قرص تقویت و تحریک تخمدان و عوارض آن

قرص تقویت و تحریک تخمدان اغلب یکی از اولین گام ها در درمان ناباروری برای زوجین است. انواع مختلفی از این داروها موجود است که عوارضی اگرچه اندک به همراه دارد اما مفید واقع می شوند. اگر با مشکلات باروری مواجه هستید، ممکن است درمورد داروهایی که برای تقویت و تحریک تخمدان استفاده می کنید ابهاماتی داشته باشید. این مقاله انواع مختلف قرص های تقویت و تحریک تخمدان و عوارض آن را بررسی می کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید با مشاوره جنسی تلفنی تماس حاصل نمایید.

فرایند درمان ناباروری

درمان ناباروری به علت ناباروری، سن زوجین، مدت زمان ناباروری و ترجیحات شخصی بستگی دارد. از آنجایی که ناباروری یک اختلال پیچیده است، درمان شامل تعهدات مالی، جسمی، روانی و زمانی قابل توجهی است. درمان‌ها می‌توانند باروری را از طریق دارو یا جراحی بازیابی کنند یا با تکنیک‌های پیچیده به باردار شدن کمک کنند.

داروهایی که تخمک گذاری را تنظیم یا تحریک می کنند به عنوان داروهای باروری شناخته می شوند. داروهای باروری درمان اصلی زنانی است که به دلیل اختلالات تخمک گذاری نابارور هستند. داروهای باروری به طور کلی مانند هورمون های طبیعی چون هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئین کننده (LH) برای تحریک تخمک گذاری عمل می کنند. آن ها همچنین در زنانی که تخمک گذاری می کنند برای تحریک تخمک بهتر یا تخمک اضافی استفاده می شود.

دارو و قرص تقویت و تحریک تخمدان

داروهای باروری نوعی از داروهایی است که ممکن است توسط متخصصان و پزشکان برای افزایش شانس باروری استفاده شود. هدف آن ها تقویت تخمک و بهبود آن در زنان یا اسپرم در مردان است که هر دوی آن ها احتمال بارداری زن را افزایش می دهند. برای زنان، داروهای باروری باعث تحریک رشد فولیکول در تخمدان ها می شود. با این حال، گزینه های کمتری برای داروهای باروری برای مردان وجود دارد. با توجه به باروری مردان و رسیدگی به ناباروری بالقوه در مردان، فرض درمان اغلب افزایش کیفیت اسپرم و فراهم کردن بهترین شانس برای رسیدن به تخمک برای اسپرم است که منجر به لقاح و در نهایت حاملگی می شود. پزشکان و متخصصان باروری اغلب به عوامل سبک زندگی مانند رژیم غذایی، سطح فعالیت و ورزش و وضعیت سیگار کشیدن مرد یا زن (یا هر دو) توجه می کنند.

1-مکانیسم عمل قرص تقویت و تحریک تخمدان

انواع مختلفی از داروها برای درمان ناباروری در زنان وجود دارد که برای کمک به بهبود باروری و کاهش ناباروری باید توسط پزشک یا مشاور مورد نظر تجویز شود. به طور معمول، متخصصان سعی می‌کنند عوامل زمینه‌ای را در زن درمان کنند که احتمالاً در ابتدا اغلب با ترویج فرآیند تخمک‌گذاری طبیعی، که در آن تخمک از تخمدان به لوله فالوپ آزاد می‌شود، برای آمادگی به منظور لقاح بررسی می‌شود. داروهایی که برای تقویت تخمک گذاری استفاده می شوند معمولاً برای زنانی که تخمک گذاری منظم ندارند تجویز می شود.

تحریک بیش از حد تخمک گذاری برای زنانی که به طور طبیعی تخمک گذاری می کنند می تواند منجر به سایر مشکلات سلامتی شود و بنابراین بعید است توصیه شود. داروی باروری با افزایش تولید هورمون‌های خاص در بدن شما کار می‌کند که به نوبه خود باعث می‌شود تخمک‌گذاری به‌طور طبیعی انجام شود. در تخمک گذاری طبیعی هر ماه مطابق با سیکل قاعدگی یک تخمک آماده برای لقاح آزاد می شود. داروهای باروری برای زنان نیز اجزای حیاتی درمان های کمک باروری مانند لقاح آزمایشگاهی هستند. این درمان ها شامل  عمل IVF و IUI می شود.

2-بارداری با قرص تقویت و تحریک تخمدان

دارو برای تحریک تخمک گذاری برای همه زنان توصیه نمی شود و هرگز نمی تواند بارداری موفق را تضمین کند. اگر مشکلات باروری شما شناسایی نشده است، ممکن است داروهای باروری برای شما تجویز نشود. به این دلیل است که هنوز تاثیر آن بر روی ناباروری های غیر قابل توضیح مشخص نشده است. علاوه بر این دادن داروهای باروری به صورت فرضی برای درمان علل ناشناخته و عوامل زمینه‌ای برای لقاح ممکن است مضر باشد. مانند هر داروی دیگری، داروهای درمان ناباروری نیز تنها زمانی تجویز می شوند که مشکل شناسایی شده و درمانی برای آن در نظر گرفته شده باشد.

3-بهترین داروی باروری چیست؟

اینکه کدام دارو برای شما مناسب است به عاملی خاص یا دلیل زمینه ای بستگی دارد. اینکه کدام درمان یا داروهای باروری تجویز می شود به این بستگی دارد که آیا این داروها به عنوان بخشی از درمان کمک باروری مانند IVF یا شکل دیگری از درمان باروری استفاده می شود یا خیر.

عوارض قرص تقویت و تحریک تخمدان

مانند هر دارویی از داروهای تجویز شده، داروهایی که برای درمان ناباروری استفاده می شود ممکن است عوارض جانبی داشته باشد که بیمار باید از آن ها آگاه باشد. اگرچه این داروها داروهای ایمن و اغلب موفق هستند اما داروهای باروری می توانند عوارض جانبی برای برخی از مصرف کنندگان ایجاد کنند و در برخی از زنان، این داروها باعث ایجاد حالت تهوع، استفراغ، انواع سردرد و گرگرفتگی می شود. همچنین برخی از عوارض مهم دیگر عبارتند از:

1-بارداری چند قلویی

داروهای خوراکی خطر نسبتاً کم چند قلویی (کمتر از 10٪) و بیشتر خطر دو قلویی را دارند. شانس شما با داروهای تزریقی تا 30 درصد افزایش می یابد. داروهای باروری تزریقی نیز خطر اصلی سه قلو یا بیشتر را دارند. به طور کلی، هر چه تعداد جنین های بیشتری را حمل کنید، خطر زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد و مشکلات بعدی رشد بیشتر می شود. گاهی اوقات، اگر تعداد فولیکول ها زیاد شود، تنظیم داروها می تواند خطر چند قلوزایی را کاهش دهد.

2-سندرم تحریک بیش از حد تخمدان

تزریق داروهای باروری برای القای تخمک گذاری می تواند باعث OHSS، سندرم تحریک بیش از حد تخمدان شود که یک اختلال نادر است. علائم و نشانه‌هایی که شامل تخمدان‌های متورم و دردناک است، معمولاً بدون درمان از بین می‌روند و شامل درد خفیف شکم، نفخ، تهوع، استفراغ و اسهال است. ممکن است شکل شدیدتری از تحریک بیش از حد تخمدان ایجاد شود که علت تنگی نفس، افزایش سریع وزن، بزرگ شدن تخمدان‌های دردناک، مایع در شکم باشد.

3-تومورهای تخمدان با قرص تقویت و تحریک تخمدان

بیشتر مطالعات روی زنانی که از داروهای باروری استفاده می کنند نشان می دهد که خطرات دراز مدت کمی وجود دارد. با این حال، چند مطالعه نشان می دهد که زنانی که داروهای باروری را به مدت 12 ماه یا بیشتر بدون بارداری موفق مصرف می کنند، ممکن است در معرض خطر افزایش تومورهای مرزی تخمدان در آینده باشند.
خطر ابتلا به تومورهای تخمدان در زنانی که هرگز باردار نمی شوند، بیشتر است، بنابراین ممکن است به جای درمان به مشکل زمینه ای مرتبط باشد. از آنجایی که میزان موفقیت معمولاً در چند دوره اول درمان بیشتر است، ارزیابی مجدد مصرف دارو هر چند ماه یکبار و تمرکز بر روی درمان هایی که بیشترین موفقیت را دارند مناسب به نظر می رسد. در اینجا مطالعه مقاله «روش های نوین کمک باروری» پیشنهاد می شود.

بنابراین ضروری است که فقط تحت نظر پزشک متخصص از داروهای باروری استفاده کنید و هرگز به تنهایی عمل نکنید. پزشک شما می تواند درمان را متناسب با نیازهای شما و به حداقل رساندن عوارض جانبی راهنمایی کند. در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی، پزشک یا متخصص باروری می تواند به شما در مقابله با آن ها کمک کند. بنابراین باید با پزشک خود صحبت کنید تا اطلاعات بیشتری در مورد عوارض جانبی احتمالی داروی خود بیابید.

رایج ترین قرص های تقویت و تحریک تخمدان

در نظر گرفتن مصرف داروهایی که احتمالاً قبلاً هرگز درباره آن ها نشنیده اید، می تواند دلهره آور باشد. پزشک با شما همکاری خواهد کرد تا بفهمد کدام داروی باروری برای شرایط شما مناسب تر است. رایج ترین داروهای باروری مورد استفاده عبارتند از کلومیفن، تاموکسیفن، متفورمین و گنادوتروفین.

1-کلومیفن قرص تقویت و تحریک تخمدان

کلومیفن سیترات که از طریق خوراکی مصرف می‌شود، تخمک‌گذاری را تحریک می‌کند و باعث می‌شود غده هیپوفیز هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینیزه کننده (LH) بیشتری ترشح کند که باعث تحریک رشد فولیکول تخمدان حاوی تخمک می‌شود. به طور کلی اولین خط درمان برای زنان کمتر از 39 سال است که سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) تدارند.

کلومیفن دارویی است برای تشویق تخمک گذاری ماهانه در زنانی که چرخه آن ها نامنظم است. عوارض جانبی خفیف شامل نفخ، درد سینه، ناراحتی معده، سردرد، خشکی واژن در رابطه، نازک شدن دیواره رحم، گرگرفتگی و نوسانات خلقی است. عوارض جانبی بالقوه جدی تر شامل خونریزی غیر طبیعی، تاری دید و سایر مشکلات بینایی، زردی چشم و پوست، افسردگی و درد معده یا لگن است. همچنین خطر داشتن دوقلو یا چند قلویی بیشتر است.

2-قرص تقویت و تحریک تخمدان تاموکسیفن

تاموکسیفن به عنوان یک گزینه جایگزین برای کلومیفن تجویز می شود. تاموکسیفن در بسیاری از موارد نشان داده شده است که تخمک گذاری را در زنانی که به طور منظم تخمک گذاری نمی کنند، با موفقیت تحریک می کند.

3-قرص تقویت و تحریک تخمدان متفورمین

متفورمین یک داروی متعادل کننده هورمون است که از روند تخمک گذاری ثابت برای برخی از زنان پشتیبانی می کند. اغلب برای کمک به زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک استفاده می شود. گاهی اوقات متخصصان باروری متفورمین را در کنار یک داروی تحریک تخمک گذاری مانند کلومیفن تجویز می کنند. عوارض جانبی رایج متفورمین عبارتند از ناراحتی معده، کاهش اشتها، اسهال، تنفس کم عمق یا سریع، سرفه، تب، درد در ناحیه کمر یا پهلو، گرفتگی عضلات، ادرار دردناک، خواب آلودگی. عوارض جانبی کمتر شایع شامل تاری دید، گیجی، عصبی بودن یا اضطراب و احساس بی قراری، تشنج، تنگی نفس، گفتار نامفهوم و سفتی در قفسه سینه است. در صورت تجربه هر یک از این عوارض جانبی یا هر گونه عوارض جانبی دیگر، پزشک خود را در جریان قرار دهید.

4-گنادوتروفین قرص تقویت و تحریک تخمدان

گنادوتروپین ها می توانند به بهبود تخمک گذاری در زنان و همچنین افزایش باروری در مردان کمک کنند. گنادوتروپین ها هورمون هایی هستند که به طور طبیعی در بدن یافت می شوند و به غده هیپوفیز در مغز سیگنال می دهند تا هورمون های خاصی را تولید و ترشح کند. برای مردان، این هورمون ها تا حدی باعث تولید تستوسترون در بیضه ها می شوند.
در زنان، به تولید استروژن و پروژسترون توسط تخمدان ها کمک می کنند و از باروری حمایت می کنند. گنادوتروپین ها خطر کمی برای باردار شدن چندقلویی دارند. همچنین خطر سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) وجود دارد که در صورت شدید بودن می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد، بنابراین پزشک خود را در مورد علائم یا عوارض جانبی که پس از تزریق واکسن‌های محرک تجربه می‌کنید، در جریان بگذارید.

5-قرص تقویت و تحریک تخمدان لتروزول

فمارا یا لتروزول به عنوان یک داروی سرطان سینه مورد استفاده قرار گرفت اما به طور فزاینده ای به عنوان جایگزینی برای کلومید استفاده می شود. لتروزول (Femara) متعلق به دسته ای از داروهای شناخته شده به عنوان مهارکننده های آروماتاز ​​است و به روشی مشابه کلومیفن عمل می کند. لتروزول معمولاً برای زنان کمتر از 39 سال که مبتلا به PCOS هستند استفاده می شود.

اگر ناباروری بدون دلیل دارید، تخمک گذاری ندارید یا به طور منظم تخمک گذاری نمی کنید یا تحت IUI تلقیح داخل رحمی هستید، ممکن است برای شما تجویز شود. همچنین اگر کلومید در گذشته برای شما مؤثر نبود و یا عوارض جانبی برای شما ایجاد می کرد حال برای شما فمارا تجویز می شود. ممکن است برای بیماران مبتلا به سرطان سینه که IVF انجام می دهند یا تخمک های خود را فریز می کنند نیز تجویز شود. این دارو عوارض جانبی کمتری نسبت به کلومید دارد. اما می تواند باعث خستگی، افزایش وزن، سردرد، درد استخوان یا عضله و یا گرگرفتگی شود. خطر باردار شدن چند قلو با فمارا نیز وجود دارد اگرچه این خطر کمی کمتر از کلومید است.

6-استیل ال کارنیتین

بسیاری از مردم احتمالاً نام استیل ال کارنیتین (ALC) را نشنیده اند. اما داروی ذکر شده می تواند انرژی را افزایش داده و همچنین پیری دستگاه تناسلی زنان را کاهش دهد. این دارو ممکن است برای زنانی که شرایط مرتبط با باروری مانند اندومتریوز، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا آمنوره دارند نیز مفید باشد.

7-قرص تقویت و تحریک تخمدان بروموکریپتین

این دارو که با نام تجاری Parlodel شناخته می شود، برای اصلاح عدم تعادل هورمونی به نام هیپرپرولاکتینمی طراحی شده است که به این معنی است که هورمون پرولاکتین بیش از حد در خون شما وجود دارد. این دارو با عملی مانند انتقال دهنده عصبی دوپامین که یک ماده طبیعی در مغز است، غده هیپوفیز را هدف قرار می دهد و از پرولاکتین اضافی جلوگیری می کند و تولید آن را کاهش می دهد. همچنین می تواند کمبود دوره های قاعدگی و ترشحات نوک سینه را درمان کند.

برموکریپتین ممکن است به عنوان یک قرص خوراکی تجویز شود که معمولاً روزانه همراه با غذا یا به شکل کپسول برای قرار دادن در واژن مصرف می شود. پس از چند ماه مصرف بروموکریپتین، سطح هورمون پرولاکتین باید به حالت عادی برگردد و تخمک گذاری می تواند دوباره آغاز شود. عوارض جانبی بروموکریپتین می تواند شامل سرگیجه، خواب آلودگی، سردرد، بی خوابی، خشکی دهان، گرفتگی بینی، درد معده، از دست دادن اشتها، یبوست و اسهال باشد.

8-قرص تقویت و تحریک تخمدان کابرگولین

کابرگولین با نام تجاری Dostinex به بازار عرضه می شود و مانند بروموکریپتین، آگونیست گیرنده دوپامین (دارویی که گیرنده های مغزی خاصی را فعال می کند) است که برای درمان هایپرپرولاکتینمی استفاده می شود. کابرگولین پرولاکتین را هدف قرار می دهد تا سطوح بسیار بالای آن در بدن را کاهش دهد و به صورت قرصی عرضه می شود که چند بار در هفته به صورت خوراکی مصرف می شود.

این دارو نسبت به بروموکریپتین موجود در بازار جدیدتر است اما به همان اندازه موثر عمل می کند. اگر به خوبی به بروموکریپتین پاسخ ندهید یا در حین مصرف آن عوارض جانبی را تجربه کنید تجویز می شود. هنگام مصرف کابرگولین ممکن است حالت تهوع، استفراغ، سوزش سر دل، یبوست، خستگی، سرگیجه، درد سینه‌ها یا پریود دردناک و گاهی اوقات بی‌حسی یا گزگز در بازوها، دست‌ها یا پاها داشته باشید. کابرگولین به زنان در تخمک گذاری منظم کمک می کند و یک مطالعه کوچک نشان داد که برای زنان تحت درمان با این داروی باروری، تقریباً 85 درصد حاملگی موفقی داشته اند.

بازگرداندن باروری بدون قرص تقویت و تحریک تخمدان

چندین روش جراحی می تواند مشکلات مرتبط با باروری را اصلاح کند یا باروری زنان را بهبود ببخشد. با این حال این روزها به دلیل موفقیت درمان های دیگر، درمان های جراحی برای باروری نادر است. صرفا برای آشنایی عبارتند از:

• جراحی لاپاراسکوپی یا هیستروسکوپی: جراحی ممکن است شامل اصلاح مشکلات مربوط به آناتومی رحم، برداشتن پولیپ‌های آندومتر و برخی از انواع فیبروم‌هایی باشد که به حفره رحم بد شکلی می‌دهند یا از بین بردن چسبندگی‌های لگنی یا رحمی.
• جراحی های لوله: اگر لوله های فالوپ شما مسدود یا پر از مایع است، پزشک ممکن است جراحی لاپاراسکوپی را برای برداشتن چسبندگی، گشاد کردن لوله یا ایجاد یک دهانه لوله جدید توصیه کند. این جراحی نادر است، زیرا میزان بارداری معمولا با لقاح آزمایشگاهی (IVF) بهتر است. برای این جراحی، برداشتن لوله های شما یا مسدود کردن لوله های نزدیک به رحم می تواند شانس بارداری شما را با لقاح آزمایشگاهی (IVF) افزایش دهد.

سخن آخر

تلاش برای باردار شدن می تواند استرس زا باشد، به خصوص زمانی که مشکلات باروری عاملی باشد. بسیاری از زنانی که به دنبال درمان ناباروری هستند در نهایت می توانند باردار شوند. دریافت تشخیص درست هنگام انتخاب درمان مبتنی بر دارو بسیار مهم است، بنابراین بهتر است قبل از آن با پزشک صحبت کنید.برای دریافت مشاوره روانشناسی اینجا کلیک نمایید.