درمان قطعی روان پریشی | آشنایی با علل اصلی و راه های درمانی

راه های درمان قطعی روان پریشی کدامند؟ روان پریشی نوعی اختلال روانی است که باعث قطع ارتباط فرد با واقعیت می شود و در زندگی فردی و اجتماعی تاثیرات گسترده ای دارد. همچنین در روابطش با اطرافیان خانواده دچار مشکلات زیادی می‌شود بنابراین درمان آن در اولویت قرار دارد. با توجه به اهمیت این مسئله در مقاله امروز به موضوع درمان روان پریشی پرداخته شده است.  
 

روان پریشی چیست؟

روان پریشی عبارت است از مجموعه ای از نشانه های متفاوت که در اثر قطع ارتباط فرد با واقعیت می‌تواند در او ترس و سردرگمی به وجود بیاورد و دو مورد از مهمترین آنها توهم و هذیان ها هستند. اگر به طور دائم چیزهایی می بینید که وجود خارجی ندارند یا صداهایی می شنوید که متعلق به اطرافیانتان نیستند بلکه فقط در ذهنتان وجود دارند یا ناگهان متوجه می‌شوید که تلویزیون در حال پخش محتویات ذهن شما است طوری که همه عالم و آدم می‌فهمد که در ذهن تان چه می‌گذرد اگر نمی توانید واقعیت را از غیر واقعی تشخیص دهید می‌توان گفت که به سایکوز یا روانپریشی مبتلا شده اید.

ابتلا به اسکیزوفرنی

حضور تعدادی از این نشانه ها ممکن است باعث شود فرد رسما مبتلا به اسکیزوفرنی اعلام شود. انواع مختلف دارد که رایج ترین آنها اسکیزوفرنی نامیده می شود. انجمن روانشناسی آمریکا یک رویکرد طیفی به اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روان پریشی پیش می گیرد و همه این اختلالات را توسط حضور یک یا چند زمینه زیر تعریف می کند: توهم، هذیان، تفکر یا گفتار نامنظم، رفتار نامناسب و نشانه های منفی مانند عاطفه سطحی. 
درمانجویان بر اساس تعداد و درجه نقص روی این طیف قرار می گیرد و تشخیص داده می شوند. یک سوی نهایی این طیف اختلال شخصیت اسکیزوتایپال قرار دارد که مشخصه اصلی آن نشانه های عجیب و غریب هستند و رابطه فرد با واقعیت قطع نشده است و در. انتهای دیگر ان اسکیزوفرنی قرار دارند که در آن توهم و هذیان قالب و فراوان هستند.

نشانه های مثبت و منفی روان پریشی

نشانه های مثبت روان پریشی شامل توهم هذیان رفتار نامنظم و تفکر نامنظم هستند. این نشانه ها مثبت نامیده می شوند به این علت که معمولاً افراط یا تحریف در عملکردهای عادی را نشان می‌دهند و نشانه هایی هستند که افراد اسکیزوفرن دارند اما افراد سالم ندارند. افرادی که به اپیزودهای حاد اسکیزوفرنی مبتلا می شوند معمولاً نشانه های مثبت نشان می‌دهند. نشانه های منفی نقص در عملکرد عادی یا عدم عملکرد عادی به طور کلی را نشان می‌دهند یعنی مشخص می شود که بعضی نکات مثبت مانند اراده رفتارهای عادی و تفکر منطقی از عارضه کاسته شده است. 
به عبارت دیگر نشانه‌های منفی رفتارها هیجانات و احساسات یا فعالیت‌های فکری هستند که در مردم سالم وجود دارند اما در افراد مبتلا به روانپریشی وجود ندارند یا به شدت کاهش یافته اند. دو مورد از مهمترین نشانه های منفی عبارتند از کاهش بیان هیجانی و ناخواستی. اثرات جانبی مداخله های پزشکی ناشی از کندی و تزریق مواد آرام بخش شدید ممکن است با نشانه های منفی اشتباه گرفته شوند.  

 

توهم

کسانی که از نشانه های روان پریشی رنج می برند معمولاً در حواس پنجگانه خود ناهنجاری‌هایی را تجربه می‌کنند مثلاً چیزهایی را تصور می‌کنند که وجود خارجی ندارند. تو هم ممکن است در همه حواس روی دهند ولی رایج‌ترین آنها توهم شنیداری است که در ۷۰ درصد افراد روان‌پریش مشاهده می شود. توهم شنیداری معمولاً به صورت صداهای بیرونی هستند که به فرد دستور می دهند کاری را انجام دهد دو یا چند صدا هستند که با هم حرف می زنند یا فرد صدای یک نفر را می‌شنود که در حال حرف زدن درباره افکار اوست. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه روان پریشی کوتاه مدت کلیک کنید. 
در همه این موارد این صدا با صدای افکار خود فرد کاملاً تفاوت دارد و متمایز از آنها اجرا می شود. تحقیق درباره مناطق مغزی مسئول تولید گفتار و ادراک صدا نشان می‌دهد که وقتی افراد اعلام می کنند صداهایی می‌شنوند در این مناطق مغزی فعالیت عصبی مشاهده می شود و افراد مبتلا به توهم آن صداها را به منابع خارجی رفت می‌دهند. یکی از موارد ابتلا به توهم زمانی پیش می‌آید که فرد تب می‌کند. افرادی که تب شدید دارند مخصوص کودکان و سالمندان ممکن است توهم داشته باشد و آن را به دیگران نیز اعلام کنند. در این صورت گفته می شود که فرد دچار توهم است.

توهم دیداری

بعد از توهم های شنیداری توهم های دیداری رایج‌ترین هستند. این توهم ممکن است حالت عام داشته باشند مثلاً فرض رنگها شکلها یا انسان‌هایی را ببیند که وجود خارجی ندارند یا ممکن است توهم های خاص باشند یعنی فرد یک انسان خاص و مشخص را ببیند که وجود دارد مثلاً همسر یا پدر در حالی که او کیلومترها دورتر است یا فوت کرده است. توهم حسی یا جسمی زمانی حضور پیدا می‌کنند که مثلاً فرد در بدن خود احساس خارش یا سوزش می کند. برای دریافت مشاوره تلفنی فردی کلیک کنید.
توهم های بویایی زمانی وجود دارد که فرد بوهایی را حس می‌کند که وجود ندارد و توهم های چشایی زمانی است که فرد طعم غذا را غیر عادی می یابد. یک نمونه از توهم های بویایی موقعی است که فرد بوی سوختن یک تکه لاستیک را حس می کند در حالی که هیچ چیزی در حال سوختن نیست.

تصور واقعی بودن توهم ها

برای کسانی که فکر می‌کنند توهم هایشان واقعیت اینگونه تجربه ها می توانند بی نهایت ترسناک باشند. بعضی افراد روان‌پریش و مبتلا به جنون کاملاً اعتقاد دارند که توهم های آن ها واقعی است اما بسیاری دیگر می‌دانند که این توهم ممکن است واقعی نباشد. بنابراین می توان گفت که ممکن است دوره های سایکوز با نقص نظارت بر واقعیت مرتبط باشند. برخی افرادی که از نشانه‌های روان پریشی رنج می‌برند در شناسایی منبع یکی از اهداف های خود و در تشخیص واقعی یا غیر واقعی بودن آن ادراک مشکل دارند. 
در تایید این احتمال بعدی روانشناسان متوجه شدند که وقتی از اسکیزوفرن ها و افراد سالم خواسته می شود تا کلماتی را که خودشان گفتند یا آزمونگر گفته به خاطر بیاورند افراد اسکیزوفرن تفاوت مهم با افراد سالم نشان می دهند: احتمال یادآوری کلماتی‌که در فهرست وجود نداشتند در مقایسه با افراد سالم بیشتر است، احتمال اینکه کلمات تولیدی آزمونگر را کلمات تولیدی خودشان بدانند در مقایسه با افراد سالم بیشتر و احتمال اینکه اعلام کنند کلمات شفاهی ارائه شده کلمات همراه با تصویر بودند در مقایسه با افراد سالم بیشتر می باشد.  

علت روان پریشی

روان پریشی به دلایل مختلفی ایجاد می شود و در هر فردی متفاوت است. برخی از رایج ترین ان ها شامل موارد زیر می شوند:

1- درمان قطعی روان پریشی | عوامل ژنتیکی

نشانه های سایکوز در خانواده‌ها جریان دارند بنابراین می‌توان احتمال وجود نوعی آمادگی ارثی قبلی را پذیرفت. برای تحقیق درباره عوامل ژنتیک اسکیزوفرنی معمولاً از مطالعات همگامی استفاده می‌شود و اکثر این مطالعات تایید می‌کند که سایکوز عنصر ارثی دارد. وقتی یکی از اعضای خانواده به اسکیزوفرن مبتلا است احتمال مبتلا شدن سایر اعضای خانواده به این بیماری با درصد ژن های مشترک ارتباط دارد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمان اسکیزوفرنی کلیک کنید.
احتمال ابتلا به اسکیزوفرنی در افرادی که یکی از بستگان درجه اول آن ها اسکیزوفرن دارد نسبت به کسانی که هیچ یک از بستگان درجه اول آنها ندارد تقریبا ۱۰ برابر است. اما مشاهده نشانه های اسکیزوفرنی در خانواده‌ها به تنهایی اجازه نمی‌دهد که این اختلال را ارثی بدانید و برای آن علت های ژنتیک در نظر بگیرید. برای مثال برخی محیط های خانوادگی عناصر غلط و مشکل‌آفرین دارند اعضای خانواده با یکدیگر مشکل دارند وارد می‌تواند به ایجاد اسکیزوفرنی کمک کنند.

بررسی اثرات ژنتیک با مطالعه روی دوقلوها

برای بررسی دقیق‌تر اثرات ژنتیک بسیاری از محققان از مطالعات دوقلوها استفاده می‌کند که در آنها احتمال ابتلای دوقلوهای همسان و ناهمسان به اسکیزوفرنی مورد بررسی قرار می گیرد.  دوقلوهای همسان از لحاظ ژنتیک درصد مشابه هستند در حالیکه دوقلوهای ناهمسان فقط در ۵۰ درصد ژنهای خود مشترک هستند. 
بنابراین طبق نظریه مبتنی بر تاثیر عوامل ژنتیک در اسکیزوفرنی احتمال ابتلا به اسکیزوفرنی در دوقلوهای همسان باید بیشتر دوقلوهای همسان باشد. مطالعات این موضوع را تأیید می‌کنند نرخ همگامی در دوقلوهای همسان ۴۴ درصد اما در دوقلوهای ناهمسان تنها ۱۲ درصد است. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه تربیت کودکان دوقلو کلیک کنید.

2-عوامل بیوشیمیایی

ناقل های شیمیایی مغز ارتباط بین سلولهای مغز و مناطق مختلف درون مغز را تسهیل می‌کند. اندیشه و رفتار انسان به عملکرد صحیح این ناقل های شیمیایی به شدت وابسته است. بنابراین جای تعجب ندارد که بسیاری از محققان احتمال می‌دهند که توهم هذیان و مشکلات رفتاری در اسکیزوفرنی ممکن است به علت اختلال در عملکرد این ناقل های شیمیایی باشد. در ۵۰ سال گذشته مهمترین نظریه مربوط به عوامل بیوشیمی در اسکیزوفرنی نظریه دوپامین یا فرضیه دوپامین بوده است. طبق این نظریه نشانه‌های روانپریشی به علت فعالیت زیاد از حد ناقل عصبی دوپامین به وجود می‌آید. 
چند عامل باعث شدند که فعالیت پیش از این دوپامین عامل اصلی بروز اسکیزوفرنی شناخته شود. اول اینکه کشف داروهای آنتی پسیکوتیک که به تفکیک این نشانه های سایکوز کمک می‌کنند باعث شده است که معلوم شود این داروها با مسدود کردن سایت های گیرنده دوپامین و در نتیجه کاستن از فعالیت دوپامین کار خود را انجام می‌دهند. مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک حتی بسیاری از نشانه های مثبت اسکیزوفرنی مانند تفکر مختل و انزوای اجتماعی را کاهش می دهند و باعث لرزش عضلات نیز می‌شوند، لرزشی که به لرزش عضلات در بیماری پارکینسون بسیار شباهت دارد.
از سوی دیگر وقتی به بیماران مبتلا به پارکینسون داروی ال دوپا داده می شود تا میزان دوپامین مغز بالا برود آنها معمولاً شروع می‌کنند به نشان دادن های سایکوز. این شواهد نشان می‌دهند که مسئول بسیاری از نشانه های روان پریشی میزان زیاد دوپامین یا فعالیت زیاد از حد آن است. تحقیقات بعدی نشان داد که بسیاری از داروهای آنتی بیوتیک و سایکوز با چسبیدن به گیرنده های دوپامین و کاستن فعالیت دوپامین در مغز اثر خود را بر جای می‌گذارند.

3-ناهنجاری های مغزی

پیشرفت های جدید در عکس برداری از مغز ام آر آی و سی تی اسکن نشان می‌دهد که بین مغز افراد اسکیزوفرن افراد سالم تفاوت های مهمی وجود دارد. مغز افراد اسکیزوفرن کوچکتر از افراد سالم است. این پدیده در مورد بستگان درجه یک اسکیزوفرن که سمپتوم های اسکیزوفرن نشان دادند نیز دیده می شود. بنابراین می‌توان گفت که کوچکتر بودن مغز ممکن است علت های ژنتیکی داشته باشد نه علت‌های محیطی. 
در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بطن های مغزی بزرگ شده اند و این پدیده با کاهش تولید در ماده خاکستری کورتکس ارتباط دارد. در موارد اسکیزوفرنی مزمن بزرگ شدن بطن های مغزی فرآیندی مستمر و دائم است و این موضوع می‌تواند نشان دهد که بطن های بزرگ شده نتیجه نشانه‌های اسکیزوفرن هستند نه علت آنها. اما بطن های مغزی بزرگ شده در افرادی که به تازگی به نشانه‌های سایکوز مبتلا شده‌اند نیز دیده می شود. بنابراین می توان گفت که این پدیده ممکن است خصوصیاتی باشد که پیش از ابتلا به اولین نشانه وجود دارد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه اختلالات روانی کلیک کنید.

4- درمان قطعی روان پریشی | نظریه های رفتار گرا

طبق برخی نگرشها یادگیری و شرطی سازی در ایجاد نشانه‌های روان‌پریشی نقش دارند. شاید این نگرش ها نتوانند یک نظریه کامل برای روان پریشی باشد اما برای توضیح اینکه چرا الگوهای رفتاری غیر عادی در اکثر انواع روان‌پریشی دیده می‌شوند به‌کار می‌روند. بعضی روانشناسان معتقدند که علت رفتارهای عجیب افراد مبتلا به اسکیزوفرنی این است که با شرطی سازی عامل تقویت می‌شود. یعنی چون افراد مبتلا به اسکیزوفرنی زندگی در یک خانواده پر آشوب را تجربه کردند و نیز به علت دشواری در توجه که در اسکیزوفرنی عادی است معمولاً متوجه محرکهای اجتماعی عادی نمی‌شوند.
در نتیجه توجه آنها به سوی محرک های نامربوط معطوف می‌شود مثلاً یک حشره روی کف اتاق، یک کلمه بی اهمیت حین گفتگو یا صدای که از جایی می آید. توجه به محرک های بی ربط و بی اهمیت باعث می شود که رفتار آنها بیش از پیش عجیب به نظر برسد و در نتیجه توجه دیگران را بیش از پیش به خود جذب کند و این روش های جلب توجه تقویت کننده اینگونه رفتارها می شود.  برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه بیماری های روانی شایع کلیک کنید.  

درمان قطعی روان پریشی

درمان های متفاوتی برای سایکوز وجود دارند که شامل موارد زیر می شوند:

1-داروهای آنتی پسیکوتیک

داروهایی که مخصوصاً برای مقابله با سایکوز اختراع شده اند خط مقدم جبهه مبارزه با نشانه‌های این بیماری را تشکیل می‌دهند و در مورد نشانه‌های بالینی مثبت بدون شک بهترین روش درمانی به حساب می‌آیند. مهم ترین داروهای مورد استفاده برای درمان نشانه های سایکوز، آنتی پسیکوتیک ها نامیده می شوند. امروز داروهای ضد سایکوز به دو طبقه تقسیم می‌شود: سایکوز های معمولی یا نسل اول و آنتی سایکوتیک های نامتعارف یا نسل دوم. 
داروهای آنتی پسیکوتیک معمولی عبارتند از داروهای سنتی که بیش از ۵۰ سال از اختراع آن ها می گذرد مانند هالوپریدول. داروهای آنتی‌پسیکوتیک نامتعارف و نسل دوم آنهایی هستند که در سال‌های اخیر اختراع شدند و بر دامنه وسیعتری از آنها تاثیر می گذارد. تا چند سال پیش باور بر این بود که در این داروها خطر بازگشت بیماری و آثار جانبی از قبیل رفتار های حرکتی غیر ارادی کمتر است اما دو مطالعه وسیع در آمریکا در سال ۲۰۱۰ و یک مطالعه در بریتانیا در سال ۲۰۰۶ نشان دادند که داروهای نسل دوم موثرتر از داروهای نسل اول نیستند یا در مقایسه با آنها عوارض جانبی کمتری ندارند.

2-آموزش مهارت های اجتماعی

نقص های افراد اسکیزوفرن باعث می‌شود دوستان و اعضای خانواده رفتار آنها را نامناسب افکار آنها را درهم و واکنش‌های هیجانی آنها را عجیب و غریب بدانند. پیامد ویژگی های فوق این است که افراد روان‌پریش نمی تواند با دیگران تعامل اجتماعی برقرار کنند از زندگی عادی برخوردار باشند کارهای روزمره خود را انجام دهند و نتوانند با دیگران روابط نزدیک داشته باشند. در واقع رفتارهای نامناسب افراد روان‌پریش دور باطل ایجاد می‌کند که در آن رفتار نامناسب باعث می شود که اطرافیان خود را دور نگه دارند و این کار به نوبه خود باعث تشدید نشانه‌های سایکوز و احساس بیگانگی و ارزش بودن می شود. 
روش موثر برای توقف این دور باطل آموزش مهارت‌های زندگی است که در آن مهارت های مورد نیاز افراد روان‌پریش برای انجام دادن کارهای عادی روزمره آموزش داده می‌شود. آموزش مهارت‌های اجتماعی عبارت است از ترکیبی از ایفای نقش یادگیری مشاهده‌ای تقویت مثبت و اموزش واکنش‌های مناسب در وضعیت های اجتماعی مختلف. این آموزش انواع مهارتهای اجتماعی قابل تعلیم به درمانجویان ارائه می‌دهد مانند ژست های بدنی و فیزیکی مناسب تماس چشمی و ایما و اشاره های مناسب. علاوه بر آن از درمانجویان خواسته می شود که در وضعیت های مختلف به ایفای نقش بپردازند. 
همچنین به این افراد در صورتی که واکنش‌های مناسب نشان دهند پاداش داده می‌شود. آموزش مهارت ها می تواند فواید دیگری نیز داشته باشد مانند اینکه به درمانجویان کمک کند که با سازمان‌های خدمات بهداشت روانی تماس بگیرند و دریافتن شغل و محل اسکان فعال باشد و در مصاحبه های شغلی به شیوه موثر عمل کند.

3-روان درمانی شناختی رفتاری

مبتلایان به نشانه های روان پریشی تفکر نامنظم دارند، از اختلال خود بی خبر هستند و برقراری ارتباط با آنها دشوار است و به همین دلیل قبلا تصور می‌شد که درمان های شناختی برای آنها نامناسب و موثر خواهد بود. اعتقاد بعضی روانشناسان به این موضوع که علت اصلی تفکر مختل و نامناسب در اسکیزوفرنی اختلال در مکانیسم های انتقال عصبی مغز است این نگرش را تایید می‌کرد اما شواهد روز افزون نشان می‌دهد که بعضی فرآیندهای روانی می‌تواند در ایجاد و تداوم تفکر سایکوز مانند هذیان و نگرش های شکاکانه درباره دنیا نقش داشته باشند و معلوم شده است که می‌توان از درمان شناختی رفتاری برای هدف قرار دادن و مبارزه با افکار مختلف استفاده موثر کرد. 
شناخت درمانی ممکن است در زمینه های دیگر نیز مفید واقع شود از جمله کمک به بیماران برای سازگاری با واقعیت های دنیای بیرون بعد از ترخیص از بیمارستان، کمک به پایبندی به داروها، آموزش مهارتهای شناختی اولیه برای حل مشکلات حافظه و توجه و کمک به افراد شکاک برای اینکه هذیان های پارانوئیدی خود را به رویدادهای عادی روزمره نسبت دهند نه به علت های تهدید کننده و ستیزه جویانه. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه اختلال شخصیت پارانوئید کلیک کنید. 
درمان شناختی رفتاری برای نشانه های روان پریشی نیز استفاده می‌شود با این هدف که برای مبارزه با تفسیر ها و باورهای غلط و جایگزین کردن آنها با باورهای صحیح و سازگارانه اقدام لازم به عمل آید. اینها همان باورها و تفسیرهای غلطی هستند که باعث تداوم نشانه‌های روان پریشی می‌شوند.

4-خانواده درمانی

خانواده درمانی انواع مختلف دارد. ویژگی اصلی اکثر خانواده درمانی ها این است که به خانواده ها درباره ماهیت و نشانه‌های روان پریشی آموزش می دهند و به آنها می گویند که چگونه می توان با مشکلات ناشی از زندگی در کنار بیماری اسکیزوفرنی مقابله کنند. برای مثال خانواده‌ها درباره تشخیص شیوع و علت‌های نشانه‌های روان‌پریشی آموزش می بینند، درباره داروهای آنتی سایکوتیک اطلاعات لازم را به دست می‌آورند و نحوه کمک به بیمار برای مصرف دارو را یاد میگیرند یاد
می‌گیرند که چگونه نشانه های بازگشت بیماری را شناسایی کند، عوامل استرس زا و کمک کننده به بازگشت بیماری را بشناسد و با آنها مقابله کند، با استفاده از آموزش مهارتها و روابط اجتماعی یاد می‌گیرند که چگونه مشکلات را بشناسد و آنها را حل کنند و به اهداف زندگی دست یابند و همچنین اینکه چگونه تجربه های خود را در میان بگذارند و خود یا بیمار را به علت نشانه ها ناشی از سمپتوم ها سرزنش نکنند و مقصر ندانند.  

سخن آخر درمورد درمان قطعی روان پریشی

اختلال روان پریشی از جمله اختلالات مهم در روانشناسی است که به دلیل توهم ها و هذیان ها و قطع ارتباط با واقعیت مسائل جدی برای فرد در زندگی اش به وجود می‌آورد. بنابراین درمان فرد روان پریش و کمک به او برای سازگاری با دنیای بیرون اهمیت زیادی دارد.
در کنار داروهایی که برای افراد روان‌پریش استفاده می‌شود و عارضه های جانبی به همراه می آورد، مشورت گرفتن از یک روانشناس برای تغییر در افکار و باورهای این افراد و یاد گرفتن مهارت های اجتماعی و میان فردی توصیه می شود. اگر شما هم در راستای این موضوع مسئله ای دارید، می توانید از مشاوران و روانشناسان در این مورد کمک بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.