درمان قطعی اسپرم صفر یا آزو اسپرمی در مردان چیست؟

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با درمان قطعی اسپرم صفر پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

درمان قطعی اسپرم صفر بستگی به علت آن دارد. آزواسپرمی به این معنی است که در انزال مرد اسپرم وجود ندارد. علل آن شامل انسداد دستگاه تناسلی، مشکلات هورمونی، مشکلات انزالی یا مسائل مربوط به ساختار یا عملکرد بیضه است. بسیاری از علل قابل درمان هستند و باروری قابل بازیابی است. به دلایل دیگر ممکن است بتوان اسپرم زنده را برای استفاده در تکنیک های کمک باروری بازیابی کرد.  
 

اسپرم صفر یا آزواسپرمی

آزواسپرمی وضعیتی است که در آن اسپرم قابل اندازه گیری در انزال (منی) مرد وجود ندارد. اسپرم صفر منجر به ناباروری مردان می شود. حدود 1 درصد از کل مردان و 10 تا 15 درصد از مردان نابارور آزواسپرمی دارند. برای درک بهتر لازم است بدانید دستگاه تناسلی مردان از چه قسمت هایی تشکیل شده است؟ برای آشنایی بیشتر با دلایل ناباروری مردان و زنان کلیک کنید.

•  بیضه ها در فرآیندی به نام اسپرماتوژنز اسپرم (سلول های تولید مثل مردانه) تولید می کنند. لوله های مایع بینی لوله های کوچکی هستند که بیشتر بافت بیضه ها را تشکیل می دهند. اپیدیدیمس ساختار پشت هر بیضه است که اسپرم بالغ در آن منتقل و ذخیره می شود.
•  Vas deferens لوله عضلانی است که از اپیدیدیم به داخل لگن منتقل می شود، سپس به اطراف خم می شود و وارد وزیکول منی می شود.
• وزیکول منی یک غده لوله ای است که بیشتر مواد مایع منی را تولید و ذخیره می کند. وزیکول باریک می شود و مجرای مستقیم ایجاد می کند، مجرای منی که با مجرای دفران به هم می پیوندد.
• مجرای انزالی زمانی ایجاد می شود که مجرای وزیکول منی با مجرای دفران ادغام می شود. مجرای انزالی به غده پروستات منتقل می شود و با مجرای ادراری متصل می شود.
• مجرای ادراری لوله ای است که از اندام تناسلی مردان عبور می کند تا ادرار را از مثانه و مایع منی را از مجرای دفران خارج کند.

اینفوگرافیک درمان قطعی اسپرم صفر
 

مسیر اسپرم

در طول انزال، اسپرم از بیضه ها و اپیدیدیم به مجرای عروقی منتقل می شود. سفت شدن (انقباض) مجرای عروقی اسپرم را در امتداد خود حرکت می دهد. ترشحات از وزیکول منی اضافه شده و مایع منی به حرکت خود به سمت پیشابراه ادامه می دهد. قبل از رسیدن به مجرای ادراری، مایع منی از غده پروستات عبور می کند که مایع شیری را به اسپرم اضافه می کند و مایع منی را تشکیل دهد. در نهایت، منی از طریق مجرای ادرار از طریق آلت تناسلی منی آزاد می شود. برای آگاهی بیشتر می توانید با مشاوره جنسی تلفنی تماس حاصل نمایید.
تعداد نرمال اسپرم 15 میلیون در میلی لیتر یا بیشتر در نظر گرفته می شود. غلظت اسپرم در مردان با الیگوزواسپرمی یا الیگوسپرمی کمتر از 15 میلیون در میلی لیتر است. اگر آزواسپرمی دارید، اسپرم قابل اندازه گیری در انزال خود ندارید. در ادامه راه های افزایش اسپرم معرفی خواهد شد.  

درمان قطعی اسپرم صفر | شناخت علت

علل آزواسپرمی به طور مستقیم به انواع آزواسپرمی مربوط می شود. به عبارت دیگر، علل می تواند ناشی از انسداد یا منابع غیر انسدادی باشد. برای آگاهی بیشتر درباره دلایل ناباروری در مردان کلیک کنید.

علل انسدادی

آزواسپرمی انسدادی به این معنی است که انسداد یا ارتباط از دست رفته در اپیدیدیم، مجرای دفرنس یا جاهای دیگر در امتداد دستگاه تناسلی وجود دارد. شما در حال تولید اسپرم هستید اما از خروج آن جلوگیری می شود بنابراین مقدار قابل اندازه گیری اسپرم در منی شما وجود ندارد. انسدادهایی که منجر به آزواسپرمی می شوند، بیشتر در مجاری عروقی، اپیدیدیموس یا مجاری انزالی ایجاد می شوند. مشکلاتی که می توانند باعث انسداد در این مناطق شوند عبارتند از:

• ضربه یا صدمه به این مناطق.
• عفونت ها
• التهاب.
• جراحی های قبلی در ناحیه لگن.
• توسعه کیست
• وازکتومی (روش پیشگیری از بارداری دائمی برنامه ریزی شده که در آن عروق دفران بریده می شوند یا به هم متصل می شوند تا از جریان اسپرم جلوگیری شود). جهش ژن فیبروز کیستیک که باعث می شود یا مجرای عروقی شکل نگیرد یا باعث رشد غیرطبیعی شود به طوری که مایع منی در اثر تجمع ترشحات غلیظ در مجرای دفران مسدود شود.

جهش های ژنتیکی

آزواسپرمی غیر انسدادی نوع دیگری است. این نوع آزواسپرمی بدین معناست که شما به دلیل نقص در ساختار یا عملکرد بیضه ها یا علل دیگر تولید اسپرم ضعیف یا بدون اسپرم دارید. یکی از علت های آن می تواند مشکلات ژنتیکی باشد. علل ژنتیکی با جهش های ژنتیکی خاصی می تواند منجر به ناباروری شود، برخی از این روش ها به شرح زیر است.

• سندرم کالمن: یکی از بیماری های ژنتیکی (ارثی) که روی کروموزوم X منتقل می شود و در صورت عدم درمان می تواند منجر به ناباروری شود.
• سندرم کلاین فلتر: یک مرد یک کروموزوم X اضافی دارد (به جای XY آرایش کروموزومی خود را XXY می کند). نتیجه اغلب ناباروری همراه با عدم بلوغ جنسی یا جسمی و اختلالات یادگیری است.
•  حذف کروموزوم Y: بخش های مهم ژن های روی کروموزوم Y (کروموزوم مرد) که مسئول تولید اسپرم هستند از بین رفته و منجر به ناباروری می شود.

علل مربوط به بیضه

•  آنورشیا (عدم وجود بیضه ها).
• Cyptorchidism (بیضه ها داخل کیسه بیضه نیفتاده اند).
• سندرم فقط سلول سرتولی (بیضه ها قادر به تولید سلول های اسپرم زنده نیستند).
• توقف اسپرماتوژنز (بیضه ها قادر به تولید سلولهای اسپرم کامل بالغ نیستند).
• ارکیت اوریون (بیضه های ملتهب ناشی از اوریون در اواخر بلوغ).
• پیچ خوردگی بیضه.
• تومورها
• واکنش به برخی داروها که به تولید اسپرم آسیب می رسانند.
• درمان های اشعه ای
• بیماری هایی مانند دیابت یا قند خون، سیروز یا نارسایی کلیه.
• واریکوسل (وریدهای بیضه منبسط یا گسترده شده و مانع تولید اسپرم می شوند).

از دیگر علت های شایع در اسپرم صفر می توان به موارد زیر اشاره نمود. به اختلالات غدد درون ریز، از جمله هیپوگنادیسم، هیپوگنادوتروپیک. هیپرپرولاکتینمی و مقاومت به آندروژن، مشکلات انزالی مانند انزال خشک یا پس گرد در جایی که مایع منی وارد مثانه می شود.

آیا لکوسیتوسپرمی شدید نشان دهنده آزواسپرمی انسدادی است؟

لکوسیتوسپرمی شدید، که به غلظت بالای گلبول‌های سفید خون در مایع منی اشاره دارد، می‌تواند نشان‌دهنده شرایط زمینه‌ای مختلف، از جمله عفونت، التهاب، یا اختلال عملکرد سیستم ایمنی در دستگاه تناسلی مردان باشد. با این حال، معمولاً با آزواسپرمی انسدادی همراه نیست.
در حالی که آزواسپرمی انسدادی ممکن است گاهی با التهاب یا عفونت در دستگاه تناسلی همراه باشد، لکوسیتوسپرمی به تنهایی یک شاخص اولیه برای این وضعیت در نظر گرفته نمی شود. در عوض، آزواسپرمی انسدادی معمولاً از طریق ترکیبی از تجزیه و تحلیل مایع منی، معاینه فیزیکی، آزمایش هورمونی و مطالعات تصویربرداری مانند سونوگرافی یا آزمایش ژنتیکی تشخیص داده می‌شود.

توجه به این نکته مهم است که خود لکوسیتوسپرمی می تواند دلایل مختلفی از جمله عفونت، التهاب یا سایر بیماری های زمینه ای داشته باشد. بنابراین، در صورت مشاهده لکوسیتوسپرمی شدید، ضروری است که فرد تحت ارزیابی بیشتر توسط یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی قرار گیرد تا علت زمینه ای و در صورت لزوم درمان مناسب مشخص شود.

برای افرادی که مشکلات باروری، از جمله ناهنجاری در تجزیه و تحلیل مایع منی مانند لکوسیتوسپرمی را تجربه می کنند، ضروری است که با متخصص تولید مثل یا اورولوژیست مشورت کنند. این متخصصان مراقبت های بهداشتی می توانند یک ارزیابی کامل برای تعیین علت زمینه ای این مشکل و ایجاد یک برنامه درمانی مناسب متناسب با نیازهای فرد انجام دهند.

درمان قطعی اسپرم صفر | تشخیص

آزواسپرمی زمانی تشخیص داده می شود که در دو مورد جداگانه، نمونه اسپرم شما هنگام بررسی زیر یک میکروسکوپ قوی پس از چرخش در سانتریفیوژ، اسپرم نشان نمی دهد. سانتریفیوژ یک ابزار آزمایشگاهی است که نمونه آزمایشی را با سرعت زیاد می چرخاند تا آن را در قسمت های مختلف آن جدا کند. در مورد مایع منی سانتریفیوژ، در صورت وجود سلول های اسپرم، از مایع اطراف خود جدا می شوند و می توان آن ها را زیر میکروسکوپ مشاهده کرد. مطالعه مقاله تاثیر سن در قدرت باروری مردان در این مورد پیشنهاد می شود.

پس از تشخیص آزواسپرمی، مردان بدون شک در مورد شانس خود برای تشکیل خانواده نگران هستند، اما اغلب آن ها به رابطه بالقوه ناباروری با سلامت عمومی خود فکر نمی کنند. با این حال، مطالعات نشان داده اند که شرایط پزشکی قابل توجهی (از جمله سرطان) در 6 درصد از مردان نابارور که تصور می شد سالم هستند، وجود دارد و به نظر می رسد که این خطر با ناهنجاری های مایع منی و هورمون ارتباط دارد. از همه مهم تر، ارزیابی توسط یک متخصص برای رد هرگونه بیماری زمینه ای خطرناک ضروری است، به زوج ها کمک می کند تا شانس خود را برای ایجاد خانواده مورد نظر خود بهینه کرده و در مورد خطرات و غربالگری شرایط پزشکی در آینده راهنمایی کنند. 

 به عنوان بخشی از تشخیص، ارائه دهنده خدمات درمانی سابقه پزشکی شما  را که شامل موارد زیر می شود می پرسد:

•     موفقیت یا شکست باروری در گذشته (توانایی شما برای بچه دار شدن)
•     بیماری های دوران کودکی
•     جراحات یا جراحی در ناحیه لگن (این می تواند باعث انسداد مجاری یا خون رسانی ضعیف به بیضه ها شود)
•     عفونت ادراری یا دستگاه تناسلی
•     سابقه بیماری های مقاربتی
•     قرار گرفتن در معرض اشعه یا شیمی درمانی
•     داروهای فعلی و گذشته شما
•     هرگونه سوء مصرف مواد مخدر الکل، ماری جوانا و ...
•     تب های اخیر یا قرار گرفتن در معرض گرما، از جمله سونا یا حمام بخار مکرر (گرما سلول های اسپرم را از بین می برد)
•     سابقه خانوادگی نقص های مادرزادی، اختلالات یادگیری، نارسایی باروری یا فیبروز کیستیک

ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی همچنین یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و موارد زیر را بررسی می کند که کل بدن شما از نظر علائم عدم بلوغ بدن و اندام های تناسلی شما سالم باشد. آلت تناسلی و کیسه بیضه، بررسی وجود عروق دفران، حساسیت یا تورم اپیدیدیم، اندازه بیضه ها، وجود یا عدم وجود واریکوسل و هرگونه انسداد مجرای انزالی (از طریق معاینه از راست روده) که مشخص است توسط بزرگ شدن وزیکول های منی بررسی می شود. در این رابطه مطالعه مقاله غلظت اسپرم چقدر باید باشد پیشنهاد می شود.

راهکارهای تشخیصی

پزشک و متخصص همچنین ممکن است آزمایش های زیر را درخواست بدهد:

•  اندازه گیری سطح تستوسترون و هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH).
•  آزمایش ژنتیک.
•  اشعه ایکس یا سونوگرافی از اندام های تناسلی برای بررسی وجود اشکال در شکل و اندازه و بررسی وجود تومور، انسداد یا خونرسانی ناکافی.
•  تصویربرداری از مغز برای تشخیص اختلالات هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز.
•  بیوپسی (نمونه برداری از بافت) بیضه ها. بیوپسی طبیعی به این معنی است که انسداد در نقطه ای از سیستم انتقال اسپرم محتمل است. گاهی اوقات، هر اسپرم موجود در بیضه ها برای تجزیه و تحلیل بعدی منجمد می شود یا می تواند در حاملگی کمکی استفاده شود.

درمان قطعی اسپرم صفر چگونه است؟

مسلما روش درمان بستگی به علت آن دارد، اما برای هر بیمار، بهترین درمان یک رویکرد شخصی است که بر اساس عوامل متعددی مانند سن و عملکرد باروری، یافته های معاینه فیزیکی، نتایج آزمایش خون، خانواده بلند مدت و کوتاه مدت انجام می شود. اهداف و حتی امور مالی بسته به علل مشکوک، ممکن است درمان های زیادی در دسترس باشد. در صورت انسداد (یا سابقه وازکتومی)، بازسازی ممکن است بهترین درمان برای برخی از مردان باشد. در موارد دیگر، حذف عوامل مختلف مانند داروها یا داروهای تفریحی ممکن است اولین قدم باشد. البته از یاد نبرید برخی از مواد غذایی برای بهبود کیفیت اسپرم مفید است. 
 

گاهی اوقات ممکن است ناهنجاری های هورمونی وجود داشته باشد که باید برطرف شود و در بخشی از مردان، درمان می تواند تولید اسپرم را افزایش دهد. در برخی از مردان، جراحی برای برطرف کردن ناهنجاری های آناتومیکی یا واریکوسل قابل پیگیری است و در برخی دیگر بهترین گزینه این است که مستقیماً به بیضه مراجعه کرده و سعی در بازیابی اسپرم هایی که برای ART استفاده می شود، داشته باشیم. درمان آزواسپرمی بستگی به علت آن دارد. آزمایش و مشاوره ژنتیک اغلب بخش مهمی از درک و درمان آزواسپرمی است. روش های درمانی شامل موارد زیر است:

1-جراحی برای رفع انسداد

اگر انسداد علت آزواسپرمی شما باشد، جراحی می تواند لوله ها را مسدود کرده یا لوله های غیر طبیعی یا هرگز توسعه نیافته را بازسازی و وصل کند. اگر واریکوسل عامل تولید اسپرم ضعیف باشد، رگ های مشکل دار می توانند در یک عمل جراحی بسته شوند و ساختارهای اطراف حفظ شوند. مطالعه مقاله تاثیر سیگار و الکل بر اسپرم پیشنهاد می شود.

2-هورمون درمانی

اگر علت اصلی تولید کم هورمون است، ممکن است تحت درمان هورمونی قرار بگیرید. هورمون ها شامل هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH)، گنادوتروپین کوریونی انسان (HCG)، کلومیفن، آناسترازول و لتروزول هستند.

3-خروج مستقیم اسپرم

در برخی از مردان می توان اسپرم را مستقیماً از بیضه بیرون آورد. در صورت وجود اسپرم زنده، می توان آن ها را از بیضه ها، اپیدیدیم یا مجاری دفران برای روش های حاملگی کمکی مانند لقاح آزمایشگاهی یا تزریق اسپرم داخل سیتوپلاسمی (تزریق یک اسپرم به یک تخمک) برداشت. اگر تصور می شود که علت آزواسپرمی چیزی است که می تواند به کودکان منتقل شود، پزشک ممکن است قبل از در نظر گرفتن روش های نوین کمک باروری، تجزیه و تحلیل ژنتیکی اسپرم را توصیه کند. بسیار مهم است که این روش ها توسط معدود پزشکان با آموزش و تخصص و تجربه مناسب برای بهینه سازی نتایج و شانس بازیابی اسپرم انجام شود. 

درمان قطعی اسپرم صفر | پیشگیری

هیچ راه شناخته شده ای برای جلوگیری از مشکلات ژنتیکی ایجاد کننده آزواسپرمی وجود ندارد. اگر آزواسپرمی شما یک مشکل ژنتیکی نیست، انجام موارد زیر می تواند شانس آزواسپرمی را کاهش دهد:

• از انجام فعالیت هایی که به اندام های تناسلی آسیب می رساند خودداری کنید.
• از قرار گرفتن در معرض اشعه خودداری کنید.
• خطرات و مزایای داروهایی را که می توانند به تولید اسپرم آسیب برسانند، را بشناسید.
• از قرار گرفتن طولانی مدت بیضه ها در دمای گرم خودداری کنید.

درمان قطعی اسپرم صفر | سخن آخر

 آزواسپرمی وضعیتی است که با عدم وجود اسپرم در انزال مشخص می شود. دو نوع اصلی آزواسپرمی وجود دارد: آزواسپرمی انسدادی و آزواسپرمی غیر انسدادی. در آزواسپرمی انسدادی، تولید اسپرم به طور طبیعی در بیضه ها اتفاق می افتد، اما انسدادی در دستگاه تناسلی وجود دارد که مانع از رسیدن اسپرم به مایع منی می شود. علل شایع آزواسپرمی انسدادی شامل ناهنجاری‌های مادرزادی، عفونت‌های قبلی یا عمل‌های جراحی است که منجر به انسداد مجرای دفران یا سایر بخش‌های دستگاه تناسلی می‌شود. 

در آزواسپرمی غیر انسدادی، مشکل تولید اسپرم در بیضه ها وجود دارد که منجر به کمبود اسپرم در انزال می شود. این می تواند به دلیل مسائلی مانند عدم تعادل هورمونی، عوامل ژنتیکی، آسیب بیضه یا برخی شرایط پزشکی باشد.
مردان مبتلا به آزواسپرمی باید همیشه به یاد داشته باشند که تعداد بی شماری از زوج ها در سراسر جهان با استفاده از اسپرم اهدا کننده یا با فرزندخواندگی یک کودک، خانواده هایی با خوشبختی و عشق بی نظیر تشکیل داده اند. پس از ارزیابی، این مسیرها برای انتخاب زوجین کاملاً قابل قبول است. در این رابطه مشاوره روانشناسی راهنمای خوبی خواهد بود.