درمان مه مغزی | علائم رایج مه مغزی و علل آن چیست؟

نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی

درمان مه مغزی برای افرادی که اخیرا دچار فراموشی شده اند یک سوال است. شاید تا به حال برایتان پیش آمده باشد که یادتان رفته باشد کجا ماشین را پارک کرده اید یا وقتی می خواهید وارد آشپزخانه شوید به خاطر نمی آورید چه چیزی را می خواستید بردارید. اگر این حالت ها برایتان آشنا به نظر می رسد بدون این که در سرتاسر جهان میلیونها انسان هستند که دچار مه مغزی می شوند. این پدیده توسط بعضی پزشکان به عنوان خستگی مغزی هم شناخته شده است. با توجه به اهمیت موضوع مه آلود گی مغزی مقاله امروز را به این موضوع اختصاص می‌دهیم.برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اختلال مه مغزی میتوانید با مشاوره فردی تماس حاصل فرمایید.

مه مغزی چیست؟

سلامت مغز انسان برای حفظ توانایی های ذهنی او اهمیت دارد و علاوه بر آن در سلامتی عاطفی و احساسی هم نقش بسزایی ایفا می کند. احساسات و افکار انسان ارتباط زیادی با یکدیگر دارند و برای اینکه فردی بتواند احساس خوبی داشته باشد در ابتدا نیاز است که بتواند به خوبی بیاندیشد. مه مغزی باعث می شود فرایند های فکری ادراک و حافظه فرد دچار اختلال شود و کاهش قابل ملاحظه‌ای در عملکرد او ایجاد شود.
مه مغزی یک بیماری محسوب نمی شود بلکه یک اصطلاح عمومی می باشد که مجموعه ای از نشانه ها را توصیف می کند. به عنوان مثال این نشانه ها امکان دارد شامل اختلالات حافظه کوتاه مدت، نداشتن تمرکز حواس یا شفافیت ذهنی و یا ناتوانی در توجه بر یک مسئله و فراموشی باشد. به نوعی مه مغزی احساس خستگی ذهن می باشد همراه با گیجی و سردرگمی.
هر فردی ممکن است در طول زندگی است این نشانه ها را تجربه کرده باشد اما اگر به طور متداول مه مغزی را تجربه کنید امکان دارد نشانه اختلالاتی در تغذیه شما باشد یا با یک بیماری زمینه‌ای مواجه هستید. مه مغزی میتواند فرآیند تصمیم گیری و ارزیابی شما را تحت تاثیر قرار دهد و در امور روزمره زندگی تان مداخله کند. اما هنگامی که علت بروز مه مغزی در انسان کشف شود آنگاه او می تواند قدم هایی را برای کاهش اثرات مخرب آن بر دارد.

نشانه های مه مغزی

نشانه های مه مغزی شامل مشکلاتی در تفکر تمرکز یا انجام فعالیت های شناختی می باشد. کسانی که مشکلاتی در به خاطر آوردن کلمات، اختلال حافظه کوتاه مدت و سپس دست دادن تفکر را دارند به تدریج دچار ناامیدی و غم می شوند و این احساسات گم شدن در مه اغلب باعث اضطراب و استرس بیشتر در آنان می شود که خود این قضیه را تشدید می کند. دیگر نشانه های آلودگی مغز شامل:

انرژی کم یا خستگی
مشکل در ورزش کردن یا انجام دادن فعالیت های روزانه
مشکل در خواب یا بی خوابی
احساس سردرگمی و گیجی
اضطراب و استرس
انگیزه کم، حس ناامیدی و غم و اندوه
مشکل در برقراری ارتباط با دیگران
فراموشی و ناتوانی در به خاطر سپردن اطلاعات
انواع سردرد
مشکل در توجه و تمرکز حواس
تحریک پذیری
علاوه بر این مه آلودگی مغزی می‌تواند باعث تغییراتی در فرآیند ها و عملکردهای زیر شوند:
توانایی عملکردی و اجرایی برای سازماندهی ، مدیریت و برنامه ریزی
توانایی انجام محاسبات و حل مسائل پیچیده
مهارت های بصری و هندسی لازم برای تشخیص اشکال ، جهت یابی جغرافیایی و طراحی
مهارت های پردازش و درک اطلاعات
توانایی های زبانی مانند تولید و درک مطالب
تقویت حافظه کوتاه مدت که شامل توانایی حفظ کردن کلمات مفاهیم و به خاطر آوردن اطلاعات

علت مه مغزی

مه مغزی می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از لحاظ پزشکی مه مغز به علت التهاب شدید و تغییراتی در سطح ترشح هورمون هایی می باشد که نقش اساسی در خلق و خو و انرژی و سطح تمرکز افراد دارند. بر هم خوردن تعادل این هورمون ها سبب می شود که کل مکانیسم های بدن دچار اختلال شوند. علاوه بر این سندروم مه مغزی می‌تواند مشکلات دیگری همچون چاقی، سیکل قاعدگی و دیابت شیرین را ایجاد کند. مه مغزی در شرایط مختلفی می‌تواند ایجاد شود که شامل موارد زیر می شوند:

1-بیماری ام اس

افرادی که دارای این بیماری هستند معمولاً تغییرات قابل ملاحظه‌ای را در توانایی تصمیم‌گیری پردازش و به خاطر سپردن اطلاعات تجربه می‌کنند. این تغییرات امکان دارد متوسط داشته باشد اما زندگی مستقل افراد را آن چنان تحت تاثیر قرار نمی دهند. با این حال افرادی که بیماری ام اس دارند به دلیل مشکلاتی در حافظه خود ممکن است ساعت ها دنبال کلید خانه بگردند یا خرید یک سری وسایل ضروری را فراموش کند که این عوامل می‌تواند به مرور سبب ناامیدی و دشواری در سایر کارهای روزانه ایشان شود.

2-سندرم خستگی مزمن

این بیماری باعث احساس درد در سرتاسر بدن می‌شود و علاوه بر آن می‌تواند در تمرکز و حافظه افراد اختلالاتی به وجود بیاورد. سندرم خستگی مزمن از دیگر بیماری‌های طولانی مدت می باشد که می تواند باعث خستگی شدید و بروز مشکلاتی در قوه تفکر و حافظه شود.

3-افسردگی و استرس

افرادی که دچار افسردگی هستند طبق مطالعات و تحقیقات دچارعدم تمرکزوحواس پرتی می شوند. افسردگی اختلال خلقی و جدی است که تاثیرات زیادی بر احساسات و قوه تفکر می‌گذارد. فردی که افسرده است طبیعتاً مسائل مربوط به حافظه تمرکز و تصمیم گیری خود را از دست می دهد که این عوامل می‌تواند باعث ایجاد مه مغزی شوند. کسانی که دچار افسردگی هستند برنامه خواب و بیداری آنها هم به هم می‌ریزد و دچار کمبود انرژی می شوند که خود این عوامل می تواند تمرکز آنها را برای کارهای روزمره شان مختل کند.
علائم استرس و اضطراب هم به دلیل هورمون هایی که ترشح می شود تاثیرات عمیقی روی حافظه و تمرکز می گذارد و شفافیت افکار را خدشه دار و او را دچار مشکل می کند. فرد مضطرب اگر نتواند اضطراب خود را مدیریت کند نشانه‌هایی خواهد داشت که مانند سندرم مه مغزی می باشد.

4-کمبود آهن

آهن به بدن کمک می کند تا بتواند اکسیژن را از ریه ها به بقیه قسمت های بدن برساند. بنابراین کمبود این ماده سبب مشکلات نگران‌کننده‌ای از جمله آلودگی مغز می شود. برای تشخیص کمبود آهن معمولاً از آزمایش خون استفاده می گردد.لذا اگر علاوه بر مه آلودگی مغز نشانه های دیگری مانند سردی دست و پا، تپش قلب و دردناک شدن زبان دارید حتماً در این زمینه به پزشک مراجعه کنید.

5-تغییرات هورمونی

بروز تغییراتی در سطح هورمون های افراد می تواند باعث تغییر در عملکرد مغزی شان شود مخصوصاً کسانی که در دوران بارداری یائسگی به سر می‌برند. مطالعاتی که در سال ۲۰۱۳ انجام شده نشان می دهد که تغییرات هورمون ها در زمان یائسگی سبب می شود که زن ها نتوانند اطلاعات جدید را به حافظه خود بسپارند و درنتیجه توجه خود را نمی توانند بر کارهای پیچیده حفظ کنند. کم کاری یا پرکاری تیروئید می تواند تعادل هورمون ها را به هم بریزد. مشکلات مربوط به حافظه کوتاه مدت و قدرت تفکر که تاثیراتی مانند سندروم مه مخفی دارند هم در افرادی که دچار اختلالات تیروئید هستند امری شایع می باشد.

6-سندروم تاکی کاردی وضعیتی

برخی افراد موقع ایستادن تغییرات غیر نرمال را در ضربان قلب و فشار خون خود احساس می‌کنند پزشکان این بیماری را به عنوان سندروم تاکی کاردی وضعیتی نامگذاری کرده اند. مطالعات و تحقیقات انجام شده نشانگر این است که نوجوانانی که دچار این سندروم هستند اغلب نشانه های مه مغزی مانند احساس گیجی و فراموشی، تفکر ابری و مشکلاتی در تمرکز، تفکر و برقراری رابطه با دیگران را تجربه می کنند.

7-بیماری آلزایمر

این بیماری که در نتیجه کاهش ناقل استیل کولین که برای حافظه اهمیت دارد ، میباشد، نشانه هایی همچون این مه مغزی بروز می دهد. آلزایمر که نام دیگر آن زوال عقل می باشد، باعث تخریب لوب های مغزمی شود. آلزایمر زمانی بروز می‌کند که پلاک‌های پروتئین و آمیلوئید در مغز فرد جمع شوند. این تجمع با نشانه های مختلف بر عملکرد شناختی و مغز افراد تاثیر قابل ملاحظه ای می گذارد.

8-آپنه خواب

آپنه خواب که وقفه تنفسی در خواب هم نامیده می شود منجر به توقف یا کاهش تنفس برای مدتی کوتاه اما با تعداد دفعات زیاد در حین خواب می گردد. هر توقف می‌تواند حدود چند ثانیه به طول بیانجامد و معمولاً تعداد زیادی توقف برای فرد رخ میدهد. هر کدام از این دوره ها یک آپنه هستند. اکثر این دوره‌ها با صدای خرخر بلند هم همراه است که در بعضی از موارد با احساس خفگی ناگهان فرد را از خواب بیدار می کند. آپنه خواب می تواند باعث فشار خون، سکته مغزی ،نارسایی وحمله قلبی، کاهش کارایی و بازدهی در امور تحصیلی و شغلی اختلال بیش فعالی و کم توجهی در کودکان، کاهش کیفیت خواب و احساس خستگی و خواب آلودگی در طی روز گردد که این عوامل سندرم مه مغزی را به دنبال می آورند.

9-چاقی

در این مورد که چاقی بر روی سلامتی افراد تأثیرات زیادی می‌گذارد هیچ شکی نیست. اما تحقیقات جدید نشان داده است که چاقی می تواند علاوه بر تاثیرات نامطلوب بر ظاهر افراد تاثیرات آشکاری بر روی ذهن و مغز آنان بگذارد. بر اساس تحقیقات جدید دانشگاه تگزاس چاقی می تواند باعث تغییراتی در ساختار مغز گردد و آتروفی یا کوچک شدن مغز را ایجاد کند. در این تحقیقات مشخص شده شاخص توده بدنی بیشتر با اختلال حافظه کوتاه مدت یا دشواری در به یاد آوردن اتفاقات گذشته در افراد بین سنین ۱۸ تا ۳۵ سال ارتباط مستقیم دارد.
بنابراین افرادی که اضافه وزن دارند به احتمال بیشتری ضعف در حافظه را تجربه می کنند .علاوه بر این افراد چاق در دهه های چهل و پنجاه و اوایل دهه ۶۰ هم خطر ابتلا به آلزایمر را دارند. چاقی باعث تغییرات در عملکرد عصبی حرکتی مغز و اختلالات مغزی میگردد.

10-مصرف دارو

بهتر است از مصرف خودسرانه هرگونه دارو مخصوصاً داروهای ضد اضطراب و افسردگی جلوگیری کنید. برخی داروها مانند داروهای شیمی درمانی، داروهای خواب آور، برخی از مسکن ها، استاتین ها و کورتیکو استروئید ها می توانند عملکرد ذهنی افراد را تا حد زیادی تحت شعاع قرار دهند. اگر این چنین داروهایی مصرف می‌کنید بهتر است در مورد عوارض جانبی آن با پزشک مشورت کنید چرا که قطعا مصرف این داروها با حالت مه مخفی همراه هستند.

درمان مه مغزی

انجام فعالیت های زیر به افراد کمک می کند که به درمان مغز مه آلود بپردازند. برخی از رایج ترین آن ها شامل موارد زیر می شود:

1-تغییر سبک زندگی برای درمان مه مغزی

گاهی اوقات مه آلودگی مغز به علت تغییراتی در سبک زندگی فرد می باشد مسائلی مانند کمبود تحرک ، مشکلاتی در رژیم‌غذایی ، کمبود خواب ، اضطراب و استرس و مشغله بیش از حد و نداشتن استراحت کافی باعث می شود که فرد دچار تغییراتی در عملکرد شناختی شود. وجود تغییرات در سبک زندگی باعث می شود که بتوانید بر این مشکلات غلبه کنید.

2-رژیم غذایی برای درمان مه مغزی

کسانی که مدیریت صحیح در رژیم غذایی خود دارند به تدریج می‌توانند انرژی‌شان را افزایش داده و تمرکز ذهنی بهتری بر روی مسائل داشته باشد. یک رژیم غذایی که شامل غذاهای فرآوری شده و سرشار از چربی و قند ناسالم است باعث ایجاد اختلالاتی در عملکرد مغزی و بروز مه مغزی می شود. توصیه می‌شود که این غذاها را با میوه‌های تازه تر سبزیجات و غذاهای تازه گیاهی که باعث تفکر شفاف و تمرکز بیشتر می‌شود جایگزین کنید. غذا هایی که دارای ویتامین های آ، ب، ث، دی و روغن های امگا ۳ هستند بر روی رشد شناختی و عملکرد مغزی افراد تأثیر مطلوبی دارند. بهتر است مایعات به اندازه کافی بنوشید تا از کم آبی بدن جلوگیری کنید و اعتیاد به کافئین و الکل را هم تا حد امکان محدود کنید زیرا این عوامل می‌توانند خواب و انرژی شما را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار دهند.

3-ورزش راه درمان مه مغزی

کسانی که ورزش می کنند احساس بهتری به خودشان دارند و علاوه بر این در عملکردهای شناختی و ذهنی بهتر عمل میکند. مطالعات در سال ۲۰۱۸ نشان داده که ورزش می‌تواند از نظر جسمانی و روانی برای مغز افراد مطلوب باشد. بنابراین ورزش برای تقویت توانایی تفکر و بهبود خلق و خو توصیه می شود. متخصصان ورزش به بزرگسالان پیشنهاد می کند که هر هفته به مدت ۱۵۰ دقیقه ورزش های هوازی را با شدت متوسط یا ۷۵ دقیقه در هفته با شدت زیاد انجام دهند و در کنار اینها تمریناتی را هم برای بهبود قدرت و انعطاف پذیری داشته باشند.

4-تاثیر خواب و استرس در درمان مه مغزی

بی خوابی خود می تواند باعث احساس گیجی در اشخاص شود، روی توانایی قضاوت و حافظه آنها تاثیرات بسزایی بگذارد و در مجموع توانایی‌های شناختی کوتاه‌مدت و بلندمدت فرد را دچار اختلال کند. بنابراین رعایت اصول بهداشت خواب از جمله رعایت ساعت خواب راحت منظم و گذاشتن وسایل دیجیتال در در اتاقی دیگر، برای بهبود عملکردهای شناختی و ذهنی ضروری می باشد. همچنین لازم است که افراد برای کاهش استرس خود سرگرمی و تفریحات مفید با خانواده و دوستان داشته باشد. تمرین ذهن گاهی نیز برای داشتن آرامش و خودآگاهی توصیه می شود.

5-مدیریت کارهای روزانه

استراتژی های مختلف وجود دارد که در هنگام بروز مهم مخفی می توانند به شما در مدیریت امور روزمره کمک کند تا بتوانید راحت تر تصمیم بگیرید. بهتر است در صورت امکان فضای آرام را برای توجه و تمرکز بر روی کارهای تا پیدا کنید و آن فضا را برای تقویت تمرکز خود اختصاص دهید. از اطرافیان و خانواده خود کمک بگیرید و از آنها بخواهید که آرام حرف تر صحبت کنند. این کار باعث می‌شود که پردازش کامل اطلاعات برای شما بهتر گردد. دفترچه یادداشت یا لیستی از کارهایی که باید در هر روز انجام دهید تهیه کنید این کار نوعی تکنیک سازماندهی محسوب می شود.
شما می توانید از اپلیکیشن های یادآوری تلفن‌های هوشمند هم استفاده کنید که می توانند وظایف را به موقع و بدون فراموشی به شما اطلاع دهد مانند مصرف دارو یا مراجعه به پزشک. سعی کنید وسایل همیشه در یک مکان قرار دهید محسن وسایلی که به راحتی گم می شوند پیدا کردن آنها برایتان دشوار است.

درمان های مکمل برای مه مغزی

بعضی از مکمل ها می توانند به بهبود ذهن مه آلود کمک کنند. این مکمل ها مانند آداپتوژن ها، امگا ۳ و ویتامین های گروه ب هستند. آداپتوژن ها به گیاه هایی گفته می شود که با استرس مقابله کرده و باعث تقویت قوای مغزی می‌شوند مانند گیاه ریحان، گیاه ماکا و گیاه جینسینگ هندی. این گیاه ها با عث کاهش کورتیزول و خستگی و استرس می شوند. امگا ۳ هم منجر به کاهش التهاب و تعادل نسبت اسیدهای چرب در رژیم غذایی می شود که این هم خود سلامت مغز را به همراه می آورد. کمبود ویتامینهای ب باعث کاهش نشاط و خستگی در افراد می شود. بنابراین با مصرف مکمل ب کمپلکس می توانید سطح ویتامین های بدن تان را در حد مناسب نگه دارید.
بعضی از محرک ها هم مانند ادرال، ریتالین و ویوانز می‌توانند برای بهبود مغز مه آلود مفید باشند. آنها با افزایش ناقل دوپامین در مغز و تحریک سیستم عصبی مرکزی به فرایندهای ذهنی کمک می کند. اگر فردی دچار بیش فعالی باشد پزشک معمولاً این گونه محرک‌های ذهنی را برایش تجویز می کند. ذکر این نکته لازم است که بدانید این داروها می‌توانند برای درمان مغز مه آلود مناسب باشد اما فقط در مواردی بهتر است استفاده شود که بیماری شدید باشد و درمان‌های جایگزین فایده‌ای نداشته باشند.

سخن آخر

مه مغزی می تواند دلایل مختلفی داشته باشد و بهتر است قبل از درمان و علت آن بررسی شود. مه آلودگی مغز باعث ایجاد اختلالاتی در عملکرد روزانه، مسائل تحصیلی و شغلی افراد می‌شود و آنها را دچار انواع بیماریهای روانی مانند اضطراب و افسردگی می کند. بنابراین توجه به آن و درمان آن در اولویت قرار دارد. اگر شما هم در این زمینه دچار مشکلاتی هستید می‌توانید آن را با مشاوره روانشناسی ما در حامی هنر زندگی در میان بگذارید.