کمبود آهن | شناسایی دلایل و علائم آن

کمبود آهن هنگامی اتقاق می‌افتد که بدن به میزان کافی مواد غذایی حاوی آهن دریافت نکند. فقر یا کمبود آهن افراد را با مشکلاتی نظیر کاهش غیرعادی گلبول‌های قرمز خون مواجه می‌کند. بسیاری از مشکلاتی که افراد به طورمتداول در زندگی تجربه می‌کنند ناشی از عدم تغذیه مناسب و ابتلا به فقر آهن است. این مسئله به خصوص درکودکان به بروز مشکلات جدی می‌انجامد. کمبود آهن یکی از مواردی است که می تواند اختلالات روانی همچون خستگی مزمن روانی و افسردگی را ایجاد نماید. در این خصوص مشاوره روانشناسی می تواند با راهکارهای روان درمانی عوارض روانی کم خونی را کاهش دهد. برای کسب اطلاعات در زمینه مشاوره روانشناسی کلیک کنید. 

 

علائم کمبود آهن

کمبود آهن دربسیاری از موارد به صورت خفیف اتفاق می افتد. خفیف بودن آن باعث می شود که  این مشکل، علائم کم تری از خود نشان بدهد و بیشتر نادیده گرفته شود. اما هرچقدر که فقر آهن در بدن بیشتر باشد علائم مربوط به آن نیز با شدت بیشتری بروز پیدا خواهد کرد. بعضا فقر آهن در کودکان نیز مشاهده می شود و نشانه های خاصی دارد. در ادامه به علائم شایع این عارضه می پردازیم .

اینفوگرافیک کمبود آهن

خستگی مفرط

تقریبا این علامت را می توان به عنوان رایج ترین علامت کمبود آهن معرفی کرد. علت این امر این است که بدن برای آن که انرژی کافی داشته باشد باید بتواند میزان مشخصی از اکسیژن را حمل کند و آن را به اندام و ماهیچه های مختلف برساند. وظیفه  این کار به عهده  پروتئین هموگلوبین در گلبول های قرمز خون است. هموگلوبین برای آن که بتواند وظیفه حمل وانتقال اکسیزن را انجام دهد به آهن نیاز دارد. در نتیجه فقر آهن با مختل کردن کارکرد هموگلوبین در خون به کاهش انرژی و سندروم خستگی مزمن منجر می شود.

رنگ پریدگی

شاید شما نیز دیده باشید که پزشکان برای چک کردن فقر آهن پلک پایین فرد را پایین می کشند تا رنگ آن را مشاهده کنند. علت این امر این است که هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز مسئول قرمزی رنگ خون است و کاهش عملکرد آن باعث رنگ پریدگی می شود. رنگ پریدگی در برخی افراد مبتلا به کمبود آهن فقط به یک ناحیه محدود نمی شود. بلکه می توان آن را در قسمت هایی نظیر ناخن ها، لثه و صورت نیز مشاهده کرد. 
 

درد قفسه سینه بخاطر کمبود آهن !

همان طور که گفته شد هموگلوبین مسئول حمل اکسیژن در بدن است و برای این کار به آهن نیاز دارد. کمبود آهن در نتیجه منجر به نرسیدن اکسیژن کافی به اندام ها می‌شود که این مساله خود را با علائمی نظیر تنگی نفس نشان می دهد. همچنین به دلیل میزان کم اکسیژن در بدن، قلب برای دریافت اکسیژن کافی باید سخت کار کند. این موضوع به افزایش ضربان قلب در فرد منجر می‌شود.
یکی دیگر از عوارض ناشی از کم خونی و فقر آهن پدیده پیکا Pica یا هرزه خواری می باشد. برای آشنایی بیشتر با اختلال هرزه خواری پیکا Pica کلیک کنید.

سرگیجه و سردرد

سرگیجه بیشتر از سردرد برای افراد مبتلا به کمبود آهن اتفاق می افتد. عملکرد پایین هموگلوبین در این افراد باعث می شود که اکسیژن کم تری به مغز برسد که این مشکل خود را به صورت تجربه مکرر سردرد و سرگیجه نشان می دهد. در چنین شرایطی ممکن است پزشک متخصص داروهایی مانند فــارماتون را برای جبران کم خونی بدن تجویز نماید.

کمبود آهن باعث بروز مشکلاتی در پوست و مو

از آنجایی که اگر شما به کمبود آهن مبتلا باشید اکسیژن محدودتری در بدنتان جریان دارد. بدن این اکسیژن را به سمت فعالیت های مهم تر و حیاتی تری معطوف می کند. در نتیجه احتمال اینکه پوست ومو از دریافت اکسیژن محروم بمانند بیشتر می شود. در صورت وقوع این مسئله پوست ومو دچار خشکی و آسیب دیدگی می شود.همچنین کم خونی می تواند باعث ریــزش مو شود. این عارضه بیشتر در میان زنان شایع است. تقریبا از هر ده زن یک نفر به کم خونی مبتلا است و تعدادی از آن ها نیز ریزش مو را تجربه می کنند.

التهاب و زخم زبان و دهان

وجود علائمی نظیر ملتهب و متورم بودن زبان، رنگ پریدگی و صاف بودن بیش از حد آن گاهی به تنهایی می توانند نشانه هایی کافی برای وجود فقر آهن در فرد باشند. علت این امر نیز مانند سایر موارد گفته شده مربوط به  فعالیت کم تر هموگلوبین است.

دچار شدن به عفونت های مکرر به علت کمبود آهن

از آنجایی که آهن به حفظ عملکرد سیستم ایمنی کمک می‌کند، کمبود آن با کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن همراه می شود. این مسئله آسیب پذیری افراد را در برابر انواع بیماری ها به خصوص بیماری های عفونی افزایش می دهد. تضعیف سیستم ایمنی بدن خصوصا در کم خونی کودکان بسیارشایع است. به همین دلیل بدن کودکان مستعد بیماری های عفونی می شود. قطره آهــن از جمله مکمل هایی است که به صورت روتین در دوران نوزادی برای کودکان تجویز می شود. به این وسیله از کم خونی احتمالی آن ها در آینده جلوگیری می شود.

دست و پاهای سرد

کمبود اکسیژن در بدن افرادی که دچار کمبود آهن هستند، منجر به این می شود که دمای بدن آن‌ها پایین بیاید و آن ها دائما سرمای بیشتری را در دست و پای خود نسبت به سایر افراد احساس کنند. همچنین سوزن سوزن شدن بدن نیز می تواند به دلیل کم خونی اتفاق بیفتد.
یکی از علائم دیگر کمخونی سندروم پای بی قرار است. تقریبا 25% کسانی که دچار کم خونی هستند به این سندروم مبتلا می شوند. آمار سندروم پای بی قرار در میان افراد کم خون نسبت به افرادی که کم خونی ندارند، افزایش 9 برابری دارد.

 

علت های کمبود آهن

کمبود و از دست دادن خون

آهن ماده معدنی موجود در خون است پس مسلما اگر در شرایطی قرار بگیرید که خون زیادی از دست بدهید به احتمال زیادی با کمبود آهن نیز مواجه خواهید شد. به همین دلیل است که زنان بیشتر در معرض آسیب های ناشی از فقر آهن قرار دارند. درواقع از دست دادن خون در سیـکل قاعدگی مشکل کمبود آهن را در زنان افزایش می‌دهد.

رژیم غذایی نامناسب 

بدن آهن مورد نیاز خود را از طریق غذاهایی که مصرف می کنیم به دست می اورد. درنتیجه اگر شما رژیم غذایی سالمی نداشته باشید به مرور زمان دچار فقر آهن خواهید شد. استفاده از منابع غذایی سرشار از آهن و گوشت یا سبزیجات برگ دار در تامین آهن بدن تاثیر بسزایی خواهد داشت. حبوباتی مانند سویا و عدس، میوه جات خشک زردآلو و کشمش و همچنین سبزیجاتی مانند کلم و اسفناج منابع مهمی از آهن به شمار می روند.

بیماری روده

بخش اعظم آهن موجود در مواد غذایی از طریق بخش فوقانی روده جذب می‌شود. در نتیجه دچار به بیماری های روده مانند بیماری سلیاک که بر توانایی روده در جذب مواد مغذی تاثیر می‌گذارد می تواند شما را به کمبود آهن نیز دچار کند.

بارداری علتی رایج برای کمبود آهن 

از آنجایی که بدن مادر به منابع بیشتری نیاز دارد تا هم نیاز های خود و هم نیاز های کودک را تامین کند، باید توجه بیشتری به رژیم غذایی خود داشته باشند به همین دلیل امکان کم خونی در بارداری به میزان بیشتری وجود دارد و معمولا مکمل های آهن در ماه های خاصی از بارداری تجویز می شود.

سخن آخر
یکی از دلایل شایع افــسردگی کمبود ویتامین ها و فقر آهن در بدن است. در عارضه کم خونی، اکسیژن رسانی به ارگان های داخلی بدن به خوبی انجام نمی شود. به همین دلیل مغز نیز با کمبود اکسیژن روبرو شده و اختلالاتی همچون افسردگی و خستگی را تجربه می کند. کمبود آهن را می توان به وسیله مکمل ها و منابع غذایی مرتفع نمود. اما پیامدهای افسردگی ممکن است باقی بماند و زندگی فرد را دچار مشکل کند. در چنین شرایطی روان درمانگر می تواند با ارائه راهکارهای اصولی و عملی، تاثیرات این مشکل را کاهش داده و درمان نماید. مرکز مشاوره حامی هنر زندگی در این خصوص می تواند مشاوره های درمانی تخصصی خود را در اختیار شما قرار دهد. علاوه بر مراجعه حضوری به مرکز، برای رفاه حال مراجعه کنندگان محترم مشاوره تلفنی نیز ارائه می شود. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره تلفنی کلیک کنید.