنفس و کاهش اکسیژن رسانی به خون می گذارد، باعث کاهش عملکرد درست مغز و اندام های داخلی بدن شده، عامل ابتلا به بیماری های متعددی است. بنابراین با قطع مصرف سیگار می توانید عاملی برای کاهش آلاینده های هوا باشید و به سلامت روانی خود و دیگران کمک کنید.  

تاثیر آلودگی هوا بر سلامت روان | سخن آخر

هوای پاکیزه و اکسیژن نقش حیاتی برای تکمیل فرایند رشد مغز و کارکرد مثبت اندام های مختلف بدن دارد. بنابراین مناسب است هر فردی برای جلوگیری از هوای آلوده گام موثری بردارد. برای کسب آگاهی بیشتر در این زمینه از مشاوره روانشناسی مشورت بخواهید.