سیکل قاعدگی و روش محاسبه چرخه قاعدگی

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با سیکل قاعدگی پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

به خونریزی که به طور طبیعی هر ماه از پوشش داخلی رحم جریان پیدا می‌کند، قاعدگی گفته می‌شود. بسیاری از زنان در زمان و سیکل قاعدگی نشانه‌ها و علائمی را تجربه می‌کنند که ممکن است تمامی آن‌ها طبیعی نبوده و نشان از یک اختلال باشد. شناخت بیشتر قاعدگی و اختلالات مربوط به آن، کمک می‌کند تا فرد از تغییرات ایجاد شده، نگرانی کمتری را تجربه کند و در جهت درمان یا کاهش درد و رنج این دوران تدابیری بیندیشد. عدم آگاهی از تغییرات روانی و فیزیکی در چرخه قاعدگی می‌تواند منجر به کاهش عملکرد یا اخلال در سبک زندگی فرد شود. در ادامه این مطلب درباره قاعدگی، چرخه قاعدگی، تغییرات روانی و فیزیکی این دوره صحبت خواهیم کرد. همچنین مشاوره جنسی به شما کمک می‌کند تا اطلاعات دقیق‌تری در این زمینه به دست آورید. برای دریافت خدمات مشاوره جنسی کلیک کنید.

تعریف قاعدگی

به خونریزی از پوشش داخلی رحم، قاعدگی، پریود یا عادت ماهیانه گفته می‌شود. عادت ماهیانه دختران از سنین جوانی حدود 8 تا 13 سالگی شروع شده و تا سن یائسگی ادامه می‌یابد، تا زمانی که یائسگی رخ نداده باشد زنان قادر به باردار شدن هستند. خون ریزی در صورتی رخ می‌دهد که مراحل لقاح و شکل گیری جنین انجام نشده باشد؛ در این زمان رحم متوجه شده و دیواره محکمی که در رحم ساخته است از طریق خون ریزی خراب می‌شود. مدت زمان خون ریزی می‌تواند بین 2-7 روز متغیر باشد. به طور معمول پریود در زنان باردار و سه ماه بعد از زایمان اتفاق نمی‌افتد. 
در واقع احتمال باداری در زمان پریود یک احتمال با شانس بسیار پایین است اما غیر ممکن نیست. با توجه به سیکل تخمک گذاری تقریبا می توان گفت در روزهای اول و دوم پریود احتمال بارداری وجود ندارد. اما از روزهای سوم قاعدگی به بعد ممکن است بارداری اتفاق بیفتد.

اینفوگرافیک سیکل قاعدگی

چرخه پریود و یا سیکل قاعدگی

از شروع اولین روز خونریزی فرد در یک ماه تا اولین روز قاعدگی او در ماه بعد، چرخه قاعدگی یا سیکل قاعدگی نامیده می‌شود. در این چرخه تغییراتی در هورمون‌ها و حالات روحی و فیزیکی زن اتفاق می‌افتد. به طور زیستی این تغییرات جهت آماده سازی زنان برای تولید مثل رخ می دهند. در این دوره هر ماه یک تخمک آماده بارور شدن می‌شود و در صورتی که لقاح انجام نشود تخمک دفع شده و خون ریزی صورت می‌گیرد. چرخه قاعدگی در زنان متفاوت است اما یک چرخه طبیعی بین 21 تا 35 روز متغیر می‌باشد. شناخت بدن همسر به مردان کمک می‌کند تا ارتباطی موثر با همسرشان برقرار نمایند. برای آشنایی با علائم تخمک گذاری کلیک کنید.

تغییرات روانی و فیزیکی در سیکل قاعدگی

در دوران قاعدگی بعضی تغییرات جسمانی از جمله دردهای شکم، حساس شدن و درد سـینه وجود دارد. این تغییرات با شدت مختلف در زنان اتفاق می‌افتد. همچنین احتباس آب، تغییر در فعالیت و تمایل به رابطه جـنسی، خستگی و دردناک شدن پستان‌ها در این دوران شایع است.

از تغییرات روانی که اغلب در این دوران برای زنان اتفاق می‌افتد می‌توان به احساس خستگی و بیقراری، اندوه، تحریک پذیری، عصبانیت و خشم، گریه کردن زیاد و عدم تمرکز و خواب آلودگی اشاره کرد. برخی خانم‌ها برای پایان دادن به این وضعیت بدون در نظر گرفتن عوارض دارو، از قرص‌های باز شدن پریود استفاده می‌کنند.

انواع وضعیت های غیر طبیعی در چرخه و سیکل قاعدگی

همان طور که گفته شد یک چرخه قاعدگی طبیعی اغلب 28 روزه است و دوره‌های خونریزی در فاصله این بازه زمانی اتفاق می‌افتد. اکثر بانوان در 7 روز قاعدگی خود اغلب چیزی بین 20 تا 80 میلی لیتر خون از دست می‌دهند. بروز هرگونه تغییر قابل توجه در زمان و میزان خون دفع شده به عنوان وضعیت‌های غیر طبیعی در نظر گرفته می‌شود که موارد زیر را در بر می‌گیرند:

- خونریزی سنگین یا منوراژی که به معنای دفع بیش از 80 میلی لیتر خون است.

- طولانی شدن قاعدگی و قطع نشدن خونریزی قاعدگی بیش از 7 روز یا هایپرمنوره

- تجربه دوره‌های قاعدگی در بازه زمانی کم تر از 21 روز یا همان پلی منوره

- تجربه دوره‌های قاعدگی بیشتر از 35 روز یا اولیگومنوره

- داشتن دوره‌های قاعدگی نامنظم که در اصطلاح پزشکی متروراژی نامیده می‌شود.

عوامل ایجاد کننده اختلال در سیکل قاعدگی

عوامل مختلفی می‌توانند چرخه قاعدگی را تحت تاثیر قرار داده و باعث بروز اختلالاتی نظیر به هم ریختن سیکل پریود یا تجربه خونریزی‌های سنگین و پریود دردناک شوند. از جمله  مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. داروها عامل تغییر در سیکل قاعدگی

برخی داروها با ایجاد تغییر و نوسانات مهم در هورمون‌های زنانه باعث می‌شوند که روند قاعدگی متوقف شده یا فرایند آن تغییر کند. از جمله مهم‌ترین داروهای موثر در سیکل قاعدگی می‌توان به قرص‌ ضد بارداری اشاره کرد.

2. وجود مشکلاتی در وضعیت جسمانی

وجود برخی مشکلات جسمانی نظیر اختلالات هورمونی به صورت کم کاری یا پرکاری تیروئید، بالا بودن قند خون، دچار بودن به بیماری‌های مقاربتی و مشکلات تغذیه‌ای و گوارشی می‌تواند بر روند قاعدگی تاثیرگذاشته و منجر به نامنظم شدن دوره‌های پریود شود.

3. ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک

تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک وضعیتی است که طی آن ماهانه در رحم فولیکول‌های ریز زیادی به صورت کیست‌های بسیار کوچک شروع به رشد می‌کنند اما هیچ کدام از آن‌ها آنقدر بالغ نمی‌شوند که به صورت یک تخمک آزاد شوند و خونریزی اتفاق بیافتد. در نتیجه افرادی که مبتلا به این سندروم هستند معمولا قاعدگی نامنظمی را تجربه می‌کنند.

4. پیروی از رژیم های غذایی بسیار سنگین 

پیروی از رژیم‌های بسیار سنگین برای لاغری و عدم دریافت مقادیر کافی غذا می‌تواند باعث توقف چرخه پریود شود. از همین رو افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی که نگرانی مفرط در مورد اندام خود دارند و به طور بیمارگون خود را در معرض گرسنگی مفرط قرار می‌دهند، اغلب دچار آمنــوره یا همان قطع خونریزی قاعدگی می‌شوند.

5. انجام ورزش های بسیار سنگین 

انجام ورزش یا فعالیت بدنی بسیار سنگین نیز می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی در قاعدگی شود. از همین رو زنانی که ورزش‌های قهرمانی انجام می‌دهند و یا از نظر بدنی تحت فشار زیادی قرار دارند، ممکن است نامنظم شدن قاعدگی، توقف آن و مشکلات مشابه را تجربه نمایند. برای مطالعه در  باب علت پریود نشدن کلیک کنید.

6. قرار داشتن در دوره های سنی خاص 

سیکل قاعدگی در برخی از دوره‌های زندگی نظیر اوایل بلوغ و دوران یائسگی ریتم همیشگی را ندارد. در این دوران ممکن است اکثر افراد تاخیرهای کوتاه مدت تا بلندمدتی را در قاعدگی خود تجربه کنند. اما باید گفت تاخیر در پریود اغلب امری طبیعی در نظر گرفته می‌شود.

7. قرار داشتن تحت استرس های شدید 

استرس با ترشح هورمون کورتیزول می‌تواند بسیاری از فرایندهای فیزیولوژیک را تحت تاثیر قرار داده و باعث ایجاد تغییراتی در ریتم‌های بیولوژیک بدن شود. از همین رو ممکن است قرار گرفتن در معرض استرس‌های شدید و مزمن و اضطراب و بی قراری باعث عدم توازن هورمونی در شما شود و در نتیجه عواقبی نظیر به هم خوردن نظم قاعدگی را به بار بیاورد.

سندروم پیش از قاعدگی

سندروم پیش از قاعدگی به مجموعه‌ای از علائم جسمانی و روانی اشاره دارد که حدودا از 10 روز قبل از شروع اولین خونریزی در فرد بروز می‌کند. از جمله نشانه‌های روانی و فیزیولوژیکی این سندروم نوسانات خلقی، تنش و اضطراب، نفخ، دل پیچه، یبوست، آکنه و حساسیت به لمس پستان است. مصرف ویتامین D و نوشیدن مایعات و رژیم غذایی سالم در کاهش عوارض این سندروم موثر است. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سندروم پیش از قاعدگی کلیک کنید.

اختلال ملال پیش از قاعدگی

اختلال ملال پیش از قاعدگی جزء اختلالات جدیدی است که به دسته اختلال افسردگی اضافه شده است. مشکلاتی که این اختلال در جریان روزمره فرد ایجاد می‌کند بسیار قوی‌تر از سندرم پیش از قاعدگی است و جنبه‌های مختلف زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. توجه داشته باشید پریود دردناک همیشه به معنای وجود PMS یا PMDD نیست. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سندروم ملال پیش از قاعدگی کلیک کنید.

علائم PMDD و PMS

PMDD (اختلال ناراحتی پیش از قاعدگی) و PMS (سندرم پیش از قاعدگی) هر دو شرایطی هستند که زنان قبل از دوره قاعدگی تجربه می کنند. در حالی که آن ها برخی علائم مشترک دارند، PMDD شکل شدیدتری از PMS است و می تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی زنان تأثیر بگذارد.

علائم رایج PMDD و PMS عبارتند از:

1. نوسانات خلقی
2. تحریک پذیری
3. اضطراب
4. افسردگی
5. خستگی
6. نفخ
7. حساس شدن سینه ها
8. سردرد
9. هوس غذایی
10. مشکل در تمرکز

با این حال، علائم PMDD به طور معمول شدیدتر است و می تواند در فعالیت ها و روابط روزانه تداخل ایجاد کند. برای زنانی که این علائم را تجربه می کنند مهم است که با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود برای تشخیص دقیق و درمان مناسب صحبت کنند.

تفاوت اصلی بین PMS و PMDD

تفاوت در شدت علائم و تأثیر آن بر عملکرد روزانه نهفته است. PMDD در مقایسه با PMS یک بیماری شدیدتر و ناتوان کننده تر است. در حالی که هر دو بیماری علائم مشابهی دارند، علائم PMDD شدیدتر، مخرب تر است و می تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی یک زن تأثیر بگذارد.

PMDD با نوسانات شدید خلق و خو، تحریک پذیری، اضطراب و افسردگی مشخص می شود که در مرحله لوتئال چرخه قاعدگی (دو هفته قبل از قاعدگی) رخ می دهد. این علائم می توانند آنقدر شدید باشند که در فعالیت های روزانه، کار، روابط و رفاه کلی اختلال ایجاد کنند.

PMS، از سوی دیگر، شکل خفیف‌تری از علائم قبل از قاعدگی است که ممکن است باعث ناراحتی و تغییرات خفیف خلقی شود، اما به طور قابل‌توجهی به توانایی زن برای عملکرد در زندگی روزمره آسیب نمی‌زند.

برای زنانی که علائم شدید پیش از قاعدگی را تجربه می کنند، مهم است که از یک پزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب کمک بگیرند. PMDD را می توان با ترکیبی از تغییرات سبک زندگی، دارو، درمان و سایر مداخلات به طور موثر مدیریت کرد.

اهمیت آگاهی بخشی درباره چرخه قاعدگی

اغلب یک انگ مرتبط با پریودی و اختلالات مربوط به قاعدگی وجود دارد که منجر به احساس شرم یا خجالت زنان برای کمک گرفتن می شود. با افزایش آگاهی، می‌توانیم به از بین بردن این انگ‌ها کمک کنیم و گفتگوهای باز درباره PMS و PMDD را تشویق کنیم.

به طور کلی، افزایش آگاهی در مورد PMS و PMDD و سایر حالات مربوط به چرخه قاعدگی برای ارتقای سلامت، رفاه و کیفیت زندگی زنان ضروری است. می تواند به کاهش انگ پیرامون اختلالات مربوط به قاعدگی کمک کند و اطمینان حاصل شود که زنان مراقبت و حمایت لازم را برای مدیریت موثر این شرایط دریافت می کنند.

سخن آخر

زشت و قبیح بودن صحبت درباره قاعدگی یکی از باورهای غلطی است که باعث می‌شود دختران نوجوان درباره قاعدگی و چگونگی کاهش علائم آن اطلاعات و آگاهی کسب نکنند. در این شرایط ممکن است اطلاعات صحیح و ضروری به آن‌ها داده نشود و به جای آن اطلاعات غلط دریافت کنند. یکی از دلایل بارز افسردگی در زنان، سندروم پیش از قاعدگی است. به همین دلیل دختران نوجوان باید از همان ابتدا بیاموزند برای کاهش تنش های روانی از اطرافیان کمک بگیرند. خانواده ها باید با آغوش باز و به گرمی این موضوعات را به فرزندان ارائه دهند تا در آینده هم صحبت کردن درباره این مسائل برایشان راحت و طبیعی باشد. آگاهی والدین از نکات تربیت فرزند، تربیت جنسیتی کودک و رفتار صحیح با نوجوان باعث می‌شود ارتباط بهتری با فرزندان خود برقرار کنند. مرکز حامی هنر زندگی می تواند با سال ها تجربه در زمینه مشاوره خانواده برای حل اختلالات ر فتاری و روانی یاریگر شما است. برای کسب اطلاعات در زمینه مشاوره روانشناسی کلیک کنید.